Dr Marzena Łotys Stowarzyszenie Edukacja Inaczej Znaczenie i efekty metody e-vita W artykule opisano efekty, jakie przynosi skutecznie przeprowadzona informatyzacja gminy. Zaprezentowane zostały proste metody oceny prowadzonych działań oraz sposoby wykorzystania gromadzonych informacji do doskonalenia rozwiązań przyjętych w procesie informatyzacji. Metoda e-vita > 145
Metoda e-vita to systemowa informatyzacja gminy wiejskiej, uwzględniająca czynniki techniczne, ekonomiczne i społeczne. Efekty tej metody powinny polegać na szerszym i efektywniejszym wykorzystywaniu Internetu w rozwiązywaniu codziennych problemów mieszkańców wsi. Najważniejsze efekty metody e-vita Zainteresowanie Internetem Zastosowanie metody e-vita angażuje mieszkańców w poszukiwania odpowiedzi na kluczowe pytania, dotyczące wykorzystania Internetu w rozwoju gminy. Spotkania informacyjno- -konsultacyjne i szkolenia dostarczają mieszkańcom wiedzy na temat możliwości Internetu. Wdrażane projekty pozwalają bezpośrednio przekonać się, że Internet ułatwia naukę, poszukiwanie pracy, nawiązywanie kontaktu z klientami, promocję ofert lokalnych firm, usprawnia działania organizacji pozarządowych, gminnych urzędów, instytucji. Stosowanie metody e-vita powoduje, że korzystanie z Internetu staje się tematem żywo dyskutowanym w środowiskach lokalnych. Gotowość do współpracy Metoda e-vita podkreśla rolę konsultacji społecznych i konieczność opracowania gminnej strategii informatyzacji. Uzgodniony społecznie plan działań pozwala inwestować gminne środki w sposób dobrze dostosowany do potrzeb mieszkańców i do przyjętych kierunków rozwoju gminy. Ciesząca się poparciem społecznym strategia informatyzacji pozwala zoptymalizować wykorzystanie zasobów gminy. Wynegocjowane ustalenia, na przykład dotyczące kolejności podłączania miejscowości do budowanej gminnej sieci teleinformatycznej, zmniejszają ryzyko konfliktów lokalnych. Pozwala to na zachowanie gotowości do współpracy, niezbędnej na wszystkich etapach informatyzacji (na przykład przy tworzeniu wspólnych portali promujących oferty gminnych organizacji, firm, gospodarstw agroturystycznych itp.). Gotowość do ponoszenia kosztów Mieszkańcy, którzy poznali korzyści, jakie daje Internet, chętniej ponoszą koszty z nim związane. Zwiększa się poparcie społeczne dla gminnych inwestycji w infrastrukturę teleinformatyczną. Rośnie też gotowość do wydatkowania środków z budżetów rodzinnych na zakup komputera, opłaty związane z korzystaniem z Internetu itp. Mieszkańcy, którzy nie mają na danym etapie informatyzacji gminy bezpośredniego dostępu do Internetu, łatwiej akceptują niedogodności związane z docieraniem do publicznych punktów 146 > Metoda e-vita
dostępu (zlokalizowanych w szkołach, bibliotekach czy świetlicach wiejskich). Szerszy dostęp do Internetu Metoda e-vita podkreśla konieczność przedyskutowania w gminie różnych możliwości związanych z zapewnieniem dostępu do Internetu. Jednym z rozwiązań, które warto rozważyć, jest zbudowanie własnej lokalnej sieci teleinformatycznej. Jest to alternatywa dla gmin wiejskich, których mieszkańcy nie mają możliwości skorzystania z ofert firm komercyjnych lub poszukują tańszych możliwości. Rozważenie różnych rozwiązań pozwala wybrać to, które zapewnia najlepszy (w sensie technicznym i ekonomicznym) dostęp do Internetu mieszkańcom całej gminy. Szerszy dostęp do szkoleń Przy okazji realizowania założeń metody e-vita staje się jasne, że edukacja mieszkańców jest jednym z kluczowych działań związanych z informatyzacją. Proponowane szkolenia dzięki dostosowaniu do specyficznych potrzeb różnych grup odbiorców skutecznie wprowadzają mieszkańców wsi w świat usług cyfrowych. Organizacja szkoleń metodą e-vita opiera