STANDARDY JAKOŚCI PRACY PLACÓWKI PROWADZĄCEJ PORADNICTWO RODZINNE I. KONCEPCJA PRACY PLACÓWKI Obszar: I.1 Zarządzanie strategiczne. Placówka posiada jasno określoną misję, akceptowane przez pracowników kierunki i cele działania. Pracownicy placówki uczestniczą w procesie planowania i modyfikowania programu działania i rozwoju w zakresie poradnictwa rodzinnego. ** Placówka prowadzi rozpoznanie potrzeb środowiska w zakresie poradnictwa i uwzględnia je w planowaniu strategicznym. 1. Placówka posiada program działania i rozwoju w zakresie poradnictwa, opracowany po rozpoznaniu potrzeb środowiska. 2. Program działania i rozwoju placówki znają wszyscy pracownicy. 3. Placówka planuje i realizuje statutowe zadania, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz programem działania i rozwoju placówki w zakresie poradnictwa. 4. Realizacja zaplanowanych zadań poddawana jest ewaluacji. 5. Prowadzony jest monitoring zapotrzebowania na różne formy pomocy. Obszar: I.2. Wewnętrzny system zapewniania jakości. Sprawny i skuteczny nadzór dyrektora placówki zapewnia ciągły rozwój i systemowe doskonalenie jakości jej pracy. Dyrektor organizuje wewnętrzny system zarządzania jakością pracy placówki. 1. W placówce funkcjonuje wewnętrzny system zarządzania jakością pracy obejmujący: a. standardy i ich wskaźniki, b. procedury mierzenia jakości, c. plan doskonalenia jakości, który stanowi część programu działania i rozwoju placówki d. raporty z realizacji działań w zakresie jakości. Zwanej dalej placówką ** Zwanego dalej poradnictwem
2. Poszczególne elementy systemu zarządzania jakością są znane wszystkim pracownikom. 3. Wszyscy pracownicy uczestniczą w mierzeniu jakości prowadzonego poradnictwa, w wyznaczonym zakresie. 4. Wyniki mierzenia jakości są szczegółowo analizowane przez radę placówki i prowadzą do ustalenia kierunków koniecznych zmian w jej pracy. 5. Raport zawierający wyniki wewnętrznego mierzenia jakości pracy placówki stanowi źródło informacji dla odpowiednich władz. 6. Działania związane z doskonaleniem jakości pracy placówki mają charakter działań systemowych. Obszar: I.3. Promocja. Placówka dba o kształtowanie pozytywnego wizerunku, upowszechnia informacje o formach swojej pracy i osiągnięciach. Placówka potrafi pozyskać partnerów wspierających jej działania w zakresie różnych form pomocy. 1. Placówka wypracowała system współpracy z instytucjami i organizacjami pozarządowymi mogącymi wspierać jej działania pomocowe. 2. Placówka posiada stronę internetową i adres internetowy. 3. Placówka opracowała materiały informacyjne o zakresie prowadzonego poradnictwa. 4. Placówka rozpowszechnia informacje o swojej działalności. II. ZARZĄDZANIE I ORGANIZACJA. Obszar: II.1. Kadra Kadra placówki gwarantuje wysoki poziom udzielanej pomocy. Wprowadzane są nowoczesne formy pracy. System oceniania pracy oraz motywacji jest znany pracownikom i akceptowany. Polityka kadrowa placówki jest planowana i realizowana stosownie do podejmowanych przez nią działań. 1. Systematycznie analizowany jest stan kadry i potrzeby w tym zakresie. 2. Obsada kadrowa zapewnia sprawną realizację zadań statutowych placówki w zakresie poradnictwa rodzinnego. 3. Przestrzegane są przepisy dotyczące wymagań kwalifikacyjnych, w placówce zatrudniani są specjaliści zgodnie z potrzebami
