Rynek finansowy i kapitałowy a rynek budowlany? Jacek Furga Związek Banków Polskich VIII Konferencja dla Budownictwa Warszawa, 4-5.04.2016
Źródło: NBP, UKNF, Analizy Online, K SKOK Struktura systemu finansowego w Polsce w %
Kredytowanie gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i JST (mld PLN) 1000 900 800 700 16 25 33,2 38,9 37,8 34,3 36 600 500 400 300 200 100 0 15,8 605 412 524 535 564 14,7 367 477,5 9,2 10,7 11 11,9 254 182,9 86,1 98,1 109,6 136 117,9 120,4 116 119,1 136,5 171,2 216 212 204 238,9 244 249 263 2002 2004 2006 2008 2010 2012 01-2015 Przedsiębiorstwa Gospodarstwa Domowe Samorządy Źródło: NBP
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Akcja kredytowa finansowana kapitałem zagranicznym (mld zł) 1100 1000 900 800 Depozyty klientów niefinansowych Kredyty dla klientów niefinansowych Środki finansowe Zagranica 211 mld zł 700 600 500 400 300 200 100 Depozyty 705 mld zł Kredyty 822 mld zł 0 Źródło: BFG/ Raport AMRON-SARFiN 4/2013
Depozyty/PKB (%) 36,40% 22,40% 40,00% 26,20% 42,61% 28,40% 44,39% 29,88% 45,86% 45,37% 47,52% 31,34% 32,33% 33,59% 48,90% 35,49% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Depozyty podmiotów sektora niefinansowego Depozyty Gospodarstw Domowych Źródło: NBP.
Wyczerpuje się potencjał finansowania mieszkalnictwa komercyjnym kredytem hipotecznym - nowe umowy i portfel kredytów w tys. sztuk 1631 1732 1820 1897 1995 7-krotny wzrost liczby kredytów 717 945 1136 1303 1374 1449 521 405 290 112 141 162 218 302 314 287 189 230 231 197 177 174 181 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 liczba nowo podpisanych umów o kredyt (tys.) liczba czynnych umów o kredyt (tys.)
Wyczerpuje się potencjał finansowania mieszkalnictwa komercyjnym kredytem hipotecznym - wartość nowych umów i portfel kredytów w mld PLN 313,7 316,3 330,8 350,4 374,1 19-krotny wzrost wartości kredytów hipotecznych 192,6 214,9 263,6 116,8 29,6 35,8 19,5 7,4 11,3 15,2 50,4 24,2 42,0 77,7 55,9 57,1 38,7 48,7 49,2 39,1 36,5 36,8 39,3 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 wartość nowo podpisanych umów [mld zł] całkowity stan zadłużenia [mld zł]
Wpływ programów mieszkaniowych na rynek kredytów hipotecznych 70 000 60 000 Program RnS Program MdM 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 I kw. 2009 III kw. 2009 I kw. 2010 III kw. 2010 I kw. 2011 III kw. 2011 I kw. 2012 III kw. 2012 I kw. 2013 III kw. 2013 I kw. 2014 III kw. 2014 I kw. 2015 III kw. 2015 I kw. 2016 liczba nowoudzielonych kredytów mieszkaniowych w ramach Programu MdM liczba nowo udzielonych kredytów mieszkaniowych w ramach Programu RnS liczba pozostałych nowo udzielonych kredytów mieszkaniowych
Zadłużenie hipoteczne struktura walutowa Źródło NBP w mln zł
Finansowanie rynku mieszkaniowego przez sektor bankowy i środki transferowane przez emigrację 60 55,9 57,1 50 48,7 49,2 40 42,0 38,7 39,1 36,5 36,8 39,3 30 20 10 15,2 10,5 24,2 13,3 17,6 20,4 18,1 18,4 16,9 17,3 17,4 16,7 16,1 12,1 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015* wartość nowo podpisanych umów [mld zł] środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą [mld zł]
mld zł 70 60 50 Wartość notowanych instrumentów dłużnych korporacyjnych na CATALYST 7,0% 6,0% 5,0% 40 30 20 10 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% - 2012 2013 2014 2015 Instrumenty dłużne korporacyjne Instrumenty dłużne branża budowlana Udział branży budowlanej 0,0%
mld zł 70 Rynek listów zastawnych 9,0% 60 50 40 30 20 10-8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% 2012 2013 2014 2015 Instrumenty dłużne korporacyjne Listy zastawne Udział branży budowlanej
mln zł 2500 Wartość nowych emisji listów zastawnych w mln PLN w danym roku 2000 1500 1000 500 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Zadłużenie hipoteczne struktura walutowa
Zadłużenie hipoteczne struktura walutowa
Źródło: NBP Stopa oszczędności gospodarstw domowych w %
Niska skłonność Polaków do oszczędzania Wskaźnik oszczędności w gospodarstwach domowych w niektórych krajach Europy w 2006 i prognoza na 2016 15,8% 16,6% 16,6% 6,9% 11,3% 10,0% 9,0% 9,0% 8,7% 0,1% 11,3% 10,6% 8,0% 8,0% 7,9% 7,8% 7,8% 8,3% 5,0% 5,6% 5,5% 5,1% 4,9% 4,7% 2,3% 3,0% 1,7% 0,0% 0,1% 6,5% 1,0% 1,7% 0,7% -11,4% 2006 2016 Szwajcaria Irlandia Austria Holandia Słowenia Belgia Hiszpania Finlandia Dania Niska skłonność Polaków do oszczędzania podnosi koszty refinansowania działalności oraz utrzymania płynności sektora Źródło: OECD
Niska skłonność Polaków do oszczędzania 12% 6% 45% 37% nie oszczędzam oszczędzam okazjonalnie oszczędzam sysytematycznie brak odpowiedzi Źródło: Postawy Polaków wobec oszczędzania, Raport Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy, PBS, październik 2014
Oszczędzanie w polskich kasach budowlanych - liczba nowych oszczędzających (tys.) 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 optymistyczny proporcjonalny realny
2014 2015 2016 Oszczędzanie w polskich kasach budowlanych - łączna liczba oszczędzających (tys.) 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 14000 12000 10000 11 300 8000 6000 5 600 4000 2000 0 prawdopodobny proporcjonalny pesymistyczny
Rekomendacje Mieszkaniowe ZBP Pomimo wielokrotnie zgłaszanych przez ZBP postulatów brakuje: narzędzi wspierania budowy mieszkań czynszowych i mieszkań na wynajem, np. w formule PPP z udziałem gmin. zmiany ustawy o ochronie lokatorów oraz preferencyjnych zasad amortyzacji mieszkań - bez nich nie będzie możliwe uruchomienie segmentu najmu komercyjnego, stabilnego systemu długoterminowego oszczędzania na cele mieszkaniowe opartego na wzorze niemieckich kas budowlanych z udziałem państwa we wspieraniu oszczędzających zmiany przepisów umożliwiających bankom długoterminowe refinansowanie kredytów hipotecznych poprzez rynek kapitałowy, możliwości sekurytyzacji zdrowych aktywów bankowych, przepisów umożliwiających rozwój podaży listów zastawnych
Dziękuję za uwagę jacek.furga@amron.pl Związek Banków Polskich Warszawa, 5 kwietnia 2016 r.