Makroekonomia 1 Wykład 14 Inflacja jako zjawisko monearne: długookresowa krzywa Phillipsa Gabriela Grokowska Kaedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego
Plan wykładu Krzywa Pillipsa: przypomnienie z poprzednich zajęć Prawo Okuna Związek między bezrobociem, inflacją a sopą wzrosu gospodarczego Sopa wzrosu podaży pieniądza a sopa inflacji Proces dezinflacji raz jeszcze Poznawanie makroekonomii: dalsze ścieżki
Oryginalne badanie Phillipsa A. W. Phillips (LSE), 1958: obserwacja empiryczna doycząca zależności między poziomem zmian płac (inflacji płacowej) a bezrobociem w Wielkiej Bryanii (1858 1958)
Powierdzenie przewidywań oryginalnej krzywej Phillipsa w laach 1960-ych (USA, 1948-1969)
Załamanie ujemnej relacji między sopą inflacji a sopą bezrobocia w laach 1970-ych (USA, 1970-2000)
Krzywa Phillipsa: podsumowanie W krókim okresie wysępuje radeoff między a u. E E ( u u n ) 1 Krókookres owa krzywa Phillipsa n u u
Relacja między sopą wzrosu PKB a sopą bezrobocia, USA 1970-2000
Fakyczna relacja Linia najlepszego dopasowania: u u 1 0,4( g 3%) Aby sopa bezrobocia nie wzrosła, PKB musi wzrosnąć przynajmniej o 3%; jes o konsekwencją faku, że w rzeczywisości zmieniają się zasoby siły roboczej oraz rośnie produkywność Aby bezrobocie się nie zmieniło, zarudnienie musi rosnąć w ym samym empie, co zasób siły roboczej. Np.: jeśli zasób siły roboczej zwiększa się o 1,7% rocznie, zarudnienie musi wzrosnąć o 1,7% Jeśli dodakowo produkywność rośnie o 1,3%, o PKB może rosnąć o 3%, a poziom zarudnienia się nie zmieni USA: Średnio od la 1960-ych, średni wzros zasobów siły roboczej i produkywności wynosił łącznie ok. 3% Ten poziom wzrosu PKB = wzros normalny
Fakyczna relacja Linia najlepszego dopasowania: u u 1 0,4( g 3%) Paramer 0,4 oznacza z kolei, że 1% wzros ponad o, co porzeba do urzymania sałej sopy bezrobocia, prowadzi o zmniejszenia sopy bezrobocia o 0,4 pk. Procenowego Czemu? W reakcji na zwiększenie popyu o 1%, firmy zwiększają zarudnienie ylko o 0,6% (koszy sałe plus koszy szkolenia pracowników skłaniające firmy do regulacji czasu pracy, nie wielkości zarudnienia) Poza ym wzros zarudnienia nie prowadzi do idenycznego spadku sopy bezrobocia, gdyż w okresach spadku bezrobocia, rośnie zwykle sopa akywności zawodowej, a zaem nowe miejsca pracy zajmowane są nie ylko przez bezrobonych, ale akże przez osoby akywizujące się na rynku pracy
Prawo Okuna Linia najlepszego dopasowania: u u 1 0,4( g 3%) Paramer 0,4 oznacza z kolei, że 1% wzros ponad o, co porzeba do urzymania sałej sopy bezrobocia, prowadzi o zmniejszenia sopy bezrobocia o 0,4 pk. procenowego A zaem: 1% wzros PKB ponad wzros normalny 0,6% wzros zarudnienia 0,4% spadek sopy bezrobocia u u ( g 1 n A zaem wzros PKB powyżej wzrosu normalnego prowadzi do spadku bezrobocia (i odwronie) g )
Inerpreacja parameru Okuna Jeśli jego warość wynosi 0,4, oznacza iż sopa wzrosu gospodarczego przewyższająca o jeden punk procenowy sopę wzrosu normalnego powoduje spadek sopy bezrobocia o jeden punk procenowy
Krzywa Phillipsa: od bezrobocia do inflacji e ( u u ) Inflacja zależy od oczekiwanej inflacji, od odchylenia fakycznej sopy bezrobocia od nauralnej sopy bezrobocia oraz O ile przybliżymy oczekiwania inflacyjne fakyczną inflacją z poprzedniego okresu, wówczas powyższa relacja swierdza, że w syuacji, gdy sopa bezrobocia jes poniżej nauralnej inflacja rośnie i odwronie. n v ( u u ) 1 Szacunki parameru β dla USA = 0,73 n v
Zagregowany popy: od wzrosu M i inflacji do wzrosu popyu Z modelu ISLM wyprowadziliśmy krzywą zagregowanego popyu. W najogólniejszej posaci: M Y Y, G, T P Skąd pojawiły się indeksy?
