1 pieczątka jednostki organizacyjnej OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA CZEŚĆ A * (opis przedmiotu i programu nauczania) OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Nazwa przedmiotu Filozofia kultury Wydział Wydział Humanistyczny Instytut/Katedra Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa Kierunek kulturoznawstwo Specjalność/specjalizacja podstawowa Poziom kształcenia studia pierwszego stopnia Profil ogólnoakademicki Forma studiów stacjonarne Rok/semestr 2 III Tytuł /stopień naukowy (zawodowy). Imię i nazwisko prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu dr Agnieszka Grzelak Liczba godzin dydaktycznych 30 (wykład) i formy zajęć Liczba punktów ECTS 2 Rygory zaliczenia egzamin Typ przedmiotu kierunkowy Język wykładowy polski Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne zaliczenie I roku studiów licencjackich
Efekty kształcenia Efekty kierunkowe 2 STUDENT: K_W01:opisuje podstawowe elementy wiedzy dotyczące zakresu oraz miejsca i roli kulturoznawstwa w obrębie nauk humanistycznych. Efekty przedmiotowe STUDENT: W01: student wymienia podstawowe filozoficzne teorie kultury i najważniejsze pojęcia stosowane przez tę dyscyplinę, określa pojęciowe granice filozofii kultury oraz identyfikuje i definiuje podstawowe terminy z zakresu filozofii kultury. K_W02: definiuje podstawowe terminy z W02: omawia podstawowe koncepcje z zakresu nauk humanistycznych ze zakresu filozofii kultury oraz podaje autorów szczególnym uwzględnieniem tych koncepcji, potrafi opisać mechanizmy terminologii z zakresu kulturoznawstwa. kulturotwórcze. K_W08: zna najważniejsze ogniwa W03: ocenia i analizuje różne procesy historii powszechnej i wyjaśnia jej kulturotwórcze, zestawia i porównuje różne oddziaływanie na rozwój kultury modele kultury, wyjaśnia różnice i europejskiej, zna najważniejsze ogniwa podobieństwa tematyczne i metodologiczne historii kultury polskiej i jej związki z między filozofią kultury a antropologią, kulturą europejską oraz kryteria ich socjologią, etnologią, kulturoznawstwem. periodyzacji. K_U02: wykorzystuje wiedzę i posługuje się podstawową terminologią z zakresu teorii, historii kultury, filozofii, - U01: wykorzystuje wiedzę i posługuje się antropologii, religioznawstwa, podstawową terminologią z zakresu filozofii semiotyki, historii sztuki, folklorystyki, kultury w sytuacjach komunikacyjnych socjologii kultury, nauki o zawodowych i społecznych. komunikowaniu w typowych sytuacjach zawodowych i społecznych. K_K01: ma świadomość poziomu swojej K01: ma świadomość swojej wiedzy wiedzy, rozumie potrzebę uczenia filozoficzno kulturowej, wykorzystuje ją, się, uczestniczenia w kulturze przez całe świadomie uczestnicząc w kulturze. życie. K02: dostrzega znaczenie danego zjawiska K_K09:zdaje sobie sprawę z dla filozofii kultury i zna jego wartość w konieczności integracji wiedzy o kulturze śródziemnomorskim dziedzictwie w budowaniu tożsamości narodowej kulturowym, zdaje sobie sprawę z oraz rozwijaniu więzi społecznych na konieczności integracji filozofii kultury poziomie lokalnym, krajowym w budowaniu tożsamości narodowej i globalnym. oraz rozwijaniu więzi społecznych na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym. podpis prowadzącego/koordynatora przedmiotu Objaśnienia: * Część A sylabusa (Opis przedmiotu i programu nauczania) ma postać jednorodną i jako wzór obowiązuje w całej uczelni. 1. Opis przedmiotu jest opracowany i podpisywany przez prowadzącego przedmiot w przypadku, gdy dany przedmiot jest prowadzony wyłącznie przez jedną osobę. 2. Opis przedmiotu jest opracowany i podpisywany przez koordynatora przedmiotu w przypadku, gdy dany przedmiot jest prowadzony przez więcej niż jedną osobę, np. ze względu na różne formy realizacji przedmiotu (wykład + ćwiczenia); przygotowanie przez koordynatora opisu przedmiotu wymaga współpracy z pozostałymi osobami prowadzącymi przedmiot. PROGRAM NAUCZANIA MODUŁU (PRZEDMIOTU) Rok akademicki: (2017/2018) Semestr: (zimowy) Nazwa przedmiotu Historia filozofii Wydział Wydział Humanistyczny Instytut/Katedra Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa Kierunek kulturoznawstwo
