Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy

Transkrypt

1 w Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy redakcja naukowa Tomasz Michalski Krzysztof Piech SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE WARSZAWA 2008

2 Wstęp 9 Kazimierz Kuciński Część I. Regionalna perspektywa integracji europejskiej 17 Wprowadzenie 19 Rozdział 1. Dwie optyki europejskiej integracji regionalnej 22 Rozdział 2. Aktywność ekonomiczna polskich regionów 27 Rozdział 3. Poziom rozwoju gospodarczego regionów 34 Rozdział 4. Typologia europejskich regionów 40 Rozdział 5. Dylematy rozwoju regionalnego rozszerzonej Unii Europejskiej 51 Bibliografia 57 Krzysztof Piech Część II. Międzynarodowa konkurencyjność gospodarcza krajów Unii Europejskiej w kontekście współczesnej roli wiedzy i innowacji 59 Wprowadzenie 61 Rozdział 1. Zarys poglądów ekonomicznych i strategii gospodarczych Teorie i koncepcje rozwoju oraz wzrostu gospodarczego Strategia lizbońska - warunki powstawania i przyczyny fiaska 68 Rozdział 2. Metodologie pomiaru konkurencyjności Prezentacja wyników badań konkurencyjności Metodologie badań konkurencyjności międzynarodowej 76 Rozdział 3. Metodologie mierzenia gospodarki opartej na wiedzy i innowacyjności Definicje gospodarki opartej na wiedzy Przegląd ujęć metodologicznych Metodologia KAM Instytutu Banku Światowego Metodologia United Nations Economic Commission for Europę (UNECE) Modyfikacja metodologii KAM przez autora Metodologia mierzenia innowacyjności Komisji Europejskiej 101 Rozdział 4. Relacje między konkurencyjnością i gospodarką wiedzy a wzrostem gospodarczym Mierniki konkurencyjności a tempo wzrostu gospodarczego Mierniki gospodarki wiedzy a wzrost gospodarczy 108 Rozdział 5. Konstruowanie bazy danych do pomiaru konkurencyjności i gospodarki wiedzy Grupowanie zmiennych Wybór próby krajów i wskaźników Uzupełnienie grupy wskaźników Weryfikacja stworzonej bazy danych Zmienne tworzące bazę danych w podziale na grupy - po weryfikacji 127 Rozdział 6. Analiza czynnikowa -1 etap: wyniki i interpretacja 129 Rozdział 7. Analiza czynnikowa - II etap 137

3 Uwagi wstępne Pierwszy etap badań - wszystkie kraje Drugi etap badań-13 krajów 170 Podsumowanie 246 Rozdział 8. Pomiary gospodarki wiedzy i innowacji Pojęcie gospodarki wiedzy Gospodarka wiedzy i innowacji - miejsce w przemianach cywilizacyjnych świata Definicja gospodarki wiedzy i innowacji oraz podstawy jej pomiaru Mierniki gospodarki wiedzy i innowacji Kwestia wag - wnioski z analizy czynnikowej Weryfikacja bazy danych Analiza korelacji zmiennych Standaryzacja danych Obliczenie średnich wartości w podgrupach i grupach zmiennych oraz weryfikacja wyników obliczeń Wnioski z weryfikacji bazy danych oraz obliczeń Korekta metodologii badań (kwestia standaryzacji danych) Weryfikacja danych 311 Rozdział 9. Prezentacja wyników Ogólny komentarz do wyników - wiarygodność uzyskanych wyników Ranking krajów 314 Zakończenie 328 Bibliografia 333 Załączniki 339 Załącznik 1. Lista kryteriów IMD (wraz z jednostkami) 341 Załącznik 2. Lista wskaźników KAM oraz ich źródła 351 Załącznik 3. Lista wskaźników OECD 359 Załącznik 4. Lista wskaźników strukturalnych Eurostatu 363 Załącznik 5. Lista wskaźników ICT International Telecommunication Union 370 Załącznik 6. Lista wskaźników MFW 371 Załącznik 7. Lista wskaźników innowacyjności Komisji Europejskiej 372 Załącznik 8. Zestaw wskaźników wykorzystanych do analizy czynnikowej 373 Załącznik 9. Zestaw krajów uwzględnionych w badaniach 377 Załącznik 10. Baza danych do analizy czynnikowej 378 Załącznik 11. Lista zmiennych i ich grup zakwalifikowanych do użycia w końcowej metodologii pomiaru gospodarki wiedzy i innowacji 381 Tomasz Michalski, Artur Lewandowski Część III. Konstrukcja miary poziomu gospodarki opartej na wiedzy 385 Wprowadzenie 387 Rozdział 1. Pomiar GOW - miary podobieństwa i poziomu Miary podobieństwa Koncepcja miary poziomu 394 Rozdział 2. Wyniki 398 Bibliografia 399

