RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2190940 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 11.09.2008 08802024.3 (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: 28.08.2013 Europejski Biuletyn Patentowy 2013/3 EP 2190940 B1 (13) (1) T3 Int.Cl. C09F 1/04 (2006.01) C08L 93/04 (2006.01) C09D 11/08 (2006.01) C09J 193/04 (2006.01) (4) Tytuł wynalazku: Dimeryzowane kalafonie na bazie wodnej i sposób ich wytwarzania (30) Pierwszeństwo: 20.09.2007 EP 0707826 (43) Zgłoszenie ogłoszono: 02.06.20 w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 20/22 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: 31.01.2014 Wiadomości Urzędu Patentowego 2014/01 (73) Uprawniony z patentu: Lawter, Inc, Chicago, US (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP 2190940 T3 JOHN HAZEN, Maastricht, NL IVO KESSELAER, Maastricht, NL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Katarzyna Rudnicka SULIMA-GRABOWSKA-SIERZPUTOWSKA BIURO PATENTÓW I ZNAKÓW TOWAROWYCH SP.J. skr. poczt. 6 00-96 Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).
SGS-4211/VAL EP 2 190 940 B1 Opis 1 20 2 30 3 40 4 0 [0001] Niniejszy wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania dimeryzowanych kalafonii dyspergowalnych w wodzie w obecności wyjątkowo małej ilości kwasowego katalizatora dimeryzacji. Opisano również ich zastosowanie jako żywicy wiążącej, stałej lub w wodzie, oraz jako żywicy do farb drukarskich, a także kompozycji klejowej i kompozycji farby drukarskiej, zawierających żywicę kalafoniową. [0002] Opublikowano wiele sposobów dimeryzacji kalafonii. W znanych sposobach opisano zastosowanie mocnych kwasów nieorganicznych, takich jak kwas siarkowy, jako katalizatorów, opisy patentowe US 2 136 2, 2 8 982, 2 307 641, 2 328 681, 2 1 218, 2 21 806, 2 32 120 i 4 462. [0003] Opisano alternatywne sposoby z zastosowaniem sulfonowanych polimerów, opis patentowy US 4 414 146, lub fluorowcowanego kwasu metanosulfonowego, opis patentowy US 4 339 377 i 4 172 070. [0004] W kolejnych alternatywnych sposobach opisano zastosowanie kwasu mrówkowego jako katalizatora, w opisach patentowych US 2 37 618, 2 492 146, 4 36 333. [000] Znane ze stanu techniki sposoby obejmujące końcowy etap przemywania i usuwania katalizatora zwiększają złożoność i koszt procesu. US-A-197211 dotyczy sposobu wytwarzania produktu kalafoniowego, który obejmuje ogrzewanie kalafonii do temperatury w zakresie 20 C - 300 C w obecności aromatycznego kwasu sulfonowego, oraz zasadniczo obojętnego produktu, otrzymanego przez destylację z produktów reakcji kalafonii z aromatycznym kwasem sulfonowym z ogrzewaniem. [0006] Celem niniejszego wynalazku jest dostarczenie sposobu, w którym stosuje się katalizator, który można stosować w wyjątkowo małym stężeniu i/lub katalizator, który ułatwia następnie zastosowanie produktu, eliminując tym samym konieczność kosztownego etapu przemywania i usuwania katalizatora. [0007] Niniejszy wynalazek rozwiązuje wyżej wspomniane problemy przez zastosowanie podstawionego kwasu arylosulfonowego jako katalizatora do wytwarzania dimeryzowanej kalafonii. Sposób eliminuje konieczność usuwania katalizatora dzięki dużej aktywności katalizatora według wynalazku. [0008] Dostarcza się zatem sposób wytwarzania dimeryzowanej kalafonii oparty na obecności alkilo-podstawionego kwasu arylosulfonowego jako katalizatora, w którym grupa alkilowa zawiera co najmniej atomów węgla, w ilości 1 do procent wagowych w stosunku do kalafonii, przy czym dimeryzowaną kalafonię zobojętnia się solą alkaliczną, amoniakiem lub organiczną aminą, a następnie dysperguje się w wodzie, ewentualnie w obecności środka powierzchniowo czynnego. [0009] W innej postaci katalizatorem jest kwas pentylobenzenosulfonowy, kwas heksylobenzenosulfonowy, kwas heptylobenzenosulfonowy, kwas oktylobenzenosulfonowy, kwas nonylobenzenosulfonowy, kwas decylobenzenosulfonowy, kwas dodecylobenzenosulfonowy, kwas dodecylodifenylodisulfonowy, albo ich połączenie. [00] Opisano również kompozycję klejową zawierającą jako spoiwo dimeryzowaną kalafonię wytworzoną sposobem według wynalazku. [0011] Opisano również żywice do stosowania w farbie drukarskiej, zawierające dimeryzowaną kalafonię jako blok strukturalny. [0012] Opisano również kompozycję farby drukarskiej zawierającą żywicę do farby drukarskiej na bazie dimeryzowanej kalafonii. [0013] Sposób według wynalazku wytwarzania dimeryzowanej kalafonii, do stosowania następnie w dyspersjach na bazie wodnej, takich jak spoiwa na bazie wodnej, jest oparty na sulfonowanych środkach powierzchniowo czynnych jako katalizatorze. [0014] Wytwarzanie dyspersji na bazie wodnej, takich jak spoiwa na bazie wodnej, wyma-