wynikającymi z programu działania i rozwoju placówki w zakresie poradnictwa rodzinnego. 4. Przestrzegane są zasady zatrudniania i zwalniania kadry zgodnie z Kodeksem Pracy. 5. Kwalifikacje i doświadczenia zawodowe kadry są należycie wykorzystywane. 6. Uwzględnia się opinię zespołu specjalistów placówki w sprawach przydziału pracownikom zadań służbowych. Obszar: II.2. Rozwój zawodowy kadry poradni. Rozwój zawodowy kadry jest zbieżny z programem działania i rozwoju placówki w zakresie poradnictwa. Rozpoznawane są potrzeby pracowników w zakresie doskonalenia zawodowego. Wszystkim pracownikom placówki stworzone są równe i zgodne z przepisami szanse rozwoju. Doskonalenie wewnętrzne w poradni jest prowadzone w miarę potrzeb. 1. Rozpoznane są potrzeby doskonalenia kadry. 2. Dyrektor wspomaga rozwój zawodowy pracowników placówki. 3. Pracownicy wykorzystują w praktyce wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie doskonalenia. Obszar: II.3. Warunki działania poradni. Placówka dysponuje bazą lokalową, a także wyposażeniem odpowiednim do właściwego przebiegu procesu poradnictwa. Baza i wyposażenie placówki zapewniają warunki do sprawnej realizacji jej zadań statutowych i możliwość osiągania wysokiej jakości jej pracy. 1. Placówka dysponuje lokalem niezbędnym do realizacji jej zadań statutowych (związanych z poradnictwem), a jego wykorzystanie i zagospodarowanie jest dostosowane do form udzielanej pomocy: a) w placówce są pomieszczenia zapewniające warunki dyskrecji w kontakcie z klientem; b) w placówce jest większe pomieszczenie do zajęć grupowych; c) w placówce jest odpowiednie pomieszczenie dla osób oczekujących; d) placówka dysponuje co najmniej jednym pomieszczeniem dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych; e) lokal, którym dysponuje placówka spełnia niezbędne wymogi sanitarne; f) estetyka wszystkich pomieszczeń placówki jest zadawalająca; g) wszystkie pomieszczenia placówki są czytelnie oznakowane;
h) dojście do placówki jest odpowiednio oznakowane. 2. Wyposażenie warsztatu pracy umożliwia realizację zadań statutowych placówki w zakresie poradnictwa: a) placówka posiada niezbędne testy diagnostyczne oraz inne materiały wykorzystywane w procesie pomocy specjalistycznej; b) w placówce jest gromadzona, dostępna dla pracowników, aktualna literatura fachowa z zakresu świadczonej pomocy. 3. Narzędzia diagnostyczne znajdujące się w placówce są właściwie przechowywane i zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych. 4. Monitorowany jest stan bazy i wyposażenia placówki w celu likwidowania występujących braków w tym zakresie. Obszar: II.4. Zdrowie, higiena i bezpieczeństwo pracy. Placówka zapewnia przebywającym w niej klientom i pracownikom warunki zgodne z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy. 1. Obiekty placówki, ich wyposażenie oraz organizacja pracy placówki odpowiadają wymogom bezpieczeństwa i higieny pracy. 2. Przestrzegane są przepisy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Obszar: II.5. Kierowanie placówką, obieg informacji. Struktura kierownicza i administracyjna, sprawność organizacyjna oraz system komunikowania się zapewniają efektywne zarządzanie placówką, zgodne z oczekiwaniami klientów, pracowników i instytucji zewnętrznych. 1. Statut placówki, wewnętrzne uregulowania i procedury odpowiadają przepisom prawa. 2. Dokumentacja placówki, w tym dokumentacja klientów, jest prowadzona, przechowywana, oznakowana i udostępniana zgodnie z przepisami. 3. Zorganizowana jest i przestrzegana ochrona wszelkich danych osobowych, wymogi i zasady tej ochrony znane są wszystkim pracownikom placówki. 4. Pracownicy placówki mają określony, czytelny przydział zadań, odpowiadający ich kompetencjom. 5. Funkcjonuje wewnętrzny system obiegu informacji dla pracowników.
