- 3 - Uwagi ogólne Opracowanie zawiera wyniki doświadczeń porejestrowych z burakiem cukrowym przeprowadzonych w roku 2009 na tle wyników z roku 2008. Doświadczenia zlokalizowano w 11 stacjach i punktach doświadczalnych oceny odmian (SDOO, PD). Cztery doświadczenia były finansowane z budżetu oceny odmian, a pozostałe przez Spółki Cukrowe: Krajową Spółkę Cukrową S.A., Nordzucker Polska S.A., Pfeifer & Langen Polska S.A., Südzucker Polska S.A. i BSO Polska S.A. (rys. 1). Wysiano 25 odmian wpisanych do krajowego rejestru, w tym dziewięć nowo zarejestrowanych. Wszystkie odmiany z roku rejestracji 2009 mają deklarowaną przez hodowców tolerancję na rizomanię, a wśród nich dodatkowo jedna na chwościka burakowego i jedna na mątwika burakowego. Odmiany do badań wytypował Zespół Roboczy ds. PDO buraka cukrowego. Materiał siewny odmian zarejestrowanych przed rokiem 2009 pochodził z partii handlowych i pobrany został z magazynów cukrowni (Malbork, Nakło, Chełmża, Opalenica, Ropczyce, Środa). Otoczki nasion zawierały insektycyd Montur Forte. Poszerzoną laboratoryjną ocenę wartości siewnej nasion wykonano w UTP Bydgoszcz i SGGW Warszawa. W SGGW szczegółowo badano także wschody polowe odmian. Polową energię i polową zdolność wschodów oceniano również w doświadczeniach założonych w SDOO i PD. Wyniki badania nasion są ważnym uzupełnieniem wyników doświadczeń polowych (tab. 10). Przed siewem nazwy odmian zaszyfrowano i w trakcie wegetacji, zbioru i opracowania wyników, występowały one pod nazwami kodowymi. W trakcie szyfrowania zanotowano kody odmian wzorcowych (Jonas, Nevenka, Opolska, Scout) bez późniejszego ujawniania tych nazw. Te same odmiany stanowią wzorce także w innych rodzajach doświadczeń odmianowych (rejestrowych, wstępnych, hodowlanych); umożliwiają pośrednie porównanie odmian na różnych etapach ich badań. Już po wysiewie, a jeszcze przed zakończeniem wschodów okazało się, że nasiona jednej odmiany były wadliwie przygotowane i nie zapewniały prawidłowych wschodów. Odmianę tę wycofano z dalszych obserwacji i pomiarów. Ostatecznie badano więc wartość gospodarczą 24 odmian. W doświadczeniach stosowano standardowe herbicydy i insektycydy oraz chemiczną ochronę przeciwko chwościkowi buraka i innym chorobom grzybowym liści. Zebrane plony korzeni z wszystkich poletek przewieziono do laboratorium technologicznego SHR Straszków i Śmiłów, gdzie zważono plony i pobrano próby do analiz. Analizy jakościowe wykonano w Straszkowie. Do syntezy plonów i parametrów technologicznych nie włączono wyników z SDOO Przecław, gdzie po okresie posuchy, w czerwcu wystąpiły nadmierne