pod redakcją naukową Stanisławy Borkowskiej SYSTEMY WYSOCE EFEKTYWNEJ PRACY Warszawa 2007
SPIS TREŚCI PRZEDMOWA... 11 Część I ISTOTA PROBLEMY DETERMINANTY Rozdział I Andrzej Woźniakowski KONCEPCJA HIGH PERFORMANCE WORK SYSTEM. ŹRÓDŁA I ROZWÓJ... 15 Wstęp... 15 1. Jedna koncepcja HPWS czy wiele koncepcji nie powiązanych ze sobą?... 15 2. Koncepcja HPWS a ZZL... 17 3. Co naprawdę działa?... 18 4. Dlaczego trudno jest utrzymać wysoką efektywność?... 19 5. Wysoko efektywne praktyki ZZL (High Performance Work Practices HPWP)... 20 6. Wątpliwości dotyczące HPWS... 23 7. Koncepcja High Performance Organization (HPO)... 24 8. Wysoko efektywne systemy pracy różne podejścia i sposoby myślenia... 27 9. Systemowe podejście do efektywnego działania jako zaleta koncepcji HPWS... 28 10. Współczesna rola koncepcji HPWS w edukacji menedżerów ZL... 29 Literatura... 30 Rozdział II Stanisława Borkowska DWIE KONCEPCJE PROEFEKTYWNOŚCIOWEGO ZARZĄDZANIA ZASOBAMI LUDZKIMI... 32 Wprowadzenie... 32 1. Istota i cechy HPWS... 33 2. Systemy ZZL oparte na wysokim współuczestnictwie pracowników... 38 3. Wsparcie zarządcze... 41 4. Podsumowanie i kierunki dalszych badań... 43 Literatura... 44 Rozdział III Janusz Strużyna HPWS Z PERSPEKTYWY EWOLUCJI... 47 Wprowadzenie... 47 1. Przyczynowa dwuznaczność... 48 2. Ścieżka zależności... 51 3. Próba praktycznego podsumowania i przyszłe kierunki badań... 55 Literatura... 60
6 Spis treści Część II O KONSTRUKCJI FILARÓW WYSOCE EFEKTYWNEGO ZZL Rozdział IV Stanisława Borkowska WYNAGRADZANIE ZA EFEKTY W WYSOCE EFEKTYWNYCH SYSTEMACH ZZL... 63 Uwagi wstępne... 63 1. Jakie wynagradzanie za efekty?... 63 2. O kryteriach wynagradzania, czyli o profilu ryzyka w systemie wynagrodzeń... 64 3. Dobór efektów i ich mierników a wynagradzanie... 68 4. Spójność wynagradzania za efekty z innymi filarami HPWS i HIWP... 71 5. Motywowanie materialne vs niematerialne... 73 6. Konkluzje... 75 Literatura... 77 Rozdział V Grzegorz Filipowicz, Antoni Ludwiczyński DOBÓR I ROZWÓJ PRACOWNIKÓW W PROCESIE BUDOWY HPWS... 79 1. Dylematy rozumienia koncepcji HPWS... 79 2. W kierunku HPWS etapy rozwoju organizacyjnego... 81 3. Kilka konkluzji na zakończenie... 87 Literatura... 89 Rozdział VI Dariusz Jemielniak ZARZĄDZANIE WIEDZĄ W POWIĄZANIU Z HPWS: ZASTOSOWANIE W SPÓŁKACH HIGH-TECH... 91 Wstęp... 91 1. Praca oparta na wiedzy... 92 2. Zarządzanie wiedzą... 93 3. Praktyczne zastosowania w branży high-tech... 95 Literatura... 96 Rozdział VII Jakub Brdulak ROZWÓJ WIEDZY KLUCZOWYM ELEMENTEM HPWS... 100 1. HPWS a zarządzanie wiedzą... 100 2. Rola systemów informacyjnych; przykłady z praktyki... 101 3. Zakończenie... 105 Literatura... 105 Rozdział VIII Stanisław Rudolf PARTNERSTWO SPOŁECZNE A HPWS... 106 Wprowadzenie... 106 1. Rola kapitału społecznego w podnoszeniu efektywności przedsiębiorstwa... 108 1.1. Istota kapitału społecznego... 108 1.2. Uwarunkowania rozwoju kapitału społecznego... 110
