RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 204459 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 359522 (22) Data zgłoszenia: 03.04.2003 (51) Int.Cl. A23L 1/09 (2006.01) A23G 3/38 (2006.01) A23G 4/10 (2006.01) (54) Ciekła kompozycja zawierająca maltitol, sposób jej wytwarzania oraz jej zastosowanie (30) Pierwszeństwo: 04.04.2002,FR,0204225 (73) Uprawniony z patentu: ROQUETTE FRERES,Lestrem,FR (43) Zgłoszenie ogłoszono: 06.10.2003 BUP 20/03 (72) Twórca(y) wynalazku: Michel Serpelloni,BeuveryLesBethune,FR (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 29.01.2010 WUP 01/10 (74) Pełnomocnik: PietruszyńskaDajewska Elżbieta, Rzecznik Patentowy, POLSERVICE, Kancelaria Rzeczników Patentowych Sp. z o.o. PL 204459 B1
2 PL 204 459 B1 Opis wynalazku Przedmiotem niniejszego wynalazku jest ciekła kompozycja zawierająca maltitol, sposób jej wytwarzania oraz jej zastosowanie w cukiernictwie. To zastosowanie ma miejsce najczęściej w wytwarzaniu produktów cukierniczych całkowicie krystalizowanych (jak glazurowanie cukierków z gotowanego cukru), półkrystalizowanych (jak guma do żucia, guma balonowa, masy do żucia, marcepany, rozpływające się cukierki, karmelki, cukierki, nugaty) lub niekrystalizowanych (jak twardy nugat) i w wytwarzaniu powłok drażowanych twardych i miękkich, a korzystnie do gumy do żucia i twardych powłok drażowanych. Niniejszy wynalazek dotyczy też jako produktów nowych, otrzymanych wyrobów cukierniczych tego rodzaju i wyżej wymienionej ciekłej kompozycji zawierającej maltitol. Znane są różne syropy zawierające maltitol, stosowane powszechnie zwłaszcza w cukiernictwie nazywanym bez cukru". Syropy z maltitolu dostępne w handlu są produkowane przez katalityczne uwodornienie hydrolizatów skrobi bogatych w maltozę i wykazują generalnie zawartość maltitolu od 50 do 89%. Niektóre z nich zawierają poniżej 60% maltitolu i są uważane za ubogie w maltitol. Są to zwłaszcza syropy sprzedawane pod nazwami Lycasin 80/55, Polysorb, Hystar, Maltidex 200. Kompozycja węglowodanowa Lycasin 80/55 zawiera około 6% sacharydów DPI (sorbitol), około 52% disacharydów DP2 (maltitol), około 18% DP3, 1,5% DP4, 2% DP5, 3,7% DP6, 3,4% DP7, 2,2% DP8, 1,0% DP9 i około 11% DP10) lub więcej (DP: stopień polimeryzacji). Takie syropy można mieszać z gliceryną w celu zastosowania w gumach do żucia, jak opisano w następujących dokumentach: USA4 671 961, USA4 671 967 i USA4 728 515. Gliceryna działa ograniczająco na twardość i łamliwość tak wytworzonych tabletek gumy do żucia. Dokument EPA171 964 opisuje syropy z maltitolu mające właściwości słodzące i nawilżające, zawierające 1224% sorbitolu, 6080% maltitolu i 816% sacharydów DP3 i więcej. Te syropy mogą mieć wiele zastosowań, jak cukiernictwo bez cukru, dietetyczne produkty spożywcze, pasty do zębów i płyny do płukania ust. Inne syropy o większej zawartości maltitolu zawierają go 6077%. Można np. wymienić syropy Maltisorb 75/75, Maltidex 100, Finmalt i Malbit. Można też wymienić syropy typu Maltisorb 70/85 i Maltidex 080, które są wzbogacone w maltitol aż do zawartości około 85%. Dokument JPA5 030 703 opisuje sposób wytwarzania cukierków nie klejących się do zębów, przy użyciu ciekłego syropu z maltitolu Malbit, o którym wiadomo, że zawiera tylko 7377% maltitolu. Znane są też syropy z maltitolu wytworzone ze sproszkowanego maltitolu, rozpuszczonego w wodzie do maksymalnego stężenia 150 g/100 g wody. Te syropy opisane w dokumencie USA5 637 334 są przeznaczone do stosowania w gumie do żucia. Mogą być wytworzone ze stężeniem większym i wyższej temperaturze, ale przy zwiększonym ryzyku krystalizacji. Dokument EPA185 595, którego właścicielem jest Zgłaszający, opisuje sposób wytwarzania syropów bogatych w maltitol. Otrzymane syropy wykazują zawartość maltitolu do 97,5%, poniżej 5% sorbitolu i zawartość maltotriitolu 2,513%. Dokument nr JP 200247174 opisuje sposób drażowania z użyciem syropu z maltitolu o zawartości powyżej 90%, zawierającego poniżej 3% maltotriitolu i około 4% polioli DP3, stosowanego łącznie z podstawą ze stałej zawiesiny, zawierającą substancje nierozpuszczalne, jak talk, kaolin, węglan wapnia, ditlenek tytanu. Ta podstawa zawiesinowa jest używana w stosunku od 0,6 do 1,4 części wagowych na 1 część syropu z maltitolu i stanowi zarodek krystalizacji istotny dla zdolności uzyskania poprawnego drażowania. Ponadto ta zawiesinowa podstawa nadaje biel i kruchość tak drażowanym produktom. Po zidentyfikowaniu i zanalizowaniu mankamentów kompozycji i syropów z uprzedniego stanu techniki, w świetle problemów napotykanych przez cukierników Zgłaszający stwierdził, że aż do tej pory ciągle poszukuje się ciekłej kompozycji słodzącej, nadającej się do bezpośredniego użytku w produkcji cukierniczej i odpowiadającej różnym praktycznym wymaganiom, to znaczy: posiadającej właściwości plastyfikujące i wiążące, potrzebne do produkcji pewnych wyrobów cukierniczych, wnoszącej tylko niewielką ilość wody do produktu, do którego jest przeznaczona jako dodatek, wykazującej takie cechy reologiczne, że jest wygodna do manipulowania, łatwej do wytworzenia,
