AID Kapitał zagraniczny w Polsce w dobie globalizacji Pod redakcją Elizy Frejtag-Mika
SPIS TREŚCI Wstęp 7 l t Przyczyny rozwoju bezpośrednich inwestycji zagranicznych w świetle teorii... 9 1.1. Wstęp.\ 9 1.2. Pojęcie i przyczyny rozwoju bezpośrednich inwestycji zagranicznych... 9 1.3. Motywy inwestowania przez bezpośrednich inwestorów zagranicznych. 10 1.4. Teoretyczne uzasadnienie rozwoju BIZ 12 1.5. Teoria menedżerska jako przykład hierarchizacji celów przedsiębiorstwa 16 1.6. Eklektyczna teoria międzynarodowej produkcji J.H. Dunninga 19 1.7. Pozostałe teorie konceptualne dotyczące BIZ 21 1.8. Zakończenie 24 1.9. Literatura 24 2. Teoretyczne aspekty liberalizacji przepływów kapitałowych a kontrowersje wokół inwestycji zagranicznych w Polsce 26 2.1. Wstęp.' 26 2.2. Inwestycje zagraniczne, stopą zwrotu i ryzyko 26 2.3. Liberalizacja przepływów kapitału w świetle teorii 29 2.3.1. Liberalizacja przepływów kapitału - efekty alokacyjne i efektywność gospodarowania 29 2.3.2. Liberalizacja przepływów kapitału a dobrobyt 31 2.3.3. Liberalizacja przepływów kapitału a bilans płatniczy 31 2.3.4. Wnioski z przeglądu aspektów teoretycznych 32 2.4. Kontrowersje wokół inwestycji kapitału zagranicznego w Polsce 32 2.5. Zakończenie 34 2.6. Literatura 35 3. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w sferze B+R - nową jakością w strategii korporacji ponadnarodowych (KTN) 36 3.1. Wstęp...' T.!}. 36 3.2. Inwestycje w sferze B+R 36 3.3. Formy BIZ w sferze B+R 38 3.4. Motywy podejmowania BIZ w sferze B+R 39 3.5. Wpływ BIZ w sferze B+R na gospodarkę w kraju przyjmującym 40 3.6. Rola i formy zachęt dla lokowania BIZ w B+R 42 3.7. Zakończenie 44 3.8. Literatura 44 4. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w Polsce 46 4.1. Wstęp.' 46 4.2. Podstawowe definicje bezpośrednich inwestycji zagranicznych i ich formy występowania 46 4.3. Statystyka bezpośrednich inwestycji zagranicznych 48
4.3.1. Wielkość i struktura zagranicznych inwestycji bezpośrednich według PAIilZ 49 4.4. Zakończenie 53 4.5. Literatura 53 5. Motywy ekonomiczne napływu kapitału zagranicznego do Polski 54 5.1. Wstęp :..- 54 5.2. Obszary atrakcyjności inwestycyjnej Polski 55 5.3. Zakończenie 61 5.4. Literatura.\ 61 6. Konkurencja o bezpośrednie inwestycje zagraniczne w dobie globalizacji - Polska na tle ośmiu nowych państw członkowskich Unii Europejskiej z Europy Środkowowschodniej 63 6.1. Wstęp " 63 6.2. PKB ośmiu nowych państw członkowskich UE z Europy Środkowowschodniej 64 6.3. Konkurencja UE 8N o BIZ 66 6.4. Offshoring - szansę i zagrożenia 68 6.5. Zakończenie 70 6.6. Literatura 70 7. Determinanty i struktura wypływu BIZ z Polski w okresie transformacji ustrojowej 72 7.1. Wstęp 72 7.2. Liberalizacja przepisów w zakresie przepływów kapitałowych - pierwszy krok umożliwiający wypływ kapitału z krajów Europy Środkowowschodniej 73 7.3. Ekonomiczne i polityczne przyczyny wywozu kapitału przez kraje rozwijające się i przechodzące transformację systemową 74 7.4. Kraje Europy Środkowej i Wschodniej jako eksporterzy kapitału w latach 1991-2003 75 7.4.1. Największe firmy międzynarodowe z regionu Europy Środkowej i Wschodniej 78 7.5. Eksport bezpośrednich inwestycji zagranicznych przedsiębiorstw z Polski 79 7.5.1. Źródła (główne przyczyny) eksportu BIZ z Polski 79 7.5.2. Polskie inwestycje bezpośrednie w byłych krajach socjalistycznych 81 7.5.3. Przyczyny ekspansji inwestycyjnej w krajach Unii Europejskiej oraz USA i Meksyku 85 7.5.4. Wielkość polskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych 85 7.6. Zakończenie i 87 7.7. Literatura : 87 8. Kapitał zagraniczny w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw 89 8.1. Wstęp 89