opady, które przyczyniły się do zamierania młodych roślin. Wyniki plonowania odmian i ich oceny technologicznej w tym doświadczeniu okazały się mało miarodajne. Warunki wegetacji i wyniki doświadczeń Doświadczenia założono w pierwszej i drugiej dekadzie kwietnia, w dość dobrych warunkach agrotechnicznych (tab. 2), ale przy zmniejszających się zasobach wody w glebie. W kwietniu i na początku maja w większości miejscowości prawie wcale nie było opadów lub wystąpiły w niewystarczającej ilości (tab. 3). Dobre wschody buraków notowano w stacjach Lisewo, Chrząstowo, Głębokie i Kościelna Wieś. W pozostałych miejscowościach były niewyrównane i rozciągnięte w czasie. Polepszenie warunków wilgotnościowych i zakończenie wschodów nastąpiło w drugiej dekadzie maja. W czerwcu i na początku lipca notowano obfite deszcze. W niektórych miejscowościach na południu kraju (Przecław, Zybiszów) nawet w niewielkich zagłębieniach powstały zastoiska wody, a na skłonach wymywanie roślin. W większości stacji dostatek wody w okresie lata sprzyjał bujnemu wzrostowi roślin. Choroby liści w poszczególnych miejscowościach pojawiły się w zróżnicowanym nasileniu. W stacjach Czesławice, Kawęczyn, a zwłaszcza Głubczyce, chwościk buraka w znacznym stopniu zniszczył liście, a w innych stacjach (Chrząstowo, Słupia Wielka, Lisewo, Kościelna Wieś) choroba wystąpiła dopiero pod koniec wegetacji lub pojawiła się w stopniu nie zagrażającym plonom. Ogólnie korzystne warunki pogodowe umożliwiły wytworzenie bardzo dużych plonów, przy znacznym zróżnicowaniu stacji pod tym względem (rys. 1, tab. 4). Plon korzeni wyniósł średnio 809 dt z ha i był o 135 dt z ha większy niż w roku 2008; plon cukru również był większy o 25 dt z ha. Wyniki plonowania i głównych parametrów jakości technologicznej odmian zamieszczono w tabelach 5-7. Oceny bonitacyjne wschodów, stanów roślin i występowania chorób podano w tabelach 8-9. Wyniki poszerzonej oceny wartości siewnej nasion zawiera tabela 10.
- 4 - Rys. 1. Lokalizacja doświadczeń porejestrowych z burakiem cukrowym w roku 2009
- 5 - Tabela 1 BURAK CUKROWY. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru 2009 Lp. Odmiana Hodowca Wschody polowe % ostatni termin Rok zarejestrowania Ploidalność Tolerancja na patogeny pierwszy termin 1 2 3 4 5 6 1 Agent 2009 SESVANDERHAVE N.V./S.A. BE 2x Rh 15 72 2 Agnieszka KWS 2009 KWS Saat AG DE 2x Rh 22 75 3 Aldona 2006 WHBC 3x - 13 72 4 Balladyna 2007 WHBC 3x - 12 77 5 Boryna 2006 WHBC 2x Rh 18 73 6 Britannia 2008 KWS Saat AG DE 2x Rh, A 20 72 7 Carlos 2006 Strube Saat GmbH & Co. KG DE 2x Rh 14 68 8 Expert 2009 