RAPORT Z EWALUACJI SZKOLENIA DLA NAUCZYCIELI W RAMACH PROJEKTU JA MŁODY OBYWATEL

RAPORT Z EWALUACJI SZKOLENIA DLA NAUCZYCIELI W RAMACH PROJEKTU JA MŁODY OBYWATEL Raport ewaluacyjny numer 1 Projekt Ja-Młody Obywatel jest realizowany przy wsparciu Szwajcarii w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. 1

Spis treści Wstęp str. 3 1. Opis projektu Ja Młody Obywatel i szkolenia dla nauczycieli str. 3 2. Ewaluacja str. 5 2.1. Metody badawcze str. 5 2.2. Prezentacja wyników str. 5 3. Podsumowanie str. 11 4. Załączniki str. 13 2

Wstęp Niniejszy raport stanowi ewaluację wyników ankiet przeprowadzonych wśród uczestników szkolenia, które odbyło się w ramach projektu Ja Młody Obywatel 17-18 lutego w Wildze. Zawiera on krótki opis projektu i szkolenia, jego główne cele, założenia, a także wyniki przeprowadzonej ewaluacji oraz wnioski. Projekt Ja-Młody Obywatel jest realizowany przy wsparciu Szwajcarii w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. 1. Opis projektu Ja Młody Obywatel i szkolenia dla nauczycieli Celem projektu Ja Młody Obywatel realizowanego przez Stowarzyszenie Q Zmianom jest rozwój postaw obywatelskich. Skierowany jest do dzieci ze szkół podstawowych oraz ich nauczycieli. Projekt stanowi odpowiedź na dostrzeżony problem, a mianowicie niski poziom świadomości obywatelskiej dzieci, ponieważ życie publiczne z punktu widzenia dziecka zdaje się być mało interesujące. Projekt ma na celu rozwinięcie u dzieci samorządności. Uczestnicy projektu przyjmują aktywną rolę, mogą decydować, współpracować i troszczyć się o wspólne dobro. Obecnie odbywa się już trzecia edycja tego projektu. Głównym celem projektu w powiecie mińskim jest zwiększenie aktywnego udziału 50 dzieci w życiu publicznym oraz rozwój postaw obywatelskich 425 dzieci, 10 nauczycieli i środowisk szkolnych 7 szkół podstawowych poprzez : 1. zwiększenie wiedzy uczniów na temat postaw i obowiązków obywatela, równouprawnienia płci; 2. podniesienie wiedzy i umiejętności nauczycieli w zakresie edukacji obywatelskiej; 3. podniesienie wiedzy adresatów o możliwościach realizacji projektów obywatelskich; 4. zwrócenie uwagi społeczności lokalnych na rolę aktywności obywatelskiej w rozwiązywaniu lokalnych problemów. Szkolenie miało na celu przygotować nauczycieli do prowadzenia zajęć pozalekcyjnych oraz tworzenia miniprojektów z dziećmi w ramach projektu Ja - Młody Obywatel. Jego celem było zwiększenie umiejętności pracy projektowej (z samorządami szkolnymi oraz w miniprojektach) i zdolności stosowania metod aktywnych w edukacji 3

