Agnieszka Rakoczy 1 AGH w Kakowie Wdożenie systemu KANBAN na pzykładzie fimy z banży AGD studium pzypadku Wpowadzenie Obiektem analizy w tym atykule jest fima będąca poducentem elektonicznych i elektomechanicznych steowników oaz pojektantem zintegowanych ozwiązań dla poducentów uządzeń AGD. Wszelkie dostawy (około 230 aktywnych dostawców z Euopy i Azji Śodkowo-Wschodniej) odbywają się bezpośednio do magazynu zlokalizowanego na teenie zakładu, gdzie mateiały są ozlokowane w specjalnie pzeznaczonej do tego stefie i podlegają kontoli jakościowej i wejściowej. o dokonaniu kontoli mateiał odpowiednio oznaczony jest umieszczany na magazynie wysokiego bądź niskiego składowania w zależności od pzyjętej klasyfikacji mateiału, gdzie następnie oczekuje na zlecenie wydania na podukcję. Zlecenia są twozone pzez planistów (na podstawie listy mateiałowej) w systemie SA i pzekazywane w wesji papieowej na magazyn, któy to na ich podstawie kompletuje mateiał oaz dostacza go bezpośednio na linię podukcyjną. Niestety ze względu na bak infomacji o tempie zużycia poszczególnych mateiałów oaz baku koodynacji pomiędzy magazynem a działem planowania mateiał zostaje wydawany albo w całości (cała jednostka paletowa), co może powadzić do nadmienego zajęcia pzestzeni na linii podukcyjnej i jego zalegania (niewspółmiena ilość konsumowana w stosunku do wydawanej). Zdazają się też pzypadki, kiedy mateiał ze względu na swoje gabayty zostaje wydany na podukcję w ilości niewystaczającej, co powadzi z kolei do zakłóceń w pocesie podukcyjnym. Sumayczna dzienna liczba opeacji wydawania oaz kompletowania jest stosunkowo wysoka, co wiążę się z koniecznością utzymywania dużej liczby pacowników na magazynie. oces podukcyjny składa się 3 głównych etapów: 1) SMT (ang. suface mount technology) - montaż powiezchniowy - elementy są pobieane z taśmy, za pomocą obota układane na płytce, któa następnie jest podgzewana goącym powietzem oaz THT (ang. though-hole technology) - montaż pzewlekany - nóżki elementów za pomocą maszyny są pzewlekane pzez otwoy w płytce, następnie zaginane i docinane 2) FA ang. (ang. final assembly) montaż końcowy, opeato układa elementy na płytce, któe następnie są zaginane i poddawane pocesowi lutowania oaz 3) TEST, dla któego można wyodębnić następujące części składowe: ICT (ang. incicuit test) - spawdzana jest spawność wszystkich komponentów na płytce, FLASH - wgywany jest pogam do pocesoa oaz FIT (ang. function incicuit test) - spawdzana funkcjonalność płytki. Obecnie na każde z tych gniazd jest uuchamiane osobne zlecenie podukcyjne. Każdy mateiał zaówno na wejściu jak na wyjściu po pzetwozeniu dla danego modelu w amach odziny poduktu ma odębny nume. Obecnie zastosowana technika podukcyjna typu push powadzi do długich czasów podukcyjnych, kolejek, nadmienego poziomu podukcji w toku oaz stosunkowo małej kontoli uuchamianych zleceń W celu podniesienia wydajności pacy pzy jednoczesnym obniżeniu kosztów, skócenia teminów ealizacji zleceń, edukcji zbędnych uchów, oganiczenia czy też wyeliminowania poziomu baków, kieownictwo fimy zdecydowało się na wpowadzenie systemu kanban. Dodatkowo wyznaczono pace związane z wdożeniem metody 5S, wdożeniem metody SMED, analizy stat (7M), analizy ABC, XYZ dla wszyst- 1 amachows@zaz.agh.edu.pl 9660
