A Stosunki gospodarcze. Polska Rosja. w warunkach integracji z Uniq Europejską. praca zbiorowa pod redakcją Pawła Bożyka

Transkrypt

1 A Stosunki gospodarcze Polska Rosja w warunkach integracji z Uniq Europejską praca zbiorowa pod redakcją Pawła Bożyka SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE Warszawa 2004

2 SPIS TREŚCI WSTĘP 11 Część I CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE ROZWÓJ STOSUNKÓW POLSKOROSYJSKICH 13 Paweł Bożyk DŁUGOFALOWE TENDENCJE W STOSUNKACH POLSKOROSYJSKICH. MOŻLIWE KIERUNKI ZMIAN PO WEJŚCIU POLSKI DO UE Współzależności między rozwojem stosunków politycznych i ekonomicznych między Polską a Rosją Stosunki polsko-rosyjskie w warunkach transformacji systemowej Scenariusze długofalowego rozwoju polsko-rosyjskich stosunków ekonomicznych Perspektywiczna wizja stosunków gospodarczych Polski z Rosją 24 Janusz W. Gołębiowski IMPLIKACJE POLITYCZNYCH UWARUNKOWAŃ POSZERZENIA UNII EUROPEJSKIEJ NA WSCHÓD DLA STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH POLSKI Z ROSJĄ Polityka Unii Europejskiej w kwestii poszerzenia na Wschód Rosja wobec poszerzenia Unii Europejskiej Perspektywy partnerstwa i współpracy pomiędzy Rosją i poszerzoną UE Wnioski dla Polski 45 Bibliografia 46

3 6 Spis treści Michał Dobroczyński CZYNNIKI DETERMINUJĄCE DŁUGOFALOWY ROZWÓJ STOSUNKÓW POLSKI Z ROSJĄ Rola czynników pozaekonomicznych Rola czynników ekonomicznych Kierunki polskiej ekspansji eksportowej Znaczenie bezpośrednich inwestycji zagranicznych 53 Iwona Wiśniewska MOŻLIWOŚCI ZMNIEJSZENIA ZALEŻNOŚCI POLSKI OD DOSTAW ROSYJSKICH SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH W WARUNKACH INTEGRACJI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ Zależność energetyczna Polski od rosyjskich surowców Możliwości dywersyfikacji źródeł dostaw energii Wpływ polityki energetycznej Unii Europejskiej na rynek polski 72 Wiesław Iskra WPŁYW RÓŻNIC W POZIOMACH ROZWOJU GOSPODARCZEGO NA POLSKO-ROSYJSKIE STOSUNKI HANDLOWE Porównanie poziomów rozwoju gospodarczego Polski, Rosji i UE Korelacja poziomu rozwoju gospodarczego z innymi czynnikami oddziałującymi na stosunki gospodarcze Polski z Rosją Wnioski 88 Bibliografia 89 Część II ROZWÓJ STOSUNKÓW HANDLOWYCH POLSKA-ROSJA W LATACH DZIEWIĘĆDZIESIĄTYCH 91 Marian łukowski WPŁYW CZŁONKOSTWA POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ NA MOŻLIWOŚCI ZMIANY MIEJSCA W HANDLU ZAGRANICZNYM ROSJI Dynamika i rozmiary handlu zagranicznego Rosji w latach Etapy rozwoju handlu zagranicznego Rosji wiatach Rosyjska polityka handlu zagranicznego Czynniki determinujące polsko-rosyjską wymianę handlową 106

4 Spis treści Barbara Durka WYMIANA HANDLOWA POLSKA-ROSJA W WARUNKACH TRANSFORMACJI Polsko-rosyjskie stosunki gospodarcze w latach Wpływ kryzysu gospodarczego w Rosji na polsko-rosyjską wymianę handlową Handel polsko-rosyjski w latach Perspektywy rozwoju polsko-rosyjskich stosunków gospodarczych w warunkach członkostwa Polski w UE 120 Marianna Lipiec-Zajchowska WPŁYW AKCESJI POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ NA WYMIANĘ TURYSTYCZNĄ POMIĘDZY POLSKĄ I ROSJĄ Przychody z turystyki przyjazdowej w Polsce na tle innych krajów Przyczyny spadku liczby przyjazdów turystów z Rosji do Polski Perspektywy zwiększenia atrakcyjności Polski dla turystów rosyjskich 127 Bibliografia 128 Katarzyna Bagińska, Izabela Rogowska-Mikiel ANALIZA PORÓWNAWCZA HANDLU POLSKI, CZECH, WĘGIER I SŁOWACJI ORAZ KRAJÓW BAŁTYCKICH Z ROSJĄ W LATACH DZIEWIĘĆDZIESIĄTYCH Wymiana handlowa Polski, Czech, Węgier i Słowacji z Rosją wiatach Wymiana handlowa Estonii, Litwy i Łotwy z Rosją w latach Bezpośrednie inwestycje zagraniczne Polski, Czech, Węgier, Słowacji oraz krajów bałtyckich w Rosji w latach dziewięćdziesiątych 144 Bibliografia 147 Marian Guzek, Józef Biskup, Jerzy Kur, Urszula Kopeć WPŁYW HANDLU Z ROSJĄ NA WZROST PKB POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ Podstawy metodologiczne analizy Krańcowa skłonność do oszczędzania w Unii Europejskiej i do importu z Rosji Krańcowa skłonność do oszczędzania w Polsce i do importu z Rosji 155