SESVANDERHAVE N.V./S.A. BE 2x Rh 14 72 9 Giraf 2007 SESVANDERHAVE N.V./S.A. BE 2x Rh 10 61 10 Goldena KWS 2009 KWS Saat AG DE 2x Rh, C 19 74 11 Jagoda 2005 KHBC 2x Rh 11 74 12 Janosik 2009 KHBC 2x Rh 22 75 13 Janowa 2008 KHBC 3x - 13 76 14 Jonas 2008 Strube Saat GmbH & Co. KG DE 2x Rh 19 71 15 Monza 2005 Syngenta CH 2x Rh, C, R 12 72 16 Nancy 2006 Maribo Seed DK 2x Rh, C 13 71 17 Nevenka 2008 KWS Saat AG DE 2x Rh, C 16 70 18 Opolska 2007 KHBC 2x 14 67 19 Pewniak 2009 SESVANDERHAVE N.V./S.A. BE 2x Rh 15 70 20 Picasso 2004 Syngenta CH 2x Rh, C 13 75 21 Schubert 2009 Strube Saat GmbH & Co. KG DE 2x Rh 16 67 22 Scout 2008 SESVANDERHAVE N.V./S.A. BE 2x Rh 24 77 23 Sława KWS 2009 KWS Saat AG DE 2x Rh, N 24 76 24 Tunika 2006 Maribo Seed DK 3x - 14 68 NRI przy α = 0,05 4,0 4,1 Bilans doświadczeń: - założonych 11 - przyjętych do syntezy 10 Kol. 1: uszeregowanie odmian w kolejności alfabetycznej Kol. 3: skróty nazw oznaczają: WHBC Wielkopolska Hodowla Buraka Cukrowego sp. z o. o; Syngenta Syngenta Crop Protection AG Seeds Division; KHBC Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego sp. z o. o. Kol. 4: 2x, 3x odpowiednio: odmiana diploidalna i triploidalna Kol. 5:Rh, A, C, R, N odpowiednio: deklarowana przez hodowcę odporność lub tolerancja na rizomanię i/lub Aphanomyces, chwościka buraka, rizoktonię, nicienie Kol. 6: ocena odpowiednio: następnego dnia po ukazaniu się pierwszych wschodów i po 18 dniach; wyniki średnie z 8 doświadczeń pierwszy termin, 10 doświadczeń ostatni termin Uwaga: uszczegółowiona ocena wartości siewnej nasion tabela 10
- 6 - Tabela 2 BURAK CUKROWY. Warunki polowe doświadczeń, terminy agrotechniczne i fenologiczne oraz ocena niektórych cech rolniczych w doświadczeniach. Lata zbioru 2009, 2008 Wyszczególnienie 2009 2008 1 2 3 Średnia rolnicza wartość gleb w 100 O skali IUNG 86 86 liczba doświadczeń Kompleks przydatności rolniczej gleb: - 1 pszenny bardzo dobry 7 7-2 pszenny dobry 1 3-3 pszenny wadliwy 1 1-4 żytni bardzo dobry 1 1 Odczyn gleby (ph w KCl): - powyżej 6,5 6 6-6,5-5,6 4 6 Zastosowanie fungicydów: - brak zabiegu 1 4 - jeden zabieg 6 5 - dwa zabiegi 3 1 Zastosowanie herbicydów: - brak zabiegu - 1 - jeden zabieg 1 1 - dwa zabiegi - 1 - trzy zabiegi 5 4 - cztery zabiegi 4 3 Zastosowanie insektycydów: - brak zabiegu 4 3 - jeden zabieg 4 3 - dwa zabiegi 1 2 - trzy zabiegi - 1 - cztery zabiegi 1 1 Nawożenie mineralne: kg czystego składnika na 1 ha - P 2 O 5 średnio 58 59 - K 2 O średnio 120 138 - N średnio 115 119 - N najmniejsze 98 100 - N największe 129 143 Siew: data - średnio 13.04 19.04 - najwcześniejszy 4.04 8.04 - najpóźniejszy 21.04 26.04 Wschody: - średnio 25.04 30.04 - najwcześniejsze 13.04 21.04 - najpóźniejsze 4.05 5.05 Zbiór: - średnio 18.10 14.10 - najwcześniejszy 3.10 3.10 - najpóźniejszy 26.10 24.10
