Formularz aplikacji do certyfikatu w ramach Programu Szkoły dla Ekorozwoju

Formularz aplikacji do certyfikatu w ramach Programu Szkoły dla Ekorozwoju I stopnia Lokalnego Centrum Aktywności Ekologicznej II stopnia - Zielonej Flagi Raport w zakresie nauczania o ochronie środowiska. w roku 2011/2012 Nazwa szkoły: Publiczne Przedszkole nr 6 " Stokrotka" przygotowany przez: 1) Elżbieta Iwańska 2) Grupa Robocza data złożenia: 30-04-2012 1

2. Wprowadzenie Formularz aplikacyjny ma na calu wspomóc Państwa w przygotowaniu dokumentacji umożliwiającej uzyskanie certyfikatu Zielonej Flagi lub certyfikatu Lokalnego Centrum Aktywności Ekologicznej. Opisy działań i efekty Państwa pracy mają dotyczyć głównie działań podejmowanych w danym roku szkolnym, chyba że były one wynikiem zapoczątkowanych wcześniej inicjatyw. Dokładniejszy opis kryteriów znajdą Państwo w Poradniku SdE Droga do certyfikatu zamieszczonym na stronie www.ekoszkola.pl, a także dostępnym w siedzibie FPŚ. Certyfikat jest nadawany na dany rok. Szkoły, które otrzymały to wyróżnienie w danym roku szkolnym i później chcą nadal posługiwać się certyfikatem, muszą złożyć wniosek i odnowić certyfikat. W celu ubiegania się o certyfikat prosimy kierować się metodą 7 kroków. powołanie lokalnego komitetu / grupy roboczej przeprowadzenie audytu ekologicznego opracowanie kodeksu ekologicznego opracowanie programu działań i jego wykonanie (realizacja projektu) monitoring oddziaływania na środowisko (ślad ekologiczny) oraz zajęcia dydaktyczne w ramach programu nauczania akcje informacyjne i współpraca z partnerami zewnętrznymi audyt podsumowujący Formularze aplikacyjne są dostępne w wersji elektronicznej na stronie www.ekoszkola.pl. Prosimy o konsultowanie aplikacji z koordynatorem krajowym Programu Szkoły dla Ekorozwoju, dzięki czemu będziemy mogli Państwa wspierać w kolejnych etapach pracy. Aplikację należy przesłać do 30 kwiecień 2012 r. wyłącznie w wersji elektronicznej zapisanej na 1 płycie DVD/ CD wraz z załącznikami na adres: Urszula Ptasińska - Wardyga Fundacja Partnerstwo dla Środowiska ul. św. Krzyża 5/6; 31-028 Kraków e-mail: mailto: urszula.ptasinska-wardyga@fpds.pl tel.: 12-430 24 65; 430 24 43. 2

3. Spis treści 1) Dane szkoły 2) Opis szkoły 3) Opis działań szkoły dla zrównoważonego rozwoju 4) Komitet lokalny/ skład grupy roboczej oraz informacje o spotkaniach i zebraniach 5) Szkolny audyt na początku i na końcu roku szkolnego 6) Kodeks ekologiczny 7) Kierunek postępowania / plan działania i jego wykonanie 8) Proces monitoringu 9) Rozpowszechnianie wiedzy 10) współpraca i sieć 11) Analiza refleksje -przegląd całego procesu osiągania poprawy w zakresie ochrony środowiska -plany na przyszłość -lista czynności ocena narzędzi 12) Załączniki obowiązkowe 3

1. Dane szkoły Nazwa szkoły: Publiczne Przedszkole nr 6 " Stokrotka" Adres: Ulica: Tysiąclecia Nr: 9 Kod pocztowy: -78600 Miejscowość: Wałcz Województwo: Zachodniopomorskie tel.: 672583908 fax.: 672583908 E-mail: pp6walcz@neostrada.pl rodzaj szkoły: przedszkole Liczba uczniów w szkole: 120 Liczba nauczycieli w szkole: 9 Dyrektor szkoły: Alicja Pastusiak Koordynator szkolny projektów w ramach Programu SdE: Elżbieta Iwańska Organ prowadzący: Gmina Miejska Wałcz Certyfikat w 2006/2007: brak Certyfikat w 2007/2008: brak Certyfikat w 2008/2009: brak Certyfikat w 2009/2010: brak Certyfikat w 2010/2011: LCAE Sprawdz formularz 4