8.2. Istota bezpośrednich inwestycji zagranicznych 89 8.3. Spółki z udziałem kapitału zagranicznego 91 8.4. Małe i średnie przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym 95 8.5. Zakończenie 97 8.6. Literatura 98 9. Zmiany podmiotowe w handlu detalicznym wywołane napływem do Polski bezpośrednich inwestycji zagranicznych 99 9.1. Etapy globalizacji w handlu 102 9.2. Napływ zagranicznych przedsiębiorstw handlowych do Polski 102 9.3. Zmiana struktury podmiotowej w handlu detalicznym 106 9.4. Literatura 110 lot Skutki ekspansji kapitału zagranicznego w sektorze bankowym w Polsce w latach 1989-2005?... 111 10.1. Wstęp 111 10.2. Reforma systemu bankowego w Polsce 111 10.3. Kierunki napływu kapitału zagranicznego do sektora bankowego w Polsce 113 10.4. Pozytywne skutki ekspansji kapitału zagranicznego w polskim sektorze bankowym 115 10.5. Negatywne skutki ekspansji kapitału zagranicznego w polskim sektorze bankowym 117 10.6. Zakończenie 119 10.7. Literatura 120 11. Konkurencyjność jednostek terytorialnych w Polsce w świetle bezpośrednich inwestycji zagranicznych 121 11.1. Wstęp 121 11.2. Warunki konkurencyjności jednostek terytorialnych 121 11.3. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne na szczeblu krajowym 124 11.4. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne na szczeblu regionalnym (wojewódzkim) 125 11.5. Bezpośrednie inwestycje na szczeblu lokalnym 128 11.6. Zakończenie 130 11.7. Literatura 130 12. Kapitał zagraniczny w specj alnych strefach ekonomicznych 131 12.1. Wstęp 131 12.2. Specjalne strefy ekonomiczne jako instrument wspierania przedsiębiorczości '. 131 12.3. Zasady prowadzenia działalności w SSE do 31.12.2000 roku 136 12.4. Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości a SSE w świetle polityki konkurencji UE 137 12.5. Zasady prowadzenia działalności w SSE po 01.01.2001 roku 139 12.6. Efekty funkcjonowania stref 140 12.7. Inwestycje zagraniczne w SSE 144
12.8. Zakończenie 145 12.9. Literatura 146 13. Ekonomiczne aspekty zaangażowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce na przykładzie firm w Wielkopolsce 147 13.1. Wstęp 147 13.2. Dyskusja wokół bezpośrednich inwestycji zagranicznych - aspekty teoretyczno-praktyczne ; 148 13.2.1. Stan wiedzy 148 13.2.2. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w dyscyplinie nauk ekonomicznych..*: 150 13.3. Ogólna charakterystyka spółek z kapitałem zagranicznym w Wielkopolsce.". 152 13.4. Obroty handlowe firm z kapitałem zagranicznym w Wielkopolsce 153 13.5. Zakończenie 156 13.6. Literatura 158 14. Inwestycje w spółkach z kapitałem zagranicznym (BIZ) w regionie lubelskim... 159 14.1. Wstęp 159 14.2. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w regionie lubelskim na tle Polski 159 14.3. Inwestycje w spółkach z kapitałem zagranicznym 162 14.4. Zakończenie 169 14.5. Literatura 170 15. Niemieckie inwestycje bezpośrednie w Polsce a rozwój handlu między Polską i Niemcami w okresie transformacji 171 15.1. Wstęp 171 15.2. Zarys rozważań teoretycznych 171 15.3. Niemieckie zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce oraz intensywność polsko-niemieckiej wymiany handlowej 173 15.4. Wpływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na kształtowanie się struktury wymiany handlowej między Polską i Niemcami oraz układ ujawnionych przewag względnych 177 15.5. Niemieckie zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce oraz rozwój wewnątrzgałęziowego podziału pracy między Polską i Niemcami 181 15.6. Zakończenie 182 15.7. Literatura 183 16. Wpływ bezpośrednicłrinwestycji zagranicznych na kujturę organizacyjną. Studium przypadków : 184 16.1. Wstęp 184 16.2. Istota kultury organizacyjnej 184 16.3. Profile kultury organizacyjnej 187 16.4. Wpływ kultury amerykańskiej na organizacje 189 16.5. Kulturą amerykańska w polskich firmach - studium przypadków 191 16.6. Zakończenie 199 16.7. Literatura 200