obywatelskiej, a co za tym idzie zapewnienie lepszej komunikacji. Na szkoleniu podjęto także kwestie dalszego finansowania działań samorządów szkolnych (m.in. pisanie projektów, pozyskiwanie środków). Szkolenie odbyło się w dniach 17-18 lutego 2012 roku w Parku Rekreacyjno-Biznesowym Las i Woda w Wildze/k. Warszawy. Było to dwudniowe szkolenie wyjazdowe, trwające 16 godzin. Udział w nim wzięło łącznie 10 opiekunów i działaczy szkolnych, a w tym: dwóch nauczycieli z trzech większych szkół partnerskich oraz po jednym z czterech mniejszych szkół. Nauczyciele ci to pracownicy następujących szkół: Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Brzózem, Zespołu Szkół im. Kard. Stefana Wyszyńskiego w Stojadłach, Szkoły Podstawowej w Zespole Szkół w Latowiczu, Zespołu Szkół im. Jana Nalazka w Hucie Mińskiej, Publicznej Szkoły Podstawowej im. Edwarda Szymanowskiego w Grzebowliku, Szkoły Podstawowej w Zespole Szkół im. Rodziny Wyleżyńskich w Wielgolesie, Publicznej Szkoły Podstawowej im. Henryka Sienkiewicza w Siennicy. Szkolenie poprowadziło trzech psychologów trenerów Stowarzyszenia. Na program szkolenia dla nauczycieli składały się następujące treści: 1. Metodyka edukacji obywatelskiej; 2. Narzędzia komunikacji z uczniami, motywowania, wzmacniania rozwiązywania problemów w mini projekcie oraz w samorządzie uczniowskim; 3. Metoda pracy projektowej; 4. Zagadnienie równouprawnienia płci w edukacji obywatelskiej; 5. Zapoznanie ze scenariuszem zajęć pozalekcyjnych; 6. Tematyka i kryteria dotyczące miniprojektów realizowanych w szkołach; 7. Pozyskiwanie środków na działania samorządów uczniowskich. Podczas szkolenia nauczyciele otrzymali materiały dodatkowe, skrypty oraz formularze dotyczące miniprojektów. Szkolenie zostało przeprowadzone metodami aktywnymi (praca w parach, indywidualna, burza mózgów, odgrywanie scenek). 4

2. Ewaluacja 2.1. Metody badawcze Główną metodą badawczą była ankieta ewaluacyjna. Przeprowadzono ją dwukrotnie: przed szkoleniem (tzw. pretest) oraz bezpośrednio po szkoleniu (tzw. posttest). Następnie dokonano porównania wyników obu ankiet. 2.2. Prezentacja wyników Pytanie 1 Jakie znasz sposoby/przykłady edukacji obywatelskiej dzieci? Jak widać na wykresie 1 w preteście wiedza nauczycieli o metodzie projektowej była niska (odpowiedź taką podała tylko jedna osoba). Z kolei w postteście o projektach wspomniało już 5 osób jest to więc znaczący wzrost wiedzy połowa osób uczestniczących w szkoleniu podała taki właśnie przykład edukacji obywatelskiej. Może to oznaczać znaczące zainteresowanie tą formą pracy. 5 osób uczestniczących w szkoleniu (pretest) jako sposób edukacji obywatelskiej podało działalność w Samorządzie Uczniowskim. Kolejnym często podawanymi 5

odpowiedziami były: lekcje wiedzy o społeczeństwie (4 osoby, pretest) oraz pogadanki (3 osoby, posttest). Pozostałe odpowiedzi podawane były przez 2 lub 1 osobę. Pytanie 2 Jakie są etapy metody projektowej? Wykres 2 ukazuje, iż po szkoleniu 90% osób uczestniczących w pełni prawidłowo podało wszystkie etapy metody projektowej. Odpowiedź jednej osoby była natomiast w 80% prawidłowa. Jeżeli zaś chodzi o pretest, padły dwie odpowiedzi w pełni prawidłowe, cztery prawidłowe w 80%, trzy prawidłowe w 60% oraz jedna całkowicie nieprawidłowa. Widoczny jest więc znaczący wzrost wiedzy o etapach metody projektowej. W postteście niemal wszyscy uczestnicy podali prawidłową odpowiedź na to pytanie. 6

Pytanie 3 Jakie powinny być cele w projekcie? Jak widać na wykresie 3 w postteście ponad połowa osób udzieliła odpowiedzi w pełni prawidłowej. Padły również dwie odpowiedzi całkowicie nieprawidłowe oraz po jednej prawidłowej w 20% i 40%. W preteście 3 osoby udzieliły odpowiedzi całkowicie nieprawidłowej. Przed szkoleniem żadna z osób nie udzieliła odpowiedzi pełnej. 4 osoby odpowiedziały natomiast prawidłowo w 40%, 2 w 20% oraz 1 w 60%. Wykres ten ukazuje więc ponownie znaczący wzrost wiedzy nt. metody projektowej. Pytanie 4 Co to jest metoda projektowa? 7