2. Opis szkoły Krótki opis lokalizacji szkoły ( lokalizacja szkoły, opis budynku, data powstania budynku) Publiczne Przedszkole nr 6 " Stokrotka" znajduje się w Wałczu. Wałcz położony jest między dwoma jeziorami Raduń i Zamkowym, otoczony jest pięknymi i ekologicznie czystymi lasami. W Wałczu istnieją idealne warunki do aktywnego wypoczynku oraz turystyki. Piękne krajobrazy, lasy, czyste powietrze, pomniki przyrody,zachęcaią do różnorodnych wycieczek, poznawania i zwiedzania najbliższych okolic. Budynek przedszkola powstał w 1978 roku, pilnie wymagał termoizolacji. W ubiegłym roku dokonano wymiany okien, zmieniono pokrycie dachowe, zewnętrznie ocieplono budynek i pięknie odmalowano elewacje. W budynku znajduje się pięć sal, każda ma swoją nazwę związaną z owadami: Żuczki, Pszczółki, Biedronki, Ważki i Motylki. 3. Opis działań szkoły dla zrównoważonego rozwoju Opis konkretnych działań na rzecz ochrony środowiska w danym roku szkolnym (jeśli działania są wynikiem podjętych wcześniej zobowiązań, należy również o nich napisać). Co szkoła zrobiła do tej pory (zakres: gospodarka odpadami, wodą, energią, ochrona przyrody, inne)? Krótkie omówienie poprzednich działań w programie Szkoły dla Ekorozwoju i dokonań na rzecz ochrony środowiska w ramach innych projektów. Przeglądając kronikę przedszkolną natrafiamy na liczne ślady świadczące o tradycji w poznawaniu najbliższych okolic, różnych ekosystemów w praktyce podczas licznych wycieczek autobusowych np: biwak w Zdbicach nad jeziorem - zwiedzanie Wału Pomorskiego; wycieczki do lasu - zbieranie grzybów; wycieczka do stadniny koni; wycieczka do leśnej harcówki - zwiedzanie indiańskiej wioski; zimowa wycieczka do lasu - kulig; wycieczki do Ośrodka Edukacji Przyrodniczo - Leśnej "Morzycówka". Poznawanie, ochrona przyrody oraz elementarna wiedza ekologiczna zawsze była w naszym przedszkolu bardzo ważna i zauważalna, nie tylko podczas wycieczek. W 1994 roku po raz pierwszy wraz z dziećmi przygotowaliśmy wystawę prac plastycznych o tematyce ekologicznej "Sprzątamy Ziemię", którą odwiedził burmistrz zaprzyjaźnionego miasta Verne. Od jedenastu lat nasze przedszkole systematycznie w kwietniu organizuje "Międzyprzedszkolny Konkurs Ekologiczny", w którym biorą udział dzieci 6-letnie z różnych przedszkoli. Aby aktywnie uczestniczyć w akcji segregacji śmieci systematycznie przedszkolaki z rodzinami zbierały makulaturę,początkowo zanosiły ją do skupu, obecnie dzięki wdrożeniu systematycznej akcji segregacji zbierania makulatury udało nam się zebrać 1603 kg makulatury i w dalszym ciągu systematycznie zbieramy. Od czerwca 2010 roku na szaroką skalę prowadzona jest akcja zbierania plastikowych nakrętek początkowo dla niepełnosprawnego dziecka z Wałcza, z przeznaczeniem na wózek inwalidzki. Obecnie systematycznie we współpracy ze Stowarzyszeniem Dzieci Niepełnosprwanych "Uśmiech" ~ miesięcznie zbieramy od 60 do 100 kg twardego plastik, który przekazujemy na rzecz tego towarzystwa. 4. Komitet lokalny/ skład grupy roboczej oraz informacje o spotkaniach i zebraniach Lokalny komitet to siła napędowa całego przedsięwzięcia. Powołanie własnego komitetu to pierwszy krok w kierunku uzyskania certyfikatu Lokalnego Centrum Aktywności Ekologicznej i Zielonej Flagi. Idealny komitet reprezentuje nie tylko szkołę, ale również społeczność lokalną. W skład takiego komitetu powinni wchodzić: uczniowie, nauczyciel(e), rodzice, Dyrekcja szkoły, obsługa techniczna, partnerzy zewnętrzni (np. przedstawiciele 5

