Rodzice partnerami nauczycieli w procesie adaptacji szkolnej SOCRATES GRUNDTVIG 2 PARTNERSKIE PROJEKTY KSZTAŁCENIA DOROSŁYCH SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROJEKTU PIERWSZE SEMINARIUM MIĘDZYNARODOWE WARSZAWA 26-28 PAŹDZIERNIKA 2006
W dniach 26-28 października 2006 w Warszawie odbyło się spotkanie członków Grup Roboczych organizacji uczestniczących w projekcie Rodzice partnerami nauczycieli w procesie adaptacji szkolnej : Fundacji Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego, czeskiego OMEP-u, Unii Materskich Centier ze Słowacji, NIPPA z Irlandii Północnej oraz EADAP z Grecji. W seminarium wzięły udział 23 osoby. Głównym celem spotkania było opracowanie szczegółowego planu pracy, harmonogramu działań na najbliższe miesiące oraz przygotowanie założeń programu szkoleniowego, który ma powstać w toku realizacji projektu. Dodatkowym powodem zorganizowania seminarium na początkowym etapie działań objętych programem Rodzice partnerami nauczycieli w procesie adaptacji szkolnej była potrzeba omówienia krajowych doświadczeń związanych z metodą projektów i procesem adaptacji szkolnej. Na pierwszy dzień seminarium zaplanowaliśmy sesję integracyjną : członkowie każdej z pięciu Grup Roboczych zaprezentowali działania swojej organizacji oraz wyniki seminariów krajowych, które zostały zorganizowane we wrześniu i październiku. Największym problemem okazało się zdefiniowanie terminu metoda projektów, który w każdym kraju rozumiany jest trochę inaczej. W czasie dyskusji okazało się, że w Czechach metoda projektów opiera się w dużym stopniu na pracy tematycznej, na Słowacji nadaje się jej ogólniejsze znaczenie, terminem tym określając gruntowne zmiany metod nauczania w słowackich szkołach. Projektom 2
badawczym poświęcone są szkolenia prowadzone w Grecji przez EADAP, a w Polsce przez Akademię Komeńskiego. Programy i sposób przeprowadzania tych szkoleń dosyć się jednak od siebie różnią. Po zakończeniu spotkania roboczego przedstawiciele organizacji partnerskich omówili plany związane z ewentualnym przyszłym udziałem w programie Grundtvig1. Ostatecznie ustalono, że decyzja o wspólnym aplikowaniu zostanie podjęta po dokonaniu ewaluacji projektu Rodzice partnerami nauczycieli w procesie adaptacji szkolnej. Drugi dzień seminarium przeznaczyliśmy na wizytę studyjną w dwóch warszawskich przedszkolach (w Przedszkolu Integracyjnym Nr 247 przy ul. Bieniewickiej 32 i w Przedszkolu Nr 131 przy ul. Sierpeckiej 9a) oraz w Szkole Podstawowej Nr 80 przy ul. Aspekt 48. Wizyty te miały służyć zapoznaniu się z metodami pracy polskich placówek edukacyjnych, pozwoliły na zadanie pytań pracującym w nich nauczycielom. We wszystkich odwiedzonych placówkach z powodzeniem stosuje się metodę projektów w pracy z dziećmi uczestnicy seminarium mieli okazję zapoznać się z dokumentacją zebraną przez prowadzących zajęcia. Podczas rozmów z nauczycielami przedszkolnymi pytano o godziny otwarcia przedszkola oraz o to, jak dużo czasu spędzają w nim dzieci. Powtarzało się pytanie o metodę projektów o to, jak wpływa ona na zaangażowanie rodziców, jaki jest udział dzieci, a jaki nauczyciela. 3
Spotkanie zorganizowane w Szkole Podstawowej Nr 80 miało dużo bardziej formalny charakter. Oprócz dyrekcji szkoły oraz nauczycielek pracujących metodą projektów, wzięli w nim udział przedstawiciele Rady Rodziców. Ciekawym i ważnym głosem w dyskusji były wypowiedzi wicedyrektor szkoły, która opowiedziała o swoich doświadczeniach jako matki dziecka uczestniczącego w projekcie Wieżowce i o tym, jak wygląda zaangażowanie rodziców w realizację kolejnych szkolnych projektów. Podobnie jak podczas r o z m o w y z p r z e- d s z k o l a n k a m i, najczęściej p y t a n i a zadawane dotyczyły polskiego s y s t e m u edukacji, kształcenia nauczycieli, współpracy z rodzicami. Podczas zwiedzania s z k o ł y zwrócono uwagę na aranżację przestrzeni w klasie zerowej: przedszkolna zerówka to miejsce przeznaczone do zabawy, w szkole przypomina ona inne sale lekcyjne. Na ostatni dzień seminarium zaplanowaliśmy rozmowę podsumowującą wizyty studyjne w przedszkolach i szkole, a także dyskusję nad harmonogramem działań przewidzianych w projekcie. 4
