ZAGROŻENIA EGZYSTENCJALNE OBECNEGO MODELU POLSKIEJ BANKOWOŚCI SPÓŁDZIELCZEJ Dr hab. Lech Kurkliński prof. SGH ALTERUM Ośrodek Badań i Analiz Systemu Finansowego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Światowe i europejskie trendy rozwoju bankowości spółdzielczej Postępująca integracja (Holandia, Niemcy, Finlandia, Francja i inne kraje) Funkcje operacyjne centralizacja i outsourcing Banki spółdzielcze autonomia lokalna (relacje z klientami, oferta, zarządzanie zasobami ludzkimi i inne) 2
Polska bankowość spółdzielcza stan obecny Wskaźnik (%) Banki spółdzielcze Sektor bankowy 2015 2016 2017 2015 2016 2017 ROA 0,68 0,63 0,72 1,01 1,02 0,79 ROE 6,64 6,67 7,40 9,47 9,39 7,33 C/I 71,81 70,25 66,08 53,55 53,42 57,81 Współ. kapit. 15,9 17,4 17,5 15,8 17,4 18,5 Tier I 14,8 16,3 16,5 14,5 15,8 17,0 Kredyty zagrożone 6,6 6,8 7,8 6,9 6,4 5,9 Źródło: Dane na 30 czerwca 2015, 2016 i 2017 r. KNF. 3
Banki spółdzielcze i zrzeszające udział w rynku bankowym Źródło: Dane KNF. 4
Tradycyjny model depozytowo-kredytowy BS-ów nacisk na dochody odsetkowe wzrost kredytów zagrożonych P R E S J A wzrost ekstensywny Kłopoty finansowe Silne poszukiwanie dochodowych aktywów Wzrost kredytów: teraz mieszkaniowe, poprzednio MSP, nowe rynki, duże miasta, utrata lokalności - relacyjności, nowi klienci często odrzuty z banków komercyjnych Bank zrzeszający 5
Marża dla wyniku z działalności bankowej BS versus BK Źródło: A. Banasiak 2018
Wzrost aktywów BS-ów o 50% aby utrzymać WDB, a BK TYLKO 30% Źródło: A. Banasiak 2018.
Główna przewaga rynkowa w ocenie banków spółdzielczych (ankiety) 2013 2016 Źródło: K. Kil. 8
Klienci kredytowi BS-ów (baza danych Biura Informacji Kredytowej 31.03.2017) Liczba Wartość lojalni 51,8% 47,6% nielojalni 48,2% 52,4% (plus zadłużenie ponad drugie tyle w innych bankach i firmach pożyczkowych) Kr. zagrożone 3,4% 8,4% Źródło: Dane BIK. 9
NEXT GENERATION BANK a polska bankowość spółdzielcza Modele Accenture: Polska bankowość spółdzielcza X? X Intelligent Multichannel Bank Socially Engaging Bank Digital Ecosystem Bank
Wniosek Jeśli głównymi przewagami bankowości spółdzielczej są: relacyjność i elastyczność to taki bank może być relacyjny tylko wtedy gdy jest lokalny, ale musi sobie poradzić z profesjonalnym zarządzaniem ryzykiem i optymalizacją nakładów/kosztów operacyjnych, w obecnych uwarunkowaniach regulacyjno-technologicznorynkowych bez zewnętrznego wsparcia (współdzielenia funkcji) zdany jest na porażkę. 11
Wskaźnik orędownictwa dla banków Nie polecę Polecę 32 28 40 Banki spółdzielcze 77 17 5 Źródło: Kantar TNS.
Struktura wiekowa klientów banków 40% 38% 42% 42% 39% 40% 33% 32% 31% 29% 29% 42% 42% 42% 41% 41% 41% 44% 42% 35% 32% 32% 33% 30% 29% 29% 29% 45% 43% 46% 44% 36% 35% 30% 30% 47% 45% 54% 51% 48% 46% 46% 46% 36% 35% 35% 34% 31% 31% 30% 28% 58% 56% 55% 45% 45% 45% 39% 38% 37% 27% 26% 25% 59% 46% 40% 24% +21 p.p. 2017/2001 +6 p.p. 2017/2001 +11 p.p. 2017/2001-9 p.p. 2017/2001 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Klienci banków spółdzielczych: po 50 roku życia Klienci banków spółdzielczych: do 40 roku życia Klienci banków ogół rynku: po 50 roku życia Klienci banków ogół rynku: do 40 roku życia Dane KANTAR TNS, ZOOM FINANCE
Presja rynkowo-regulacyjno-technologiczna wyzwania: razem czy samodzielnie? Rozproszone banki nie będą w stanie sprostać: wyzwaniom zmian kulturowych (pokolenie Millenialsów, postęp cywilizacyjny wsi i małych miast), konkurencji technologicznej w dziedzinie bankowości internetowej i mobilnej oraz innych innowacji (PSD 2, Fin-Techy, ale i inne banki), BIG DATA (własna hurtownia danych, dostęp do zewnętrznych baz danych, przetwarzanie), Stosowanie zasady proporcjonalności cyberzagrożeniom, pomocne, ale trudne do osiągnięcia i nie obciążeniom regulacyjnym (nie tylko compliance, alespółdzielczej też wymogiod szoku uchroni bankowości technologiczne: STIR, SPLIT PAYMENT, aplikacja API). rola IPS-ów regulacyjnego 14
Presja rynkowo-regulacyjno-technologiczna wyzwania: razem czy samodzielnie? Rozproszone banki nie będą w stanie sprostać: wyzwaniom zmian kulturowych (pokolenie Millenialsów, postęp cywilizacyjny wsi i małych miast), konkurencji technologicznej w dziedzinie bankowości internetowej i mobilnej oraz innych innowacji (PSD 2, Fin-Techy, ale i inne banki), BIG DATA (własna hurtownia danych, dostęp do zewnętrznych baz danych, przetwarzanie), cyberzagrożeniom, obciążeniom regulacyjnym (nie tylko compliance, ale też wymogi technologiczne: STIR, SPLIT PAYMENT, aplikacja API). 15
Dziękuję za uwagę