się na wykorzystaniu lokalnych zasobów gmin, co w efekcie zapewnia ich wysoką jakość i jednocześnie ogranicza koszty. W roli prowadzących szkolenia z podstawowej obsługi komputera i Internetu dobrze sprawdzają się miejscowi instruktorzy, rozumiejący uwarunkowania środowiskowe i trafnie rozpoznający specyficzne potrzeby uczestników. Elementem wspierającym wysoką jakość szkoleń są rozwiązania metodyczne wypracowywane przez lokalnych instruktorów przy wsparciu doradców zewnętrznych. Szkolenia prowadzone blisko miejsca zamieszkania (na przykład w pracowniach komputerowych gminnych szkół) zapewniają łatwość w docieraniu na zajęcia. Zapewnia to wysoką frekwencję i redukuje koszty dojazdu. Gotowość do dalszego kształcenia przez Internet Szkolenia organizowane w gminach przygotowują mieszkańców do dalszej nauki przez Internet. Zainteresowanie mieszkańców wsi tą formą nauki wynika przede wszystkim z niższych kosztów związanych z dojazdami, noclegiem czy utrzymaniem w mieście. Dzięki e-learningowi wiele osób może łączyć naukę z pracą zarobkową lub obowiązkami domowymi. Poziom zainteresowania mieszkańców wsi kontynuacją nauki przez Internet zależy bezpośrednio od jakości szkoleń organizowanych w gminach. Jeśli pierwszy kontakt Metoda e-vita > 147
z komputerem i Internetem jest przyjazny, bezpieczny, dostosowany do oczekiwań mieszkańców, szansa na kontynuowanie kształcenia przez Internet wyraźnie wzrasta. Aktywizacja społeczno-ekonomiczna mieszkańców Efekty metody e-vita to nowe typy aktywności mieszkańców, związane z praktycznym wykorzystywaniem Internetu w rozwiązywaniu lokalnych problemów. Nowe formy szybkiej komunikacji Ludzie mieszkający na wsi często mówią, że są odcięci od świata. Na stronach internetowych założonych w programie e-vita, dzięki forom i grupom dyskusyjnym mieszkańcy dzielą się opiniami, wymieniają doświadczenia. Odległości przestają mieć znaczenie. Liczy się wspólnota celów i zainteresowań. Ściślejsza staje się współpraca między instytucjami, firmami, organizacjami, aktywnymi grupami mieszkańców. Internet pozwala nawiązywać nowe kontakty, lepiej się poznawać, poszerzać grono osób współpracujących. Domy kultury, szkoły, świetlice, biblioteki, wraz z posiadanym przez nie sprzętem i dostępem do Internetu, są lepiej wykorzystywane do ożywienia lokalnej społeczności. Skuteczność działań Poruszanie się w Internecie i publikowanie w nim informacji o sobie i sprawach dla siebie ważnych zwiększa poczucie własnej wartości i motywuje do aktywności. Opisywanie, nagłaśnianie, popularyzacja prowadzonych działań zachęca innych do włączania się. Planowane działania mają większe szanse skutecznej realizacji ze względu na demonstrowane na stronach internetowych społeczne poparcie. Ważny jest też dopływ informacji o możliwościach pozyskiwania dofinansowania ze źródeł zewnętrznych, o prawnych uwarunkowaniach prowadzonej działalności itp. Załatwianie codziennych spraw Mieszkanie na wsi powoduje, że wizyta w szkole albo u lekarza, uiszczenie opłat w banku, wypożyczenie książki w bibliotece czy załatwienie sprawy w urzędzie jest czasochłonne i kosztowne. Wdrożenie w gminie takich aplikacji jak e-dzienniczek, e-urząd, e-przychodnia pozwala mieszkańcom oszczędzić czas i pieniądze. Nowe możliwości zarobkowania W gminach uczestniczących w programie e-vita wzrasta zainteresowanie prowadzeniem biznesu w sieci, a przynajmniej 148 > Metoda e-vita
