Lp. Element Opis 1 Nazwa Gospodarka wodna i ochrona wód 2 Typ obowiązkowy 3 Instytut Instytut Nauk Technicznych 4 Kod Kierunek, kierunek: Inżynieria środowiska specjalność, specjalność: geologia inżynierska poziom i profil poziom : studia pierwszego stopnia profil : praktyczny 6 Forma studiów stacjonarne 7 Rok studiów, semestr Rok III, sem V Forma zajęć i liczba godzin dydaktycznych Stacjonarne: 8 wymagających bezpośredniego wykłady: 1, ćwiczenia laboratoryjne: 4 udziału nauczyciela i studentów Punkty ECTS 9 (wg planu 4 studiów) 10 Forma aktywności studenta Obciążenie studenta na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich, w tym: Nakład pracy studenta bilans punktów ECTS Udział w wykładach (godz.) 1 Udział w ćwiczeniach/ seminariach/ zajęciach praktycznych/ praktykach 4 zawodowych (godz.) Niestacjonarne: Obciążenie studenta Studia stacjonarne Studia niestacjonarne godz.: 67 ECTS: 2,7 godz.: ECTS: Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem (godz.) Udział w egzaminie (godz.) 2 Obciążenie studenta związane z nauką samodzielną, w tym: godz.: 33 ECTS: 1,3 godz.: ECTS: Samodzielne studiowanie tematyki zajęć/ przygotowanie się do 3 ćwiczeń (godz.) Przygotowanie do zaliczenia/ egzaminu (godz.) Wykonanie prac zaliczeniowych (referat, projekt, prezentacja itd.) (godz.) 2
11 12 13 Obciążenie studenta w ramach zajęć związanych z praktycznym godz.: 7 ECTS: 3 godz.: ECTS: przygotowaniem zawodowym Suma (obciążenie studenta na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich oraz związane z nauką samodzielną) godz.: 100 ECTS: 4 godz.: ECTS: Nauczyciel akademicki odpowiedzialny za przedmiot/ dr hab. inż. Urszula Aleksander-Kwaterczak moduł (egzaminujący) Nauczyciele akademiccy prowadzący dr hab. inż. Urszula Aleksander-Kwaterczak przedmiot/ moduł Wymagania (kompetencje) Znajomość podstaw chemii, wpis na V semestr studiów wstępne 14 1 Założenia i cele przedmiotu Efekty Po zrealizowaniu programu student powinien rozumieć zjawiska i procesy hydrologiczne, posiadać umiejętności sporządzania dokumentacji hydrologicznych i zasobowych, bilansów wodno-ściekowych i prognozowania zaopatrzenia w wodę w wybranych działach gospodarki, oceny oddziaływania ścieków na odbiorniki, oceny stanu wód. W1 W2 W3 W4 W Opis w zakresie: WIEDZY Ma podstawową wiedzę obejmującą zagadnienia z zakresu gospodarki wodnej, ściekowej i ochrony wód Zna wskaźniki jakości wody oraz zasady oceny zanieczyszczenia wód Student wie jak zachowują się różne pierwiastki i związki chemiczne w środowisku wód powierzchniowych w zależności od panujących w nim warunków fizyczno-chemicznych. Zna i rozumie podstawowe metody prowadzenia badań laboratoryjnych i terenowych Odniesienie do kierunkowych K_W0 K_W0 K_W0 K_W12 K_W1 Student zna podstawy prawne służące ocenie K_W0 stanu jakości wód powierzchniowych UMIEJĘTNOŚCI Odniesienie do dla obszaru nzp_w01, InzP_W04, InzP_W0, T1P_W06, T1P_W07, T1P_W08