5 8 Spis treści 4. Efekty dochodowe Unii Europejskiej generowane przez jej handel z Rosją na tle efektów UE osiąganych z jej handlu z Polską Efekty dochodowe Polski generowane przez jej handel z Rosją na tle efektów osiąganych przez Polskę z jej handlu z UE Akcesja do UE a potencjalne zmiany czynników wpływających na efekty dochodowe Polski z tytułu jej handlu z Rosją 162 Józef Misala POZYCJA KONKURENCYJNA POLSKI NA RYNKU ROSYJSKIM Znaczenie eksportu Polski do Rosji w handlu zagranicznym i rozwoju gospodarczym partnerów Rozmiary i dynamika eksportu Polski do Rosji i importu Rosji z Polski na tle rozwoju obrotów globalnych partnerów Struktura towarowa eksportu Polski do Rosji i relatywne znaczenie wywozu różnych grup wyrobów Struktura rodzajowa eksportu Polski do Rosji oraz układ ujawnionych elementów przewagi względnej Intensywność i struktura handlu wewnątrzgałęziowego między Polską i Rosją Kształtowanie się konkurencyjności cenowej Polski na rynku rosyjskim 180 Bibliografia 183 Część III POLITYKA EKONOMICZA POLSKI WOBEC ROSJI 185 Zbigniew Madej MODELE POLSKIEJ POLITYKI GOSPODARCZEJ WOBEC ROSJI W WARUNKACH INTEGRACJI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ Międzycywilizacyjny charakter polsko-rosyjskiej polityki gospodarczej Pozacywilizacyjne elementy polsko-rosyjskiej polityki gospodarczej Paradygmat trzech wolności i modele zagranicznej polityki gospodarczej 192 Nikołaj J. Zachmatow ROSYJSKIE SPOJRZENIE NA POLSKIE CZŁONKOSTWO W UE. SKUTKI TEGO CZŁONKOSTWA DLA STOSUNKÓW ROSJI Z UE Efekty członkostwa krajów Europy Środkowej i Wschodniej w UE 199

6 Spis treści 2. Rosja a Unia Europejska Koszty członkostwa Polski w UE Stosunki Polska-Rosja w warunkach rozszerzenia UE na Wschód 209 Katarzyna Żukrowska WPŁYW WSPÓLNEJ POLITYKI HANDLOWEJ NA WARUNKI WYMIANY POLSKI Z ROSJĄ Uwagi wstępne Zasady obowiązujące w unii celnej (w oparciu o warunki wprowadzone w traktacie o UE w wersji Traktatu z Nicei) Poszerzenie a zmiany warunków handlu z krajami trzecimi Inne konsekwencje reorganizacji handlu wskutek włączenia się do unii celnej Obecne warunki handlu z Rosją Wnioski 233 Stanisław Miklaszewski STOSUNKI HANDLOWE MIĘDZY POLSKĄ A ROSJĄ W ŚWIETLE ZAGRANICZNEJ POLITYKI HANDLOWEJ UNII EUROPEJSKIEJ Reorientacja w stosunkach handlowych Polski i Rosji Zagraniczna polityka handlowa Unii Europejskiej w stosunku do Rosji Stosunki polsko-rosyjskie po 1 maja 2004 r 242 Kazimierz Dziewulski KONKURENCYJNOŚĆ CENOWA POLSKIEGO EKSPORTU NA RYNKU ROSYJSKIM Pojęcie konkurencyjności cenowej Konkurencyjność cenowa polskiego eksportu do Rosji Konkurencyjność polskiego eksportu do Rosji mierzona udziałem w rosyjskim imporcie Konkurencyjność polskiego eksportu do Rosji w podziale na grupy towarowe Program promocji eksportu na rynek rosyjski Wnioski i rekomendacje 254

7 10 Spis treści Jerzy Rutkowski POLITYKA WSPIERANIA POLSKIEGO EKSPORTU DO ROSJI NA TLE POLITYKI UNII EUROPEJSKIEJ Geneza i skutki kryzysu finansowego w Rosji w 1998 r Polska polityka wspierania eksportu Formy wspierania eksportu do Rosji przez UE 268 Krzysztof Falkowski STOSUNKI GOSPODARCZE POLSKI Z OBWODEM KALININGRADZKIM Geopolityczna specyfika i poziom rozwoju gospodarczego obwodu kaliningradzkiego Podstawy prawno-instytucjonalne współpracy gospodarczej Polski z obwodem kaliningradzkim Wielkość, struktura i dynamika wzajemnych obrotów handlowych Współpraca inwestycyjna Polski z obwodem kaliningradzkim Infrastruktura transportowa i graniczna Infrastruktura energetyczna Perspektywy rozwoju stosunków gospodarczych Polski z obwodem kaliningradzkim 289 Bibliografia 290 Paweł Bożyk POSŁOWIE 293