Finansowanie komunalnych projektów inwestycyjnych Alternatywne podejście 1
Kim jest autor 9 lat doświadczenia bankowego bankowość korporacyjna Od 8 lat Menadżer Departamentu Skarbu oraz ds. Ryzyk w Grupie Skanska w Polsce Prezes Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Skarbników Korporacyjnych Uwaga: Materiał zawarty w niniejszej prezentacji nie stanowi materiałów reklamowych, ofertowych lub promocyjnych. Skanska SA oraz jej pracownicy nie świadczą usług doradztwa finansowego, podatkowego lub podobnego i niniejszy materiał nie może stanowić podstawy do decyzji inwestycyjnych lub innych o charakterze finansowym. Internal
Agenda Podział ryzyk w procesie budowlanym Projekty typu DBF Projekty typu PPP 3
Alokacja ryzyk Planowanie procesu Organizowanie procesu Projektowanie Budowa Finansowanie Zarządzanie Generalne Wykonawstwo Design & Build Design / Build / Financing Opłata za dostępność Eksploatacja Ryzyko ruchu 2 Planowanie procesu Organizowanie procesu Projektowanie Budowa Finansowanie Zarządzanie Eksploatacja Koncesja Ryzyko ruchu
Kontrakty typu DBF Obowiązki Zamawiającego: Przygotowanie procesu budowlanego Przeprowadzenie postępowania przetargowego Odbiór wykonanego obiektu Spłata wierzytelności zgodnie z warunkami umownymi Zarządzanie obiektem Udostępnianie obiektu użytkownikom 5 Obowiązki Wykonawcy: Zaprojektowanie i wybudowanie obiektu zgodnie z wymaganiami Zamawiającego Zapewnienie finansowania inwestycji zgodnie z warunkami przedstawionymi przez Zamawiającego
1. Sprzedaż wierzytelności z rozterminowaniem spłaty 2. Sprzedaż wierzytelności 3. Kredyt kupiecki 6
Wykonawca podpisuje z Zamawiającym umowę na roboty budowlane; termin płatności faktur 30 dni; wynagrodzenie obejmuje tylko zapłatę za roboty budowlane. Wykonawca podpisuje z bankiem umowę przelewu wierzytelności. Zamawiający podpisuje z bankiem umowę w której ustala terminy spłaty zobowiązania z faktur wraz z odsetkami w terminach dogodnych dla siebie. 7
Schemat Sprzedaż wierzytelności z rozterminowaniem spłaty Umowa Akceptacja o robotyfaktury budowlane Zamawiający Wykonawca tki se od m + ny w zo kó ac em od n ki śr oz n a ie Ba e ł at i n z ąc Sp erm wie i aj w t w um o liw ku oż ba w um do lat ie ia ch i en e n y m łuż ejn zu d ol ro za u k Po łatę kilk sp gu cią W wy ypła m a ta ga śro lno dk śc ów i fa w ktu ter ry min UPm ie wfai rzoewd ekrt as zuyr tsap tyel wrzie dnoo end śbca ieaż i nk y u Wystawienie faktury Bank 8
Plusy i minusy Sprzedaż wierzytelności z rozterminowaniem spłaty Najtańszy sposób finansowania inwestycji przez Wykonawcę Termin płatności do Wykonawcy 30 dni 9 Możliwość zmiany terminów spłaty na drodze negocjacji z Bankiem Finansowanie oparte o wycenę ryzyka wypłacalności Zamawiającego Ryzyko zmiany stopy procentowej po stronie Zamawiającego
Sprzedaż wierzytelności 1. Wykonawca podpisuje umowę o roboty budowlane, termin płatności faktur przystosowany do harmonogramu finansowego Inwestora a wynagrodzenie zawiera dodatkowo wartość kosztu pieniądza w czasie. 2. Wykonawca zawiera z bankiem, umowę cesji wierzytelności, uzyskując płatność w ciągu 30 dni, pomniejszoną o wartość odsetek. 3. Zamawiający w terminie płatności faktury płaci całą jej kwotę do banku. 10