6. Dyrektor współpracuje z pracownikami w zakresie zarządzania i organizacji pracy placówki. 7. Kontakty dyrektora z pracownikami są rzeczowe, zadaniowe, charakteryzują się wzajemnym szacunkiem. 8. Pracownicy powinni wykazać się samodzielnością i inicjatywą. 10. Wypracowano procedury efektywnego rozwiązywania sporów między pracownikami oraz między pracownikami a dyrektorem. III. PROCES UDZIELANIA POMOCY Obszar: III.1. Równość szans. Placówka udziela pomocy specjalistycznej osobom, które chcą skorzystać z takiej pomocy. Placówka wolna jest od jakichkolwiek uprzedzeń i niesprawiedliwości. 1. Zasady przyjmowania klientów są ustalone i umożliwiają im równy dostęp do usług świadczonych przez placówkę w zakresie poradnictwa. 2. Placówka zapewnia wszystkim jej klientom atmosferę bezpieczeństwa, dyskrecji, poszanowania ich praw. 3. Wszyscy pracownicy placówki wykazują bezwarunkowo gotowość zrozumienia i chęć pomocy wszystkim klientom, wyrażają staranność wykonywania czynności zawodowych. 4. Udzielana pomoc jest rzetelna i wolna od uprzedzeń. Obszar: III.2. Zakres i formy pomocy w placówce prowadzącej poradnictwo rodzinne. Placówka oferuje dzieciom i młodzieży oraz ich rodzicom, opiekunom prawnym i wychowawcom szeroki zakres różnych form pomocy specjalistycznej, uwzględniającej ich potrzeby i oczekiwania. 1. Placówka planuje swoje działania w zakresie poradnictwa, wspomagania, profilaktyki i terapii, uwzględniając wnioski wynikające z analizy potrzeb klientów. 2. Placówka udziela pomocy specjalistycznej głównie w obszarach: a. podejmowania ważnych decyzji życiowych, wyboru drogi życiowej i aktywnego przygotowania się do pełnienia ról w małżeństwie i rodzinie; b. poprawy jakości funkcjonowania rodzin w różnych sferach
c. wspomagania małżonków w budowaniu więzi małżeńskiej i rodzinnej; d. poprawy komunikacji w rodzinie; e. rozwiązywania konfliktów i przezwyciężania kryzysów; f. przezwyciężania trudności wychowawczych i przeciwdziałania ich pojawieniu się; g. pomocy rodzinom doświadczającym przemocy; h. szeroko rozumianej profilaktyki uzależnień. i. innych, uzasadnionych potrzebami środowiska. 3. Pracownicy placówki udzielają pomocy w formie: a. porady, b. konsultacji, c. mediacji, d. psychoedukacji, e. działalności informacyjnej, f. programów profilaktycznych, g. terapii (w formach i zakresie odpowiednim do posiadanych kwalifikacji). h. warsztatów i. grup wsparcia. Obszar: III.3. Diagnozowanie. Metody i narzędzia diagnozy. W procesie profesjonalnej diagnozy przeprowadzonej w placówce stosowane są metody i narzędzia diagnozy, zarówno testowe jak i pozatestowe czyli kryterialne, wystandaryzowane, sprawdzone oraz zgodne z aktualnym stanem wiedzy specjalistycznej. 1. Placówka wyposażona jest w testy psychologiczne i pedagogiczne proponowane przez PTP, CMPPP i inne o potwierdzonej wartości diagnostycznej. 2. Standaryzowane testy psychologiczne i pedagogiczne są stosowane w placówce zgodnie z procedurami opisanymi w podręcznikach testowych, a wyjątkowo uzasadnione odstępstwa od tych procedur są dokładnie zaznaczone w dokumentacji. 3. W celu utrzymania standaryzacji metody testowej sprawdzany jest materiał testu, czy nie uległ zniszczeniu, czy dezaktualizacji. 4. Pracownicy placówki stosujący testy są odpowiedzialni za dokładne rejestrowanie, kodowanie i obliczanie wyników testowych. 5. O wyborze testu czy innych technik badania decydują każdorazowo wytyczone przez badającego zadania i hipotezy diagnostyczne. 6. Pracownicy placówki stosujący różnego rodzaju narzędzia i techniki diagnostyczne posiadają kwalifikacje uprawniające do ich
wykorzystywania, potrafią się wykazać kompetencjami w tym zakresie. Obszar:III.3.1. Organizacja i przebieg procesu diagnozowania. Organizacja procesu diagnozowania prowadzonego przez placówkę umożliwia właściwą realizację jej zadań zawartych w planie działania. Diagnozowanie w placówce jest profesjonalnie prowadzonym procesem o określonych celach i przebiegu opartym na specjalistycznej wiedzy, doświadczeniu i odpowiedzialności osób diagnozujących. 1. Placówka dokonuje diagnozy na prośbę zgłaszającego się klienta, w przypadku osoby niepełnoletniej za zgodą rodziców lub opiekunów prawnych. Osoba badana, rodzic lub prawny opiekun są informowani w dostępnej formie o celu i przebiegu procesu diagnozy oraz o jego wynikach. 2. W każdym wypadku respektowana jest zgłoszona przez klienta odmowa udziału w procesie diagnozy. 