U1 U2 U3 U4 U U6 U7 U8 K1 K2 Potrafi przeprowadzić prace, pomiary terenowe zgodne z treściami programowymi ćwiczeń Posiada umiejętność posługiwania się aparaturą badawczą podczas badań terenowych pobierania próbek z cieków wodnych Potrafi ocenić przydatność rutynowych metod i narzędzi służących do rozwiązania prostego zadania inżynierskiego o charakterze praktycznym, charakterystycznego gospodarki wodnej i ochrony wód oraz wybrać i zastosować właściwą metodę i narzędzia Posiada umiejętność identyfikacji i formułowania zadania badawczego oraz interpretacji i prezentacji wyników analiz fizyko-chemicznych cieku wodnego Potrafi poszerzać wiedzę pozyskując informacje z literatury oraz źródeł elektronicznych na temat gospodarki wodnej i ochrony wód Potrafi przygotować w formie pisemnej proste opracowanie zadania lub projektu systemu zabezpieczenia cieków wodnych przed zanieczyszczeniami, stosując odpowiednie techniki informacyjne Potrafi jasno i logicznie prowadzić ustną prezentację zaprojektowanego systemu związanego z gospodarką wodną. Potrafi zagospodarować czas przewidziany na samodzielną naukę K_U02 K_U12 K_U30 K_U03 K_U09 K_U11 K_U27 K_U14 K_U16 K_U19 K_U31 K_U20 K_U21 KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH Potrafi pracować w zespole i przyjmować w nim różne role, biorąc za nie w pełni odpowiedzialność oraz odpowiednio określić ważność i kolejność wykonywanych zadań Rozumie potrzebę samo do się podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych K_K03 K_K04 K_K08 K_K01 InzP_U01, InzP_U02, InzP_U07 InżP_U09, InzP_U10, InzP_U11, T1P_U08, T1P_U09, T1P_U11, T1P_U14, T1P_U1, T1P_U17, T1P_U18, T1P_U19 InzP_U10, T1P_U11, T1P_U17 InzP_U07, T1P_U1, T1P_U18 T1P_U01 T1P_U04 T1P_U08 InzP_U01 InzP_U06 T1P_U01 T1P_U03 TIP_U07 T1P_U11; InzP_U12 T1P_U04 T1P_U0 InzP_K01, T1P_K02, T1P_K03, T1P_K04 T1P_K01
16 Treści Wykłady: Zanieczyszczenie wód powierzchniowych; rodzaje zanieczyszczeń wskaźniki, dopuszczalne stężenia; źródła zanieczyszczeń; Ocena jakości środowiska wodnego; uwarunkowania prawne, tło geochemiczne, klasyfikacja wód powierzchniowych i osadów wodnych; Zanieczyszczenia specyficzne, w tym metale ciężkie w środowisku wód powierzchniowych; dystrybucja metali pomiędzy fazy środowiska wodnego (woda, zawiesina, osad denny); metale pochodzenia naturalnego i antropogenicznego; formy połączeń metalicznych występujących w wodzie, zawiesinie i sedymencie, zależności pomiędzy formą związania i przyswajalnością biologiczną metali. Ochrona zasobów ilościowych i jakościowych wód powierzchniowych. Aspekty prawne korzystania z wód naturalnych. Strategie gospodarowania wodą, ochrona zasobów wodnych. Procesy oczyszczania ścieków i wymagania dotyczące ich jakości pod kątem zrzutu do wód, jako odbiornika ścieków oczyszczonych. Zasoby wodne kraju jako ekologiczny wskaźnik rozwoju społeczno-gospodarczego. Prognozy hydrologiczne. Stan zasobów wodnych Polski. Zarządzanie zasobami wody i administrowanie gospodarką wodną w Polsce i krajach Unii Europejskiej. Ćwiczenia laboratoryjne: Zapoznanie z zasadami BHP obowiązującymi w laboratorium analiz środowiskowych. Metody opróbowania i badań terenowych pobranie próbek wody i osadów dennych z cieku wodnego, oznaczenia ph, Eh oraz PEW i temperatury wody. Wpływ zagospodarowania oraz charakteru obszaru zlewni na stan cieku wodnego. Określenie zawartości makrojonów oraz anionów nieorganicznych w wodzie. Wydzielenie zawiesiny wodnej. Określenie uziarnienia osadów dennych (metoda sitowa). Mineralizacja próbek osadów i zawiesiny wodnej oraz określenie w nich zawartości wybranych metali ciężkich. Ocena stanu jakości cieku wodnego odniesienie uzyskanych wyników do wartości tła geochemicznego, obowiązujących aktów prawnych oraz klasyfikacji. Projekt opracowanie systemu zabezpieczenia wód przed zanieczyszczeniem w wybranych gminach. 