wspomaganiem prowadzonej działalności gospodarczej poprzez Internet. Sprzedaż produktów lokalnych (e-sklepy), przedstawianie ofert gospodarstw agroturystycznych (portale agroturystyczne) itp. powoduje, że wiejska przedsiębiorczość zdobywa nowe rynki. Dzięki Internetowi małe wiejskie przedsiębiorstwa mogą działać na szerszą skalę, szukając nowych klientów, dostawców, partnerów, same stając się jednocześnie obiektem zainteresowania. Metoda e-vita poprzez spotkania informacyjno-konsultacyjne, szkolenia i wdrażane projekty skutecznie zachęca wiejskie firmy do aktywności w Internecie szukania nowych pomysłów i możliwości do rozszerzenia swojego biznesu, promowania się, odpowiadania na oferty, nawiązywania nowych kontaktów. Komunikacja poprzez Internet jest szybka i tania. Otwartość na zmiany Konsultacje społeczne, edukacja i realizacja projektów wykorzystujących Internet do rozwiązania problemów lokalnych, pozwalają mieszkańcom gminy lepiej zrozumieć znaczenie i efekty informatyzacji. Umiejętne korzystanie z dopływu wiedzy, pomysłów i rozwiązań, jakie umożliwia Internet, zmniejsza poczucie odizolowania, rozbudza ciekawość i zwiększa gotowość do wprowadzania zmian w swoim życiu i najbliższym otoczeniu. Praktyczne korzystanie z tworzonych w gminie aplikacji przekonuje, że Internet nie jest obcym zagrożeniem, lecz użytecznym narzędziem ułatwiającym życie. Metoda e-vita, dostarczając w bezpieczny sposób nowych doświadczeń, wprowadza zmiany w sposobie myślenia, a także zachowania mieszkańców wsi, zwiększa akceptację reguł gry obowiązujących we współczesnym konkurencyjnym świecie. Przykłady zmian w gminach uczestniczących w programie e-vita: stale zwiększa się aktywność mieszkańców w Internecie (poszukiwanie informacji o dotacjach, korzystanie z doradztwa na przykład rolniczego, kupowanie i sprzedawanie, prezentacja osiągnięć lokalnych organizacji, ofert firm, gospodarstw agroturystycznych itp.); młodzież częściej wybiera studia związane z informatyką; coraz więcej mieszkańców wsi uczestniczy w różnych formach kształcenia poprzez Internet (kursy zawodowe, studia); korzystanie z for i zamieszczanie informacji na stronach internetowych zwiększa umiejętności formułowania wypowiedzi w formie pisemnej; Metoda e-vita > 149
prezentowanie własnych osiągnięć powoduje wzrost poczucia własnych możliwości, ośmiela do podejmowania kolejnych wyzwań, nowych typów aktywności; Internet pozwala utrzymywać stały kontakt z mieszkańcami, którzy wyjechali do miast lub za granicę (ich nowe doświadczenia wywierają w ten sposób pośrednio wpływ na sposób życia rodzin i znajomych); zastosowanie telefonii internetowej i poczty elektronicznej pozwala gminnym instytucjom na znaczne oszczędności w codziennej pracy. W jaki sposób mierzyć efekty metody e-vita? Metoda e-vita wskazuje, że już na etapie planowania władze samorządowe i partnerzy inicjujący proces informatyzacji gminy powinni ustalić sposób oceny (ewaluacji) prowadzonych działań. Uzgodniony sposób kontroli przebiegu i efektów informatyzacji powinien zawierać zestaw kluczowych pytań i kryteriów do analizy odpowiedzi. Plan ewaluacji powinien też wyjaśniać, jakiego rodzaju dane i informacje będą stanowiły przedmiot oceny i komu będą przedstawiane. Cele ewaluacji Wnioski z ewaluacji umożliwiają doskonalenie przyjętego sposobu informatyzacji gminy. Ewaluacja stanowi użyteczne narzędzie wspomagające: proces podejmowania decyzji dotyczących planowania, realizacji i koordynacji działań; podnoszenie ich skuteczności i efektywności; określanie zagrożeń i szans dla zaplanowanych przedsięwzięć; rozpoznawanie pojawiających się problemów; określanie stopnia zgodności realizacji i rezultatów z przyjętymi założeniami; rozpoznawanie oczekiwań mieszkańców włączających się w proces informatyzacji gminy. Ewaluacja stanowi też istotny element uczenia się i samodoskonalenia organizacji wchodzących w skład Partnerstwa inicjującego proces informatyzacji gminy. Wypowiadanie opinii przez wszystkie kluczowe osoby zaangażowane w proces planowania i realizacji procesu informatyzacji oraz systematyczna refleksja nad osiąganymi 150 > Metoda e-vita