Specjalność/specjalizacja podstawowa Opisywana forma zajęć wykład Liczba godzin dydaktycznych 30 3 Tytuł /stopień naukowy (zawodowy). dr Agnieszka Grzelak Imię i nazwisko prowadzącego zajęcia Treści programowe realizowane podczas zajęć Podczas cotygodniowych zajęć (2h/tyg.) realizowane są następujące treści: 1. Wprowadzenie czym jest filozofia kultury? Związki z kulturoznawstwem, etnologią, antropologią, socjologią; kształtowanie się i nazwy dyscypliny. 2. Spór między naturalizmem a kulturalizmem (starożytne - sofiści, Platon, cynicy - i średniowieczne rozróżnienie między physei a thesei). 3. A. Gehlena koncepcja braku jako źródła kultury: Mangelwesen, O. Marquarda homo compensator; koncepcja socjobiologów. 4. Filozofia kultury wobec opozycji kultura: natura (kultura jako wyobcowanie: J. J. Rousseau koncepcja homme sauwage; koncepcja kultury T. Hobbesa). 5. Umoralnienie kultury: I. Kant. 6. Kultura wobec życia (koncepcja A. Schopenhauera i filozofii życia: W. Dilthey, H. Bergson). 7. G. Simmela tragedia kultury, L. Klagesa cierpiąca świadomość. 8. F. Nietzschego estetyzacja kultury. 9. O. Spenglera biologizacja kultury. 10. Kultura a cywilizacja (duch w kulturze: W. Hegel; kultura a tożsamość narodowa: Herder i duch narodowy). 11. K. Marksa baza i nadbudowa; krytyczna teoria społeczeństwa w ujęciu szkoły frankfurckiej. 12. Jedna kultura czy wiele kultur? - M. Webera kulturoznawstwo wolne od wartościowania; rola badań B. Malinowskiego i powstania antropologii kulturowej dla rozumienia kultury. 13. Postmodernistyczny relatywizm kulturowy; pojęcie enklawy kulturowej, kultury oficjalnej i peryferyjnej. 14. Utopie kultury: idealne państwo Platona, Nietzschego kultura poza dobrem i złem. 15. Postacie kultury totalitarnej i liberalnej (K. Poppera Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, R. Rorty ego ironia i miłość). 16. Współczesne ujęcia kultury (kultura po Oświęcimiu to śmietnik T. Adorno - konsekwencje dla sztuki i literatury; T. Adorna dialektyka kultury; G. Simmela tragedia kultury, H. Plessnera pytanie o conditio humana; perspektywy kultury: e-kultura). 17. Polityczność i eros w kulturze (H. Plessner, H. Marcuse). 18. Elita i masa (Ortega y Gasset), kultura masowa i jej mity (A. Kłoskowska), pojęcie globalnej wioski. 19. Modele życia: vita activa i vita contemplativa (H. Arendt), klasa próżniacza (T. Veblen). 20. Czas w kulturze (czas św. Augustyna, fenomenologiczny E. Husserla, wieczny powrót F. Nietzschego, moi profond Bergsona wobec czasu, czas odzyskany M. Prousta). 21. Symbolika pór dnia i roku: czas wielkiego Południa, noc Walpurgii. 22. Historyczność form kultury (moralność i pruderia M. Scheler, wzory miłości, ethos rycerski M. Ossowska, kanony estetyczne). 23. Święto i codzienność (karnawalizacja M. Bachtina; dionizyjskie i apollińskie F. Nietzschego). 24. Symbolika miasta (R. Caillois, Paryż, mit współczesny; miasto Baudelaire a - flaneur, eseje G. Simmela). 25. Symbolika choroby (teza S. Sontag), modliszki (esej R. Caillois). 26. Kształtowanie się mieszczaństwa. Ethos mieszczański (M. Weber). 27. Casus i rola inteligencji w kulturze. Ethos inteligencki. 28. Przemiany pojęcia sztuki i artysty. 29. Postrzeganie śmierci w kulturze. 30. Podsumowanie: czym jest kultura lustrem Natury, odbiciem świata idei, ogrodem nauk i sztuk, dialogiem, tekstem, kłączem, rekwizytornią konwencji, różnicą i powtórzeniem, mechanizmem kozła ofiarnego? o epistemologicznych, ontologicznych i artystycznych konsekwencjach różnych metafor kultury.