Wykres 2 mówi o tym, iż w postteście osoby badane częściej udzielały odpowiedzi w pełni prawidłowej w porównaniu do pretestu. W postteście mniejszy był także procent odpowiedzi niepełnych. Dane te również wskazują na to, że w wyniku przeprowadzonego szkolenia wzrosła wiedza nauczycieli z zakresu metody projektowej. Pytanie 5 (pretest) Jakie inicjatywy obywatelskie mogłyby być realizowane w Twojej miejscowości? Wykres 5 świadczy o dużej świadomości możliwości uczestników szkolenia. Na podstawie danych można przypuszczać, iż znają oni swoje środowisko oraz jego potrzeby i wiedzą, co może je zaspokoić. W szczególności nauczycielki zwracają uwagę na potrzebę działań ekologicznych na terenie ich szkół. Widoczna jest także duża kreatywność nauczycieli. 8

Pytanie 5 (posttest) Co Ci się podobało podczas szkolenia? Najczęstszą odpowiedzią (podało ją 6 osób) była atmosfera. Kolejnym częstym odpowiedziami były: różne i ciekawe metody pracy oraz zaangażowanie prowadzących i uczestników (po 3 osoby). Świadczy to o sukcesie szkolenia i dużym zainteresowaniu ze strony uczestników. Ponadto nauczyciele udzielali odpowiedzi zgodnie ze swoimi indywidualnymi ocenami i potrzebami. Wśród nich znalazły się takie odpowiedzi, jak: organizacja, profesjonalizm czy rzeczowość. Ankieta po szkoleniu (posttest) zawierała także 8 pytań zamkniętych oraz miejsce na uwagi. Wszystkie uczestniczki szkolenia całkowicie zgodziły się ze słusznością pierwszych pięciu stwierdzeń oraz stwierdzenia siódmego: 1. Moja grupa miała jasne cele. 2. Moja grupa dążyła do realizacji celu szkolenia. 3. Podczas szkolenia poznałam etapy metody projektowej. 4. Podczas szkolenia dowiedziałam się, co to jest edukacja obywatelska. 5. Podczas szkolenia dowiedziałam się, co to jest projekt obywatelski. 7. Wiem, co należy do moich obowiązków w ramach projektu Ja Młody Obywatel. Tylko w dwóch pytaniach (nr 6 i 8) odpowiedzi miały nieco inny rozkład, co prezentują poniższe wykresy. 9

80% (8 osób) uznało, że po szkoleniu zdecydowanie wie, że może zrobić coś na rzecz społeczności lokalnej. Natomiast 2 osoby ustosunkowały się do tego stwierdzenia ostrożniej i zaznaczyły odpowiedź raczej się zgadzam. W jednej z ankiet pojawiły się dwie uwagi odnośnie szkolenia. Osoba badana zanotowała, iż szkolenie pozwoliło jej na lepsze wykorzystanie metody pracy w grupie oraz dostarczyło jej nowych zabaw do wykorzystania w pracy od zaraz. 10

