Nazwa projektodawcy: Centrum Kompetencji Grupa Szkoleniowo-Doradcza A. Gawrońska Sp. J. Tytuł projektu: Jestem Przedsiębiorczy kształtowanie postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży z wykorzystaniem innowacyjnych metod i narzędzi Numer umowy: POKL.09.01.02-30-362/10-00 OPIS NARZĘDZI DYDAKTYCZNYCH PRODUKTÓW FINALNYCH PROJEKTU I. Nazwa produktu finalnego Produktem finalnym jest zestaw zintegrowanych narzędzi dydaktycznych rozwijających kompetencje społeczne i postawy przedsiębiorcze wśród młodzieży oraz wspomagających dydaktyczny proces nauczania przedmiotów podstawy przedsiębiorczości i ekonomia w praktyce. Zestaw wzajemnie uzupełniających się narzędzi dydaktycznych pozwala uczniom na diagnozę ich mocnych i słabych stron w obszarze istotnych kompetencji społecznych, ich doskonalenie i rozwój przez system szkoleń oraz utrwalanie nabytych umiejętności dzięki praktycznemu wykorzystaniu dwóch gier dydaktycznych. To kompleksowe, celowe działania, pozwalające na rozwój potencjału i możliwości ucznia oraz na kształtowanie postaw przedsiębiorczych, które ułatwią mu wejście na rynek pracy i znalezienie dla siebie właściwego miejsca w obszarze zawodowym i społecznym od diagnozy, przez zdobywanie wiedzy i umiejętności, do praktycznego ćwiczenia. Elementy składające się na produkt finalny Proponowany zestaw zintegrowanych narzędzi dydaktycznych jest odpowiedzią na potrzeby i oczekiwania zarówno uczniów, jak i nauczycieli realizujących nauczanie przedmiotu podstawy przedsiębiorczości, ekonomii w praktyce, doradców zawodowych, pracodawców oraz wymogów współczesnego rynku pracy. Zestaw zawiera: 1. Elektroniczne narzędzie do badania poziomu 11 wytypowanych kompetencji społecznych, składających się na profil ucznia przedsiębiorczego, z automatycznym systemem generowania potrzeb szkoleniowych w tym zakresie. Narzędzie badania stanowi unikatowe rozwiązanie obecnie nie stosowane w systemie polskiej edukacji. W ramach projektu wspólnie z belgijskim partnerem Syntra West z Brugge twórcą narzędzia (produkt innowacyjny) zaadaptowano je do warunków polskich dla ucznia szkoły ponadgimnazjalnej. 2. Modułowy systemu szkoleń rozwijających 11 wytypowanych kompetencji, składający się z metodologii realizacji szkoleń przez certyfikowanych trenerów oraz 22 zestawów programów i materiałów szkoleniowych na dwóch poziomach (podstawowym i rozszerzonym). 3. Dwie gry dydaktyczne: grę edukacyjną Headmaster i symulacyjną IPK (produkt innowacyjny). Narzędzia są dostępne w pełnym zestawie na portalu edukacyjnym pod adresem, po zalogowaniu stanowiącym miejsce komunikacji i użytkowania narzędzi dydaktycznych. Zestaw narzędzi pozwala na: 1
diagnozę w obszarze 11 kompetencji przedsiębiorczych 1) Komunikacja 2) Współpraca 3) Przedsiębiorczość 4) Elastyczność 5) Orientacja na klienta 6) Efektywność 7) Niezależność 8) Rozwiązywanie problemów 9) Planowanie i organizacja pracy 10) Uczenie się przez całe życie 11) Odporność na stres uczeń zyskuje wiedzę na temat swoich mocnych i słabych stron; rozwijanie i doskonalenie tych kompetencji dzięki modułowemu systemowi szkoleń; wykorzystanie w praktyce, a tym samym utrwalanie i rozwój nabytych umiejętności (gra edukacyjna Headmaster i symulacyjna IPK); sprawną i efektywną wymianę wiedzy i doświadczeń na platformie Google w ramach portalu. Proponowane wyżej innowacyjne narzędzia dydaktyczne wpisują się w założenia reformy edukacji, w oparciu o którą z dniem 1.09.2012 