Podstawowe pojęcia, które leżą u podstaw nauki finansów: - finanse; - pieniądz; - aktywo; - kapitał; - przepływ pieniężny.

Transkrypt

1 Podstawowe pojęcia, które leżą u podstaw nauki finansów: - finanse; - pieniądz; - aktywo; - kapitał; - przepływ pieniężny. Finanse (finance) jest to ogół zjawisk związanych z działalnością człowieka, w której to działalności występuje przepływ pieniądza. Pieniądz (money) jest to powszechnie akceptowane w gospodarce i mające wartość tworzywo, spełniające następujące funkcje: - jednostka pomiaru wartości; - środek wymiany dóbr i usług; - środek płatniczy; - jednostka gromadzenia bogactwa; - jednostka rozliczeniowa. Aktywo (asset) jest to rzecz, której posiadaczem jest dany podmiot i która ma określoną wartość.

2 Kapitał (capital) stanowią aktywa, które mogą być wykorzystane do osiągnięcia przyszłych korzyści, w tym do produkcji innych aktywów. Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje kapitału: - kapitał rzeczowy (fizyczny); - kapitał finansowy; - kapitał ludzki. Kapitał rzeczowy (real capital) stanowią aktywa, mające postać fizyczną, bezpośrednio wykorzystywane w procesie produkcji. W skład kapitału rzeczowego wchodzą budynki, maszyny itp. Kapitał finansowy (financial capital) stanowią aktywa mające postać instrumentów finansowych, które mogą być zastosowane do pozyskania kapitału rzeczowego, wykorzystanego później w procesie produkcji. Kapitał ludzki (human capital) ma postać zgromadzonej wiedzy, umiejętności i doświadczenia, posiadanych przez osoby. Kapitał ten jest wykorzystany do podniesienia efektywności danego podmiotu gospodarczego. W finansach występują dwa podstawowe rodzaje działalności związanych z kapitałem finansowym. Są nimi: - inwestowanie; - finansowanie.

3 Inwestycja jest to wyrzeczenie się bieżącej konsumpcji na rzecz przyszłych i niepewnych korzyści. Przepływ pieniężny (cash flow) jest to pieniądz transferowany między dwoma podmiotami, który odzwierciedla bieżącą działalność tych podmiotów oraz zawarte między nimi kontrakty, określające prawa lub zobowiązania. W przypadku każdego przepływu pieniężnego występują dwa podmioty. Jeden z nich płaci określoną sumę i dla tego podmiotu jest to ujemny przepływ pieniężny, inaczej wypływ pieniądza (outflow). Drugi podmiot otrzymuje określoną sumę i dla tego podmiotu jest to dodatni przepływ pieniężny, inaczej wpływ pieniądza (inflow). Podstawowe rodzaje przepływów pieniężnych: 1. Przepływy pieniężne towarzyszące zakupowi dóbr, usług i siły roboczej. 2. Przepływy pieniężne w działalności inwestycyjnej i finansowej. 3. Przepływy pieniężne związane z transferem ryzyka. 4. Przepływy pieniężne związane z redystrybucją dochodów.

4 Finanse dyscypliny szczegółowe Ze względu na kryterium podmiotu należy wyróżnić: - finanse publiczne; - finanse przedsiębiorstw; - bankowość; - ubezpieczenia; - finanse osobiste. Podział ten odzwierciedla podstawowe podmioty występujące w gospodarce, którymi to podmiotami są: sektor publiczny, przedsiębiorstwa, instytucje finansowe oraz gospodarstwa domowe. Finanse publiczne (public finance) zajmują się zjawiskami pieniężnymi związanymi z działalnością państwa, w szczególności rządu i samorządów terytorialnych. W tym ujęciu w zakres finansów publicznych wchodzą tzw. finanse samorządowe (zwane czasem też finansami lokalnymi), przez niektórych wyodrębniane jako osobny dział. Finanse przedsiębiorstw (corporate finance), zwane również w uproszczeniu finansami spółek lub finansami firm, zajmują się zjawiskami pieniężnymi związanymi z działalnością przedsiębiorstw. Bankowość (banking) zajmuje się zjawiskami pieniężnymi związanymi z działalnością banku, będącego podstawową i najbardziej tradycyjną instytucją finansową.

5 Ubezpieczenia (insurance) zajmują się bardzo szczególnymi zjawiskami pieniężnymi, związanymi z działalnością instytucji ubezpieczeniowych (inaczej: towarzystw ubezpieczeniowych, zakładów ubezpieczeń). Te zjawiska pieniężne odzwierciedlają transfer ryzyka od podmiotu ubezpieczającego do instytucji ubezpieczeniowej. Finanse osobiste (personal finance) zajmują się zjawiskami pieniężnymi związanymi z działalnością pojedynczego człowieka lub gospodarstwa domowego w tej drugiej sytuacji czasem stosowany jest termin finanse gospodarstw domowych. Dyscyplinami szczegółowymi wyodrębnionymi ze względu na kryterium metodyczne są: - ekonomia finansowa; - matematyka finansowa; - ekonometria finansowa; - finanse behawioralne. Ze względu na kryterium przedmiotowo-zakresowe wyodrębnimy następujące dyscypliny: - rynek finansowy; - nieruchomości; - finanse międzynarodowe.

6 Niektóre ujęcia i kategorie teoretyczne nauki finansów Można mówić o trzech ujęciach nauki finansów: 1. Ujęcie mikro 2. Ujęcie makro 3. Ujęcie globalne