3. Podsumowanie Szkolenie dla nauczycieli miało na celu realizację założonych wcześniej rezultatów jakościowych: 1. wzrost o 30% wiedzy nauczycieli prowadzących miniprojekty i uczniów je realizujących na temat pracy nad miniprojektem (ankiety pre- i posttest); 2. zwiększenie o 20% umiejętności i wiedzy nauczycieli w zakresie edukacji obywatelskiej i równouprawnienia płci (ankiety, wywiady, spotkanie ewaluacyjne). Wyniki badania zaprezentowane w części drugiej raportu pozwalają wysnuć wniosek, iż szkolenie odniosło pożądany skutek. Oba powyższe rezultaty zostały zrealizowane. Rezultat nr 1 : wzrost o 30% wiedzy nauczycieli prowadzących miniprojekty i uczniów je realizujących na temat pracy nad miniprojektem (ankiety pre- i posttest) Wiedza uczestników szkolenia na temat metody projektowej znacząco się zwiększyła. W odpowiedzi na pytania Poznałam etapy metody projektowej. oraz Dowiedziałam się, co to jest projekt obywatelski. wszyscy uczestnicy udzielili odpowiedzi Całkowicie się zgadzam. O co najmniej 30% zwiększyła się wiedza nauczycieli na temat celów i etapów metody projektowej, co wynika z zamieszczonych powyżej wykresów (odpowiedzi na pytania otwarte w postteście). Na pytanie Co to jest metoda projektowa? osoby badane udzieliły równie dobrych odpowiedzi zarówno w preteście, jak i w postteście. Na tej podstawie można uznać pierwszy rezultat jakościowy za zrealizowany. Rezultat nr 2 : zwiększenie o 20% umiejętności i wiedzy nauczycieli w zakresie edukacji obywatelskiej i równouprawnienia płci (ankiety, wywiady, spotkanie ewaluacyjne) Wszyscy uczestnicy szkolenia zadeklarowali, iż dowiedzieli się, co to jest edukacja obywatelska (wszystkie osoby biorące udział w badaniu wybrały odpowiedź Całkowicie się zgadzam w odniesieniu do pytania Dowiedziałam się, co to jest edukacja obywatelska ). Świadczy to o zrealizowaniu drugiego rezultatu jakościowego. Ponadto, w pytaniu otwartym dotyczącym znanych metod/sposobów edukacji obywatelskiej pojawiły się nowe odpowiedzi (nie podano ich w preteście), a mianowicie: podejmowanie samodzielnych działań, wolontariat oraz działalność na rzecz społeczności małej i dużej. Świadczy to o zwiększeniu wiedzy na temat edukacji obywatelskiej wśród nauczycieli. Ponadto, w programie zajęć znalazł się temat równouprawnienia płci. Nauczycielki w rozmowach po szkoleniu deklarowały, że wiedzą jak nie dyskryminować uczniów przy przypisywaniu im zadań i ról w projekcie. 11

Można również dostrzec duże zainteresowanie metodą projektową i gotowość do stosowania jej w codziennej pracy zawodowej. Jak wynika z posttestu szkolenie okazało się interesujące i, co najważniejsze, efektywne. Wynika z tego, że założone rezultaty jakościowe zostały osiągnięte. Dane ewaluacji pozwalają stwierdzić, że założone dwa cele: podniesienie wiedzy i umiejętności nauczycieli w zakresie edukacji obywatelskiej oraz podniesienie wiedzy adresatów o możliwościach realizacji projektów obywatelskich zostały w pełni zrealizowane. 12

Załącznik nr 1 ankieta pretest STOWARZYSZENIE NA RZECZ ROZWOJU I POMOCY Q ZMIANOM www.qzmianom.org ANKIETA EWALUACYJNA Szkolenie dla nauczycieli w ramach projektu "Ja Młody Obywatel" 1. Jakie znasz sposoby/przykłady edukacji obywatelskiej dzieci? 2. Wypisz główne etapy metody projektu 3. Jakie powinny być cele w projekcie? 4. Co to jest metoda projektowa? 5. Jakie inicjatywy obywatelskie mogłyby być realizowane w Twojej miejscowości? Projekt "Ja Młody Obywatel" jest realizowany przy wsparciu Szwajcarii w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. 13

Załącznik nr 2 ankieta posttest STOWARZYSZENIE NA RZECZ ROZWOJU I POMOCY Q ZMIANOM www.qzmianom.org ANKIETA EWALUACYJNA Szkolenie dla nauczycieli w ramach projektu "Ja Młody Obywatel" Całkowicie się zgadzam Raczej się zgadzam Częściowo się zgadzam Raczej się nie zgadzam Całkowicie się nie zgadzam MOJA GRUPA: 1 Miała jasne cele 2 Dążyła do realizacji celu szkolenia PODCZAS SZKOLENIA: 3 Poznałam etapy metody projektowej 4 Dowiedziałam się, co to jest edukacja obywatelska 5 Dowiedziałam się, co to jest projekt obywatelski DZIĘKI SZKOLENIU: 6 Wiem, że i ja mogę zrobić coś na rzecz społeczności lokalnej 7 Wiem, co należy do moich obowiązków w ramach projektu "Ja Młody Obywatel" 8 Będę umiała udzielić informacji zwrotnej uczniowi Inne. 14