Schemat Sprzedaż wierzytelności Umowa Akceptacja o robotyfaktury budowlane Zamawiający Wykonawca Wystawienie faktury o W po ypł m ata ni ej śro sz d on kó yc w PUr h m z o dwo eod od ieb wsat se raz as yntke wpi tk i uln erzne oś ied ci afaż yktu ry ry i d tu śc ak no y f at ot j p ł kw je a ie łat in Sp term w Ba u nk Bank
Plusy i minusy Sprzedaż wierzytelności Ryzyko stopy procentowej po stronie Wykonawcy Łatwiejsze do przeprowadzenia postępowanie przetargowe Znany z góry całkowity koszt inwestycji Ograniczona ilość formalności po stronie Zamawiającego 12 Finansowanie oparte o wycenę ryzyka wypłacalności Zamawiającego Terminy płatności do Wykonawcy dłuższe niż 30 dni Nieelastyczny harmonogram spłat Struktura droższa od wcześniejszej
1. Zamawiający wskazuje w warunkach przetargowych harmonogram płatności oderwany od harmonogramu wykonania robót budowlanych. 2. Zamawiający na etapie dokumentacji przetargowej wyznacza termin wykonania prac i podaje harmonogram płatności znacznie wykraczający poza termin wykonania. 3. Zamawiający zakazuje dokonywania przelewu wierzytelności na bank. 13
Schemat Kredyt kupiecki Spłata kwoty faktury w terminie jejumowa płatności do Wykonawcy o roboty budowlane Zamawiający Wykonawca Wystawienie faktury z wydłużonym terminem zapłaty 14
Plusy i minusy Kredyt kupiecki Ryzyko stopy procentowej po stronie Wykonawcy Ryzyko wypłacalności Zamawiającego po stronie Wykonawcy Prosta procedura przetargowa Znany z góry całkowity koszt inwestycji Brak jakichkolwiek dodatkowych procedur po stronie Zamawiającego 15 Najdroższy model finansowania koszt finansowy liczony w oparciu o ryzyko Wykonawcy Terminy płatności do Wykonawcy dłuższe niż 30 dni Nieelastyczny harmonogram spłat Finansowanie średnio- lub krótkookresowe Ograniczone kwoty finansowania
16
Optymalna alokacja ryzyk Danym ryzykiem zarządza ta strona, która najlepiej je kontroluje Klient Dostawca Klient Dostawca Finansowanie Finansowanie Planowanie Planowanie Prawo / Rząd Prawo / Rząd Opinie Opinie Organizacja Organizacja Projekt Projekt Budowa Zarządzanie Ruch / Traffic 17 Budowa Zarządzanie Ruch / Traffic
Zalety przeważają nad wadami Trochę wyższe koszty finansowe Bardziej złożony proces przetargowy kontra Niższe koszty łączne Szybsza realizacja Znany koszt i czas Szybsze wykonawstwo Zagwarantowany poziom usług Rozwój sektora budowlanego Nelostie Motorway, Finland 18
Dwa modele spłaty Za dostępność Ryzyko rynkowe Spłata Zdefiniowane Opłaty użytkowników Odpowiedzialność i prawa spółki projektowej Odpowiedzialny za dostępność oraz usługi na określonym poziomie Prawo do poboru i ustalenia opłat Ryzyko kredytowe i spłaty Niskie Wysokie Struktura kapitału 5-10% kapitału własnego 20-25% kapitału własnego Wartość dodana dla firmy budowlanej Głównie w części budowlanej Głównie poprzez zwrot na inwestycji Typowe lokalizacje Europa U.S.A., Ameryka Płd. 19