- 7 - cd. tabeli 2 1 2 3 Okres wegetacji: liczba dni - średnio 177 169 - najkrótszy 155 155 - najdłuższy 193 179 Ocena wschodów: skala 9 0 - średnio 7,8 8,5 - najniższa 6,1 7,2 - najwyższa 9,0 9,0 Ocena ulistnienia: - średnio 8,1 8,2 - najniższa 6,4 7,3 - najwyższa 9,0 9,0 Chwościk buraka: - średnio 7,1 8,0 - najniższa 4,2 7,2 - najwyższa 9,0 9,0 Mączniak właściwy: - średnio 8,2 7,5 - najniższa 6,4 4,4 - najwyższa 9,0 9,0 Korzenie drobne: % wagowy - średnio 0,5 1,0 - najniższy 0,0 0,0 - najwyższy 1,9 3,7 Liczba doświadczeń 10 10 Kol.1: średnia z wszystkich miejscowości Tabela 3 BURAK CUKROWY. Opady w okresie od kwietnia do września 2009 roku w doświadczeniach Suma opadów 2009 Miesięczne opady w roku 2009 (mm) IV-IX Miejscowość % normy mm IV V VI VII VIII IX 1 2 3 4 Bezek 106 404 10 87 181 51 47 29 Chrząstowo 104 329 1 78 107 97 17 30 Czesławice 87 336 0 73 126 55 56 26 Głębokie 104 344 6 70 78 127 41 22 Głubczyce 110 444 14 62 149 142 65 12 Kawęczyn 105 330 8 68 82 92 61 18 Kościelna Wieś 101 313 0 56 95 86 25 51 Lisewo 79 271 3 67 72 81 12 36 Przecław 94 365 1 77 174 55 35 24 Słupia Wielka 98 304 4 70 77 93 19 42 Zybiszów 115 437 11 71 180 94 68 12 Kol. 2: norma = średnia za okres 1967-2008
- 8 - Tabela 4 BURAK CUKROWY. Plon i jakość korzeni oraz ocena wschodów w doświadczeniach. Lata zbioru 2009, 2008 2009 2008 Wyszczególnienie średnia zakres (od-do) średnia zakres (od-do) 1 2 3 dt z ha Plon korzeni 802 604-929 682 530-846 Plon technologiczny cukru 132,6 95,4-153,5 107,9 85,6-135,4 % Zawartość cukru polarymetryczna 18,3 17,6-19,8 18,0 16,4-20,4 Zawartość cukru oczyszczonego 16,6 15,8-17,8 15,9 14,5-18,1 mval/1000g Zawartość azotu α-aminowego 16,1 7,6-20,7 15,9 8,6-29,1 % Wschody polowe po 4 dniach* 51,0 27,2-90,8 59,5 24,1-93,2 Wschody polowe po 14 dniach* 73,8 54,9-97,0 80,8 56,6-98,6 * dane dotyczą średniej ogólnej z doświadczeń
- 9 - Tabela 5 BURAK CUKROWY. Plon korzeni i cukru oraz zawartość cukru u odmian. Lata zbioru 2009, 2008 Lp. Odmiana Plon korzeni Plon technologiczny cukru Zawartość cukru dt z ha % wzorca dt z ha % wzorca odchylenia od wzorca odchylenia od wzorca 2009 2008 2009 2008 2009 2008 2009 1 2 3 4 Średnia ogólna 809 674 18,1 18,0 131,8 106,4 Wzorzec 802 682 18,3 18,0 132,6 107,9 2008 2009 2008 1 Agent 20 102 0,0 3,7 103 2 Agnieszka KWS 24 103-0,2 0,0 100 3 Aldona 3-4 100 99-0,1-0,1-0,8-0,8 99 99 4 Balladyna 24-9 103 99 0,0 0,1 1,5-1,0 101 