1. Jakie znasz sposoby/przykłady edukacji obywatelskiej dzieci? 2. Wypisz główne etapy metody projektu 3. Jakie powinny być cele w projekcie? 4. Co to jest metoda projektowa? 5. Co Ci się podobało najbardziej podczas szkolenia? 6. Co Ci się podobało najbardziej podczas szkolenia? 7. Co Ci się nie podobało na szkoleniu? 15

8. Jak oceniasz warunki lokalowe podczas szkolenia? (zaznacz na skali, gdzie 0 bardzo źle, 5 bardzo dobrze) 0 1 2 3 4 5 Dziękujemy za wypełnienie ankiety! Projekt "Ja Młody Obywatel" jest realizowany przy wsparciu Szwajcarii w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. 16

Załącznik nr 3 tabele wyników Pytania otwarte - pretest Nr osoby 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Jakie znasz sposoby/przykłady edukacji obywatelskiej dzieci? 2 1 5 1 3 2 3 2 6 5 Wypisz główne etapy metody projektu. 3 4 4 5 4 3 3 0 5 4 Jakie powinny być cele w projekcie? 1 0 1 2 1 0 2 0 1 3 Co to jest metoda projektowa? 0,5 0,5 1 0,5 0,5 0,5 1 1 0,5 0,5 Jakie inicjatywy obywatelskie mogłyby być realizowane w Twojej miejscowości? 2 2 3 1 2 3 0 2 3 0 Pyt. 1 : wynik mówi o tym, ile propozycji podała osoba badana Pyt. 2 : ocena prawidłowości odpowiedzi w skali od 0 do 5 Pyt. 3 : ocena prawidłowości odpowiedzi w skali od 0 do 5 Pyt. 4 : ocena prawidłowości odpowiedzi w skali od 0 do 1 Pyt. 5 : wynik mówi o tym, ile propozycji podała osoba badana Pytania zamknięte - posttest 1 Nr osoby 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Moja grupa: Miała jasne cele 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Dążyła do realizacji celu szkolenia 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Podczas szkolenia Poznałam etapy metody projektowej 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Dowiedziałam się, co to jest edukacja obywatelska 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Dowiedziałam się, co to jest projekt obywatelski 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Dzięki szkoleniu Wiem, że i ja mogę zrobić coś na rzecz społeczności lokalnej 5 5 5 4 4 5 5 5 5 5 Wiem, co należy do moich obowiązków w ramach projektu Ja Młody Obywatel 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Będę umiała udzielić informacji zwrotnej uczniowi 5 5 4 4 5 5 5 5 5 5 17

Pytania otwarte - posttest Nr osoby 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Jakie znasz sposoby/przykłady edukacji obywatelskiej dzieci? 4 3 2 3 1 3 1 2 1 2 Wypisz główne etapy metody projektu. 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 Jakie powinny być cele w projekcie? 5 5 0 5 5 5 2 0 5 1 Co to jest metoda projektowa? 1 0 1 0,5 1 0,5 0,5 1 0,5 0,5 Co Ci się podobało najbardziej podczas szkolenia? 3 1 5 4 1 4 3 3 2 3 Co Ci się nie podobało na szkoleniu? 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Jak oceniasz warunki lokalowe podczas szkolenia (skala 0-5)? 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Pyt. 1 : wynik mówi o tym, ile propozycji podała osoba badana Pyt. 2 : ocena prawidłowości odpowiedzi w skali od 0 do 5 Pyt. 3 : ocena prawidłowości odpowiedzi w skali od 0 do 5 Pyt. 4 : ocena prawidłowości odpowiedzi w skali od 0 do 1 Pyt. 5 : wynik mówi o tym, ile propozycji podała osoba badana Pyt. 6 : wynik mówi o tym, ile propozycji podała osoba badana 18