PL 204 459 B1 3 trwałej jako taka i zdolnej do nadawania produktom, do których jest przeznaczona jako dodatek, dostatecznej stabilności w przechowywaniu, zwłaszcza w stosunku do zjawiska krystalizacji, które prowadzi do zwiększenia twardości wspomnianych produktów, wykazującej dużą siłę słodzenia, umożliwiając zmniejszenie dodatku silnego słodzika syntetycznego. Po długich i uciążliwych badaniach Zgłaszający stwierdził, że można znacznie zmniejszyć koszty produkcji pewnych wyrobów cukierniczych, zastępując w nich całość lub część sproszkowanego maltitolu przez ciekłą kompozycję z maltitolu o dobranej zawartości maltitolu, w której współistnieją poza maltitolem inne poliole zdolne do przyśpieszenia, lub przynajmniej do niehamowania zjawisk krystalizacji, gdy są tam obecne w dobranych stężeniach. Niniejszy wynalazek dotyczy więc ciekłej kompozycji zawierającej maltitol, charakteryzującej się tym, że wykazuje, przy czym ilości są wyrażone wagowo w stosunku do suchej masy kompozycji: zawartość 9498% maltitolu, zawartość 0,23% sorbitolu, zawartość 0,13% maltotriitolu i co najmniej jednego poliolu o stopniu polimeryzacji równym 3 (DP 3), wybranego z grupy utworzonej przez panitol, izomaltotriitol, izopanitol, przy czym wymieniona zawartość odpowiada nierówności (1): zawartość maltotriitolu (R) = x 100 < 10 cała zawartość polioli DP3 zawartość suchej masy 7085%. Według korzystnej postaci wynalazku ciekła kompozycja zawierająca maltitol, zgodna z wynalazkiem wykazuje zawartość suchej masy 7080%, zawartość maltitolu 9598%, zawartość sorbitolu 0,62% i R < 8. Niniejszy wynalazek dotyczy też zastosowania ciekłej kompozycji zawierającej maltitol zgodnej z wynalazkiem jako kompozycji słodzącej lub jako środka nadającego konsystencję w produktach przeznaczonych do jedzenia i w szczególności gumy do żucia, mas do żucia, marcepanów, twardego nugatu, cukierków rozpływających się, karmelków, nugatów, cukierków z cukru gotowanego napowietrzanych i ziarnowanych (miętowych), cukierków, produktów glazurowanych, powłok drażowanych twardych i miękkich. Nie było oczywiste, że taka ciekła kompozycja zawierająca maltitol może wykazywać całość cech wymaganych do formowania produktów cukierniczych, to znaczy, że będą one jednocześnie łatwe do wytwarzania, trwałe, niepróchnicotwórcze i o doskonałych cechach organoleptycznych. Istotnie chociaż maltitol jest ogromnie podobny do sacharozy z punktu widzenia cech organoleptycznych, fizykochemicznych i funkcjonalnych i że zachowanie tych dwóch produktów w cukiernictwie jest generalnie uważane za bardzo zbliżone, istnieje zasadnicza cecha bardzo różniąca obie cząsteczki: cecha związana z ich kinetyką krystalizacji. Inaczej mówiąc, Zgłaszający dostrzegł, że w wypadku maltitolu, gdy krystalizacja jest wywołana przez zarodek, kinetyka krystalizacji jest ciągle trudna do kontrolowania, w przeciwieństwie do sacharozy. To znaczy, że ta kinetyka jest albo zbyt szybka, albo zbyt wolna, co stwarza ogromne trudności podczas wytwarzania produktów cukierniczych oraz problemy z ich stabilnością przy upływie czasu. Ogólnie biorąc w dziedzinie krystalizacji wiadomo, że obecność zanieczyszczeń w roztworze wodnym, zawierającym cząsteczkę, którą chce się krystalizować, wpływa na lepkość środowiska i szkodzi czystości kryształu przez włączenie do siatki luk i przesunięć. Uruchamiając centra aktywne, zanieczyszczenia silnie zmniejszają z tego powodu szybkość krystalizacji. To jest przyczyna, dla której aż dotąd, żeby wymienić tylko ten jeden przykład, cukiernicy przemysłowi, którzy chcą drażować swe produkty syropem drażującym z maltitolem, wytwarzają taki syrop przez rozpuszczenie w wodzie proszku krystalizowanego maltitolu (w którym więc zanieczyszczenia są nieobecne), w celu uwolnienia się od całego ryzyka, związanego ze zjawiskami krystalizacji wymienionymi wyżej. Wbrew wszelkim oczekiwaniom Zgłaszający stwierdził, w sposób zaskakujący i nieoczekiwany, że ta generalna wiedza o wpływie zanieczyszczeń na szybkość krystalizacji nie stosuje się przynajmniej do przypadku maltitolu. Zgłaszający istotnie stwierdził, że wszystkie cząsteczki, inne niż maltitol nie odgrywają takiej samej roli odnośnie szybkości krystalizacji maltitolu, a więc uzyskanej jakości krystalizacji.