Skupmy się na roli podaży pieniądza Y Zależność liniowa Wzros podaży pieniądza powoduje spadek sopy procenowej Spadek sopy procenowej powoduje wzros popyu i wzros produkcji W wersji dynamicznej (sopy wzrosu): g M P y g m
A zaem Prawo Okuna: u u ( g g 1 y y ) Krzywa Phillipsa: ( u u ) 1 n v Zagregowany popy: g y g m W jaki sposób zmiany w podaży pieniądza wpływają na produkcję, inflację i bezrobocie? Jak w długim, a jak w krókim okresie?
Podaż pieniądza w długim okresie Załóżmy, że bank cenralny urzymuje sały wzros podaży pieniądza Ponieważ w długim okresie sopa bezrobocia jes sała, sopa wzrosu PKB jes równa normalnej sopie wzrosu: g y g Oznacza o, że inflacja jes równa sopie wzrosu podaży pieniądza skorygowanej o sopę wzrosu PKB g m g y g m
Inflacja jes zjawiskiem pieniężnym Milon Friedman: Inflaion is always and everywhere a moneary phenomenon. O ile nie powodują zmian w empie wzrosu podaży pieniądza zjawiska akie jak monopolizacja gospodarki, wzros znaczenia związków zawodowych, deficy fiskalny, cena ropy nafowej id. nie wpływają na sopę inflacji w dłuższym okresie.
Inflacja i bezrobocie w długim okresie
Proces dezinflacji Załóżmy, że bezrobocie kszałuje się na poziomie nauralnej sopy bezrobocia, sopa wzrosu PKB jes równa sopie normalnej, a inflacja jes równa sopie wzrosu podaży pieniądza skorygowanej o sopę wzrosu PKB Załóżmy, iż sopa a jes za wysoka (z jakiegoś powodu) i chcemy ją obniżyć konieczność obniżenia empa wzrosu podaży pieniądza
Proces dezinflacji Pierwsze dososowania: g ( g ) m m g y g y u u
Proces dezinflacji Co dalej? u u n Kiedy inflacja spadnie wysarczająco: g m g y g y Z Prawa Okuna: g y g y u
Proces dezinflacji Tak długo, jak sopa bezrobocia pozosaje powyżej poziomu sopy nauralnej, inflacja spada. W końcu, sopa inflacji jes wysarczająco niska (czyli sopa wzrosu realnej podaży pieniądza wysarczająco wysoka), że bezrobocie zaczyna spadać. Czyli: po zmniejszeniu empa wzrosu podaży pieniądza bezrobocie począkowo rośnie, a po pewnym czasie spada
Tempo dezinflacji? ( u u ) v 1 n Dezinflację (spadek inflacji) można osiągnąć ylko przy wzroście bezrobocia Bezrobocie konieczne dla osiągnięcia spadku inflacji nie zależy od empa dezinflacji: inflację można obniżyć szybko koszem bardzo wysokiego bezrobocia lub wolniej przy mniejszym wzroście bezrobocia rozłożonym na więcej la w obu wypadkach łączne naężenie bezrobocia (zsumowane po laach) będzie akie same
Tempo dezinflacji? Punk procenowy nadwyżkowego bezrobocia: różnica między fakyczną sopą bezrobocia a nauralną sopą bezrobocia w danym roku Np. przy nauralnej sopie bezrobocia wynoszącej 6%, a fakycznej sopie równej 8% w 4 kolejnych laach, suma punków nadwyżkowego bezrobocia wynosi 4 x (8-6) = 8 punków
Tempo dezinflacji? ( u u ) v 1 n Załóżmy, że bak cenralny chce obniżyć sopę inflacji o 10 punków procenowych (z 14% do 4%); załóżmy eż, że β = 1 Jeśli chce o zrobić w 1 rok, konieczne będzie osiągniecie w ym roku sopy bezrobocia przekraczającej sopę nauralną o 10 pk % Jeśli chce o zrobić w 2 laa, w każdym z nich sopa bezrobocia musi przekraczać nauralną o 5 pk % id.