2 1 20 2 30 3 40 4 ga środków powierzchniowo czynnych w celu ułatwienia procesu emulgowania i stabilizowania końcowej dyspersji. Sulfonowane środki powierzchniowo czynne są dobrze znanymi środkami powierzchniowo czynnymi i są powszechnie wykorzystywane w wielu zastosowaniach. W postaci sposobu sulfonowany środek powierzchniowo czynny stosuje się jako katalizator przy wytwarzaniu dimeryzowanej kalafonii. Katalizator nie wymaga etapu oddzielania i stosowany jest w dużej ilości, 1 do procent wagowych w stosunku do kalafonii, typowej dla poziomu środka powierzchniowo czynnego w kompozycjach do wytwarzania spoiw na bazie wodnej. W prowadzonym następnie procesie emulgowania konieczny jest jedynie dodatek środka alkalicznego, takiego jak wodorotlenek potasu lub amoniak albo organiczna amina w celu wytworzenia dyspersji spoiwa na bazie wodnej. Sulfonianowy środek powierzchniowo czynny spełnia podwójną rolę. Po pierwsze jako katalizator dimeryzacji kalafonii, po czym po przeprowadzonym następnie zobojętnieniu działa jako emulgator do wytwarzania spoiwa na bazie wodnej. [001] W korzystnej postaci niniejszego sposobu kwas dodecylobenzenosulfonowy stosuje się w ilości 3 procent wagowych. Sposobem tym uzyskuje się około 30% dimeryzowanej kalafonii. Po zobojętnieniu trietanoloaminą następnie wytwarza się dyspersję spoiwa. Przykłady Przykład 1-część (a) [0016] Po dodaniu 00 g chińskiej kalafonii i 38 g kwasu dodecylobenzenosulfonowego w 140 C do szklanego reaktora, zawartość mieszano i utrzymywano przez 4 godziny. Analiza: temperatura mięknienia: 84 C (pierścień i kula, PiK); liczba kwasowa: 12 mg KOH/g; barwa (toluen, 0%): Gardner 8; dimeryzowana kalafonia (GPC; detektor RI): 29%. Przykład 1 część (b). [0017] Żywicę kalafoniową z przykładu 1, część (a), 00 g, stapia się w 1 C w stalowej zlewce. W trakcie mieszania dodaje się 2 g trietanoloaminy. W trakcie mieszania dodaje się wodę (60 C) w ciągu 1 minut. Końcową dyspersję chłodzi się. Analiza: części stałe 2%; lepkość 240 mpas; wielkość cząstek (średnia): 0,28 µm; ph: 7,. Przykłady porównawcze [0018] Doświadczenie z zastosowaniem p-tsa (ilość równomolowa w stosunku do 38 g dodecylobenzenosulfonianu z przykładu 1, część (b). Przykład 2 [0019] Po dodaniu 00 g kalafonii z oleju talowego (TOR) i 20 g p-tsa w 13 C w szklanym reaktorze zawartość miesza się i utrzymuje przez 4 godziny. Temperaturę podwyższa się do C i utrzymuje przez kolejną godzinę. Dodaje się 13 g roztworu KOH w wodzie (0%). Analiza: temperatura mięknienia: 83 C (PiK); liczba kwasowa: 146 mg KOH/g; dimeryzowana kalafonia (GPC; detektor RI): 22%. Przykład 3 [0020] Żywicę kalafoniową z przykładu 4, 00 g, stapia się w 1 C w stalowej zlewce. W trakcie mieszania 00 g wody o temperaturze 60 C dodaje się w ciągu 1 minut. Zawartość chłodzi się. Analiza: Brak oznak emulgowania lub punktu inwersji. Dwie fazy, z których jedną stanowi stała żywica kalafoniowa, a drugą woda. Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób wytwarzania dimeryzowanej kalafonii, oparty na obecności alkilopodstawionego kwasu arylosulfonowego jako katalizatora, w którym grupa alkilowa
3 zawiera co najmniej atomów węgla, w ilości 1 do procent wagowych w stosunku do kalafonii, przy czym dimeryzowaną kalafonię zobojętnia się solą alkaliczną, amoniakiem lub organiczną aminą, a następnie dysperguje się w wodzie, i ewentualnie w obecności środka powierzchniowo czynnego. 2. Sposób według zastrzeżenia 1, znamienny tym, że katalizatorem jest kwas pentylobenzenosulfonowy, kwas heksylobenzenosulfonowy, kwas heptylobenzenosulfonowy, kwas oktylobenzenosulfonowy, kwas nonylobenzenosulfonowy, kwas decylobenzenosulfonowy, kwas dodecylobenzenosulfonowy, kwas dodecylodifenylodisulfonowy lub ich połączenie. 3. Sposób według zastrzeżenia 1 albo 2, w którym katalizatorem jest kwas dodecylobenzenosulfonowy w ilości 3 procent wagowych w stosunku do kalafonii. Uprawniony: Pełnomocnik: Lawter, Inc mgr Katarzyna Rudnicka Rzecznik patentowy
4 DOKUMENTY CYTOWANE W OPISIE Ta lista dokumentów cytowanych przez Zgłaszającego została przyjęta jedynie dla informacji czytającego i nie jest częścią europejskiego opisu patentowego. Została ona utworzona z dużą starannością; Europejski Urząd Patentowy nie ponosi jednak żadnej odpowiedzialności za ewentualne błędy i braki. Dokumenty patentowe cytowane w opisie US 21362 A [0002] US 28982 A [0002] US 2307641 A [0002] US 2328681 A [0002] US 21218 A [0002] US 221806 A [0002] US 232120 A [0002] US 4462 A [0002] US 4414146 A [0003] US 4339377 A [0003] US 4172070 A [0003] US 237618 A [0004] US 2492146 A [0004] US 436333 A [0004] US 197211 A [000]