4 PL 204 459 B1 Zgodnie z wynalazkiem stwierdzono więc, że sorbitol, maltotriitol, panitol, izomaltotriitol i izopanitol nie mają, przynajmniej w pewnych stężeniach, takiego samego wpływu na szybkość krystalizacji maltitolu. Zgłaszający znalazł więc bardzo skuteczny środek do uzyskania kontroli szybkości krystalizacji maltitolu i dokonał opracowania sposobu kontroli szybkości i jakości krystalizacji maltitolu zawartego w ciekłej kompozycji zawierającej maltitol, zdolnej się do krystalizacji, lub produkcie cukierniczym, jak w szczególności guma do żucia i powłoki drażowane twarde. Zgodnie z wynalazkiem stwierdzono, że pewne cząsteczki, które są zwykle obecne w syropach z maltitolu, przy pewnych stężeniach mają tylko mały lub żaden wpływ na szybkość krystalizacji maltitolu. Do tej kategorii mogą być zaliczone sorbitol, panitol, izopanitol, izomaltriitol i 1,6maltozylomaltitol. Odwrotnie, inne cząsteczki w pewnych stężeniach wpływają niekorzystnie na szybkość krystalizacji maltitolu i tak jest w wypadku maltotriitolu. Wychodząc z tego nieoczekiwanego stwierdzenia Zgłaszający opracował nowe ciekłe kompozycje maltitolu opisane poprzednio, które są szczególnie dobrze przystosowane do wytwarzania produktów cukierniczych wzmiankowanych wyżej, zwłaszcza gumy do żucia i twardych powłok drażowanych. Jeśli chodzi o wytwarzanie ciekłych kompozycji zawierających maltitol, zgodnych z wynalazkiem, można postępować, nie ograniczająco, według jednej z metod opisanych poniżej: najpierw wytwarza się frakcję zawierającą syrop utworzony z 9498% wagowych maltitolu w stosunku do suchej masy i dodaje się do tej frakcji sorbitol i poliole DP3 w dobranych proporcjach każdego z tych różnych składników i tak, aby sprawdziła się nierówność (1); miesza się w prawidłowych proporcjach syrop o wysokiej zawartości maltozy, glukozy, panozy, maltotriozy, izopanozy, izomaltotriozy, po czym wykonuje się uwodornienie tej mieszaniny i jej oczyszczenie w znany sposób; dokonuje się zatężenia mieszaniny, w prawidłowych proporcjach, syropu o wysokiej zawartości maltitolu otrzymanego np. według dokumentu EPA0 185 595, którego właścicielem jest Zgłaszający, albo też maltitolu sproszkowanego, częściowo lub całkowicie krystalicznego, oraz sorbitolu, maltotriitolu, panitolu, izomaltotriitolu, izopanitolu. Dla informacji, maltotrioza, panoza, izomaltotrioza i izopanoza mogą być otrzymane przez działanie pululanaz, neopululanazy i izopululanazy na pululan. Co do stężenia wody w kompozycji zgodnej z wynalazkiem dobiera się korzystnie taką zawartość suchej masy, że kompozycja jest przesycona maltitolem i że ten ostatni jest obecny w stanie amorficznym. Jest to powód, dla którego zawartość suchej masy w kompozycji według wynalazku wynosi 7085%, korzystnie 7080%. Przy takiej zawartości suchej masy kompozycję według wynalazku można utrzymywać w temperaturze 5080 C bez problemu z zabarwianiem. Doskonałe wyniki otrzymano w ten sposób np. dla kompozycji ciekłej wykazującej zawartość maltitolu 95%, zawartość sorbitolu 0,9% i zawartość polioli DP3 2,82% przy R < 8, albo też wykazującej zawartość maltitolu 97,1%, zawartość sorbitolu 1,1% i zawartość polioli DP3 1,5% przy R < 8. Taka kompozycja według wynalazku wykazuje w pełni swe zalety zwłaszcza w: sposobach wytwarzania produktów cukierniczych, zawierających etap dodawania środka wypełniającego w postaci sproszkowanego maltitolu, gdzie całość lub część wymienionego środka wypełniającego można zastąpić przez wymienioną kompozycję, sposobach produkcji wyrobów cukierniczych, zawierających etap dodawania środka wypełniającego przez rozpuszczenie w wodzie sproszkowanego maltitolu, gdzie wymieniony etap można zastąpić w całości lub części przez etap dodawania ciekłej kompozycji zgodnej z wynalazkiem. Produktami cukierniczymi, w których zastosowanie ciekłej kompozycji zawierającej maltitol jest ogromnie korzystne dla ułatwienia ich produkcji i zmniejszenia kosztów przy całkowitym zachowaniu ich cech organoleptycznych, jest w szczególności guma do żucia i twarde powłoki drażowane, w których otrzymano doskonałe wyniki. Przedmiotem wynalazku jest więc również sposób produkcji gumy do żucia lub gumy balonowej, obejmujący etapy polegające na: wytworzeniu 595% gumy podstawowej, wytworzeniu 195% sproszkowanego maltitolu, 0,550% syropu z maltitolu i 050% syropu z sorbitolu, wytworzeniu 030% gliceryny, wytworzeniu 0,110% środka zapachowego i 0,0011% silnego środka słodzącego,