kich mateiałów, wybania efeencji. Na podstawie pzepowadzanych analiz zdecydowano się na wpowadzenie pojektu pilotażowego, dla wybanej linii podukcyjnej, w amach jednej odziny wyobów, chaakteyzującej się stosunkowo niewielką liczbą óżnych mateiałów i stabilnym poziomem konsumpcji. Koncepcja działania systemu kanban Analizowane pzedsiębiostwo zdecydowało się na wpowadzenie dwukatowego systemu kanban, łączącego podukcję i pzemieszczanie mateiałów pomiędzy gniazdami. Zgodnie z zasadą systemu ssącego, popyt jest inicjowany w dolnej części łańcucha dostaw, w tym pzypadku zleceniem wysyłkowym klienta, któe uuchamia całą sekwencję działań. Mateiały są pobieane z gniazda TEST. Gniazdo TEST pobiea mateiały do podukcji. opyt na kolejną patię mateiału w gnieździe TEST powoduje pobanie pzetwozonych mateiałów z gniazda FA. obanie pzetwozonych mateiałów z gniazda FA jest sygnałem do ozpoczęcia podukcji w gnieździe SMT & THT, któe pobiea mateiały do podukcji. Rys. 1 pzedstawia schemat systemu, w któym mateiały z ostatniego gniazda są pzemieszczane do gniazda popzedzającego. Każde z gniazd dysponuje pojemnikami na mateiały i pzetwozone mateiały. Każdy pojemnik zawieający mateiały jest opatzony katą uchu, a każdy pojemnik zawieający pzetwozone mateiały jest opatzony katą podukcji. Gniazdo podukcyjne FA Gniazdo podukcyjne TEST Kata uchu sygnalizuje konieczność pzemieszczenia mateiału do następnego gniazda Kata podukcji sygnalizuje konieczność podukcji w danym gnieździe Rys. 1. System kanban dla linii mateiałów szybko otujących na pzykładzie dwóch gniazd [5] W pzypadku, gdy klient lub następne ogniwo zabiea z gniazda popzedzającego pojemnik zawieający pzetwozone mateiały, kata podukcji jest z niego zdejmowana i umieszczana w specjalnie do tego pzeznaczonym miejscu na stanowisku montażowym na tzw. tablicy kanbanowej. Sygnalizuje ona opeatoom konieczność ozpoczęcia kolejnej patii mateiałów (patz: ys. 2.) Gniazdo podukcyjne FA Gniazdo podukcyjne TEST - ojemnik z pzetwozonymi mateiałami jest pobieany z gniazda FIT - Zwolniona kata podukcji sygnalizuje konieczność podjęcia podukcji w gnieździe TEST Rys. 2. obanie pzetwozonych mateiałów szybko otujących [5] Aby uuchomić kolejną patię podukcyjną opeato pobiea z podęcznych zapasów pojemnik z mateiałami. Zdejmuje pzy tym katę uchu i zastępuję ją zwolnioną pzed chwilą katą podukcji. Zwolniona 9661
kata uchu sygnalizuje potzebę pobania kolejnego pojemnika z pzetwozonymi mateiałami z gniazda popzedzającego (patz: ys. 3) M a Gniazdo podukcyjne FA Gniazdo podukcyjne - ojemnik z mateiałem jest pobieany do podukcji w gnieździe FIT - Zwolniona kata uchu sygnalizuje konieczność pzeniesienia mateiału z gniazda TEST Rys. 3. obanie mateiałów do podukcji w gniazdach dla linii mateiałów szybko otujących [5] W momencie, gdy zwolniona kata uchu pojawia się w gnieździe popzedzającym, zastępuje katę podukcji na pojemniku z pzetwozonymi mateiałami, któy jest pzenoszony do gniazda następującego. Zwolniona kata podukcji jest sygnałem dla pacowników gniazda popzedzającego, iż tzeba podjąć podukcję kolejnej patii części (patz: ys. 4). M a Gniazdo po- Gniazdo podukcyjne - ojemnik z pzetwozonymi mateiałami (mateiałami dla gniazda TEST) jest pobieany z gniazda FA i pzenoszony do gniazda TEST - Zwolniona kata podukcji sygnalizuje konieczność podjęcia podukcji w gnieździe FA - Cykl powtaza się w gnieździe FA Rys. 4. obanie pzetwozonych mateiałów z gniazd popzedzających dla linii mateiałów szybko otujących [5] Obliczenie ilości kat kanban-podukcja Opieając sie na założeniach autoa R. S. Louisa [1] celem obliczenia ilości kat kanban pzedsiębiostwo zebało następujące dane: liczbę mateiałów podukowanych w danym pocesie (linii/gnieździe podukcyjnym), czas pzezbojenia, odsetek wybakowanych mateiałów, pzestoje maszyn i uządzeń, śednie dzienne zapotzebowanie na podstawie danych zebanych w pzeszłości pzez ostatnie 3 miesiące i pognoz na kolejne 3 miesiące oaz czasy cyklu podukcji zmiezone fizycznie, ozumiane jako czasy, któe upływają pomiędzy wyjściem kolejnych sztuk poduktu z danego pocesu (opeacji), gupy pocesów lub stumienia watości. 9662