99 5 Boryna 7 101-0,8-6,4 95 6 Britannia 17 22 102 103 0,1-0,1 3,4 3,2 103 103 7 Carlos -37 95 0,1-5,2 96 8 Expert 19 102-0,3 1,6 101 9 Giraf 12 102 0,0 2,4 102 10 Goldena KWS 64 108-0,6 5,8 104 11 Jagoda 5 101-0,4-2,1 98 12 Janosik 18 102-0,3-0,7 99 13 Janowa -58-18 93 97-0,2 0,0-11,9-2,7 91 98 14 Jonas -24-6 97-6 0,2 0,2-1,5 0,8 99 101 15 Monza -16 98-0,3-6,4 95 16 Nancy -2 100-0,6-6,2 95 17 Nevenka 14 102 0,1 2,9 102 18 Opolska 9 31 101 105-0,3-0,1-1,7 3,8 99 104 19 Pewniak 57 107-0,6 3,7 103 20 Picasso -41 95-0,1-8,2 94 21 Schubert 53 107-0,1 8,0 106 22 Scout 0 3 100 100 0,0 0,2 0,3 100 103 23 Sława KWS 6 101 0,1 1,1 101 24 Tunika -14-26 98 96 0,1 0,0-3,1-4,7 98 96 Liczba doświadczeń 10 10 10 10 10 10 NRI przy α = 0,05 dt z ha 35,0 30,1 5,71 4,98 % 4,3 4,5 0,20 0,24 4,3 4,7 Kol. 1: wzorzec 2009: Jonas, Nevenka, Opolska, Scout; 2008: Canyon, Jonas, Opolska, Raketa; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej;
- 10 - Tabela 6 BURAK CUKROWY. Zawartość składników melasotwórczych u odmian. Lata zbioru 2009, 2008 Lp. Odmiana 2009 N α - aminowy Zawartość (mval/1000g) K Na odchylenia od wzorca 2008 2009 2008 2009 2008 1 2 3 4 Średnia ogólna 15,8 16,4 37,7 44,2 3,0 3,4 Wzorzec 16,1 15,9 36,0 44,6 2,8 3,2 1 Agent -2,1-0,1-0,5 2 Agnieszka KWS 0,4 6,0-0,2 3 Aldona 0,6 1,4 2,8-2,5 0,1-0,6 4 Balladyna 2,2 1,7 6,7-1,7 1,0-0,3 5 Boryna 1,7 3,1-0,3 6 Britannia -1,6-0,6 1,1-0,8 1,0 0,8 7 Carlos -2,1-0,9-0,7 8 Expert -1,3-0,5-0,5 9 Giraf -2,1-0,6-0,5 10 Goldena KWS 0,3-0,1 0,9 11 Jagoda -1,1 1,9 0,3 12 Janosik -1,2 2,1 0,3 13 Janowa 0,4 0,7 3,7 0,6 1,0 0,4 14 Jonas 0,1 1,4-0,8 0,1-0,6-0,9 15 Monza 1,0 2,3 1,4 16 Nancy 0,0 2,7 1,6 17 Nevenka -0,5 0,1-0,1 18 Opolska 0,7-0,5 1,3 0,7 1,1 0,4 19 Pewniak -1,3 4,1 0,3 20 Picasso 0,1 1,6 1,0 21 Schubert -1,4 1,1-0,5 22 Scout -0,2 1,6-0,6-4,9-0,3-1,1 23 Sława KWS -1,2 0,9 0,0 24 Tunika 0,7 0,4 4,0 0,8 0,8 0,6 Liczba doświadczeń 10 10 10 10 10 10 NRI przy α = 0,05 1,31 1,12 1,47 1,28 0,36 0,36 Kol. 1: wzorzec 2009: Jonas, Nevenka, Opolska, Scout; 2008: Canyon, Jonas, Opolska, Raketa; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej;
- 11 - Tabela 7 BURAK CUKROWY. Wskaźniki wartości technologicznej i syntetyczny wskaźnik wartości odmian. Lata zbioru 2009, 2008 Lp. Odmiana Zawartość cukru oczyszczonego 2009 Strata cukru w melasie odchylenia od wzorca Wydajność cukru Współczynnik alkaliczności 2008 2009 2008 2009 2008 2009 2008 2009 2008 1 2 3 4 5 6 Średnia ogólna 16,3 15,9 1,2 1,5 89,9 88,4 2,85 3,29 100,0 99,2 Wzorzec 16,6 15,9 1,2 1,5 90,3 88,4 2,63 3,40 100,7 100,0 1 Agent 0,0 0,0 0,2 0,32 101,9 2 Agnieszka