Nauczyciel w świecie TIK Cz. 10 TIK w szkole według modelu BYOD Czym jest BYOD? to pomysł (zapożyczony ze środowiska zakładów pracy) polegający na tym, aby w szkole stworzyć warunki do uczenia się z wykorzystaniem mobilnych urządzeń przyniesionych przez uczniów z domu skrót BYOD z ang. Bring Your Own Device = Przynieś swoje własne urządzenie. Wprowadzenie takiego modelu cyfrowej szkoły oznacza sytuację edukacyjną, w której uczniowie pracują z nowymi technologiami w systemie 1 uczeń 1 urządzenie. Praca w szkole na sprzęcie, na którym uczeń pracuje w domu stwarza daje wiele korzyści. Trzeba jednak spełnić m.in. warunek dostępności do Internetu. Kompetencje nauczycieli w zakresie TIK i stworzenie środowiska edukacyjnego, które stawia na aktywność oraz kreatywność ucznia poprzez odpowiednie metody pracy, pozwolą nauczyć uczniów jak się uczyć i jak do tego celu wykorzystać posiadane przez nich urządzenia, aplikacje i technologie. Szkoła nie ucieknie przed nowymi technologiami. Liczne są przykłady zastosowania tego modelu BYOD w szkołach amerykańskich. Niektóre polskie szkoły i nauczyciele również stosują takie rozwiązania. Z ich doświadczeń wynika, że warto oraz, że bardzo istotne jest dobre przygotowanie się do wdrażania powyższego modelu. Niektórzy sądzą, że jest to przyszłość edukacji. Rozwiązanie takie ma wiele zalet, o ile będzie dobrze zaadaptowane i wykorzystane. Według cytowanego już w przewodniku Nauczyciel w świecie TIK, cz.7 raportu The Horizon Project (wskazującego najważniejsze tendencje, wyzwania i technologie wpływające na nauczanie i uczenie się w szkołach) BYOD jest technologią, która według prognoz powinna być zaadaptowana w edukacji w najbliższym roku. Wykorzystanie przez uczniów osobistych urządzeń oznacza, że poświęcili już czas i
energię, by dostosować urządzenie do swoich możliwości, zoptymalizowali ich działanie i poznali możliwości. Teraz mogą je wykorzystać do uczenia się formalnego w szkole i nieformalnego poza nią. Trening techniczny mogą ograniczyć do minimum i mogą skoncentrować się na zdobywaniu nowych umiejętności i wiedzy z pomocą urządzeń i ich funkcji. Nauczyciele zaś mogą stawiać na personalizację, motywację, zaangażowanie i głębokie uczenie się. Zalety wykorzystania BYOD to: zmniejszenie kosztów wprowadzenia idei cyfrowej szkoły (rozłożenie kosztów między szkołę a rodziców), oszczędność czasu i energii nie potrzeba czasu na naukę dodatkowej obsługi sprzętu, uczniowie go znają i w czasie lekcji koncentrują się na rozwiązywaniu problemów i tworzeniu nowych treści, korzystanie z własnych urządzeń zwiększa zaangażowanie uczniów i ich motywację do wykonywania zadań, korzystanie przez ucznia z własnego mobilnego urządzenia pozwala nauczycielowi tak zorganizować uczenie się, aby kreatywnie korzystać z TIK, uczeń buduje własne środowisko uczenia się/własną bazę, ponieważ korzysta w szkole i w domu z tych samych aplikacji, sprzęt należy do uczniów, dlatego bardziej go szanują, chronią, dbają, zapewniają naładowanie baterii, BYOD wspomaga uczenie się tu i teraz oraz przez całe życie, Etapy wprowadzania BYOD w szkole