4 7 Załączniki 401 Załącznik 1. Baza danych 403 Załącznik 2. Rankingi z lat rozważanych obiektów (państw) w wyróżnionych grupach tematycznych według miar podobieństwa 461 Załącznik 3. Wykresy radarowe wybranych obiektów (państw) w latach 2000, 2002, Jan Bossak Część IV. Konkurencyjność gospodarki Polski a proces integracji europejskiej i rozwoju gospodarki opartej na wiedzy 529 Wprowadzenie 531 Rozdział 1. Podstawy teoretyczne i metodologiczne Podstawowe pojęcia i definicje Globalizacja a charakter i metody walki konkurencyjnej Usługi i technologie informatyczne a charakter konkurencji międzynarodowej Własność intelektualna a konkurencyjność kraju Pozycja rynkowa i konkurencyjna kraju Konkurencyjność kraju Zdolność konkurencyjna kraju Źródła przewagi konkurencyjnej Teorie wymiany międzynarodowej a konkurencyjność gospodarki Teorie zagranicznych inwestycji bezpośrednich i atrakcyjność inwestycyjna kraju Teorie instytucjonalne a konkurencyjność gospodarki 569 Rozdział 2. Metody i miary oceny konkurencyjności kraju i przedsiębiorstw 573 Wstęp Metody i sposoby oceny pozycji konkurencyjnej kraju Metody i miary analizy konkurencyjności cenowej i kosztowej kraju Metody i miary oceny konkurencyjności obrotu gospodarczego z zagranicą Metody i miary oceny atrakcyjności i ryzyka inwestycyjnego kraju Metody i miary oceny zdolności konkurencyjnej kraju Metody rankingowe stosowane w raportach nt. międzynarodowej konkurencyjności krajów Metodologia oceny realizacji strategii lizbońskiej Metody oceny konkurencyjności i zdolności konkurencyjnej (wartości) przedsiębiorstwa Metody i miary oceny zakresu wolności oraz jakości bezpośredniego otoczenia instytucjonalnego przedsiebiorswa Metody i miary oceny klimatu i ryzyka inwestycyjnego 620 Rozdział 3. Zmiany w międzynarodowej pozycji konkurencyjnej gospodarki Polski Wstęp Miejsce i kierunki zmian pozycji konkurencyjnej gospodarki Polski na tle globalnym i Unii Europejskiej Miejsce i kierunki zmian w handlu Polski i krajów Unii Europejskiej Miejsce i kierunki zmian w międzynarodowych przepływach kapitałowych Polski i krajów Unii Europejskiej 636

5 3.4. Miejsce i kierunki zmian Polski w międzynarodowych obrotach usługowych Unii Europejskiej Miejsce i kierunki zmian Polski na rynku pracy Unii Europejskiej Gospodarka wiedzy i innowacje w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej Wolność gospodarcza, sektor publiczny, rynek i konkurencja na tle globalnym i Unii Europejskiej 646 Rozdział 4. Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki Polski World Competitiveness Yearbook (Institute of Management and Development - IMD) Global Competitiveness Report (World Economic Forum - WEF) Indeks Wolności Gospodarczej (Heritage Foundation) Doing Business (The World Bank) Europejska Tablica Innowacyjna Przyczyny krytycznej oceny konkurencyjności gospodarki Polski « Rozdział 5. Pozycja, konkurencyjność i zdolność konkurencyjna Polski. Ujęcie systemowe Globalne tendencje zmian ekonomicznych, technologicznych oraz instytucjonalnych a konkurencyjność gospodarki Polski Potencjalne strategie reform Unia Europejska a atrakcyjność inwestycyjna Polski Strategia lizbońska a reformy, polityka regulacyjna i konkurencyjność Polski Między narodowa konkurencyjność gospodarki Polski a euro ERM II. Warunki i droga do zastąpienia złotego przez euro Strategia rozwoju atrakcyjnej i konkurencyjnej gospodarki Polski 708 Bibliografia 712