PL 204 459 B1 5 zmieszaniu gumy podstawowej, sproszkowanego maltitolu, syropu z maltitolu, środka zapachowego, silnego środka słodzącego i ewentualnie syropu z sorbitolu oraz gliceryny w celu wyprodukowania gumy do żucia, charakteryzujący się tym, że całość lub część sproszkowanego maltitolu jest zastąpiona ciekłą kompozycją zawierającą maltitol zgodną z wynalazkiem. Użyty tradycyjny syrop z maltitolu i syrop z sorbitolu mogą być np. produktami sprzedawanymi przez Zgłaszającego pod nazwami odpowiednio Lycasin 80/55 HDS i Neosorb 70/70. Dla kontrolowania zawartości wody w gumie do żucia lub gumie balonowej, zastąpienie sproszkowanego maltitolu ciekłą kompozycję zawierającą maltitol, zgodną z wynalazkiem, można połączyć z zastąpieniem całości lub części ciekłych środków słodzących (syropu z sorbitolu, syropu z maltitolu, gliceryny) przez ciekłą kompozycją zawierającą maltitol według wynalazku lub przez zastosowanie ciekłych środków słodzących bardziej stężonych lub bezwodnych. Korzystnie guma do żucia lub guma balonowa według wynalazku zawierają 140%, korzystnie 125% ciekłej kompozycji zawierającej maltitol zgodnej z wynalazkiem. Tak otrzymana guma do żucia wykazuje doskonałe cechy tak pod względem reologicznym jak organoleptycznym oraz przy przechowywaniu dzięki dobrej zdolności do krystalizacji, małej zawartości wody i właściwościom organoleptycznym kompozycji zgodnej z wynalazkiem. Guma do żucia zgodna z wynalazkiem może być drażowana według sposobu drażowania twardego, stosując wymienioną kompozycję, jak to zostanie później opisane szczegółowo. Przedmiotem wynalazku jest również sposób twardego drażowania produktu, obejmujący co najmniej jeden etap stosowania syropu do drażowania, złożonego z maltitolu i co najmniej jednego spoiwa, charakteryzujący się tym, że całość lub część syropu do drażowania lub spoiwa jest zastąpiona ciekłą kompozycją zawierającą maltitol, zgodną z wynalazkiem, aby zmniejszyć kruchość tak drażowanego artykułu spożywczego. Dla celów wynalazku przez spoiwo rozumie się związki, takie jak guma arabska, guma talha, żelatyna, celulozy i skrobie modyfikowane, dekstryny, dekstryny niestrawne, maltodekstryny i maltodekstryny rozgałęzione, pojedyncze lub w mieszaninie ze sobą. Według generalnej postaci realizacji wynalazku sposób polega na jednorodnym nawilżeniu powierzchni produktów do drażowania, będących w ruchu w turbinie do drażowania, za pomocą wymienionej ciekłej kompozycji zawierającej maltitol. Według korzystnej postaci realizacji wynalazku zastępuje się najwyżej 60%, korzystnie najwyżej 50% i jeszcze korzystniej 40% maltitolu krystalizowanego zawartego w syropie do drażowania przez ciekłą kompozycję zawierającą maltitol, zgodną z wynalazkiem. Wariant sposobu według wynalazku polega ewentualnie na dodaniu następnie w sproszkowanej postaci pewnej ilości proszku maltitolu o wysokiej czystości, korzystnie wyższej od 90% wagowych, a jeszcze korzystniej wyższej od 95% wagowych. Po rozprowadzeniu proszku i ewentualnie wysuszeniu całości, można wykonać nowy cykl zwilżaniedodanie proszku. Sposób wymaga co najmniej jednego, ale korzystnie co najmniej dwóch nałożeń w postaci sproszkowanej, proszku z maltitolu o wysokiej czystości. Te nałożenia można wykonać podczas tego samego cyklu lub też podczas cykli różnych, wiedząc, że jeden cykl jest określony w niniejszym wynalazku jako obejmujący tylko jedno nałożenie ciekłej kompozycji zawierającej maltitol zgodnej z wynalazkiem. Inaczej mówiąc sposób drażowania zgodny z wynalazkiem może obejmować co najmniej jeden etap rozprowadzania proszku maltitolu o czystości wyższej od 90%, korzystnie wyższej od 95% wagowych, przy czym wymienione etapy nakładania i rozprowadzania są prowadzone w dowolnym porządku. Chociaż to nie jest potrzebne do otrzymania produktów drażowanych o dobrej jakości, można przewidzieć dodanie do syropu drażującego substancji nierozpuszczalnych, jak talk, kaolin, węglan wapnia, siarczan wapnia, ditlenek tytanu. Trzeba zauważyć, że produkty drażowane mogą być ewentualnie wstępnie gumowane według klasycznych metod znanych fachowcowi. I oczywiście jest możliwe wykonanie na końcu klasycznego woskowania w celu polepszenia wyglądu produktów. Stosuje się w tym wypadku np. tłuszcze, lakiery lub woski. Sposób drażowania zgodny z wynalazkiem pozwala na powlekanie wszystkich typów produktów, jak zwłaszcza artykuły żywnościowe, w szczególności produkty cukiernicze, gumy do żucia, gumy balonowe, tabletki, karmelki, artykuły żelowane, pasty do żucia, twarde cukierki, produkty czekoladowe, suche owoce, jak migdały, orzechy laskowe, produkty farmaceutyczne lub weterynaryjne, jak pigułki, tabletki lub pastylki, produkty dla zwierząt, produkty dietetyczne, jak