postępami prac zwiększa poczucie współodpowiedzialności i skuteczność podejmowanych działań. Przedmiot ewaluacji Ocenie powinny zostać poddane wszystkie wskazywane w metodzie e-vita kluczowe obszary działań składające się na proces informatyzacji, to jest.: sposób zapewnienia partycypacji społecznej; sposób zapewnienia dostępu do Internetu; sposób zapewnienia edukacji mieszkańców; sposób planowania i realizacji projektów wykorzystania Internetu w rozwiązywaniu problemów lokalnych; sposób oceny i doskonalenia przebiegu informatyzacji. Odbiorcy ewaluacji Odbiorcami wniosków z oceny przebiegu informatyzacji powinni być zarówno sami realizatorzy, mieszkańcy gminy, jak i zewnętrzni odbiorcy: grantodawcy, media, potencjalni inwestorzy, mieszkańcy miast poszukujący możliwości osiedlenia się na wsi itp. Ważne jest też ustalenie, w jaki sposób najlepiej przedstawiać społeczności lokalnej i zewnętrznym odbiorcom wnioski z ewaluacji. Sprawdzone formy przedstawiania wyników ewaluacji to: informacje w wersji wydrukowanej (ulotki, broszury); informacje umieszczane na stronach internetowych; prezentacja ustna i/lub multimedialna w czasie spotkań bezpośrednich (na przykład podczas spotkań w sołectwach, z rodzicami w szkołach, na posiedzeniach rady gminy, na spotkaniach z inwestorami, przedsiębiorcami, rolnikami). Pożądane jest stosowanie takiego sposobu przedstawiania wyników ewaluacji, który w możliwie pełny sposób wykorzystuje dialog między różnymi stronami. Chodzi zwłaszcza o możliwość zapoznania się z wynikami oceny oraz skomentowania sformułowanych wniosków przez przedstawicieli wszystkich grup mieszkańców zaangażowanych w informatyzację (uczestników spotkań informacyjno-konsultacyjnych i szkoleń, realizatorów projektów wykorzystania Internetu w rozwiązywaniu wybranych problemów lokalnych). Stwarza to poczucie współodpowiedzialności za doskonalenie realizowanych przedsięwzięć. Sposób gromadzenia danych Metoda e-vita podkreśla kompleksowość działań związanych z informatyzacją gminy. Pokazuje zarówno rozwiązania służące Metoda e-vita > 151
zapewnieniu dostępu do Internetu (na przykład poprzez budowę lokalnej sieci teleinformatycznej), jak i możliwe sposoby pokonywania barier edukacyjnych i mentalnych. Zmniejsza obawy mieszkańców wsi przed zmianami wprowadzanymi przez technologie informacyjne. Ułatwia współpracę przy realizacji projektów wykorzystania infrastruktury informatycznej w rozwiązywaniu lokalnych problemów. Rekomendowany sposób badania tego typu efektów to analiza gromadzonych opinii uczestników procesu informatyzacji. Rozmowy z przedstawicielami Partnerstwa, które zainicjowało proces informatyzacji, oraz z przedstawicielami wszystkich środowisk lokalnych i podmiotów, które się w ten proces włączyły, pozwalają znaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące tego, czy i jakie zmiany wprowadzają technologie informacyjne w życie gminy i jakie działania doskonalące warto podjąć. Przeprowadzane rozmowy warto skoncentrować na pozyskaniu danych dotyczących: sposobów wykorzystywania komputerów i Internetu; czynników warunkujących przydatność korzystania z Internetu; trudności związanych z korzystaniem z Internetu. Zadawane w rozmowach pytania powinny mieć charakter otwarty, pozwalający na zebranie danych dotyczących potrzeb, motywacji i emocji związanych z wykorzystywaniem Internetu. Daje to możliwość lepszego zrozumienia znaczenia Internetu w codziennych sytuacjach. Rozmowy (grupowe i indywidualne) warto skoncentrować wokół następujących tematów: spostrzegane pożytki wynikające z korzystania z Internetu; ocena działań zrealizowanych w ramach informatyzacji gminy i ich efektów (spotkania informacyjno-konsultacyjne, dostęp do Internetu, szkolenia, zrealizowane projekty); sposób informowania o działaniach związanych z informatyzacją gminy (promocja); ocena problemów, jakie pojawiły się w trakcie realizacji procesu informatyzacji; pomysły na doskonalenie i kontynuację działań związanych z wykorzystaniem Internetu. Rekomendowany sposób pozyskiwania informacji jest obarczony mniejszym ryzykiem zniekształcenia informacji dotyczących 152 > Metoda e-vita