Metody dydaktyczne Metody i kryteria oceniania Rygor zaliczenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca 4 wykład egzamin obecność 1. Buczyńska Garewicz H., Metafizyczne rozważania o czasie. Idea czasu w filozofii i literaturze, Kraków 2003, tu roz.: Zagadka czasu, Południe, Noc. 2. Caillois R., Odpowiedzialność i styl, wybór M. Żurowski, wstęp J. Błoński, tu: Paryż mit współczesny oraz Modliszka, przeł. K. Dolatowska. 3. Co to jest filozofia kultury?, pod red. Z. Rosińskiej i J. Michalik, Warszawa 2006, tu: Z. Rosińska, Wstęp, A. Kołakowski, Filozofia kultury i kulturalizm. 4. Czas w kulturze, wybór, oprac. i wstęp A. Zajączkowski, Warszawa 1988. 5. Czerwiński M., Profile kultury, Warszawa 1980, tu: Casus inteligencji. 6. Filozofia. Podstawowe pytania, pod red E. Martena i H. Schnädelbacha, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1995. Tu: roz. Kultura, s. 550 587. 8. Konersmann R., Filozofia kultury. Wprowadzenie, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 2009. 9. Marquard O., Przyczynek do analiz teraźniejszości, w: tenże, Apologia przypadkowości, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1994. 10. Picht G., Odwaga utopii, Warszawa 1981. 11. Scheler M., O zjawisku tragiczności, w: Arystoteles, Hume i Scheler o tragedii i tragiczności, oprac. W. Tatarkiewicz. 12. Strategie śmierci formy umierania. Świadectwa literackie i kulturoznawcze, red. W. J. Burszta, Warszawa 2004. 1. Antropologia kultury antropologa literatury, pod red. E. Kosowskiej, A. Gomóły, E. Jaworskiego, Katowice 2007, tu: M. Szubert, Choroba jako przedmiot kulturowego dyskursu. 2. Bauman Z., Ciało i przemoc w obliczu nowoczesności, Toruń 1995. 3. Tenże, Płynne czasy. Życie w epoce niepewności, przeł. M. Żakowski, Warszawa 2007. 4. Tenże, Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, przeł. E. Klekot, Warszawa 2000. 5. Dziemidok B., O komizmie (wybrane fragmenty). 6. Gellner E., Postmodernizm, rozum i religia, przeł. M. Kowalczuk, Warszawa 1997. 8. Kultura i tragiczność, pod red. K. Łukaszewicza i D. Wolskiej, Wrocław 2002. Tu: D. Wolska, Kultura i tragiczność. Słowo wstępne oraz G. Simmel, Pojęcie i tragedia kultury. 9. Michalski K., Płomień wieczności. Eseje o myślach Fryderyka Nietzschego, Kraków 2007, tu: Esej VIII. Wieczna miłość. 10. Morawski S., Niewdzięczne rysowanie mapy. O postmodernie i kryzysie kultury, Toruń 1999. 11. Osęka A., Mitologie artysty, Warszawa 1975. 12. Simmel G., Filozofia kultury. Wybór esejów, przeł. W. Kunicki, Kraków 2007.