6 PL 204 459 B1 granulki roślinne, nasiona lub ziarno, zbrylone proszki z nawozów, dodatki na osnowie enzymów lub drobnoustrojów, jak drożdże, tabletki detergentowe, witaminy, środki aromatyzujące, środki zapachowe, kwasy, środki słodzące lub różne substancje aktywne. Użycie sposobu, który właśnie opisano, pozwala na otrzymanie prostą drogą produktów drażowanych szczególnie odpornych na złamanie, przy czasie drażowania wybitnie krótkim ze stopniem pogrubienia około 30%. Wynalazek będzie łatwiej zrozumiany dzięki następującym przykładom, które uważa się za objaśniające i nie ograniczające. P r z y k ł a d I. Krystalizacja 1. Warunki prób Syrop do krystalizacji zatężono do 80% suchej masy, umieszczono w krystalizatorze laboratoryjnym i stabilizowano w temperaturze 80 C, po czym krystalizator chłodzono przy wolnym mieszaniu w tempie 10 C na 24 godzin. Wytworzono różne podstawy o następującym składzie: Podstawa (%/sucha masa) Maltitol Sorbitol Poliole DP3 R 2. Wyniki I1 97,1 1,1 1,5 6,67 I2 96,9 2,9 0 I3 96,5 0 3,3 0 I4 95 0,9 2,8 6 I5 94 1,3 3,9 I6 95 0,9 2,9 11 Następujące zawartości suchej masy w ługach macierzystych T ( C) I1 I2 I3 I4 I5 I6 70 80,0 80,0 80,0 80,0 80,0 80,0 60 78,7 80,0 80,0 79,5 80,0 80,0 50 76,3 76,4 78,4 77,9 80,0 80,0 3. Wnioski Przy zbliżonej zawartości maltitolu kompozycje zgodne z wynalazkiem I1 i I4 krystalizują szybko w temperaturze 60 C, podczas gdy trzeba ją obniżyć do 50 C, aby wykrystalizowała kompozycja I2, potem kompozycja I3. Kompozycje I5 i I6 nie wykrystalizowały w temperaturze 50 C. P r z y k ł a d II. Guma do żucia Sporządzono kompozycje dla gumy do żucia według następujących receptur: Guma do żucia z maltitolem w proszku Guma do żucia według wynalazku 1 2 3 Guma podstawowa Flama T (Cafosa) 25,0% 25,0% Maltitol krystalizowany Maltisorb P 35 (99% maltitolu/sucha masa) 60,5% 55,0% Kompozycja według wynalazku I1, 80% SM 6,8% Syrop z maltitolu Lycasin 80/55 (75% SM) (52% maltitol/sucha masa) 11,0% Syrop z maltitolu Lycasin 80/55 HDS (85% SM) (52% maltitol/sucha masa) 9,7% Gliceryna 1,0% 1,0% Środek zapachowy poziomkowy ciekły (Silesia 111/ 8304169) 1,8% 1,8%
PL 204 459 B1 7 ciąg dalszy 1 2 3 Środek zapachowy poziomkowy w proszku (Silesia 121/8108030 0,5% 0,5% Kwas cytrynowy monowodzian mielony 0,2% 0,2% 100,0% 100,0% Gumę podstawową stopioną (umieszczoną przez noc w suszarce w temperaturze 50 C) wprowadzono do mieszarki, posiadającej dwa mieszadła w kształcie Z i podwójny płaszcz, utrzymywanej w temperaturze 45 C przez obieg wody w podwójnym płaszczu. Dodano 1/3 maltitolu krystalizowanego i ciekłą kompozycję zawierającą maltitol, zgodną z wynalazkiem i mieszano w ciągu 4 minut. Dodano Lycasin 80/55 i mieszano 1 minutę. Dodano 1/3 maltitolu krystalizowanego i glicerynę, po czym mieszano 4 minuty. Dodano 1/3 maltitolu krystalizowanego i mieszano 4 minuty. Dodano poziomkowy środek zapachowy w proszku, mielony kwas cytrynowy i mieszano 2 minuty. Dodano ciekły poziomkowy środek zapachowy i mieszano 1 minutę. Usunięto masę z mieszarki. Rozwalcowano ją i pocięto w pałeczki o grubości 5 mm. Wytworzona guma do żucia miała następujące właściwości: Guma do żucia z maltitolem w proszku Guma do żucia według wynalazku Zawartość maltitolu 64,2% 64,0% Zawartość wody 2,75% 2,81% Wskaźnik zastąpienia maltitolu krystalizowanego, liczony na suchą masę, przez ciekłą kompozycję zawierającą maltitol według wynalazku 0% 9% Konsystencja Giętka, zwięzła, nadająca się do żucia Giętka, zwięzła, nadająca się do żucia, identyczna jak guma do żucia z maltitolem w proszku Smak Doskonały Doskonały identyczny jak gumy do żucia z maltitolem w proszku P r z y k ł a d III. Drażowanie Gumę do żucia bez cukru w postaci poduszeczek długości około 1,95 cm na około 1,15 cm szerokości drażowano według sposobu opisanego w opisie patentowym EP5 B10 625 311. Do drażowania stosowano syropy drażujące o 72% suchej masy, w temperaturze 70 C, których sucha masa ma następujący skład (próba kontrolna na bazie maltitolu krystalizowanego). Próba 1: Całkowite zastąpienie maltitolu krystalizowanego przez ciekłą kompozycję niezgodną z wynalazkiem. Próba 2: Całkowite zastąpienie maltitolu krystalizowanego przez kompozycję niezgodną z wynalazkiem według JP 200247174 (Amalty ) wykazującą zawartość maltitolu 95% na suchą masę i stosunek R = 2,9/3,9*100 = 74. Próba 3: Całkowite zastąpienie maltitolu krystalizowanego przez ciekłą kompozycję zgodną z wynalazkiem: Próba kontrolna % na suchą masę Próba 1% na suchą masę Próba 2% na suchą masę Próba 3% na suchą masę 1 2 3 4 5 Maltitol krystalizowany Maltisorb P200 92,5 Kompozycja według wynalazku I4 99,50 Kompozycja niezgodna z wynalazkiem (93% maltitol/sucha masa) 99,0