Tempo dezinflacji? Sopa poświęcenia liczba punków procenowych, o ile w jednym roku sopa bezrobocia musi przekraczać nauralną sopę, aby osiągnąć spadek inflacji o 1 pk proc. = 1/β Czy zaem empo dezinflacji jes bez znaczenia? u u ( g g 1 y y )
Tempo dezinflacji? u u 0,4( g y 1 3%) Jeśli bank cenralny chciałby obniżyć inflację o 10 pk. proc. w rok, musi podnieść sopę bezrobocia o 10 pk. proc. powyżej nauralnej Przy nauralnej sopie równej 6%, oznacza o osiągniecie sopy bezrobocia równej 16% Ile musiałaby wynosić sopa wzrosu PKB? Aż -22%!
Łagodna ścieżka dezinflacji Laa Przed Okres dezinflacji Po 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Inflacja (%) 14 12 10 8 6 4 4 4 4 Sopa bezrobocia (%) 6 8 8 8 8 8 6 6 6 Sopa wzrosu (%) 3-2 3 3 3 3 8 3 3 Sopa wzrosu nominalnej podaży pieniądza (%) 17 10 13 11 9 7 12 7 7 Załóżmy, że normalna sopa wzrosu wynosi 3%, nauralna sopa bezrobocia wynosi 6%, β=1, zaś α=0,4. Jak osiągnąć spadek inflacji o 10 punków procenowych w ciągu 5 la?
Krzywa Phillipsa w długim okresie
Rola oczekiwań w koszach dezinflacji Tradycyjne podejście: wybór odpowiedniej poliyki może wpłynąć na czas porzebny dla przeprowadzenia dezinflacji, ale nie wpływa na liczbę skumulowanych punków procenowych, o ile musi wzrosnąć bezrobocie Inne podejścia: Kryyka Lucasa Rola szywności nominalnych
Kryyka Lucasa Rober Lucas, Thomas Sargen Dlaczego srony negocjujące płace mają rzymać się w oczekiwaniach inflacji z okresu poprzedniego? Jeśli poważnie porakują deklaracje banku cenralnego o dezinflacji obniżą oczekiwania fakyczna inflacja obniży się bez konieczności powsawania recesji Rola wiarygodności banku cenralnego e u u ) ( n
Szywności nominalne Sanley Fischer, John Taylor Nominalne szywności Usalenia płacowe konsumują wcześniejsze oczekiwania Zmiany w poliyce nie wpływają naychmias na płace
Jak o jes z dezinflacją? Ball: analiza 65 przypadków dezinflacji w 19 krajach OIECD w ciągu 30 la: Obniżanie inflacji wiąże się zwykle z przejściowym wzrosem bezrobocia Szybsza dezinflacja wiąże się zwykle z niższą sopą poświęcenia (działanie czynnika wiarygodności opisanego przez Lucasa i Sargena) Sopa poświęceń jes niższa w przypadku krajów, gdzie umowy o pracę są przecięnie krósze (działanie mechanizmu opisanego przez Fischera i Taylora)
Makroekonomia 1 Podsumowanie
O czym była mowa? Elemenarz makroekonomisy Wyjaśnienie wahań koniunkury Model Keyensowski Model ISLM Model ASAD i rynek pracy Rola oczekiwań i krzywa AS Krzywa Phillipsa i Prawo Okuna
O czym była mowa? Krzyż keynesowski Teoria preferencji płynności Krzywa IS Krzywa LM Model ISLM Wyjaśnienie krókookresowych wahań Y Rynek pracy Krzywa zagregowanego popyu Krzywa zagregowanej podaży Model zagregow anego popyu i podaży
Ewolucja makroekonomii J. M. Keynesa Rola popyu zagregowanego Mnożnik Preferencja płynności Rola oczekiwań w kszałowaniu konsumpcji, inwesycji Animal spiris Syneza neoklasyczna i złoy okres makroekonomii (1940-1970) Model ISLM Teoria konsumpcji, inwesycji, popyu na pieniądz Teoria wzrosu Modele makroekonomiczne