KWS -0,4 0,2-1,2 0,42 100,5 3 Aldona -0,2 0,0 0,1-0,1-0,6 0,5 0,12-0,48 100,0 99,6 4 Balladyna -0,3 0,1 0,3-0,1-1,6 0,3 0,20-0,42 101,0 99,8 5 Boryna -0,9 0,1-1,1-0,01 97,1 6 Britannia 0,1-0,1 0,1 0,0-0,2 0,0 0,50 0,18 102,1 101,4 7 Carlos 0,2-0,1 0,5 0,30 98,8 8 Expert -0,2 0,0 0,1 0,11 100,7 9 Giraf 0,0-0,1 0,3 0,27 101,3 10 Goldena KWS -0,6 0,0-0,4-0,04 101,9 11 Jagoda -0,4 0,1-0,5 0,35 99,3 12 Janosik -0,4 0,1-0,6 0,42 100,0 13 Janowa -0,3 0,0 0,2 0,0-1,0-0,2 0,26-0,09 95,9 98,8 14 Jonas 0,3 0,2 0,0 0,0 0,4 0,2-0,08-0,25 100,2 100,5 15 Monza -0,5 0,1-0,9 0,12 97,7 16 Nancy -0,7 0,1-1,1 0,34 97,4 17 Nevenka 0,1 0,0 0,1 0,05 102,1 18 Opolska -0,4-0,2 0,1 0,0-0,6-0,3 0,05 0,09 99,9 101,7 19 Pewniak -0,7 0,1-1,1 0,57 101,0 20 Picasso -0,2 0,1-0,6 0,16 97,3 21 Schubert -0,1 0,0-0,1 0,35 103,6 22 Scout 0,0 0,4 0,0-0,2 0,2 1,2-0,02-0,62 100,6 101,9 23 Sława KWS 0,1 0,0-0,1 0,27 101,2 24 Tunika -0,1-0,1 0,2 0,0-0,9-0,3 0,39-0,03 99,6 97,6 Liczba doświadczeń 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 SWW NRI przy α = 0,05 0,23 0,26 0,06 0,05 0,40 0,39 0,24 0,21 2,31 2,50 Kol. 1: wzorzec 2009: Jonas, Nevenka, Opolska, Scout; 2008: Canyon, Jonas, Opolska, Raketa; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej; Kol. 6: syntetyczny wskaźnik wartości (SWW) to średnia z plonu korzeni, plonu cukru, zawartości cukru i zawartości cukru oczyszczonego wyrażonych w wartościach względnych
- 12 - Tabela 8 BURAK CUKROWY. Ważniejsze cechy rolniczo-użytkowe odmian. Lata zbioru 2009, 2008 Lp. Odmiana Ocena (skala 9 o ) wschodów po przerywce ulistnienia przed zbiorem odchylenia od wzorca Pośpiechy 2009 2008 2009 2008 2009 2008 2009 2008 2009 2008 1 2 3 4 5 6 Średnia ogólna 7,5 8,1 7,8 8,3 7,9 8,1 7,5 7,9 0,10 0,06 Wzorzec 7,6 8,1 7,9 8,4 7,9 7,9 7,4 7,8 0,03 0,01 1 Agent -0,1-0,3 0,3 0,3 0,40 2 Agnieszka KWS 0,0 0,0 0,3 0,0-0,03 3 Aldona -0,2 0,0-0,3 0,0-0,1 0,2 0,0 0,2-0,03-0,01 4 Balladyna -0,4-0,2-0,4-0,3 0,0 0,0 0,1 0,0 0,40-0,01 5 Boryna -0,7-0,5-0,7-0,3-0,03 6 Britannia -0,1 0,3-0,2 0,0-0,2 0,0 0,5 0,4-0,03 0,43 7 Carlos -0,1-0,3 0,0-0,3 0,08 8 Expert 0,1-0,3 0,0 0,1 0,32 9 Giraf 0,0 0,0 0,3 0,2-0,03 10 Goldena KWS -0,1-0,2-0,3 0,0-0,03 11 Jagoda -0,3 0,1-0,4 0,0-0,03 12 Janosik -0,1-0,1 0,0 0,1 0,02 13 Janowa -0,1-0,3-0,1-0,1 0,2 0,2 0,2 0,1 0,10 0,06 14 Jonas -0,1 0,1 0,0 0,1-0,2 0,2-0,3-0,2 0,08-0,01 15 Monza -0,6-0,5-0,1 0,4 0,30 16 Nancy 0,1 0,1 0,2 0,3-0,03 17 Nevenka 0,3 0,2 0,2 0,3-0,03 18 Opolska -0,2 0,0 0,1 0,0 0,2 0,1 0,0 0,2-0,03 0,02 19 Pewniak -0,1-0,2 0,0-0,3 0,06 20 Picasso -0,2-0,2-0,2 0,2-0,03 21 Schubert 0,3 0,2 0,1 0,1 0,06 