8 PL 204 459 B1 ciąg dalszy 1 2 3 4 5 Kompozycja niezgodna z wynalazkiem 99,50 według JP 200247174 bez podstawy zawiesinowej (95% maltitol/sucha masa i R = 74) Roztwór gumy arabskiej o 40% SM 7,00 TiO 2 0,50 0,50 0,50 100,00 100,00 100,00 1. Próba i próba kontrolna Umieszczono 50 kg rdzeni do drażowania w drażownicy obrotowej i rozpylono syrop drażujący w temperaturze 70 C w ilości 820 g na kg rdzeni na początku drażowania i 2226 g na kg rdzeni na końcu drażowania. Na początku drażowania posypano 25 g maltitolu krystalizowanego Maltisorb P 35 (0 g/kg rdzeni na końcu drażowania) i pozostawiono do rozprowadzenia na 0,51 minuty bez przystąpienia do suszenia strumieniem powietrza. Następnie suszono suchym powietrzem w temperaturze 2535 C w ciągu 35 minut. Powtarzano te operacje do uzyskania stosunku wagowego powłoka drażowana/rdzeń = 35/65. Wykonano wygładzanie woskiem karnauba. 2. Wynik /czas trwania drażowania Próba kontrolna: brak problemów z drażowaniem; czas trwania drażowania = 4 godziny 16 minut. Próby 1 i 2: główne problemy ze sklejaniem spowodowanym zbyt wolną krystalizacją. Drażowanie nie wykonalne. Próba 3: Czas trwania drażowania = 3 godziny 50 minut. 3. Test łamliwości produktów końcowych Ten test polega na spadaniu drażowanej gumy do żucia z wysokości 1 m na podstawę metalową i liczeniu procentu połamanych rogów tuż po drażowaniu lub po 3 dniach przechowywania. Próba kontrolna Próba 2 Tuż po drażowaniu 1,5% 0% Po 3 dniach przechowywania 24% 4% Całkowite zastąpienie maltitolu krystalizowanego przez kompozycję zgodną z wynalazkiem zwiększyło odporność na złamanie powłok drażowanych. P r z y k ł a d IV. Drażowanie Gumę do żucia bez cukru w postaci poduszeczek długości około 1,95 cm i około 1,15 cm szerokości drażowano według sposobu opisanego w opisie patentowym EPB10 625 311. Do drażowania stosowano syropy drażujące o 72% suchej masy w temperaturze 75 C, w których sucha substancja miała następujący skład (próba kontrolna na bazie maltitolu krystalizowanego. Próba: zastąpienie 50% maltitolu krystalizowanego przez ciekłą kompozycję zawierającą maltitol zgodną z wynalazkiem): Próba kontrolna (% na suchą masę) Próba (% na suchą masę) Maltitol krystalizowany Maltisorb P200 93,80 46,90 Kompozycja według wynalazku I4 46,90 Roztwór gumy arabskiej o 40% SM 5,00 5,00 TiO 2 1,00 1,00 Acesulfam K 0,20 0,20 100 100 1. Próba i próba kontrolna Umieszczono 50 kg rdzeni do drażowania w drażownicy obrotowej i rozpylono syrop drażujący w temperaturze 75 C w ilości 614 g na kg rdzeni na początku drażowania i 1618 g na kg rdzeni na
PL 204 459 B1 9 końcu drażowania. Na początku drażowania posypano 45 g maltitolu krystalizowanego Maltisorb P 35 (0 g/kg rdzeni na końcu drażowania) i pozostawiono do rozprowadzenia na 0,51 minuty bez przystąpienia do suszenia strumieniem powietrza. Następnie suszono suchym powietrzem w temperaturze 2328 C w ciągu 2,55 minut. Powtarzano te operacje do uzyskania stosunku wagowego powłoka drażowana/rdzeń = 35/65. Wykonano wygładzanie woskiem karnauba. 2. Czas trwania drażowania Całkowity czas trwania Próba kontrolna Próba 4 godziny 28 minut 4 godziny 25 minut Częściowe zastąpienie maltitolu krystalizowanego przez ciekłą kompozycję zawierającą maltitol, zgodną z wynalazkiem nie zmniejszyło szybkości drażowania. 3. Test łamliwości produktów końcowych Próba kontrolna Próba Tuż po drażowaniu 14,5% 8% Po 2 dniach przechowywania 13,5% 12% Częściowe zastąpienie maltitolu krystalizowanego przez ciekłą kompozycję zawierającą maltitol, zgodną z wynalazkiem zwiększyło odporność na złamanie powłok drażowanych. P r z y k ł a d V. Cukierki rozpływające się, bez cukru Cukierki rozpływające się, bez cukru, produkowano według następujących przepisów: Próba kontrolna z Maltisorbem krystalizowanym Próba według wynalazku Skład użyty (wagowo) Skład końcowego produktu (% wagowy) Skład użyty (wagowo) Skład końcowego produktu (% wagowy) Maltitol krystalizowany Maltisorb P200 526,4 60,3 Kompozycja I4 80% SM Syrop z sorbitolu Neosorb 70/70 322,1 25,8 692,6 282,5 63,2 22,9 Woda 144,0 17,4 Maltitol krystalizowany Maltisorb P35 (zarodki) 7,5 0,9 7,5 0,9 Woda resztkowa 13,0 13,0 1000,00 100,00 1000,00 100,00 1. Procedura operacyjna (próba kontrolna i próba) Mieszaninę (maltitol Maltisorb P200 lub kompozycja według wynalazku) + woda + Neosorb 70/70 gotowano do uzyskania 85% suchej masy. Ubijano w mieszalniku planetarnym (przy maksymalnej szybkości) aż do osiągnięcia temperatury 47 C. Potem dodano zarodki. Na koniec ubijano (maksymalna szybkość) w ciągu 15 minut. 2. Właściwości otrzymanych produktów Kontrolny cukierek rozpływający się i cukierek rozpływający się, w którym Maltisorb P200 zastąpiono kompozycją zgodną z wynalazkiem, miały ten sam wygląd, tę samą konsystencję i ten sam smak. Maltitol krystalizował tak samo w próbie kontrolnej i w próbie. Zawartość maltitolu wyniosła w nich odpowiednio 60,3% dla próby kontrolnej i 60,0% dla próby. P r z y k ł a d VI. Glazurowanie cukierków z gotowanego cukru Roztwór kontrolny (A) do glazurowania wytworzono, rozpuszczając 750 g maltitolu krystalizowanego Maltisorb P200 w 250 g wody i ogrzewając ten roztwór w temperaturze 110 C.