roku weszła w życie nowa podstawa programowa nauczania przedmiotu podstawy przedsiębiorczości i ekonomii w praktyce. Szczególną uwagę zwraca się w niej na diagnozowanie mocnych i słabych stron uczniów jako podstawę do dalszej realizacji programów nauczania oraz na konieczność wprowadzania aktywizujących, atrakcyjnych dla uczniów form i metod realizacji przedmiotu podstawy przedsiębiorczości i uzupełniającego, nowego przedmiotu, ekonomia w praktyce. Wypracowane narzędzia są odpowiedzią na niezadowolenie uczniów z dotychczasowego sposobu realizacji przedmiotu podstawy przedsiębiorczości oraz uwag i sugestii nauczycieli podstaw przedsiębiorczości dotyczących obecnie stosowanych metod i sposobów realizacji tego przedmiotu. II. Problem, na który odpowiada innowacja Problemy, do których rozwiązania może przyczynić się wdrożenie do praktyki szkolnej produktu finalnego. 1. Wymogi współczesnego rynku pracy, warunki zatrudnienia, oczekiwania wobec pracowników wskazują na dużą potrzebę rozwijania postaw przedsiębiorczych i ściśle związanych z nimi kompetencji składających się na tę postawę: efektywna komunikacja, współdziałanie, umiejętność pracy w grupie, inicjatywność, umiejętność konsekwentnej realizacji celów, organizacji własnej pracy, umiejętność panowania nad stresem i inne. 2. Dotychczas system edukacji kładący nacisk głównie na zdobywanie wiedzy i tradycyjny przekaz informacji nie sprzyja rozwijaniu u młodzieży kompetencji, które okazują się niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w życiu zawodowym, prywatnymi i społecznym. Podczas edukacji szkolnej młodzież nie tylko nie rozwija w dostateczny sposób 2
tych kompetencji, ale często nie ma świadomości i wiedzy na temat swoich mocnych i słabych stron w tym obszarze. 3. Brak tej wiedzy i świadomości swoich mocnych i słabych stron nie tylko utrudnia wybór profilu kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej i dalszej drogi edukacji, ale też wybór odpowiedniego zawodu i wejście na rynek pracy. 4. Szansą na rozwiązanie tego problemu wydawało się wprowadzenie do sytemu edukacji przedmiotu podstawy przedsiębiorczości. Wyniki badań wskazują jednak, że dotychczasowy sposób realizacji tego przedmiotu nie spełnia oczekiwań ani uczniów, ani nauczycieli. Brakuje metod diagnozy potencjału w zakresie przedsiębiorczości i aktywnych, atrakcyjnych dla ucznia metod, technik i narzędzi rozwijających kompetencje i postawy przedsiębiorcze. 5. Według licznych ekspertyz i badań przeprowadzonych na terenie całej Polski, kolejnym problemem jest brak efektywnego doradztwa zawodowego (mimo obecności doradców w niektórych szkołach). Badania wskazują na potrzebę wiedzy na temat wymagań pracodawców i sytuacji na rynku pracy, na potrzebę skutecznego diagnozowania swoich mocnych i słabych stron, pozwalającego na rozpoznanie predyspozycji zawodowych i ułatwiającego podejmowanie trafnych, adekwatnych decyzji związanych z wyborem dalszej ścieżki kształcenia lub zawodu. Biorąc pod uwagę problemy, na które odpowiedzią są wypracowane narzędzia dydaktyczne, możemy mówić o korzyściach jakie przyniesie grupom docelowym. Grupy docelowe nauczyciele podstaw przedsiębiorczości i ekonomii w praktyce, doradcy zawodowi, uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. Korzyści dla grup docelowych: Uczeń Zyska większą świadomość swoich słabych i mocnych stron w obszarze 11 kompetencji przedsiębiorczych. Poszerzy i utrwali swoją wiedzę z zakresu