1. Przygotowanie środowiska szkolnego 2. Powołanie w szkole zespołu ds. BYOD 3. Wybór celów, które chcemy osiągnąć 4. Przygotowanie odpowiedniej infrastruktury Zaangażowanie różnych podmiotów do pomocy: rodziców, uczniów, pracowników pedagogicznych i niepedagogicznych, środowiska lokalnego, organu prowadzącego, przedstawicieli biznesu, administratorów TIK; organizacja spotkań i rozmów Planowanie i wdrażanie modelu BYOD nie jest zadaniem dla jednej osoby. Dlatego warto powołać zespół/grupę osób, złożoną z przedstawicieli w/w podmiotów (ilość osób zależna od wielkości i specyfiki szkoły). Zespół spojrzy na problem szerzej. Można określić harmonogram i zasady spotkań zespołu, przydzielić role i zadania członkom. To pierwsze zadanie dla zespołu. Aby określić cele, należy przeanalizować oczekiwania zainteresowanych (ankieta). Cele mogą być różne, np.: zwiększenie kreatywności uczniów, zmniejszenie absencji, zachęcanie do współpracy, zwiększenie osiągnięć uczniów, wzrost zaangażowania uczniów w naukę i sprawy szkolne, wykorzystanie nowych technologii w procesie uczenia się Umożliwienie wykorzystania uczniom i nauczycielom własnych urządzeń wiąże się z intensywnych korzystaniem z łącza internetowego, a to oznacza wysokie koszty trzeba więc stawiać na profesjonalne rozwiązania (idealne łącze światłowodowe). Musimy zapewnić stabilność, szybkość, niezawodność połączenia. Sieć szkolna, z którą będą się łączyć urządzenia przyniesione z domu musi być bezpieczna i chroniona przed niepowołanym dostępem. Można ją podzielić na część administracyjną, na potrzeby edukacji (uczniowie,
5. Wybór wykorzystywanych urządzeń nauczyciele)oraz część dla gości(np. rodzice). Należy zapewnić możliwość rozbudowy sieci oraz planować wiele punktów dostępowych. Budowa sieci powinna być powierzona specjalistom. Technologie się zmieniają: laptopy, tablety, smartfony, netbooki, czytniki e-booków, kieszonkowe odtwarzacze multimediów, przenośne konsole gier BYOD może przybierać różne formy zwane modelami, ale ich cechą wspólną jest dostęp uczniów do sprzętu w szkole i poza nią. Wybór sprzętu zależy od możliwości i celów, które wcześniej szkoła określiła. Warto rozważyć zakup dodatkowych urządzeń przez samą szkołę (np. dla uczniów, którzy nie mogą sobie pozwolić na taki zakup lub chwilowo nie mają do nich dostępu). 6. Dobór oprogramowania W tzw. otwartym modelu BYOD uczniowie mogą korzystać z różnych urządzeń, a więc tym samym z różnych oprogramowań. Najciekawsze aplikacje i serwisy mają swoje odpowiedniki w prawie każdym systemie. Można korzystać z serwisów przez przeglądarkę internetową. 7. Przygotowanie strony szkolnej poświęconej BYOD 8. Opracowanie zasad i regulaminów działania BYOD Warto ją przygotować, aby wyjaśnić czym jest BYOD, jaki jego model przyjęła szkoła, aby zamieszczać tam wszelkie informacje a zasadach jego wykorzystania, informacje o aplikacjach itp. Zapisy o wykorzystaniu urządzeń uczniów powinny zostać zapisane w regulaminie wewnątrzszkolnym, dla lepszej organizacji oraz aby uniknąć ewentualnych problemów (np. korzystanie tyko z sieci szkolnej zabezpieczonej filtrami, respektowanie prywatności,ochrona wizerunku, przestrzeganie praw autorskich)