10 PL 204 459 B1 Roztwór (B) do glazurowania z kompozycją zgodną z wynalazkiem wytworzono, ogrzewając w temperaturze 110 C kompozycję I1 zgodną z wynalazkiem (80% SM, 97,1% maltitolu na suchą masę, R = 6,67). Próby glazurowania cukierków z gotowanego cukru roztworem A lub roztworem B wykonano według następującego protokołu: Umieszczenie cukierków z gotowanego cukru wytworzonych z Lycasinu HBC (syrop z maltitolu sprzedawany przez Zgłaszającego) w turbinie do drażowania. Wlanie na cukierki z gotowanego cukru, obracające się w turbinie, 15 ml roztworu do glazurowania (A lub B) w temperaturze 110 C na kg cukierków z gotowanego cukru. Pozostawienie syropu do glazurowania (A lub B) do rozprowadzenia i wykrystalizowania na powierzchni cukierków z gotowanego cukru w ciągu 2 minut. Następnie posypanie Maltisorbem P200. Pozostawienie cukierków z gotowanego cukru obracających się na okres 15 minut. Wlanie na cukierki z gotowanego cukru, obracające się w turbinie, 15 ml roztworu do glazurowania (A lub B) w temperaturze 110 C na kg cukierków z gotowanego cukru. Pozostawienie syropu do glazurowania (A lub B) do rozprowadzenia i wykrystalizowania na powierzchni cukierków z gotowanego cukru na okres 15 minut. Uzyskanie całkowitego ochłodzenia cukierków z gotowanego cukru przed ich konfekcjonowaniem. Cukierki z gotowanego cukru glazurowane roztworem do glazurowania B miały wygląd i stabilność porównywalne z cukierkami z gotowanego cukru glazurowanymi roztworem A. P r z y k ł a d VII. Masa z migdałów bez cukru Masy z migdałów bez cukru wytworzono według następujących przepisów (próba kontrolna z maltitolem krystalizowanym Maltisorb. Próba z kompozycją według wynalazku): Użyta kompozycja (wagowo) Próba kontrolna Próba Maltitol krystalizowany Maltisorb P200 438,0 90,0 Kompozycja według wynalazku I1 80% SM 448,0 Syrop z sorbitolu Neosorb 70/70 268,0 253,1 Woda 90,0 4,9 Proszek z migdałów 171,5 171,5 Maltitol krystalizowany Maltisorb P35 (zarodki) Gliceryna 2,5 30,0 2,5 30,0 1000,00 1000,00 Procedura operacyjna (próba kontrolna i próba) Zmieszano krystalizowany maltitol lub kompozycję według wynalazku + syrop z sorbitolu + wodę. Gotowano tę mieszaninę do uzyskania 88% suchej masy (około 120 C pod ciśnieniem atmosferycznym). Przy mieszaniu dodano proszek z migdałów. Gdy temperatura osiągnęła 50 C, dodano zarodki i mieszano do otrzymania jednorodnego produktu. Dołączono glicerynę. Ochłodzono i uformowano. Smak i konsystencja próby nie różniły się od próby kontrolnej. P r z y k ł a d VIII. Twardy nugat bez cukru Twarde nugaty bez cukru wytworzono według następujących przepisów: Użyta kompozycja (wagowo) Próba kontrolna z Maltisorbem krystalizowanym Próba zgodna z wynalazkiem Maltitol krystalizowany Maltisorb P200 875 Kompozycja zgodna z wynalazkiem I1 80% SM 897 Pokruszone migdały 125 103 1000 1000
PL 204 459 B1 11 Procedura operacyjna (próba kontrolna i próba) Przy wolnym mieszaniu stopiono krystalizowany maltitol w temperaturze 230 C lub gotowano kompozycję według wynalazku w temperaturze 230 C. Podczas chłodzenia do 220 C dodano migdały. Wylano na płytę marmurową w temperaturze 180 C. Ochłodzono, uformowano lub połamano. Smak i konsystencja próby nie różniły się od próby kontrolnej. P r z y k ł a d IX. Wyroby z cukru gotowanego napowietrzane i ziarnowane Wyroby z cukru gotowanego napowietrzane i ziarnowane wytworzono według następujących przepisów: Użyta kompozycja (wagowo) Maltitol krystalizowany Maltisorb P200 Kompozycja zgodna z wynalazkiem I1 80% SM Maltitol krystalizowany Maltisorb P35 Woda Miętowy środek zapachowy Próba kontrolna z Maltisorbem krystalizowanym 744 19 229 8 Próba zgodna z wynalazkiem 930 19 43 8 1000 1000 Procedura operacyjna (próba kontrolna i próba) Mieszaninę maltitolu Maltisorb P200/woda lub mieszaninę kompozycja zgodna z wynalazkiem/woda gotowano w temperaturze 195 C pod ciśnieniem atmosferycznym. Tę ugotowaną masę wprowadzono do mieszalnika planetarnego. Ubijano ją (przy maksymalnej szybkości) aż do osiągnięcia temperatury 140 C. Dodano Maltisorb P30 i miętowy środek zapachowy. Ubijano przy maksymalnej szybkości. Rozciągano masę w ciągu 5 minut (250300 obrotów wałka rozciągarki). Uformowano i umieszczono otrzymane produkty w temperaturze 37 C i 80% wilgotności względnej na okres 72 godzin. Smak, konsystencja i szybkość krystalizacji próby nie różniły się od próby kontrolnej. P r z y k ł a d X. Karmelki bez cukru Karmelki bez cukru wytworzono według następujących przepisów: Użyta kompozycja (wagowo) Maltitol krystalizowany Maltisorb P200 Kompozycja zgodna z wynalazkiem I 80% SM Roztwór żelatyny o 170 stopniach Blooma, 10% SM Roztwór żelatyny o 170 stopniach Blooma, 40% SM Miętowy środek zapachowy Próba kontrolna z Maltisorbem krystalizowanym 1500 g 150 g q.s. Próba zgodna z wynalazkiem 1050,0 g 562,5 g 37,5 g q.s. 1650,0 g 1650,0 g Procedura operacyjna (próba kontrolna i próba) Wprowadzono krystalizowany maltitol do mieszalnika z mieszadłem w kształcie Z, wstępnie ogrzanego do 45 C. Dodano roztwór żelatyny, kompozycję według wynalazku i środek zapachowy. Mieszano w ciągu około 10 minut do uzyskania jednorodnej masy. Opróżniono mieszalnik. Rozwalcowano i wytłaczano otrzymaną masę. Otrzymane karmelki bez cukru suszono w ciągu 24 godzin w temperaturze 45 C. Smak, konsystencja i szybkość krystalizacji próby nie różniły się od próby kontrolnej.