przedsiębiorczości. Zdobędzie wiedzę i praktyczne umiejętności dotyczące zrządzania i prowadzenia firmy. Rozwinie kompetencje i umiejętności ważne na dalszych etapach kształcenia, w pracy zawodowej i w kontaktach społecznych. Korzysta z nowoczesnych narzędzi komunikacji i wymiany doświadczeń. Sprawdzi swoje umiejętności w praktycznym działaniu. Nauczyciel Otrzyma innowacyjne narzędzie do pomiaru 11 kompetencji przedsiębiorczych z automatycznym system generowania potrzeb szkoleniowych. Poszerzy wiedzę na temat potencjału uczniów w obszarze przedsiębiorczości, ich mocnych i słabych stron w zakresie istotnych kompetencji. Zaproponuje uczniom atrakcyjną formę przyswajania wiedzy i umiejętności nauka przez działanie (gry dydaktyczne, modułowy system szkoleń). Umożliwi uczniom ocenę własnych umiejętności, rozwój ww. umiejętności, m.in. pracy zespołowej, komunikacji, pozytywnego współzawodnictwa. 3
Doradca zawodowy Będzie dysponował wiedzą na temat mocnych i słabych stron ucznia w obszarze kompetencji przedsiębiorczych. Skorzysta z wygenerowanego, indywidualnego profilu ucznia przedsiębiorczego w planowaniu dalszej drogi edukacji i wyboru zawodu. Otrzyma profesjonalne programy i materiały szkoleniowe, odpowiednio dobrane do potrzeb ucznia, rozwijające wybrane kompetencje. Szkoła Zyska innowacyjne narzędzia dydaktyczne będące aktywizującą formą nauczania, diagnozujące i rozwijające kluczowe kompetencje przedsiębiorcze uczniów. Będzie efektywnie wpływać na kształtowanie postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży. Przyczyni się do podniesienia rangi przedmiotu podstawy przedsiębiorczości w systemie edukacji. Proponowany produkt finalny (narzędzie do badania kompetencji wraz z systemem szkoleń i zestawami materiałów szkoleniowych, dwie gry dydaktyczne oraz portal edukacyjny platforma wymiany wiedzy i doświadczeń z dostępem do narzędzi) odpowiada na trzy zasadnicze kwestie: skuteczną i efektywną realizację nowej podstawy programowej przedmiotu podstawy przedsiębiorczości i nowego przedmiotu ekonomia w praktyce (diagnoza mocnych i słabych stron, rozwój kompetencji przedsiębiorczych wśród uczniów), atrakcyjną i użyteczną formę realizacji przedmiotów oraz wsparcie dla doradców zawodowych w szkołach, a dalej przeciwdziałanie problemom z wejściem absolwentów na rynek pracy. Produkt finalny wpisuje się we wprowadzone reformą edukacji (od 1.09.2012 roku) nowe założenia kształcenia w zakresie przedsiębiorczości w ramach przedmiotów podstawy przedsiębiorczości i ekonomia w praktyce w szkołach ponadgimnazjalnych, stanowiąc nowatorskie, innowacyjne wsparcie dydaktyczne dla nauczycieli uczących obydwu uzupełniających się przedmiotów. Produkt finalny zintegrowany zestaw narzędzi dydaktycznych poza etapem rejestracji nie wymaga żadnych działań ani kosztów wdrożeniowych, jest prosty w obsłudze dla użytkowników (nauczycieli / doradców) i odbiorców (uczniów). Atrakcyjny w użytkowaniu (preferowana przez młodzież elektroniczna forma narzędzi), zapewnia nauczycielowi monitoring w trakcie użytkowania, w minimalnym stopniu angażując go podczas niewielkiego wymiaru godzin lekcyjnych przewidzianych na realizację programu obu przedmiotów (podstawy przedsiębiorczości = 90, ekonomia w praktyce = 30). Umożliwia uczniom wykonanie zadań w warunkach pozalekcyjnych (np. w domu, w szkole, na świetlicy). Nauczyciele mogą dokonywać wyboru zakresu, czasu oraz sposobu udzielenia uczniom dostępu do narzędzi stosownie do możliwości techniczno-organizacyjnych szkoły. III. Użytkownicy i odbiorcy Użytkownicy produktu: nauczyciele podstaw przedsiębiorczości i ekonomi w praktyce, doradcy zawodowi (ew. pełniący tę funkcję pedagodzy lub psycholodzy szkolni) wielkopolskich szkół ponadgimnazjalnych. Produkt może być oferowany szkołom ponadgimnazjalnym z innych regionów Polski. 4