Spis treści 7 2. Udział pracowników w budowie strategii przedsiębiorstwa z wykorzystaniem konferencji poszukiwawczej... 111 2.1. Założenia konferencji poszukiwawczej... 111 2.2. Proces realizacji konferencji poszukiwawczej... 113 3. Podsumowanie... 116 Literatura... 117 Rozdział IX Zdzisław Jasiński PRACA ZESPOŁOWA KLUCZOWYM ELEMENTEM WYSOKO EFEKTYWNYCH SYSTEMÓW PRACY... 119 Wstęp... 119 1. Korzyści z zastosowania pracy zespołowej... 120 2. Warunki uzyskania wysokiej efektywności w zespołowym działaniu... 120 3. Wnioski końcowe... 122 Literatura... 123 Rozdział X Roman Rostek KOMUNIKACJA A HIGH PERFORMANCE WORK SYSTEMS... 124 Słowo wstępne... 124 1. Komunikacja i budowanie zaangażowania... 125 2. Efektywny system przepływu informacji... 127 3. Komunikacja a wdrażanie HPWS... 129 4. Podsumownaie... 131 Literatura... 131 Rozdział XI Anna Jawor-Joniewicz KULTUROWE UWARUNKOWANIA WZROSTU ZAANGAŻOWANIA PRACOWNIKÓW W WYSOKO EFEKTYWNYCH SYSTEMACH PRACY... 132 1. Wprowadzenie... 132 2. Wpływ kultury organizacyjnej na kształtowanie zaangażowania... 133 3. Wzmacnianie zaangażowania poprzez komunikację... 136 4. Motywowanie poprzez wynagrodzenia... 137 5. Wzmacnianie zaangażowania poprzez partycypację pracowniczą... 138 6. Motywująca organizacja pracy... 139 7. Zaangażowanie w wysoko efektywnych systemach pracy w świetle badań światowych... 140 8. Podsumownaie... 143 Literatura... 144 Część III W PERSPEKTYWIE DALSZYCH BADAŃ Rozdział XII Łukasz Sienkiewicz, Barbara Sajkiewicz PERSPEKTYWA HPWS W POMIARZE EFEKTYWNOŚCI ZARZĄDZANIA ZASOBAMI LUDZKIMI... 147 Wprowadzenie... 147
8 Spis treści 1. Pomiar efektywności ZZL... 148 2. Związek ZZL z wynikami firmy w badaniach... 150 3. Perspektywa HPWS a pomiar efektywności... 154 4. Wątpliwości, kwestie sporne i perspektywy dalszych badań... 159 Załącznik... 164 Literatura... 166 Rozdział XIII Barbara Sajkiewicz HPWS: DOŚWIADCZENIA ZAGRANICZNE... 169 Wprowadzenie... 169 1. Główne cechy HPWS... 170 2. Zastosowanie HPWS: wyniki badań... 172 3. Kulturowe uwarunkowania stosowania praktyk proefektywnościowych... 178 4. Przykład zastosowania HPWS w praktyce Xerox Corporation... 180 Literatura... 181 Rozdział XIV Łukasz Sułkowski WYSOKO EFEKTYWNE SYSTEMY PRACY W PRZEDSIĘBIORSTWACH RODZINNYCH... 183 Wstęp... 183 1. Istota przedsiębiorstwa rodzinnego... 183 2. Znaczenie wysoko efektywnych systemów pracy... 186 3. Specyfika zarządzania zasobami ludzkimi w biznesach rodzinnych... 186 4. Zastosowanie HPWS w family business... 188 Literatura... 189 Rozdział XV Katarzyna Kloskowska-Kustosz, Katarzyna Lorenc ODPORNOŚĆ PSYCHICZNA A WYSOKO EFEKTYWNE SYSTEMY PRACY... 191 Wprowadzenie... 191 1. Źródła odporności psychicznej... 