12 PL 204 459 B1 Zastrzeżenia patentowe 1. Ciekła kompozycja zawierająca maltitol, znamienna tym, że zawiera następujące ilości składników wyrażone wagowo w stosunku do suchej masy kompozycji: 9498% maltitolu, 0,23% sorbitolu, 0,13% maltotriitolu i co najmniej jednego poliolu o stopniu polimeryzacji równym 3 (DP 3), wybranego z grupy utworzonej przez 20 panitol, izomaltotriitol, izopanitol, przy czym wymieniona zawartość odpowiada nierówności: zawartość maltotriitolu (R) = x 100 < 10 cała zawartość polioli DP3 oraz wykazuje zawartość suchej masy 7085% wagowo w stosunku do wagi całej kompozycji. 2. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że wykazuje zawartość suchej masy w zakresie 7080%. 3. Kompozycja według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że wykazuje R < 8. 4. Sposób produkcji ciekłej kompozycji zawierającej maltitol jak określono w zastrz. 13, znamienny tym, że najpierw wytwarza się frakcję zawierającą syrop utworzony z 9498% wagowych maltitolu w stosunku do suchej masy, dodaje się do tej frakcji sorbitol i poliole DP3 w dobranych proporcjach każdego z tych różnych składników, tak aby sprawdziła się nierówność określona w zastrzeżeniu 1 i doprowadza się zawartość suchej masy w tak otrzymanej kompozycji do wartości 7085%. 5. Sposób wytwarzania produktów cukierniczych, obejmujący etap dodawania środka wypełniającego, będącego jednocześnie środkiem słodzącym, w postaci sproszkowanego maltitolu lub roztworu maltitolu w wodzie, znamienny tym, że całość lub część wymienionego środka wypełniającego zastępuje się przez ciekłą kompozycję jak określono w zastrz. 13. 6. Sposób według zastrz. 5, znamienny tym, że wyroby cukiernicze stanowi korzystnie guma do żucia, guma balonowa, ziarnowane cukierki z gotowanego cukru, karmelek, twardy nugat, masa z migdałów, cukierek rozpływający się, powłoka drażowana lub glazura. 7. Sposób według zastrz. 6, w którym wyrobem cukierniczym jest guma do żucia, obejmujący etapy polegające na: wytworzeniu 595% gumy podstawowej, wytworzeniu 195% sproszkowanego maltitolu, 0,550% syropu z maltitolu i 050% syropu z sorbitolu, wytworzeniu 030% gliceryny, wytworzeniu 0,110% środka zapachowego i 0,0011% silnego środka słodzącego, zmieszaniu gumy podstawowej, sproszkowanego maltitolu, syropu z maltitolu, środka zapachowego, silnego środka słodzącego i ewentualnie syropu z sorbitolu oraz gliceryny w celu wyprodukowania gumy do żucia, znamienny tym, że całość lub część sproszkowanego maltitolu zastępuje się ciekłą kompozycją zawierającą maltitol jak określono w zastrz. 13. 8. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że otrzymana guma do żucia zawiera 140%, korzystnie 125% ciekłej kompozycji zawierającej maltitol, zgodnej jak określono w zastrz. 13. 9. Sposób według zastrz. 7 albo 8, znamienny tym, że obejmuje ponadto etap drażowania z użyciem ciekłej kompozycji zawierającej maltitol, jak określono w zastrz. 13. 10. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że zawiera etap drażowania, będący etapem drażowania twardego. 11. Sposób drażowania twardego, obejmujący co najmniej jeden etap stosowania syropu do drażowania, złożonego z maltitolu i co najmniej jednego spoiwa, znamienny tym, że całość lub część syropu do drażowania lub spoiwa zastępuje się ciekłą kompozycją zawierającą maltitol, jak określono w zastrz. 13, aby zmniejszyć kruchość tak drażowanego artykułu spożywczego. 12. Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że zastępuje się najwyżej 60%, korzystnie najwyżej 50% i jeszcze korzystniej 40% maltitolu krystalizowanego zawartego w syropie do drażowania przez ciekłą kompozycję zawierającą maltitol, jak określono w zastrz. 13.
PL 204 459 B1 13 13. Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że obejmuje ponadto co najmniej jeden etap rozprowadzania proszku maltitolu o czystości wyższej od 90% wagowych, korzystnie wyższej od 95% wagowych, przy czym wymienione etapy stosowania i rozprowadzania są prowadzone w dowolnym porządku. 14. Sposób według zastrz. 11 albo 12, albo 13, znamienny tym, że wymienione spoiwo wybiera się z grupy utworzonej przez gumę arabską, gumę talha, żelatynę, celulozy i skrobie modyfikowane, dekstryny, dekstryny niestrawne, maltodekstryny i maltodekstryny rozgałęzione, pojedynczo lub w mieszaninie ze sobą. 15. Zastosowanie ciekłej kompozycji zawierającej maltitol, jak określono w zastrz. 13, jako środka słodzącego lub jako środka nadającego konsystencję w produktach przeznaczonych do spożycia przez ludzi lub zwierzęta.
14 PL 204 459 B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 4,00 zł.