spostrzegania działań w obszarze informatyzacji niż w przypadku użycia bardziej strukturalizowanych narzędzi badawczych. Sposób analizy danych Podstawę ewaluacji stanowi znalezienie odpowiedzi na pytania kluczowe postawione w planie ewaluacji. Odpowiedzi na te pytania formułuje się na podstawie zebranych opinii. Ewaluacja oznacza jednak konieczność wypracowywania wniosków wychodzących poza stwierdzenie wystąpienia pewnych faktów. Wnioski z ewaluacji, odnoszące się do kryteriów ustalonych w planie ewaluacji, powinny stanowić wytyczne do wprowadzania działań doskonalących przebieg informatyzacji. Wnioski z ewaluacji to odpowiedzi na pytania: co, jak i dlaczego zostało zrealizowane oraz co powinno zostać poprawione. Przykładowe pytania, które pozwalają ocenić skuteczność działań prowadzonych w procesie informatyzacji: w jakim stopniu osiągnięto zakładane cele w zakresie zapewnienia: partycypacji społecznej; edukacji; dostępu do Internetu; realizacji projektów praktycznego wykorzystania Internetu; przyjętego systemu doskonalenia przebiegu informatyzacji; w jakim stopniu korzystanie z Internetu wpłynęło na aktywność (zawodową, życiową) mieszkańców; w jakim stopniu informatyzacja wpłynęła na wzrost dochodów lub obniżenie kosztów życia mieszkańców, działań firm, instytucji, organizacji. Przykładowe pytania, które pozwalają ocenić trafność przyjętego sposobu informatyzacji gminy: Czy działania prowadzone w ramach informatyzacji (sposób zapewnienia dostępu do Internetu, organizacji spotkań informacyjno-konsultacyjnych, szkoleń, realizacji projektów i wprowadzania udoskonaleń) były właściwie dobrane? Które z działań w procesie informatyzacji miały według mieszkańców kluczowe znaczenie dla poprawy ich sytuacji (przyczyniły się do zwiększenia dochodów, integracji lokalnej społeczności, ułatwiły załatwianie codziennych spraw, itp.)? Metoda e-vita > 153
Czy wybór miejsc organizacji publicznych punktów dostępu do Internetu był dobrze dostosowany do potrzeb mieszkańców? Czy dobór osób na spotkania informacyjno-konsultacyjne był właściwy? Czy wsparcie szkoleniowe trafiło do odpowiednich osób? Czy zrealizowane projekty były adresowane do właściwych grup odbiorców? Czy w procesie ewaluacji zebrano opinie od wszystkich kluczowych realizatorów i beneficjentów procesu informatyzacji? Formułując wnioski i propozycje działań doskonalących na podstawie zgromadzonych opinii, trzeba starać się unikać typowych błędów: zbytniego polegania na dostępnych informatorach; przywiązywania większej wagi do zdarzeń dramatycznych; nastawienia na uzasadnienie jakiejś tezy (szukania potwierdzeń, ignorowania faktów, które temu zaprzeczają). Proponowane przeciwdziałanie tym błędom to: poszerzenie liczby osób, które pytamy o opinie; celowe wyszukiwanie osób, których opinie mogą stanowią kontrast, przeciwwagę; przyjęcie w planie ewaluacji zasad określających skład grupy osób pytanych o opinie (na przykład 20 25 rolników, przedsiębiorców, pracowników instytucji samorządowych, organizacji pozarządowych, przedstawicieli młodzieży); pytanie osób przypadkowo pojawiających się w danym miejscu i czasie (na przykład przechodzących w różnych sprawach do urzędu gminy, do miejscowego sklepu