LIBERALIZACJA WYMIANY HANDLOWEJ KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWOWSCHODNIEJ W OKRESIE TRANSFORMACJI

Transkrypt

1 EDWARD MOLENDOWSKI LIBERALIZACJA WYMIANY HANDLOWEJ KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWOWSCHODNIEJ W OKRESIE TRANSFORMACJI ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM DOŚWIADCZEŃ KRAJÓW CEFA WYDAWMCIWO UNIWERSYTETU EK0N0MICZICGO W KRAKOWIE KRAKÓW 2007

2 SPIS TREŚCI Wprowadzenie 11 Rozdział 1 LIBERALIZACJA HANDLU W RAMACH REGIONALNYCH UGRUPOWAŃ INTEGRACYJNYCH - KWESTIE TEORETYCZNE 1.1. Międzynarodowa integracja gospodarcza w świetle teorii Uwagi ogólne Istota międzynarodowej integracji gospodarczej Cele i warunki międzynarodowej integracji ekonomicznej Formy międzynarodowych ugrupowań integracyjnych Integracja regionalna a integracja subregionalna Regionalna liberalizacja obrotów towarowych w świetle teorii Istota regionalnej liberalizacji handlu międzynarodowego Formy regionalnej liberalizacji handlu Efekty ekonomiczne regionalnej liberalizacji handlu Efekty statyczne Efekty dynamiczne Handel wewnątrzgałęziowy i dostosowania strukturalne wynikające z liberalizacji obrotów Istota i formy handlu wewnątrzgałęziowego Miary handlu wewnątrzgałęziowego Regionalna liberalizacja handlu i wymiana wewnątrzgałęziowa Podsumowanie 53 Rozdział 2 UWARUNKOWANIA INTEGRACJI GOSPODARCZEJ W EUROPIE ŚRODKOWOWSCHODNIEJ W POCZĄTKOWYM OKRESIE TRANSFORMACJI SYSTEMOWEJ 2.1. Definicja krajów Europy Środkowowschodniej Uwarunkowania i rozwój wzajemnych powiązań handlowych pomiędzy krajami Europy Środkowowschodniej przed utworzeniem CEFTA 60

3 Determinanty wymiany handlowej w okresie funkcjonowania RWPG Załamanie handlu wzajemnego w okresie i jego przyczyny Proces transformacji systemowej i jego wpływ na rozwój wzajemnych powiązań handlowych krajów Europy Środkowowschodniej Proces transformacji systemowej - istota i najważniejsze elementy Otwarcie gospodarek i handel wzajemny Polski, Czechosłowacji i Węgier Przesłanki integracji gospodarczej w Europie Środkowej Podsumowanie 83 Rozdział 3 CEFTA JAKO FORMA INTEGRACJI SUBREGIONALNEJ KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWEJ 3.1. Geneza umowy CEFTA Uwagi ogólne Przełamanie niechęci do wzajemnej współpracy Pierwsze wspólne decyzje Pierwsze postanowienia w zakresie liberalizacji handlu wzajemnego Negocjacje i podpisanie umowy CEFTA (styczeń-grudzień 1992 r.) Najważniejsze postanowienia umowy CEFTA Cele CEFTA Podstawowe zasady liberalizacji handlu przewidziane w umowie CEFTA Towary przemysłowe Produkty rolne Klauzule ochronne Reguły pochodzenia towarów Ewolucja współpracy w ramach CEFTA Etapy liberalizacji handlu Instytucjonalizacja współpracy > Podmiotowe rozszerzenie CEFTA Przedmiotowe rozszerzenie zakresu integracji Podsumowanie 119 Rozdział 4 WPŁYW LIBERALIZACJI HANDLU W RAMACH CEFTA NA WYMIANĘ HANDLOWĄ KRAJÓW-ZAŁOŻYCIELI W LATACH Tendencje w kształtowaniu się obrotów handlowych krajów CEFTA Uwagi ogólne Dynamika obrotów wzajemnych na tle powiązań globalnych oraz z krajami UE Rola wzajemnych powiązań w obrotach handlowych krajów CEFTA