22 Scout 0,0 0,2-0,3 0,1-0,3 0,4 0,0 0,2-0,03 0,19 23 Sława KWS 0,0 0,1 0,3 0,5 0,38 24 Tunika -0,3-0,2-0,1-0,1 0,2 0,3 0,0 0,1-0,03 0,04 Liczba doświadczeń 8 6 6 8 9 9 9 10 5 8 Kol. 1: wzorzec 2009: Jonas, Nevenka, Opolska, Scout; 2008: Canyon, Jonas, Opolska, Raketa; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej; Kol. 2-5: ocena w skali 9-stopniowej, gdzie 9 oznacza stan najlepszy
- 13 - Tabela 9 BURAK CUKROWY. Porażenie przez choroby oraz udział korzeni drobnych. Lata zbioru 2009, 2008 Lp. Odmiana chwościk buraka (skala 9 o ) Choroby liści mączniak właściwy (skala 9 o ) wagowy Udział korzeni drobnych liczbowy 2009 2008 2009 2008 2009 2008 2009 2008 1 2 3 4 5 Średnia ogólna 6,9 7,9 7,1 7,1 0,8 1,5 5,3 1,5 Wzorzec 6,9 7,9 7,0 6,8 1,0 1,5 5,2 4,6 1 Agent 0,4-0,1-0,3 0,2 2 Agnieszka KWS -0,6 0,6-0,2-0,2 3 Aldona 0,1 0,2-0,5 0,2-0,3 0,2 0,6 0,9 4 Balladyna 0,0 0,0 0,0 0,1-0,4 0,1-0,2 0,6 5 Boryna -0,2-0,2-0,1 1,9 6 Britannia 0,6 0,4 0,1 0,5-0,4-0,4 0,2-0,9 7 Carlos -0,4-0,6-0,3 0,3 8 Expert 0,4-0,3-0,3 0,8 9 Giraf 0,5-0,1-0,4-0,9 10 Goldena KWS 0,0 0,0-0,4-1,1 11 Jagoda 0,1 0,7-0,2 0,2 12 Janosik -0,1 0,6-0,5-1,4 13 Janowa 0,4 0,0 0,0 0,4-0,3 0,4 1,1 1,8 14 Jonas -0,5 0,0-0,6-0,3-0,2-0,1 0,1-0,9 15 Monza 0,9 0,8 0,2 1,3 16 Nancy -0,4 0,8 0,6 0,2 17 Nevenka 0,2 0,0 0,0-0,3 18 Opolska 0,2-0,1 0,8 0,5 0,5 0,0 0,6 0,2 19 Pewniak -0,2-0,5-0,3-0,4 20 Picasso 0,7 0,1-0,1 0,4 21 Schubert 0,2-0,5-0,6-1,5 22 Scout 0,2 0,4-0,2 0,2-0,3 0,0-0,3-0,4 23 Sława KWS 0,1 0,6-0,5-0,4 24 Tunika -0,2 0,0 0,2 0,7-0,3-0,1 0,2 0,5 Liczba doświadczeń 9 9 4 7 6 7 6 7 Kol. 1: wzorzec 2009: Jonas, Nevenka, Opolska, Scout; 2008: Canyon, Jonas, Opolska, Raketa; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej; Kol. 2, 4: ocena w skali 9-stopniowej, gdzie 9 oznacza stan najlepszy W 2009 roku żółtaczka wystąpiła w znikomej ilości
- 14 - Tabela 10 BURAK CUKROWY. Skład cytologiczny i ocena wartości siewnej nasion. Rok zbioru 2009 Lp. Odmiana Skład cytologiczny 2x 3x 4x LZK % LZK% Wschody polowe % temp. 15 o C temp. wilg. 40% 10 o C, SGGW COBORU 4 dni 14 dni wilg. 65%, 6 dni PEW PZW PEW PZW SIW Kalibraż 3,50-4,75 mm 1 2 3 4 5 6 7 8 1 Agent 100 - - 80,8 100,0 58,0 42,5 82,3 17,9 73,2 32,5 99,8 2 Agnieszka KWS 100 - - 89,8 97,3 86,8 65,0 87,5 20,0 71,6 43,3 100,0 3 Aldona 3 96 1 72,0 95,8 49,3 49,3 88,0 13,6 67,5 30,9 100,0 4 Balladyna 1 99-69,8 98,0 32,3 47,0 89,3 14,1 71,6 28,0 100,0 5 Boryna 100 - - 17,8 97,0 23,8 39,3 85,3 10,3 60,5 17,6 100,0 6 Britannia 100 - - 78,8 99,3 86,3 67,3 90,0 19,0 73,7 42,2 99,8 7 Carlos 99 1-46,0 97,8 11,3 28,5 92,8 11,4 73,6 17,1 99,7 8 