17 18 Stosowane metody dydaktyczne Metody weryfikacji (w odniesieniu do poszczególnych ) wykład z prezentacją multimedialną, film, prace terenowe i laboratoryjne, praca w grupach Efekt W1 W2 W3 W4 W U1 U2 U3 U4 U U6 U7 U8 U9 K1 K2 Sposób weryfikacji sporządzanie projektów, (W), udział w dyskusji, (W), egzamin pisemny bezpośrednia ocena wykonania zadania U2 Posiada umiejętność posługiwania się aparaturą badawczą podczas badań terenowych K_U03 InzP_U10, T1P_U11, T1P_U17 U3 Potrafi dokonać krytycznej analizy sposobu funkcjonowania i ocenić istniejące rozwiązania techniczne, w szczególności urządzenia, obiekty, systemy, procesy, usługi związane z uzdatnianiem wody i K_U08 InzP_U0, T1P_U13 oczyszczaniem ścieków (np. ocena projektu, ocena sprawozdania, dokumentowania danych, realizacji zajęć) (U), egzamin pisemny obserwacja zachowania studenta podczas zajęć; (K), ocena terminowości realizacji zadań (K), egzamin pisemny
19 20 21 Kryteria oceny osiągniętych Forma i warunki zaliczenia, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu / zaliczenia z oceną Wykaz literatury podstawowej Kryteria ocen: 1-60% dst; 61-70% +dst; 71-80% db; 81-90% +db; 91-100% bdb Forma zakończenia przedmiotu: egzamin Zaliczenie projektów z ćwiczeń Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z. 1999. Hydrologia ogólna. PWN, Warszawa. Bauer A. 200. Poradnik eksploatatora systemów zaopatrzenia w wodę. Wyd. "Seidel- Przywecki", Warszawa. Chełmicki W. 2001. Woda. Zasoby, degradacja, ochrona. PWN, Warszawa. Dąbrowski S., Górski J., Kapuściński J., Przybyłek J., Szczepański A. 2004. Metodyka określania zasobów eksploatacyjnych ujęć zwykłych wód podziemnych. Poradnik metodyczny. MŚ, Warszawa. Dojlido J. 2006. Leksykon: zanieczyszczenie i ochrona wód. Ofic. Wyd. Szkoły Ekol. i Zarządz., Warszawa. Kowal A.L., Świderska-Bróż M. 2009. Oczyszczanie wody. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Kowalczak P. 2007: Konflikty o wodę. Wydawnictwo Kurpisz S.A., Poznań. Macioszczyk A. (red.), 2006. Podstawy hydrogeologii stosowanej. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Mikulski Z., 1998. Gospodarka wodna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Nawrocki J. 2010. Uzdatnianie wody Procesy fizyczne, chemiczne i biologiczne t.1, t. 2. PWN Warszawa. Paczyński B., Macioszczyk T., Kazimierski B., Mitręga J. 1996. Ustalanie zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych. Poradnik metodyczny. MOŚZNiL KDH, Warszawa. Sozański M. 2010. Zaopatrzenie w wodę, jakość i ochrona wód: zagadnienia współczesne. T. 1, T. 2. Poznań: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych. Oddział Wielkopolski. Szczepańska J., Kmiecik E. 200. Ocena stanu chemicznego wód podziemnych, Wyd. AGH. Kraków. Wowk J. 2010. Naturalna technologia wody: nowe rozwiązania pozyskiwania, uzdatniania i dostawy użytkownikom. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa. 22 23 Wykaz literatury uzupełniającej Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk zawodowych Czaja S., 1999 Zmiany stosunków wodnych w warunkach silnej antropopresji. Katowice, Prace Nauk. UŚ. Macioszczyk A., 2002 Hydrogeochemia, Wyd. Naukowe PWN. Namieśnik J. i in., 2000 Przygotowanie próbek środowiskowych do analizy, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne Warszawa. Neverova-Dziopak E. 2007 Ekologiczne aspekty ochrony wód powierzchniowych Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej. Stańczykowska A., 1997 Ekologia naszych wód. WSiP. Warszawa. Nie dotyczy