samorządu lokalnego, organizacji pozarządowych, firm). Jaki jest skład komitetu/grupy roboczej? Jaki jest sposób zaangażowania poszczególnych członków? Informacje o spotkaniach komitetu według poniższej tabeli. SKŁAD KOMITETU/GRUPY ROBOCZEJ: 1. Alicja Pastusiak - Dyrektor Publicznego Przedszkola nr 6 "Stokrotka" 2. Elżbieta Iwańska - koordynator, nauczyciel przedszkola; 3. Marzena Frelkowska - Lasota, nauczyciel przedszkola; 4. Elżbieta Taźbierska - nauczyciel przedszkola; 5. Karolina Falkowska - nauczyciel przedszkola; 6. Regina Fit - nauczyciel przedszkola; 7. Agnieszka Czyżowska - nauczyciel przedszkola 8. Agnieszka Bukowska - nauczyciel przedszkola 9. Anna Honczaruk - nauczyciel przedszkola 10. Lila Dmitruk - intendentka 11. Małgorzata Wilk - pomoc nauczyciela 12. Małgorzata Jędrzejko - pomoc nauczyciela 13. Sylwia Żybort - pomoc nauczyciela 14. Irena Gugałka - pomoc nauczyciela 15. Monika Cyrklewicz - pomoc nauczyciela 16 Beata Ważna - przedstawiciel Rady Rodziców, 17. Karol Kijak - przewodniczący Rady Rodziców 18. Jolanta Jażdżewska - geodeta, przedstawiciel Starostwa Powiatowego 19. Magdalena Marchwiak - instruktor Ośrodka Edukacji Przyrodniczo -Leśnej 20. Zofia Zwolińska pracownik Zakładu Oświatowego 21. Krysian Miszczak - konserwator NOTATKI ZE SPOTKAŃ (10 najważniejszych): Data Uczestnicy Omawiane zagadnienia Decyzje 28.09.2011 Dyrektor i nauczyciele Spotkanie informacyjne, dotyczące uzyskania certyfikatu LCAE.Przekazanie niezbędnych informacji w placówce, podjęcie decyzji dotyczącej podjęcia działań skupiających działania ekologiczne w placówce i środowisku. Omówienie, planu pracy na bieżący rok szkolny "Burza mózgów" - omówienie kolejnych kroków, zgomadzenie pomysłów na działania w ceku kształtowania świadomości ekologicznej dzieci, zatwierdzenie harmonogramu uroczystości związanych z tymi działaniami, wyznaczenie osób odpowiedzialnych. Powiększenie grupy roboczej, zaproszenie do wspólnych działań i współpracy przedsztawicieli lokalnych władz: Zakładu Oświatowego, Starostwa i Urzędu Miasta. Przystąpienie do kolejnego etapu w celu zdobycia "Zielonej Flagi" 04.10.2011 Nauczycielki poszczególnych grup, Magdalena Marchwiaknstruktor Ośrodka Edukacji Przyrodniczo -Leśnej Zaproszenie pracownika ośrodka "Morzycówka" do współpracy, poszeżenie zakresu działań " Utrwalenie Zbieranie i przekazywanie kasztanów i żołędzi do nadleśnictwa w celu pomocy zwierzętom;ustalenie 6

