Pomiar kapitału intelektualnego Wykład 1
Czym jest kapitał intelektualny/zasoby niematerialne Autorzy Definicja Stosowana nazwa Edvisson, Malone,1997 Aktywa niematerialne i te, które nie mają postaci fizycznej, ale stanowią wartość dla przedsiębiorstwa Kapitał intelektualny Stewart, 1998 Materiał intelektualny - wiedza, informacja, własność intelektualna, doświadczenie - które mogą być wykorzystane do tworzenia wartości Bontis i wsp. 1999 Sveiby 1997 Gu, Lev 2001 Bontis, Dragonetti, Jacobsen, Roos 1999 Lev 2001 Łatwe do zebrania zasoby niematerialne i ich przepływy Aktywa, które należą do trzech kategorii: wzmacniających strukturę zewnętrzną, strukturę wewnętrzną i kompetencje Aktywa niematerialne posiadają główne nośniki: badania i rozwój, reklamę, technologie informatyczne oraz praktykę zarządzania zasobami ludzkimi Każdy czynnik (niematerialny i trudny do imitacji), który uczestniczy w procesie tworzenia wartości w organizacji Aktywa niematerialne, które stanowią podstawę do oczekiwania przyszłych korzyści i nie posiadają fizycznej ani finansowej postaci Aktywa niematerialne Zasoby niematerialne Niematerialności (Intangibles) K. Mazur, prof. UZ 2
Rodzaje kapitału według Luthansa i wsp. 2004 Tradycyjny ekonomiczny kapitał Kapitał ludzki Kapitał społeczny Kapitał psychologiczny Źródło wartości: Co posiadamy? Źródło wartości: Co wiemy? Źródło wartości: Kogo znamy? Źródło wartości: Kim jesteśmy? Aktywa finansowe, Aktywa rzeczowe Doświadczenie, Edukacja, Umiejętności, Wiedza, Pomysły Relacje, Sieć kontaktów, Przyjaciele Pewność siebie, Nadzieja, Optymizm, Odnawialność zasobów Generacja 0 Generacja I Generacja II Generacja III K. Mazur, prof. UZ 3
Schemat wartości rynkowej według Skandii WARTOŚĆ RYNKOWA Kapitał finansowy Kapitał intelektualny Kapitał ludzki Kapitał strukturalny Kapitał związany z klientami Kapitał oragnizacyjny Kapitał innowacyjny Kapitał procesów Własność intelektualna Aktywa niematerialne Pomiar kapitału intelektualnego w1 K. Mazur, prof. UZ 4
Modele pomiaru kapitału intelektualnego K. E. Sveiby Legenda Poziom organizacji VAIC Market -tobook Value EVA Tobin s q Knowled ge Capital Earnings Calculate d Intangible Value Metody kapitalizacji rynkowej Metody zwrotu z aktywów Identyfikacja komponentów Balanc ed Score Card Skandi a Naviga tor IC- Index Human Capital Intelligen ce Value Chain Score Board Intangi ble Assets Monitor IAMV Citation - weighte d Patents Inclusive Valuatio n Methodo logy Techno logy Broker AFTF HRCA TVC The Value Explor er Intellec tual Asset Valuati on Bezpośredni Kapitał intelektualny Metody Score Card Bez wyceny Z wyceną 5
Wskaźniki potencjału wykształcenia Wskaźnik ogólnego potencjału wykształcenia P = P ow pw L p Gdzie: Ppw- liczba pracowników o danym poziomie wykształcenia na koniec badanego okresu Lp mnożnik odpowiadający danemu poziomowi wykształcenia K. Mazur, prof. UZ 6
Wskaźniki potencjału wykształcenia Wskaźnik średniego potencjału wykształcenia Gdzie: Pow- wskaźnik ogólnego potencjału wykształcenia na koniec badanego okresu Zk liczba pracowników zatrudnionych na koniec danego okresu P = św P Z ow k K. Mazur, prof. UZ 7
Wskaźniki potencjału wykształcenia-przykład Rodzaj wykształcenia Mnożnik Lp Liczba pracowników Ppw Lp Ppw Średnie 13 20 260 Wyższe 18 10 180 Suma: 30 440 Pow = 440 (pracownicy w sumie uczyli się przez 440 lat) Pśw = 440/30 = 15 (pracownicy średnio uczyli się 15 lat) K. Mazur, prof. UZ 8
Wskaźniki stażu pracy wskaźnik średniego stażu pracy Z S = sp sp Zk x' p Gdzie: Zsp - Liczba pracowników należących do danego przedziału klasowego na koniec badanego okresu X p środek przedziału klasowego stażu pracy Zk liczba pracowników zatrudnionych na koniec danego okresu K. Mazur, prof. UZ 9
Wskaźniki stażu pracy wskaźnik stabilizacji S z = Z Z mb k 100 Gdzie: Zmb - Liczba pracowników ze stażem pracy dłuższym niż przyjęte minimum stabilizacyjne na koniec badanego okresu Zk liczba pracowników zatrudnionych na koniec danego okresu K. Mazur, prof. UZ 10
Wskaźniki stażu pracy -przykład Staż pracy Środek przedziału Liczba zatrudnionych Zspx p 0-1 0,5 5 2,5 2-3 2,5 10 25 4-5 4,5 15 67,5 Suma 30 95 Średni staż pracy = 95/30=3 (pracownicy przepracowali średnio trzy lata Jeżeli minimum stabilizacyjne to 4 lata: wskaźnik stabilizacji = 15/95=16% Jeżeli minimum stabilizacyjne to 2 lata: wskaźnik stabilizacji = (10+15)/95=26% K. Mazur, prof. UZ 11
Literatura Kasiewicz S., Rogowski W., Kicińska M. (2006), Kapitał intelektualny. Spojrzenie z perspektywy interesariuszy, Oficyna Wydawnicza, Kraków