9. Zapewnienie czasu na szkolenia nauczycieli i wymianę doświadczeń Kadra powinna odczuć wsparcie dyrektora. Sukces BYOD zależy od odpowiedniego podejścia do uczenia i uczenia się z pomocą nowych technologii. Ważne są nie tylko szkolenia ale i wymiana doświadczeń. Dobrym pomysłem wydaje się rozpoczęcie wdrażania w szkole BYOD pilotażowo np. w jednej klasie, na jednym poziomie nauczania, u uczniów nauczanych przez danego nauczyciela. Przy umiejętnym wdrożeniu BYOD ważniejsze od technologii wydaje się podejście pedagogiczne. Modele BYOD w szkole W zależności od przyjętych w szkole zasad organizacji BYOD przybrać może modele, takie jak: Laptopy określone przez szkołę (określony jest typ/model sprzętu, można wtedy dokonać zakupu zbiorowego; koszty pokrywają rodzice, szkoła lub obie strony) Określone przez szkołę laptopy + urządzenia dodatkowe (model 1:2, w którym uczeń może mieć kilka urządzeń określone przez szkołę i dowolne inne mobilne urządzenie) Określone przez szkołę parametry laptopów (podobny do modelu pierwszego, ale ograniczony do wyznaczenia minimalnych parametrów jakie mają spełniać laptopy uczniów; tutaj uczniowie i rodzice mają większy wpływ na rodzaj sprzętu czy oprogramowania) Dowolne laptopy lub tablety (wybór należy do rodziców i jest przez nich całkowicie finansowany; zakłada dowolność sprzętu, systemu operacyjnego i oprogramowania) Dowolne urządzenia (uczniowie przynoszą dowolne urządzenia pracujące w połączeniu z Internetem; wybór rodziców i uczniów; w konsekwencji musimy liczyć się z tym, że użytkowane są w procesie dydaktycznym różne systemy operacyjne, różne wielkości ekranów, różne klawiatury bądź ich brak, różne porty np. USB i różne oprogramowania)
Podstawa programowa a BYOD za pomocą tego modelu realizacja wielu celów określonych w podstawie będzie możliwa, a stosowanie nowych technologii (TIK) przyniesie wartość dodaną bezpieczne użytkowanie komputerów, przestrzeganie zasad etycznych i prawnych, wykorzystanie TIK do uczenia się na wszystkich przedmiotach nie tylko na informatyce. Na podstawie Bibliografia: 1. BYOD w praktyce szkolnej / Dorota Janczak // DYREKTOR SZKOŁY. - 2015, nr 6, s. 48-51 Przykłady aplikacji do tworzenia dokumentów, burzy mózgów, tworzenia i czytania książek oraz materiałów audio wideo, do gromadzenia i prezentacji informacji, do oceniania i komunikacji z rodzicami. 2.BYOD w szkole BY ODkrywać e-dukację / Dorota Janczak // MERITUM, - 2013, NR 4, S. 34-37 3.Etapy wprowadzania modelu BYOD // Dorota Janczak // DYREKTOR SZKOŁY. - 2015, nr 5, s. 48-51 4.Model BYOD na lekcji / Dorota Janczak // DYREKTOR SZKOŁY. - 2015, nr 4, s. 52-55 5.Potencjał smartfonów i tabletów w nauczaniu przedmiotowym / Piotr Szlagor // MERITUM. - 2013, nr 4, s. 75-77 Przydatne strony: http://vimeo.com/74457625 - fragment lekcji prowadzonej przez Marcina Zaroda w V LO w Tarnowie oraz jego artykuł na http://www.edunews.pl/nowoczesna-edukacja/innowacje-wedukacji/3001-byod-i-rozszerzona-rzeczywistosc-w-klasie, dostęp: 09.06.2015 r. http://www.superbelfrzy.edu.pl/pomyslodajnia/puk-puk-doszkoly-czyli-byod-po-polsku-cz-1/ - artykuł Doroty Janczak, dostęp: 09.06.2015 r. http://www.edunews.pl/nowoczesna-edukacja/ict-wedukacji/1968-wez-do-szkoly-swoje-urzadzenie-ale-nie-
zapomnij-tez-glowy - kilka uwag krytycznych Macieja M. Sysły, dostęp: 09.06. 2015 r. BYOD Jak wykorzystać własny sprzęt uczniów w szkole, http://www.ldc.edu.pl/phocadownload/nowe_produkty/poradni ki/poradnik_sprzet_do_szkoly.pdf, dostęp: 09.06.2015 r. Nauczanie w modelu Weź swój sprzęt do szkoły, http://www.ldc.edu.pl/phocadownload/poradniki/ldc%20porad nik%20sprz%c4%99t%20do%20szko%c5%82y%20v3.0.pdf, dostęp: 09.06.2015 r. Opracowanie przewodnika: Barbara Kozik PBW Nowy Sącz tel/fax: 18 443 70 67 w.25 email:pbwnowysacz@onet.pl www.pbwnowysacz.pl