4 4.2. Obroty wzajemne w ramach CEFTA według list libcralizacyjnych Obroty handlowe poszczególnych krajów-założycieli CEFTA według list liberał i zacyjnych Uwagi ogólne Republika Czeska Polska Węgry.' Słowacja ' Podobieństwa struktur eksportu i importu Polski, Czech, Słowacji i Węgier w relacji z krajami CEFLA i UE Metodyka analizy Zmiany struktur eksportu i importu Polski, Czech, Słowacji i Węgier w relacji z krajami CEFTA i UE Uwagi wstępne Eksport Import Podsumowanie 169 Rozdział 5 LIBERALIZACJA OBROTÓW A HANDEL WEWNĄTRZGAŁEZ10WY W RAMACH CEFTA ORAZ Z PAŃSTWAMI UNII EUROPEJSKIEJ 5.1. Uwagi wstępne Pierwsze analizy handlu wewnątrzgałęziowego dla krajów Europy Środkowowschodniej Rozwój handlu wewnątrzgałęziowego między krajami-założycielami CEFTA w latach Uwagi ogólne Wartości indeksów handlu wewnątrzgałęziowego Indeksy handlu wewnątrzgałęziowego według sekcji CN Koncentracja najwyższych wskaźników handlu wewnątrzgałęziowego według sekcji CN Dynamika indeksów handlu wewnątrzgałęziowego według sekcji CN Indeksy handlu wewnątrzgałęziowego według grup intensywności wykorzystania czynników produkcji Rozwój handlu wewnątrzgałęziowego krajów CEFTA z państwami UE-15 w latach , Uwagi ogólne Wartości indeksów handlu wewnątrzgałęziowego Indeksy handlu wewnątrzgałęziowego według sekcji CN Koncentracja najwyższych wskaźników handlu wewnątrzgałęziowego według sekcji CN Dynamika indeksów handlu wewnątrzgałęziowego według sekcji CN. 202

5 Indeksy handlu wewnątrzgałęziowego według grup intensywności wykorzystania czynników produkcji Podsumowanie: interpretacja wyników badania w kontekście weryfikowanej hipotezy 209 Rozdział 6 LIBERALIZACJA HANDLU KRAJÓW CEFTA A STOPIEŃ ICH PRZYGOTOWANIA DO CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ 6.1. Uwagi wstępne Zmiany warunków handlu po przystąpieniu do Unii Europejskiej 214 x Uwagi ogólne Handel z krajami Unii Europejskiej Uwagi wstępne Towary przemysłowe...: Artykuły rolne Handel z krajami trzecimi Uwagi wstępne Towary przemysłowe Artykuły rolne : Handel wzajemny krajów CEFTA oraz z krajami UE-15 w pierwszych latach członkostwa w Unii Europejskiej Dynamika i struktura geograficzna obrotów - główne tendencje Uwagi ogólne -/ Eksport Import Zmiany intensywności handlu wewnątrzgałęziowego Uwagi ogólne Handel wzajemny krajów-założycieli CEFTA Handel z państwami UE Doświadczenia CEFTA a procesy integracji gospodarczej w krajach Europy Środkowowschodniej ; Najważniejsze regionalne porozumienia handlowe w krajach Wspólnoty Niepodległych Państw i Europy Południowo-Wschodniej Porozumienia ze Wspólnotami Europejskimi ; Porozumienia ó liberalizacji handlu wzajemnego Główne założenia Polityki wschodniej UE" po 2004 roku Umowa CEFTA-2006 i jej znaczenie dla krajów Europy Południowo- -Wschodniej Podsumowanie 253 Zakończenie 255

6 Aneks 259 Literatura 315 Spis tabel 334 Spis rysunków 337 Streszczenie w języku angielskim 340 Wykaz rozpraw habilitacyjnych wydanych przez AE w Krakowie 343