Dane te umieszczono w pomocniczym akuszu obliczeniowym patz: tab. 1. Jak wynika z poniższej tabeli analizowane pzedsiębiostwo wytwaza w gnieździe podukcyjnym SMT & THT 8 óżnych modeli. Czas pzezbojenia wynosi 10 minut. Zakłada się 3 zmiany od poniedziałku do piątku i dodatkowo 5 zmian w soboty i niedziele (w sumie 20 zmian tygodniowo). Do planowanych pzestojów należy zaliczyć 1 pzewę 15 minutową oaz 2 pzewy po 5 minut na czyszczenie na zmianę (w sumie 25 minut na zmianę). Zakład nie ma wdożonego TM, pzez co śednio pzypada 20 zmian postoju maszyny na zmianę. Fima odnotowuje 2% wybakowanych mateiałów. Nazwa części A 0 B 0 C 1 247 D 585 E 898 F 0 G 301 H 0 Tabela 1. Akusz danych pocesu (pomocniczy) Śednie zapotzebowanie podukcji w danym okesie [dzienne] w konteneze 16 Odsetek wybakowanych mateiałów Czas cyklu [min] 2% 0,3528 10 Czas pzezbojenia [min] Suma czasu pzezbojenia 80 o zebaniu danych pzedsiębiostwo dokonało obliczeń niezbędnych do wyznaczenia ilości kat kanban w systemie za pomocą poceduy zapoponowanej pzez autoów J.M. Goss i K. R. Mcinnis [2]. Zestawienie najważniejszych pojęć i wzoów pzedstawia tabela 2. Wyniki obliczeń pzedstawiono w tabeli 3. Efektywne zapotzebowanie (zgłaszane pzez dolną część łańcucha dostaw) Tabela 2. Zestawienie najważniejszych pojęć i wzoów = śednie zapotzebowanie 1 - odsetek wybakowanych mateiałów (1) Czas dostępny = całkowity czas - (pzestoje planowane + pzestoje nieplanowane) (2) Czas wymagany do podukcji = efektywne zapotzebowanie x czas cyklu (3) = śednie efektywne zapotzebowanie dzienne śedni czas pzepływu katy (1 + zap ilość wyobów w konteneze kat kanban gdzie: (4) śedni czas pzepływu katy oznacza czas potzebny na wypodukowanie mateiału i pzemieszczanie kontenea do źódła popytu zlokalizowanego w dolnej części łańcucha Liczbę pojemników koniecznych do popawnej obsługi stanowisk podukcyjnych okeślono za pomocą funkcji wielkości zapotzebowania, ozmiaów pojemników i czasu cykulacji jednego kontenea [3]. 9663
N Części 71302 5 71302 7 71303 5 71304 3 71305 1 71305 9 71301 7 71307 5 Nazwa Efektywne zapotzebowanie Tabela 3. Akusz obliczeniowy KANBAN-RODUKCJA Czas wymagany do podukcji (min) Zapas bezpieczeństwa uzupełniania poj. w zap. bezp. kat kanban A 0 0 0 0 0 0 0 0 B 0 0 0 0 0 0 0 0 C 1 273 449 204 1 273 13 80 92 1 477 D 598 211 96 598 6 37 43 694 E 916 323 147 916 9 57 66 1 063 F 0 0 0 0 0 0 0 0 G 307 108 49 307 3 19 22 356 H 0 0 0 0 0 0 0 0 SUM A Czas Dostępny: 1305 3 094 1 092 31 193 224 3 589 Całkowity czas zmiany: 1440 Czas Dostępny: 1305 lanowane pzestoje: 75 Nieplanowane pzestoje: 60 Czas Wymagany do odukcji: 1 092 Zap. Bezp.: 0,16 poj. uzupełniana Maksymalny poziom zapasów w systemie Śedni czas pzepływu katy: 0,37 1 Śedni Zapas: 0,58 dnia Z pzedstawionych wyżej obliczeń wynika, iż całkowita liczba kat kanban, któą należy zapojektować w systemie wynosi 224 dla 8 modeli, z czego 31 pzypada na liczbę pojemników w bufoze a 193 na ilość pojemników uzupełnianych. Maksymalny zapas w systemie stanowi iloczyn wielkości pojemnika i liczby kat kanban, tj. 3589 szt. Okes uzupełnienia 1 dzień, pzy śednim zapasie wystaczającym na 0,58 dnia. Obliczenie ilości kat kanban-tanspot Dla mateiałów wykozystywanych na gnieździe SMT i THT obliczono liczbę kat kanban w systemie. Dane waz z obliczeniami pzedstawiono w tab. 4. (ze względu na dużą liczbę mateiałów pzedstawiono tylko wybane). 9664