3. Badanie diagnostyczne jest prowadzone w placówce w warunkach, wyznaczonych procedurami technik badawczych (w przypadku metod standaryzowanych), optymalnych dla funkcjonowania badanego. 4. W przypadku udziału w diagnozie kilku specjalistów proces diagnozowania wymaga konsultacji i uzgodnienia stanowiska przez zespół diagnozujący. 5. W procesie diagnozy specjalistycznej wstępne informacje o kliencie są podstawą do sformułowania hipotez diagnostycznych, a następnie zaproponowania sposobów pomocy. Obszar:III.3.2. Efekty diagnozowania. Profesjonalnie przeprowadzony proces diagnozowania umożliwia wnikliwe poznanie przyczyn problemów klienta placówki i zaprojektowanie właściwej formy pomocy. 1. Podsumowanie procesu diagnozy znajdujące się w dokumentacji klienta placówki jest podstawą doboru działań pomocowych i powinno zawierać a. w przypadku zastosowania standaryzowanych metod testowych opis wyników użytych technik diagnozy i ich interpretację adekwatną do stwierdzonego problemu;
b. w innym przypadku interpretację będącą sensownym powiązaniem zgromadzonych informacji o badanym, wyjaśnieniem przyczyn jego problemów; c. wskazanie odpowiedniej formy wraz z zaleceniami do pracy terapeutycznej lub innej formy pomocy. Obszar: III.4. Profesjonalizm pomocy. Pomoc z zakresu poradnictwa świadczoną przez placówkę charakteryzuje wysoki poziom profesjonalizmu to znaczy nastawienie na wysoką jakość pracy opartej na specjalistycznej wiedzy, doświadczeniu i odpowiedzialności. 1. Pracownicy placówki realizują jedynie te formy pomocy, do których prowadzenia posiadają kwalifikacje oparte na odpowiednim przeszkoleniu i doświadczeniu. 2. Pracownik placówki każdorazowo ustala, jakie są oczekiwania klienta, uzgadnia cel i zakres swoich oddziaływań, sposoby postępowania, zakres odpowiedzialności klienta. Stara się też uzyskać ze strony klienta akceptację planowanych działań. 3. Prowadzona jest dokumentacja wszelkich oddziaływań specjalistycznych czy wspomagających prowadzonych przez pracowników placówki. 4. Osobom korzystającym z różnych form pomocy udziela się w przystępnej formie informacji o stosowanych metodach. 5. Pracownik placówki prowadzący działalność specjalistyczną stosuje w swojej pracy konsultację. 6. Specjalista prowadzący terapię jest świadomy wpływu dynamiki relacji z klientem na skuteczność pomocy, dlatego stosuje w swojej pracy superwizję jako metodę monitorowania tej relacji oraz doskonalenia swojego warsztatu pracy, tym samym postępuje zgodnie z zasadami kodeksu etyki zawodowej. 7. Decyzja o podjęciu realizacji programu profilaktycznego lub terapeutycznego zawsze poprzedzona jest wyraźnym określeniem jego adresatów i diagnozą, umożliwiającą jego najlepsze dostosowanie do lokalnych warunków. 8. Programy profilaktyczne i wychowawcze prowadzone przez placówkę powinny zawierać następujące informacje: a. nazwę programu; b. termin i miejsce jego realizacji; c. liczbę i charakterystykę uczestników oraz zasady ich naboru; d. informacje o realizatorze; e. założenia programu;
f. cele programu; g. zadania wynikające z celów i harmonogram ich realizacji; h. przewidywane efekty programu (kryteria skuteczności); i. plan ewaluacji; j. koszty; k. dokumentację związaną z programem. 9. Klienci każdorazowo wyrażają zgodę na udział w terapii i innych działaniach pomocowych. W przypadku uczestników niepełnoletnich wymaga jest zgoda rodziców. 10. Placówka współpracuje przy prowadzeniu działań pomocowych i terapeutycznych z innymi instytucjami w swoim środowisku. Obszar: III.5. Efekty pomocy specjalistycznej. Skuteczność różnych form pomocy z zakresu poradnictwa udzielanego przez placówkę jest systematycznie badana i doskonalona. 1. W każdej z podejmowanych w placówce form pomocy określany jest wstępnie cel podejmowanych działań pomocowych i kryteria sukcesu. 2. W badaniu rzetelności i skuteczności pomocy udzielanej przez placówkę są wykorzystywane: monitoring, różne formy badania opinii klientów, badania ewaluacyjne realizowanych programów, hospitacja. 3. W dokumentacji klienta znajdują się informacje dotyczące efektów udzielanej pomocy. 4. Realizacja prowadzonych przez placówkę grupowych programów pomocy zakończona jest sprawozdaniem oceniającym ich efektywność, zawierającym wnioski umożliwiające doskonalenie kolejnych edycji programu. Opracowano na podstawie Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 stycznia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych oraz ramowego statutu tych poradni