SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU SZKÓŁ I PLACÓWEK OŚWIATOWYCH W NYSIE Opracowany na rok szkolny 2012/2013 Opracowała: Agnieszka Nawrocka pedagog szkolny Zatwierdzony uchwałą Rady Pedagogicznej dnia 11 września 2012 r. 1
I. Główne założenia szkolnego programu profilaktyki: Szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej. Wszystkie poczynania zmierzające do przeciwdziałania patologiom, usuwania zgubnych skutków niedojrzałych decyzji i zachowań, wzmacniania czynników pozytywnych, promujących akceptowane postawy, są działaniami ukierunkowanymi na profilaktykę młodzieży. Głównym celem szkolnego programu profilaktycznego jest promocja zdrowego stylu życia oraz opóźnianie wieku inicjacji, np. alkoholowej, narkotykowej, nikotynowej, czy seksualnej. Szkoła kładzie szczególny nacisk na kształtowanie osobowości ucznia i wspieranie jego rozwoju zarówno poprzez proponowane treści programowe jak również osobisty kontakt pedagogów z uczniami. Wynika to z założenia, że jednym z podstawowych źródeł uzależnień są deficyty rozwoju emocjonalnego oraz zła adaptacja do ról i warunków życiowych. Działania profilaktyczne skoncentrowane są na: - promowaniu własnych, pozytywnych postaw społecznych - korygowaniu nieprawidłowych zachowań uczniów - stwarzaniu atmosfery zaufania i bezpieczeństwa - rozwijaniu u uczniów poczucia wartości i brania odpowiedzialności za własne decyzje Oprócz takich oddziaływań, w profilaktyce pierwszorzędowej prowadzone są zajęcia umożliwiające młodym ludziom nabywanie nowych umiejętności służących budowaniu dojrzałej osobowości. Zadania profilaktyki pierwszorzędowej realizowane są przez wszystkich nauczycieli naszej szkoły, wychowawców i katechetów. Natomiast zadania z drugorzędowej profilaktyki w głównej mierze realizowane są przez pedagoga szkolnego współpracującego z instytucjami wspierającymi szkołę w działaniach wychowawczych (poradnia psychologiczno pedagogiczna, komenda powiatowa policji, sąd, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie itp. W sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych pedagog i wychowawca odwołują się do fachowej pomocy terapeutów od uzależnień. Dlatego szkoła nie podejmuje realizacji specjalistycznych programów profilaktyk. Pedagog pomaga poprzez wskazanie, czy ułatwienie nawiązania kontaktu z organizacjami i terapeutami oraz poprzez motywowanie do podjęcia leczenia i terapii. 2
II. Podstawy prawne; Szkolny program Wychowawczy jest zgodny z: - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 11, poz. 114 ) - Ustawa z dnia 26 października, 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 z późn. zm.) - Ustawa z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) - Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania narkomanii Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 z późn. zm.) - Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005r.Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.) - Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) - Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 z późn. zm.) - Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 lutego 2000 r. "Polska Deklaracja w Sprawie Młodzieży i Alkoholu" (Monitor Polski Nr 6, poz. 125) - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. z 2003r. Nr 26, poz. 226 ) statutem szkoły Szkolnym Programem Wychowawczym 3
III. Diagnoza problemów wychowawczych w Zespole Szkół i Placówek Oświatowych Szkolny program profilaktyki powstał w oparciu o wnikliwą diagnozę potrzeb środowiska szkolnego, oczekiwań młodzieży, nauczycieli i rodziców. Ze względu na specyfikę naszej szkoły, do której uczęszcza bardzo dużo uczniów z różnych środowisk, trudno badaniami (ankietami) objąć całą młodzież. Program powstał na bazie ankiety Analizy sytuacji wychowawczej klasy, którą wypełniają wychowawcy, obserwacji uczniów, indywidualnych rozmów z uczniami, nauczycielami, rodzicami, wniosków z rad pedagogicznych. Opracowując tegoroczny program wzięto też pod uwagę wnioski z ewaluacji wewnętrznej dokonanej w ubiegłym roku szkolnym w terminie 21-02.2012 do 30-05-2012, które zostały zawarte w raporcie sporządzonym przez koordynatora p. Bogusławę Stępniowską. Zebrane dane umożliwiły wstępną diagnozę problemów wychowawczych, do których należy zaliczyć: 1. Słaba frekwencja, wagary 2. Palenie papierosów, spożywanie alkoholu, narkotyków lub innych substancji uzależniających 3. Używanie wulgaryzmów zarówno przez chłopców jak i dziewczyny 4. Zachowania agresywne: w tym niszczenie mienia szkolnego 5. Stres związany ze szkołą 6. Niepowodzenia szkolne 7. Narastająca liczba uczniów z opiniami i orzeczeniami poradni psychologiczno pedagogicznych, dla których konieczne jest dostosowanie właściwych form i metod i otoczenie ich dodatkową opieką pedagoga. IV. Celem głównym programu profilaktycznego jest: 1. Promocja zachowań prozdrowotnych 2. Profilaktyka uzależnień od nikotyny, alkoholu i narkotyków 3. Przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym, w tym agresji werbalnej używanie wulgaryzmów 4. Kształtowanie umiejętności życiowych i postaw moralnych 5. Przygotowanie do świadomego korzystania z multimedialnych środków przekazu 6. Przygotowanie młodzieży do życia w rodzinie oraz odpowiedzialnego podejścia do zagadnień związanych z rozwojem seksualnym. 8. Budowanie dobrej współpracy z rodzicami 4
9. Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu poprzez pomoc uczniom mającym trudności w nauce 10. Objęcie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi dodatkowym wsparciem pedagogiczno - psychologicznym Program zakłada stałą współpracę z instytucjami wspierającymi działania szkoły (poradnia psychologiczno-pedagogiczna, Komenda Powiatowa Policji, sąd rodzinny, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna, Ośrodek Pomocy Społecznej, Ochotniczy Hufiec Pracy, Kuratorium Oświaty, Poradnia Zdrowia Psychicznego Psyche ), stałą współpracę z rodzicami oraz szkolenia nauczycieli podnoszące ich kwalifikacje zawodowe oraz umiejętności psychologiczno pedagogiczne V. Ewaluacja programu Przebieg pracy profilaktycznej i jej efekty poddawane są systematycznej obserwacji i ocenie. Informacje zwrotne pochodzące od uczniów i innych obserwatorów służą dalszemu doskonaleniu pracy i wyciąganiu wniosków na przyszłość. Najlepszych efektów można się spodziewać, gdy ewaluacji programu dokonuje się na podstawie systematycznych obserwacji procesu profilaktycznego. Sposoby i środki ewaluacji: obserwacja zachowania uczniów obserwacja postępów w nauce i zachowaniu udział uczniów w konkursach i osiągane przez nich wyniki frekwencja na zajęciach szkolnych udział w zajęciach pozalekcyjnych ocena samopoczucia ucznia w szkole ocena pracy profilaktycznej Narzędzia ewaluacji: ankieta obserwacja analiza dokumentacji szkolnej 5
rozmowa wywiad Efektem przeprowadzonych działań ma być osiągnięcie przez wychowanka następujących umiejętności : - nawyku systematycznego chodzenia do szkoły, - preferowania zdrowego stylu życia, - radzenia sobie ze stresem, - posiadania poczucia własnej niepowtarzalnej wartości, - świadomego i rozsądnego korzystania ze środków masowego przekazu - rozwiązywania konfliktów bez agresji, przemocy i wulgaryzmów - bycia wolnym od uzależnień 6