itp.); przedstawianie informatorom zapisków z przeprowadzonej rozmowy oraz umożliwianie odniesienia się do nich, skomentowania i zweryfikowania. Przykładowy plan ramowy oceny realizacji informatyzacji gminy Cel ewaluacji Dokonanie oceny jakości działań przeprowadzonych w ramach informatyzacji oraz osiągniętych rezultatów. Ocena założeń przyjętych na etapie planowania. Wskazanie propozycji ewentualnych działań doskonalących oraz aktualizacji pierwotnych założeń. Odbiorcy ewaluacji Członkowie Partnerstwa na Rzecz Informatyzacji, mieszkańcy gminy, media, zewnętrzni grantodawcy, potencjalni inwestorzy. 154 > Metoda e-vita
Przedmiot ewaluacji Działania w zakresie: oceny przyjętego sposobu informatyzacji gminy; diagnozy zaistniałych czynników, które mają wpływ na proces wdrażania i skuteczność osiągania założonych celów; oceny skuteczności i efektywności informatyzacji; oceny jakości zarządzania realizacją przedsięwzięcia; oceny jakości współpracy lokalnej w działaniach związanych z informatyzacją; oceny jakości działań w kluczowych obszarach informatyzacji wskazywanych w metodzie e-vita: zapewnienie partycypacji społecznej; zagwarantowanie dostępu do Internetu; zagwarantowanie edukacji mieszkańców; realizacja projektów wykorzystania Internetu w rozwiązaniu problemów lokalnych; ewaluacja i planowanie działań doskonalących. Pytania kluczowe W jakim stopniu podejmowane działania przyczyniają się do osiągania celów informatyzacji gminy? Jak przebiega realizacja procesu informatyzacji? Jakie są mocne strony? Jakie pojawiły się zagrożenia dla osiągnięcia celów? Jak sobie z nimi poradzono? Czy jakieś inne typy działań mogłyby być bardziej skuteczne dla osiągnięcia założonych celów? Czy realizowane działania prowadzone są w optymalny sposób, tzn. czy koszty działań (finansowe, czasowe) równoważą płynące z nich korzyści? Czy zachodzi zgodność realizowanych działań z oczekiwaniami i potrzebami odbiorców? Kryteria ewaluacji trafność ocena stopnia, w jakim przyjęte cele informatyzacji odpowiadają rzeczywistym potrzebom i oczekiwaniom mieszkańców; efektywność ocena, czy realizowane działania zostały przeprowadzone w optymalny sposób, tzn. czy ich koszty (finansowe, czasowe) równoważą korzyści z nich płynące; skuteczność ocena stopnia, w jakim zostały osiągnięte cele informatyzacji, zdefiniowane na etapie planowania; Metoda e-vita > 155
oddziaływanie/wpływ diagnoza, czy (i ewentualnie w jakim zakresie) informatyzacja będzie miała wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy gminy; trwałość efektów diagnoza, czy informatyzacja gminy przyniesie rezultaty w postaci trwałej zmiany sytuacji życiowej mieszkańców. Jak wykorzystać wyniki ewaluacji? Szybki rozwój technik informacyjnych oraz złożoność procesów społecznych związanych z informatyzacją wymusza konieczność wprowadzania modyfikacji i udoskonaleń w zaplanowanych działaniach. Prowadzenie ewaluacji staje się niezbędne. Bez kontroli przebiegu i efektów realizowanych przedsięwzięć niemożliwe jest skuteczne ulepszanie przyjętych rozwiązań związanych z rozwojem gminnej infrastruktury oraz wspomaganiem tworzenia i korzystania z usług online. Ewaluacja pozwala wyznaczać kierunki dalszego kształcenia i doskonalenia pracy osób i instytucji, które mają bezpośredni wpływ na dalsze planowanie procesów rozwoju teleinformatyki, na pozyskiwanie środków finansowania oraz na wdrażanie konkretnych projektów rozbudowy infrastruktury i praktycznego wykorzystania narzędzi informacyjnych w gminie. Wyniki ewaluacji mogą być też wykorzystane w przygotowywaniu wniosków o dofinansowanie ze środków krajowych i z Unii Europejskiej, w działaniach promocyjnych prowadzonych przez gminę, w kontaktach z potencjalnymi inwestorami itp. 156 > Metoda e-vita