Odbiorcy produktu: uczniowie wielkopolskich szkół ponadgimnazjalnych realizujący program nauczania przedmiotów podstawy przedsiębiorczości i ekonomia w praktyce. IV. Działania / nakłady / zmiany konieczne do zastosowania narzędzi dydaktycznych Dostęp do zestawu narzędzi dydaktycznych stanowiących produkt finalny wymaga ze strony szkoły przeprowadzenia procedury rejestracyjnej połączonej z zawarciem umowy dostępu, określającej wzajemne prawa i obowiązki stron oraz uregulowania opłaty z tytułu asysty technicznej. Dyrektor szkoły występuje do organizacji zarządzającej portalem (OZP) z wnioskiem o udzielenie szkole dostępu dla nauczycieli, doradców zawodowych i uczniów, wypełniając formularz zgłoszeniowy dostępny na portalu. Wyznacza nauczyciela odpowiedzialnego za dalsze przeprowadzenie procesu rejestracji. Wytypowany nauczyciel dokonuje dalszych czynności rejestracyjnych w zgodzie z regulaminem portalu. Drogą elektroniczną szkoła otrzymuje zaświadczenie potwierdzające zakończenie procedury rejestracyjnej. OZP będzie świadczyła usługi asysty technicznej portalu edukacyjnego na zasadach i warunkach określonych w regulaminie portalu. Użytkowanie produktów finalnych projektu z dostępem na portal edukacyjny będzie bezpłatne. W warunkach szkolnych zastosowanie produktu wymaga dostępu do Internetu oraz, w niewielkim zakresie, do sprzętu multimedialnego lub pracowni komputerowej. Przy liczbie godzin przewidzianych na realizację programu nauczania podstaw przedsiębiorczości i ekonomii w praktyce, zaletą dostępu do portalu jest możliwość udostępniania uczniom zadań drogą on-line (jak opisano wyżej), na samych lekcjach dokonując wprowadzenia, a następnie omówienia wyników. Uczeń w warunkach pozalekcyjnych, w szkole lub w domu, wykonuje zadania z pełnym, bieżącym, automatycznym monitorowaniem przez nauczycieli. Realizacja szkoleń rozwijających kompetencje w ramach modułowego systemu szkoleń (grupy szkoleniowe składające się z uczniów, z którymi przeprowadzono pomiar kompetencji narzędziem i na podstawie wyników badania zakwalifikowano na odpowiednie szkolenie, może być realizowana przez OZP każdorazowo na zlecenie szkoły (faza organizacyjna i finansowa przygotowana w ramach szkoły przez doradcę zawodowego lub inną osobę wskazaną przez dyrektora). Mając na uwadze koszty zaleca się, aby w szkole był trener / nauczyciel / doradca, posiadający certyfikat uprawniający do prowadzenia zajęć (w szkołach kończących udział w projekcie jest 23 trenerów, którzy zyskali uprawnienia do prowadzenia szkoleń dzięki szkoleniu certyfikacyjnemu). V. Dostępność produktu finalnego dla jego przyszłych użytkowników Produkt będzie dostępny na portalu edukacyjnym pod adresem www.jestemprzedsiebioczy.pl dla wszystkich zainteresowanych dostępem wielkopolskich szkół ponadgimnazjalnych. W 2013 roku oferta zostanie skierowana do 674 wielkopolskich szkół ponadgimnazjalnych (źródło SIO). W ramach projektu zakłada się zawarcie umów z 55 szkołami ponadgimnazjalnymi i udostępnienie produktów ok. 6600 uczniom (założona średnia liczba uczniów = 120 osób na jedną szkołę). 5