5 13. Simmel G., Mentalność mieszkańców wielkich miast, w: tenże, Most i drzwi. Wybór esejów, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 2006. podpis prowadzącego daną formę zajęć podpis koordynatora przedmiotu Objaśnienia do Programu nauczania przedmiotu : 1. Program nauczania przedmiotu sporządza się odrębnie dla każdej formy przedmiotu. 2. Program nauczania przedmiotu jest opracowywany przez prowadzącego daną formę zajęć. PROGRAM NAUCZANIA MODUŁU (PRZEDMIOTU) Rok akademicki: (2017/2018) Semestr: (zimowy) Nazwa przedmiotu Filozofia kultury Wydział Wydział Humanistyczny Instytut/Katedra Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa Kierunek kulturoznawstwo Specjalność/specjalizacja podstawowa Opisywana forma zajęć wykład Liczba godzin dydaktycznych 30 Tytuł /stopień naukowy (zawodowy). dr Agnieszka Grzelak Imię i nazwisko prowadzącego zajęcia Treści programowe realizowane podczas zajęć Podczas cotygodniowych zajęć (2h/tyg.) realizowane są następujące treści: 1. Wprowadzenie czym jest filozofia kultury? Związki z kulturoznawstwem, etnologią, antropologią, socjologią; kształtowanie się i nazwy dyscypliny. 2. Spór między naturalizmem a kulturalizmem (starożytne - sofiści, Platon, cynicy - i średniowieczne rozróżnienie między physei a thesei). 3. A. Gehlena koncepcja braku jako źródła kultury: Mangelwesen, O. Marquarda homo compensator; koncepcja socjobiologów. 4. Filozofia kultury wobec opozycji kultura: natura (kultura jako wyobcowanie: J. J. Rousseau koncepcja homme sauwage; koncepcja kultury T. Hobbesa). 5. Umoralnienie kultury: I. Kant. 6. Kultura wobec życia (koncepcja A. Schopenhauera i filozofii życia: W. Dilthey, H. Bergson). 7. G. Simmela tragedia kultury, L. Klagesa cierpiąca świadomość. 8. F. Nietzschego estetyzacja kultury. 9. O. Spenglera biologizacja kultury. 10. Kultura a cywilizacja (duch w kulturze: W. Hegel; kultura a tożsamość narodowa: Herder i duch narodowy). 11. K. Marksa baza i nadbudowa; krytyczna teoria społeczeństwa w ujęciu szkoły frankfurckiej. 12. Jedna kultura czy wiele kultur? - M. Webera kulturoznawstwo wolne od wartościowania; rola badań B. Malinowskiego i powstania antropologii kulturowej dla rozumienia kultury. 13. Postmodernistyczny relatywizm kulturowy; pojęcie enklawy kulturowej, kultury oficjalnej i peryferyjnej. 14. Utopie kultury: idealne państwo Platona, Nietzschego kultura poza dobrem i złem. 15. Postacie kultury totalitarnej i liberalnej (K. Poppera Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, R. Rorty ego ironia i miłość). 16. Współczesne ujęcia kultury (kultura po Oświęcimiu to śmietnik T. Adorno - konsekwencje dla sztuki i literatury; T. Adorna dialektyka kultury; G. Simmela tragedia kultury, H. Plessnera pytanie o conditio humana; perspektywy kultury: e-kultura). 17. Polityczność i eros w kulturze (H. Plessner, H. Marcuse). 18. Elita i masa (Ortega y Gasset), kultura masowa i jej mity (A. Kłoskowska), pojęcie globalnej
6 wioski. 19. Modele życia: vita activa i vita contemplativa (H. Arendt), klasa próżniacza (T. Veblen). 20. Czas w kulturze (czas św. Augustyna, fenomenologiczny E. Husserla, wieczny powrót F. Nietzschego, moi profond Bergsona wobec czasu, czas odzyskany M. Prousta). 21. Symbolika pór dnia i roku: czas wielkiego Południa, noc Walpurgii. 22. Historyczność form kultury (moralność i pruderia M. Scheler, wzory miłości, ethos rycerski M. Ossowska, kanony estetyczne). 23. Święto i codzienność (karnawalizacja M. Bachtina; dionizyjskie i apollińskie F. Nietzschego). 24. Symbolika miasta (R. Caillois, Paryż, mit współczesny; miasto Baudelaire a - flaneur, eseje G. Simmela). 25. Symbolika choroby (teza S. Sontag), modliszki (esej R. Caillois). 26. Kształtowanie się mieszczaństwa. Ethos mieszczański (M. Weber). 27. Casus i rola inteligencji w kulturze. Ethos inteligencki. 28. Przemiany pojęcia sztuki i artysty. 29. Postrzeganie śmierci w kulturze. 