Czynniki warunkujące napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce w latach Dr Wojciech Przychodzeń Katedra Finansów Akademia

Transkrypt

1 Czynniki warunkujące napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce w latach Dr Wojciech Przychodzeń Katedra Finansów Akademia Leona Koźmińskiego

2 Wprowadzenie (1) Celem artykułu jest analiza czynników warunkujących napływ BIZ do Polski w latach Drugim głównym celem jest nakreślenie rekomendacji dla polityki dotyczących zachowania atrakcyjności inwestycyjnej Polski dla podmiotów zagranicznych

3 Wprowadzenie (2) Inwestycje zagraniczne to jedna z form międzynarodowego transferu kapitału, definiowanego w szerokim ujęciu jako ruch kapitału odnotowany w bilansie płatniczym. Przyjmują one dwie podstawowe formy: inwestycji bezpośrednich (BIZ) i inwestycji portfelowych. Pierwsza z nich wiąże się z uzyskaniem trwałego wpływu na działalność przedsiębiorstwa w innym kraju, co warunkowane jest posiadaniem efektywnego wpływu na podejmowane przezeń decyzje. Druga polega na zakupie papierów wartościowych emitowanych przez podmioty gospodarcze, bez chęci bezpośredniego zaangażowania się w zarządzanie nimi.

4 Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce (w mln USD) w latach Na koniec 2011 roku łączna skumulowana wartość BIZ wyniosła prawie 174 mld dol.

5 Działalność firm z kapitałem zagranicznym w Polsce Liczba osób zatrudnionych w przedsiębiorstwach z udziałem kapitału zagranicznego zwiększyła się z nieco ponad 100 tys. osób w 1991 roku do prawie 1,5 mln w roku 2010 Pozytywnie należy ocenić wpływ inwestycji zagranicznych na wydajność pracy, która, mierzona na podstawie przychodów i zysku na zatrudnionego, w przedsiębiorstwach z udziałem zagranicznych inwestorów jest kilkukrotnie większa aniżeli w przedsiębiorstwach z kapitałem wyłącznie polskim Według danych GUS w 2011 roku wskaźniki powyższe były w firmach z kapitałem zagranicznym odpowiednio 2,05 i 2,58 razy wyższe

6 Czynniki warunkujące napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych Do najważniejszych czynników tradycyjnych zaliczamy: konkurencyjne ceny czynników wytwórczych, dostęp do stabilnego i chłonnego rynku zbytu, niskie stawki podatku od prowadzenia działalności gospodarczej i innych obciążeń fiskalnych, łatwy dostęp do tanich surowców, stopień rozwoju rynku finansowego, czy stabilność kursu walutowego państwa przyjmującego [Bloningen 2005; Przybylska 2008] Obok wymienionych powyżej czynników tradycyjnych, w XXI wieku coraz większego znaczenia nabiera tzw. klimat inwestycyjny obejmujący w szczególności: infrastrukturę, jakość szeroko pojętego ładu instytucjonalnego, stabilność norm prawnych, łatwość i przejrzystość procedur administracyjnych związanych z zakładaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej, jakość kapitału ludzkiego, efektywność administracji publicznej, stabilność polityczną [Witkowska 1996; Benacek, Gronicki, Holland i Sass 2000; Shleifer

7 Współczynnik korelacji pomiędzy wysokością BIZ w Polsce a wybranymi czynnikami warunkującymi ich napływ w latach Wskaźnik postępu w zakresie transformacji systemowej 0,79 * Liczba ludności -0,16 Zmiany konsumpcji wewnętrznej 0,24 Tempo wzrotu PKB 0,44 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw 0,84 * Stopa bezrobocia -0,01 Kapitalizacja spółek krajowych 0,85 * Liczba spółek 0,81 * Obroty akcjami 0,80 * Stopa zwrotu WIG -0,24 Długość autostrad 0,74

8 Wnioski silny wpływ na stopień atrakcyjności inwestycyjnej naszego kraju i jego pozycję w regionie w zakresie przyciągania BIZ uwarunkowań w zakresie czynników tradycyjnych. Pod względem klimatu inwestycyjnego polska gospodarka wypada w porównaniach międzynarodowych dość słabo. W szczególności dotyczy to słabej infrastruktury drogowej i kolejowej, niskiej jasności i spójności przepisów prawnych, zawiłości procedur administracyjnych i pozaadministracyjnych związanych z zakładaniem działalności gospodarczej oraz wysokich pozapłacowych kosztów pracy. Bez znaczącej poprawy sytuacji w wymienionych powyżej obszarach bardzo trudno będzie zachować Polsce pozycję lidera w Europie Środkowo-Wschodniej i atrakcyjnej lokalizacji w ujęciu globalnym jeżeli chodzi o napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich. W przeciwieństwie do infrastruktury drogowej i kolejowej, progres w pozostałych dziedzinach może zostać osiągnięty w relatywnie krótkim czasie i bez znaczących nakładów finansowych. Wymagać to jednak będzie odpowiedniej woli politycznej, wprowadzenia konstruktywnych rozwiązań legislacyjnych oraz umiejętnego korzystania z najlepszych międzynarodowych praktyk w tym zakresie.