PPP: Przykładowa struktura Klient Ministerstwo Infrastruktury Akcjonariusze Sk ID (30.0%) Laing (29.7%) Equity (5%) NDI (25.3%) /Kapitał Intertoll (15%) Umowa koncesyjna SPC GTC Kredytodawcy EIB NIB SEK Użytkownik Kredyty (95%) Społeczeństwo Umowa O&M Umowa EPC MESCO Budowlana JV Skanska S.A.(80%) NDI S.A. (20%) 20 Dostawa urządzeń Intertoll Operator Intertoll
Autostrada A1 Etap II 21
Autostrada A1 informacje ogólne Etap I - 90 km otwarte w X 2008 Etap II - 62 km planowane otwarcie w 2012 22
Rząd RP Ministerstwo Infrastruktury / GDDKiA Umowy wykonawcze na projektowanie i budowę Autostrady A1 Wykonawca kontraktu EPC: Skanska SA (80%) NDI SA (20%) Skanska ID (30%) Laing Roads (30%), NDI SA (25%) Intertoll (15%) Wykonawca MES, dostawca wyposażenia autostrady Eksploatacja i utrzymanie Joint Venture Umowa koordynacyjna 23 Umowa koncesyjna na budowę i eksploatację autostrady Infrastruktura autostrady, MOP Miejsca Obsługi Podróżnych
Historia sierpień 1997 przyznanie koncesji Gdańsk Transport Company (GTC) sierpień 2004 uzgodnienie warunków handlowych dot. Etapu I wrzesień / październik 2005 zamknięcie finansowe Etapu I i rozpoczęcie prac budowlanych grudzień 2007 otwarcie 25 km autostrady (Rusocin-Swarożyn) październik 2008otwarcie Etapu I grudzień 2008 uzgodnienie warunków handlowych dot. Etapu II lipiec 2009 zamknięcie finansowe Etapu II i rozpoczęcie prac budowlanych 24
25 90 km autostrady 86 obiektów mostowych 6 węzłów 6 miejsc poboru opłat 3 pary miejsc obsługi podróżnych (MOP) 2 obwody utrzymania autostrady (OUA) suma kontraktu: 528 mln
Piramida Cheopsa: ⅓ 230 230 146,6m = 2.585.000 m3 W ciągu 2,5 roku przemieściliśmy materiały ziemne o objętości prawie: 26
Z tego betonu można by zbudować ścieżkę rowerową o szerokości 1,5m i grubości 15cm przez całą Polskę, z północy na południe. 27
Do budowy nawierzchni dowieźliśmy na Projekt 3,5 mln ton różnego rodzaju kruszyw. Samymi tylko pociągami na A1 przetransportowano blisko 2,5 mln ton. Jest to ok. 45 tysięcy wagonów. Gdyby je połączyć, pociąg miałby długość ponad 650 kilometrów! 28
29
62,4 km autostrady 5 węzłów drogowych 6 miejsc poboru opłat 4 pary miejsc obsługi podróżnych (MOP) 1 obwód utrzymania autostrady (OUA) 51 nowe obiektów mostowych, w tym 2 duże mosty przez Wisłę 15 modernizowanych wiaduktów suma kontraktu: 3 145 mln PLN 30
31
Etap II zakres prac 225 000 m³ betonów 32
mieszanek bitumicznych 33
Etap II zakres prac 2 duże mosty przez Wisłę w okolicach Grudziądza na obwodnicy Torunia 34
MA 91 pod Grudziądzem 35
Pozytywne efekty budowy autostrady A1 ożywienie gospodarcze rozwój lokalnych firm uczestniczących w budowie A1 napływ inwestorów nowe miejsca pracy bezpieczeństwo ruchu spadek liczby wypadków i kolizji o 20% (porównując wypadkowość na DK1 oraz otwartej autostradzie w latach 2007 i 2008) rozwój turystyki zwiększenie atrakcyjności turystycznej regionu dzięki szybszemu i bezpieczniejszemu dojazdowi 36
37
Podsumowanie Rynki i prywatni partnerzy dysponują szerokim instrumentarium Wsparcie dla Jednostek Samorządu Terytorialnego Planując inwestycję musimy zdecydować jaki zakres zadań chcemy i możemy zrealizować we własnym zakresie Dzieląc się odpowiedzialnością róbmy to rozsądnie Optymalizacja kosztów 38
Dziękuję za uwagę Kontakt: maciej.muldner@skanska.pl