Nazwa Logistyka nauka Tabela 4. Akusz obliczeniowy KANBAN-TRANSORT Zapotze-bowanie podukcji Efektywne zapotzebowanie Czas wymagany do podukcji (min) Zapas bezpieczeństwa uzupełniania w konteneze poj. w zap. bezp. poj. uzupełniana A 21 385 21 821 7 698 3 491 21 821 5 000 1 5 6 30 000 A 38 169 38 948 13 741 6 232 38 948 5 000 2 8 10 50 000 A 10 486 10 701 3 775 1 712 10 701 5 000 1 2 3 15 000 kat kanban Maksymalny poziom zapasów w systemie B 107 539 109 734 38 714 17 557 109 734 5 000 4 22 26 130 000 B 2 783 2 841 1 002 455 2 841 5 000 1 0 1 5 000 B 18 904 19 290 6 806 3 086 19 290 5 000 1 4 5 25 000 C 15 752 16 074 5 671 2 572 16 074 5 000 1 3 4 20 000 C 3 014 3 076 1 085 492 3 076 1 000 1 3 4 4 000 C 4 951 5 053 1 783 808 5 053 5 000 1 1 2 10 000 Czas Dostępny: Całkowity czas zmiany: lanowane pzestoje: Nieplanowane pzestoje: SUMA 1 780 086 628 014 101 299 400 2 290 000 1 305 1 440 75 60 Czas Dostępny: 1305 Czas Wymagany do odukcji: 1 092 Zap. Bezp: 0,16 Śedni czas pzepływu katy: 0,37 1 Śedni Zapas: 0,58 dnia odsumowanie Obiektem badań był system podukcji wybanej poduktów steowników. Głównym celem zmian systemu było oganiczenie liczby uuchomianych tadycyjnych zleceń papieowych, wyeliminowanie bufoów pomiędzy gniazdami podukcyjnymi oaz skócenie czasu ealizacji zleceń klienta. Zastosowany posty, a zaazem niezawodny system, opaty na założeniach japońskiego systemu steowania podukcji o nazwie kanban, pozwala w pełni zealizować wyznaczone cele, w wyniku, czego badane pzedsiębiostwo podjęło decyzję o wdożeniu systemu kanban dla pozostałych mateiałów. Steszczenie zedmiotem publikacji jest pzedstawienie koncepcji systemu kanban dla wybanej odziny poduktów w banży AGD waz z doboem ilości kat kanban. Kieownictwo fimy ze względu na dużą ilość twozonych zleceń podukcyjnych oaz pojawiających się pzew w dostawie części na podukcji podjęło decyzję o wpowadzeniu fazy pilotażowej dla systemu kanban. oces wdażania ozpoczęto od zapojektowaniu dwukatowego systemu kanban, popzez zbieanie danych kluczowych do ustalenia ilości kat kanban, a skończywszy na ustaleniu liczby kat w obiegu. Słowa kluczowe: kanban, kata kanban 9665
IMLEMENTATION OF KANBAN SYSTEM IN THE COMANY OF WHITE GOODS SEC- TOR A CASE STUDY Abstact The subject of this pape is pesentation of the design of the Kanban system and figuing out of Kanban cads fo the defined poduct family of the white goods secto. The management of the company due to lage numbe of ceated poduction odes and supply poduction shotages took decision about implementation of pilot phase fo the Kanban system. The implementation pocess was stated with designing of two-cad system, though data collection, equied fo calculation of Kanban cads in the system and stock level, and ended with calculation of numbe of cads in the system. Keywods: Kanban, Kanban cad Liteatua [1] Louis R., Custom Kanban: Designing the System to Meet the Needs of You Envionment, oductivity ess, New Yok 2006 [2] Goss J., Mcinnis K., Kanban Made Simple. Demystifying and Applying Toyota s Legenday Manufactuing ocess, AMACOM 2003 [3] Witkowski J., Wdażanie i efekty techniki Kanban w małej fimie podukcyjnej, Gospodaka Mateiałowa i Logistyka n 1/1998. [4] Świetliński A., odstawy funkcjonowania systemu kanban, Gospodaka Mateiałowa i Logistyka 5/1999. [5] Bozath C., Handfield R. B., Wpowadzenie do zaządzania opeacjami i łańcuchem dostaw, wydawnictwo HELION, Gliwice 2007 [6] Świetliński A., System kanban w paktyce, Gospodaka Mateiałowa i Logistyka n 8/2001. 9666