Spotkanie miało charakter warsztatowy, pracowaliśmy w trzech grupach, z których każda miała za zadanie odpowiedzieć na pytania o to, jak rozumiemy transtion (proces przejścia z domu/przedszkola do szkoły) i na czym w związku z tym oparte będą opracowywane w toku realizacji programu, moduły szkoleniowe. Zaprezentowane później wnioski na ogół się powtarzały: transition opisywano jako podróż w jedna stronę czy most do przejścia obie wizualizacje zakładały pomoc i bliską obecność nauczycieli, rodziców, rodzeństwa czy personelu szkolnego, a więc osób, od których może zależeć powodzenie przeprowadzanych w szkołach i przedszkolach programów adaptacyjnych. Różnorodność doświadczeń organizacji uczestniczących w projekcie stanowiła ciekawy punkt wyjścia do dyskusji, okazała się jednak kłopotliwa przy planowaniu szczegółowego harmonogramu działań. Ostatecznie za priorytet uznano ustalenie potrzeb i oczekiwań potencjalnych uczestników szkoleń związanych z adaptacją szkolną. Po dokonaniu bardziej szczegółowego omówienia metod pracy organizacji partnerskich, członkowie Grup Roboczych podjęli decyzję o zmodyfikowaniu powstającego w ramach projektu programu szkoleniowego. I tak, w związku z problemami z ustaleniem wspólnej definicji pojęcia metoda projektów, zadecydowano o odejściu od tego zagadnienia i skoncentrowaniu się na problemach związanych z adaptacją szkolną. 5
Ostatecznie ustalono, że do końca lutego 2007 roku (a więc przed następnym seminarium międzynarodowym, które zaplanowano na dni 15-17 marca) każda z organizacji uczestniczących w projekcie przeprowadzi ankiety wśród dorosłych i dzieci mających doświadczenia związane z przechodzeniem progu szkolnego. Jako partnerów w adaptacji szkolnej określono same dzieci, ich kolegów, rodzeństwo, rodziców, nauczycieli, ale także personel pomocniczy w szkołach i przedszkolach, przedstawicieli władz lokalnych i centralnych, inspektorów z kuratoriów. Każda z organizacji partnerskich samodzielnie zadecyduje o liczbie przeprowadzonych ankiet. Ich wyniki zostaną opracowane pod kątem przydatności w tworzeniu programu szkoleniowego, nad którego zarysem członkowie grup roboczych pracować będą podczas kolejnego seminarium zostanie ono zorganizowane w Belfaście przez irlandzką organizację NIPPA. Modyfikacji uległ także plan pracy związany z samym programem szkoleniowym, na którego przygotowanie postanowiono przeznaczyć więcej czasu. I tak, efektem działań podjętych w pierwszym roku realizacji projektu będzie przygotowanie zarysu modułów szkoleniowych, których ostateczna wersja powstanie w drugim roku realizacji projektu. Wyniki pracy w roku 2006/2007 będą, zgodnie z założeniami projektu, na bieżąco poddawane ocenie biorących udział w programie słuchaczy uczestników seminariów krajowych zorganizowanych w krajach partnerskich na początku października 2006. Zadecydowano o wspólnym udziale w konferencji EECERA, która ma się odbyć w dniach 29 sierpnia 1 września 2007 w Pradze. W najbliższych miesiącach zostanie podjęta decyzja, 6
które z organizacji partnerskich będą reprezentowane podczas konferencji. Cztery z nich zaproponują organizatorom przeprowadzenie self-organized symposium, podczas którego przedstawią wyniki ankiet przeprowadzonych w swoich krajach i omówią ich przydatność w pracy nad programem szkoleniowym adresowanym do rodziców i nauczycieli. 7