192 2. Znaczenie odporności psychicznej dla efektywności pracy... 193 2.1. Podejście do wyzwań... 193 2.2. Poczucie wpływu... 194 2.3. Zaangażowanie... 195 2.4. Pewność siebie... 195 3. Badanie odporności psychicznej pracowników w Wielkiej Brytanii... 196 4. Badania polskie... 200 5. Aplikacje w biznesie... 204 5.1. Rekrutacja i selekcja... 204 5.2. Sukcesja... 205 5.3. Monitoring... 205 5.4. Rozwój... 206 5.5. Zarządzanie zmianami w świetle wiedzy o odporności psychicznej... 207
Spis treści 9 5.6. Zarządzanie zespołem z wysoką odpornościa psychiczną... 208 5.7. Firmy z wysoką odpornościa psychiczną... 208 6. Podsumowanie... 208 Literatura... 209 Część IV GŁOS PRAKTYKÓW Rozdział XVI Katarzyna Pałamarz ŹRÓDŁA WYSOKIEJ EFEKTYWNOŚCI I METODY JEJ OSIĄGANIA... 213 Wprowadzenie...213 1. Trzy filary osiągania dobrych efektów...213 2. Rola kierownictwa w tworzeniu wysoko efektywnego środowiska pracy...216 3. Rola talentów w rozwijaniu wysoko efektywnego środowiska pracy...217 4. Na koniec... 217 Literatura...218 Rozdział XVII Tomasz Rostkowski BENCHMARKING A EFEKTYWNOŚĆ ORGANIZACJI... 219 Wprowadzenie... 219 1. Benchmarking istota i znaczenie... 220 2. Zakres badań benchmarkowych... 222 3. Encyklopedia HR... 224 4. Podsumowanie... 226 Literatura... 227 Rozdział XVIII Kazimierz Sedlak BANK PREMII JAKO NARZĘDZIE ZWIĘKSZAJĄCE EFEKTYWNOŚĆ SYSTEMÓW WYNAGRODZEŃ... 228 Wprowadzenie... 228 1. Istota i zasady funkcjonowania banku premii... 229 2. Bank premii a HPWS... 231 3. Negatywny bonus słabością banku premii?... 237 4. Podsumowanie... 238 Literatura... 238 Rozdział XIX Jolanta Porębska KOMUNIKACJA FILAREM HPWS... 239 Wstęp... 239 1. Działania usprawniające pracę... 239 2. Co i po co pracownicy muszą wiedzieć i rozumieć?... 240 3. Komunikacja narzędziem wzmacniania zaangażowania... 241
10 Spis treści 4. Istota dostępu do kluczowych informacji... 242 5. Zalety otwartej komunikacji... 242 6. Wyzwania dla osób zarządzających... 243 7. Narzędzia wykorzystywane w efektywnych systemach komunikacji... 243 8. Uwagi końcowe... 245 Literatura... 245 Rozdział XX Nina Sosińska JAK ZWIĘKSZAĆ EFEKTYWNOŚĆ PROJEKTÓW SZKOLENIOWYCH?... 246 Wprowadzenie... 246 1. Determinanty sukcesu szkoleń... 246 2. Etapy procesu szkoleniowego... 248 3. Jak dokonywać oceny projektów szkoleniowych?... 253 Literatura... 256 Rozdział XXI Jolanta Sielecka COACHING GRUPOWY SKUTECZNĄ METODĄ ROZWOJU ZAWODOWEGO... 258 Wprowadzenie... 258 1. Coaching grupowy odpowiedzią na szybkie zmiany w organizacji... 258 2. Ogólnie o coachingu... 260 3. Coaching grupowy... 261 3.1. Co jest ważne w coachingu grupowym?... 262 3.2. Jak można zbudować efektywne środowisko pracy w grupie coachingowej?... 262 3.3. Kompetencje coacha grupowego... 263 3.4. Jakie korzyści przynosi coaching grupowy... 265 4. Podsumowanie... 266 Literatura... 266