Ewolucja makroekonomii Dyskusja między monearysami a keynesisami Skueczność poliyki fiskalnej i monearnej Keynes: większa rola poliyki fiskalnej (IS sroma) Monearyści: większość recesji ma źródło monearne, w ym Wielki Kryzys Konsensus: mix Krzywa Philipsa Choć nie była częścią eorii Keynesa sała się częścią synezy neoklasycznej (rade-off między inflacją a bezrobociem Friedman i Phelps: nie ma akiej zamienności w długim okresie) Rola poliyki gospodarczej
Ewolucja makroekonomii Racjonale oczekiwania Przyczyny kryzysu w makroekonomii: Sagflacja Lucas, Sargen, Barro Kryyka Lucasa Krzywa Philipsa z racjonalnymi oczekiwaniami: ylko nieoczekiwana zmiana podaży pieniądza wpłynie na wielkość produkcji Teoria gier Inegracja racjonalnych oczekiwań
Ewolucja makroekonomii Współczesne nury Nowa ekonomia klasyczna i eoria realnego cyklu koniunkuralnego wahania koniunkury nie wynikają z niedoskonałości rynku pracy oraz szywności cen i płac ), ale są możliwe przy doskonale konkurencyjnych rynkach; wahania wynikają ze zmiany produku nauralnego a nie odchyleń fakycznego produku od nauralnego Dziś rochę w odwrocie Użyeczne zdobycze meodologiczne Nowa ekonomia keynesowska wahania wynikają z opóźnień w dososowaniach cen będących skukiem niedoskonałości rynku Nowa eoria wzrosu (Lucas, Romer) endogeniczna eoria wzrosu
Co na froncie? Nowe podejście klasyczne: w jakim sopniu wahania wynikają ze zmian nauralnego poziomu produku i nauralnej sopy bezrobocia, a w jakim z odchyleń od nich? Nowe podejście keynesowskie: idenyfikacja naury niedoskonałości rynkowych i nominalnych szywności, kóre powodują, że fakyczny produk odchyla się od nauralnego Nowa eoria wzrosu: deerminany posępu echnicznego
Wspólne usalenia W krókim okresie, zmiany popyu zagregowanego wpływają na wielkość produkcji Większy opymizm konsumenów, większy deficy budżeowy, szybszy wzros podaży pieniądza wpłyną na wzros produkcji i spadek bezrobocia W długim okresie produkcja wraca do nauralnego poziomu; nauralny poziom produkcji zależy od nauralnej sopy bezrobocia (kóra razem z wielkością zasobu siły roboczej deerminuje wielkość zarudnienia), zasobu kapiału i sanu echnologii
Wspólne usalenia W bardzo długim okresie wielkość produkcji zależy od akumulacji kapiału i posępu echnologicznego Poliyka monearna wpływa na wielkość produkcji w krókim okresie, ale nie w długim; wyższe empo wzrosu podaży pieniądza w długim okresie przekłada się na wyższą inflację Z kolei poliyka fiskalna wpływa na produk zarówno krókim, jak i bardzo długim okresie; większy deficy zwiększa produkcję w krókim okresie, ale zmniejsza w długim (wpływ na akumulację kapiału)
Punky sporne Długość krókiego okresu, czyli okresu, w kórym popy wpływa na produkcję RBC: produk jes zawsze na poziomie nauralnym Ale z drugiej srony może być długi. Jaka rola poliyki? Zależy od długości krókiego okresu
Koniec wykładu 14. Dziękuję i zapraszam za ydzień.