Expert 100 - - 87,3 99,3 93,0 68,5 88,5 22,2 75,4 45,2 100,0 9 Giraf 100 - - 44,3 100,0 11,0 31,3 87,0 12,8 75,6 17,9 99,5 10 Goldena KWS 99 1-74,3 99,0 82,3 66,0 94,3 19,4 71,1 40,9 99,8 11 Jagoda 100 - - 28,3 97,3 14,0 35,5 91,5 11,8 72,0 17,1 99,9 12 Janosik 100 - - 55,3 97,3 37,8 40,5 87,3 13,3 71,3 25,1 99,8 13 Janowa 1 99-64,0 96,0 27,0 41,3 81,0 15,7 70,2 25,6 100,0 14 Jonas 100 - - 52,0 99,0 29,0 35,0 88,5 14,5 71,7 22,5 99,8 15 Monza 99 1-87,0 98,0 75,3 49,5 87,3 14,0 66,6 36,2 100,0 16 Nancy 99 1-80,8 96,8 63,0 52,8 83,8 15,4 69,9 35,0 98,7 17 Nevenka 100 - - 77,3 98,3 82,0 66,0 88,5 21,5 74,6 41,8 97,4 18 Opolska 100 - - 30,0 95,0 17,0 44,5 89,8 12,8 72,0 20,2 100,0 19 Pewniak 99 1-37,0 100,0 4,0 29,0 90,8 12,6 75,1 15,5 99,3 20 Picasso 100 - - 92,3 97,8 78,3 45,3 78,5 15,6 66,7 36,6 99,4 21 Schubert 100 - - 90,8 100,0 91,3 71,5 93,5 23,7 76,5 46,6 100,0 22 Scout 100 - - 25,0 99,8 16,3 36,8 85,8 11,5 76,9 17,2 99,8 23 Sława KWS 99 1-93,8 99,0 91,0 68,5 89,5 24,2 75,7 46,3 99,8 24 Tunika 1 98 1 55,3 98,8 43,3 52,0 89,8 14,0 67,6 28,8 99,1 NRI przy α = 0,05 8,04 7,89 3,95 4,15 Średnia 63,7 98,2 50,1 48,9 87,9 15,9 71,1 30,4 99,7 Lokalizacja doświadczeń UTP SGGW COBORU 8 SDOO 10 SDOO SGGW Komentarz: W 2009 r. zakres badań materiału siewnego 24 odmian w doświadczeniach porejestrowych obejmował: ocenę ploidalności i laboratoryjnej zdolności kiełkowania w temperaturze 15 o C przy wilgotności podłoża 40, 65 i 80%, a także w temp. 10 o C przy wilgotności podłoża 65% (wykonane w Katedrze Genetyki i Hodowli Roślin UTP w Bydgoszczy) oraz ocenę wschodów polowych (wykonaną w Katedrze Fizjologii Roślin SGGW i w 10 doświadczeniach polowych). Ponadto w laboratorium SGGW zbadano kalibraż nasion.
- 15 - Na podstawie uzyskanych wyników obliczono syntetyczny indeks wigoru (SIW). Objaśnienia: Kol. 3: Ocena po 4 i 14 dniach kiełkowania przy wilgotności podłoża 40% pełnej pojemności wodnej podłoża Kol. 3, 4, 5: Średnia dotyczy zestawu 24 badanych obiektów Kol. 5, 6: PEW % siewek nazajutrz po zauważeniu pierwszych wschodów, PZW % siewek przy ostatnim liczeniu Kol. 5: NRI dotyczy 24 badanych obiektów Kol. 7: Syntetyczny indeks wigoru obliczono na podstawie kiełkowania po 4 dniach w warunkach obniżonej wilgotności podłoża (kol. 3), temperatury (kol. 4) oraz polowej energii wschodów oznaczonej w ZD SGGW Żelazna (kol. 5) i w 8 doświadczeniach COBORU (kol. 6). Podstawą do wyliczenia SIW była suma wyników dla danej odmiany z tym, że wyniki z kol. 3 i 4 (laboratoryjne) podzielono przez 2. Przykład: SIW dla odmiany Lp. 1 wynosi (80,8:2 + 58,0:2 + 42,5 + 17,9): 4 = 32,5