Załącznik 1 Propozycja pytań do kwestionariusza badania spełnienia potrzeb beneficjentów informatyzacji. Dane o beneficjencie: Płeć Wiek Wykształcenie Obecny status (bezrobotny, pracujący stale, pracujący dorywczo, uczący się) 1. Dlaczego zdecydował/a się Pan/Pani (na przykład skorzystać z dostępu do Internetu, uczestniczyć w spotkaniu informacyjno-konsultacyjnym, szkoleniu, realizacji projektu)? 2. Czy (na przykład dostęp do Internetu, uczestnictwo w spotkaniu informacyjno-konsultacyjnym, szkoleniu, realizacji projektu) przyniosło Panu\Pani wymierne korzyści? 3. Co (na przykład w sposobie zapewnienia dostępu do Internetu, spotkaniu konsultacyjnym, szkoleniu, realizowanym projekcie) było najbardziej użyteczne dla Pana/Pani? 4. Co w (na przykład sposobie zapewnienia dostępu do Internetu, spotkaniu konsultacyjnym, szkoleniu, realizowanym projekcie) było najmniej dla Pana/Pani użyteczne? Metoda e-vita > 157
Załącznik 2 Plan ewaluacji planowania i wdrażania informatyzacji w gminie Cel ewaluacji diagnoza zaistniałych czynników, które mogą mieć wpływ na proces wdrażania i skuteczność osiągania założonych celów, ocena jakości zarządzania realizacją przedsięwzięcia. Pytania kluczowe 1. Czy cele informatyzacji zostały jasno określone? 2. Czy opracowano strategię informatyzacji? 3. Czy precyzyjnie sformułowano zakres działania członków Partnerstwa na Rzecz Informatyzacji? 4. Czy określono wskaźniki osiągnięcia celu/celów informatyzacji? 5. Czy określono metody pomiaru realizacji wskaźników? 6. Czy dokonano diagnozy ryzyka dotyczącego powodzenia działań zaplanowanych w procesie informatyzacji? 7. Czy wyniki tej diagnozy (jeżeli była przeprowadzona) zostały uwzględnione przy planowaniu informatyzacji (czy sformułowano alternatywne scenariusze)? 8. Czy sformułowano szczegółowy program działań? 9. Czy precyzyjnie określono kamienie milowe dla poszczególnych działań? 10. Czy wyznaczono osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych działań? 11. Czy określono zasady monitorowania wykonania poszczególnych działań? 12. Czy wyznaczono osoby odpowiedzialne za sprawdzanie wykonania poszczególnych działań? 13. Czy określono sposób oceny (ewaluacji) działań prowadzonych w ramach informatyzacji? 14. Czy wyznaczono osoby odpowiedzialne za gromadzenie i analizę opinii o działaniach prowadzonych w ramach informatyzacji? 15. Czy zaplanowano, jak wnioski z oceny realizowanych działań będą wykorzystywane przy wdrażaniu rozwiązań doskonalących? 16. Czy budżet na informatyzację został zaplanowany realistycznie? 17. Czy zaplanowany budżet zapewnia właściwą realizację zaplanowanych działań? 18. Czy opracowana strategia informatyzacji jest realizowana? 158 > Metoda e-vita
19. Czy podjęte działania przyczyniają się do osiągania założonego celu/celów? 20. Czy wprowadzono jakieś modyfikacje w stosunku do przyjętej strategii informatyzacji? 21. Czy kamienie milowe dla poszczególnych działań informatyzacji są osiągane? 22. Czy osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych działań właściwie wywiązują się z postawionych przed nimi zadań? 23. Czy prowadzone jest monitorowanie wykonania poszczególnych działań? 24. Czy osoby odpowiedzialne za sprawdzanie wykonania poszczególnych działań właściwie wywiązują się z postawionych przed nimi zadań? 25. Czy gromadzenie opinii oceniających działania prowadzone w ramach informatyzacji jest prowadzone zgodnie z przyjętym planem? 26. Czy osoby odpowiedzialne za gromadzenie i analizowanie opinii o działaniach prowadzonych w ramach informatyzacji właściwie wywiązują się z postawionych im zadań? 27. Czy wyniki ewaluacji są wykorzystywane w celu poprawy realizowanych działań? Metoda e-vita > 159