30. Podsumowanie: czym jest kultura lustrem Natury, odbiciem świata idei, ogrodem nauk i sztuk, dialogiem, tekstem, kłączem, rekwizytornią konwencji, różnicą i powtórzeniem, mechanizmem kozła ofiarnego? o epistemologicznych, ontologicznych i artystycznych konsekwencjach różnych metafor kultury. Metody dydaktyczne wykład, elementy analizy tekstów, prezentacja Metody i kryteria oceniania egzamin Rygor zaliczenia Obecność na zajęciach 1. Buczyńska Garewicz H., Metafizyczne rozważania o czasie. Idea czasu w filozofii i literaturze, Kraków 2003, tu roz.: Zagadka czasu, Południe, Noc. 2. Caillois R., Odpowiedzialność i styl, wybór M. Żurowski, wstęp J. Błoński, tu: Paryż mit współczesny oraz Modliszka, przeł. K. Dolatowska. 3. Co to jest filozofia kultury?, pod red. Z. Rosińskiej i J. Michalik, Warszawa 2006, tu: Z. Rosińska, Wstęp, A. Kołakowski, Filozofia kultury i kulturalizm. 4. Czas w kulturze, wybór, oprac. i wstęp A. Zajączkowski, Warszawa 1988. 5. Czerwiński M., Profile kultury, Warszawa 1980, tu: Casus inteligencji. 6. Filozofia. Podstawowe pytania, pod red E. Martena i H. Schnädelbacha, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1995. Tu: roz. Literatura podstawowa Kultura, s. 550 587. 8. Konersmann R., Filozofia kultury. Wprowadzenie, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 2009. 9. Marquard O., Przyczynek do analiz teraźniejszości, w: tenże, Apologia przypadkowości, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1994. 10. Picht G., Odwaga utopii, Warszawa 1981. 11. Scheler M., O zjawisku tragiczności, w: Arystoteles, Hume i Scheler o tragedii i tragiczności, oprac. W. Tatarkiewicz. 12. Strategie śmierci formy umierania. Świadectwa literackie i kulturoznawcze, red. W. J. Burszta, Warszawa 2004. 1. Antropologia kultury antropologa literatury, pod red. E. Kosowskiej, A. Gomóły, E. Jaworskiego, Katowice 2007, tu: M. Literatura uzupełniająca Szubert, Choroba jako przedmiot kulturowego dyskursu. 2. Bauman Z., Ciało i przemoc w obliczu nowoczesności, Toruń 1995. 3. Tenże, Płynne czasy. Życie w epoce niepewności, przeł. M.
7 Żakowski, Warszawa 2007. 4. Tenże, Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, przeł. E. Klekot, Warszawa 2000. 5. Dziemidok B., O komizmie (wybrane fragmenty). 6. Gellner E., Postmodernizm, rozum i religia, przeł. M. Kowalczuk, Warszawa 1997. 8. Kultura i tragiczność, pod red. K. Łukaszewicza i D. Wolskiej, Wrocław 2002. Tu: D. Wolska, Kultura i tragiczność. Słowo wstępne oraz G. Simmel, Pojęcie i tragedia kultury. 9. Michalski K., Płomień wieczności. Eseje o myślach Fryderyka Nietzschego, Kraków 2007, tu: Esej VIII. Wieczna miłość. 10. Morawski S., Niewdzięczne rysowanie mapy. O postmodernie i kryzysie kultury, Toruń 1999. 11. Osęka A., Mitologie artysty, Warszawa 1975. 12. Simmel G., Filozofia kultury. Wybór esejów, przeł. W. Kunicki, Kraków 2007. 13. Simmel G., Mentalność mieszkańców wielkich miast, w: tenże, Most i drzwi. Wybór esejów, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 2006. podpis prowadzącego daną formę zajęć podpis koordynatora przedmiotu Objaśnienia do Programu nauczania przedmiotu : 31. Program nauczania przedmiotu sporządza się odrębnie dla każdej formy przedmiotu. 32. Program nauczania przedmiotu jest opracowywany przez prowadzącego daną formę zajęć. CZĘŚĆ B (opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia) Opis sposobu realizowania i sprawdzania efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) z odniesieniem do form zajęć i sprawdzianów Efekty kształcenia a forma zajęć Metody oceniania efektów kształcenia Efekty kształcenia dla ** kierunku przedmiotu Forma zajęć Metody oceniania*** K_W01 W01 W egzamin W01 K_W02 W02 W egzamin W02 K_W08 W03 W egzamin W03 K_U02 U01 W egzamin U01 K_K01 K01 W egzamin K01 K_K09 K02 W egzamin K02 Efekty kształcenia dla przedmiotu podpis prowadzącego daną formę zajęć podpis koordynatora przedmiotu