08.11.2011 Nauczycielki poszczególnych grup, Beata Ważna - przedstawiciel Rady Rodziców, Karol Kijak - przewodniczący Rady Rodziców Nawiązanie współpracy z Radą Rodziców w celu uzyskania poparcia i pomocy w zakresie finanowania wycieczek, teatrzyków i konkursu ekologicznego. 12.12.2011 Nauczyciele, dzieci. Przeprowadzenie audytu ekologicznego. 07.01.2012 Nauczycielki poszczególnych grup i personel pomocniczy, dyrektor 08.02.2012 Dyrektor, pracownicy przedszkola. Wstępna ocena stopnia realizacji działań związanych z ochroną i poznawaniem przyrody w poszczególnych grupach - ustalenie osób odpowiedzialnych za gaszenie zbędnego oświetlenia. Omówienie celu konkursu ekologicznego, zasad uczestnictwa, zadań organizatorów, osób odpowiedzialnych za przeprowadzenie konkursu i wyznaczenie osób odpowiedzialnych za dostarczenie materiałów konkursowych do wszystkich publicznych przedszkoli w Wałczu. Segregacja surowców wtórnych w naszej placówce (plastik i makulatura). - współfinansowanie biletów do kina i teatru przez Radę Rodziców -zakup nagród na konkurs ekologiczny; uzyskanie poparcia rodziców w akcji zbierania makulatury Określenie mocnych i słabych stron. Wnioski do pracy w celu poprawy zarządzania zasobami naturalnymi, i zarządzenie dyrektora placówki dotyczące oszczędzania energi elektrycznej, wody, wyznaczenie dodatkowego miejsc na gromadzenie makulatury. Omówienie przygotowń do "Białego dnia"- segregacja i ważenie makulatury Przygotowanie wystawy prac plastycznych dotyczących bezpieczeństwa zabaw na śniegu i lodzie oraz ochrony środowska. Ustalenie regulaminu X I Międzyprzedszkolnego Konkursu Ekologicznego "Przyjaciel przyrody" oraz składu komisji sędziowskiej, ogłoszenie akcji zbierania makulatury przez dzieci i personel. 14.03.2012 Nauczycielki grup dzieci: Ważki, Motylki, Biedronki Nawiązanie współpracy z WCK aktywny udział w konkursie prac plastycznych "Serce dla Ziemii". Nawiązanie współpracy z 11.04 2012 dostarczenie prac konkursowych do Wałeckiego Centrum Kultury, -kwiecień 2012 zaproszenie przedstawiciela Ochrony 7

19.03.2012 Dyrektor, Marzena Frelkowska, Agnieszka Bukowska 03.04.2012 Dyrektor i cały personel przedszkola, przedstawiciele poszczególnych grup. 27.04.2012 Koordynator Elżbieta Iwańska personel przedszkola Zapoznanie z zasadami projektu Eko Asy, oraz konkursu "Wyścig po zdrowie"omówienie przygotowń do "Zielonego dnia - powitanie wiosny" Przeprowadzenie audytu ekologicznego. Analiza stopnia realizacji zadań przyjętych w ramach projektu; - opracowanie dokumentacji oraz zebranie danych do formularza aplikacyjnego. Opracowanie ankiety wśród dzieci, wysłanie formularza zgłoszeniowego - powitanie wiosny"- segregacja i ważenie makulatury. Określenie mocnych i słabych stron. Wnioski do pracy w celu poprawy zarządzania zasobami naturalnymi, zapoznanie z efektami zbiórki makulatury, zakup sprzętu sportowego do zabaw i ćwiczeń na powietrzu. Przygotowanie dokumentów do złożenia formularza aplikacyjnego ROCZNY PLAN DZIAŁANIA SZKOŁY W ZAKRESIE EKOLOGII z bieżącego roku szkolnego (może być w formie schematu) - załącznik 5. Szkolny audyt na początku i na końcu roku szkolnego (minimalny odstęp 3 miesięcy) Przed przystąpieniem do programu ochrony środowiska, konieczne jest sprawdzenie sytuacji aktualnej. Pomoże to określić jasno cele działań, a później stopień ich osiągnięcia. Audyt ekologiczny pomaga także zwiększyć świadomość i wiedzę o programie wśród wszystkich grup w szkole. Należy się starać, aby cała społeczność szkolna pomagała w przeprowadzeniu audytu. Kluczowy jest udział jak największej liczby uczniów w tym audycie. Formularz audytu można pobrać z Poradnika SdE lub skorzystać z usług specjalisty. Szkolny audyt na początku roku szkolnego (podczas przystąpienia do aplikowania) Data: 12-12-2011 Ocena poszczególnych elementów: (1= słaby; 2=niezbyt dobry; 3 = dobry; 4= bardzo dobry) Szkolne zarządzanie środowiskiem Polityka szkoły w dziedzinie ochroną środowiska w kierunku doskonalenia funkcjonowania szkoły: 1 2 3 4 8

Szkoła rozwinęła politykę związaną z ochroną środowiska Przegląd postępów w określonym czasie realizacji (co ok. 6 m-cy) Uczniowie biorą udział w procesie przeglądu środowiskowego Sekretariat i reszta personelu pomaga w działaniach Wszyscy nauczyciele pomagają w działaniach Dyrekcja szkoły i wspólnota członków pomaga w działaniach Nauczanie o ochronie środowiska i szkolna polityka ciągłego udoskonalania w zakresie zarządzania środowiskiem są na porządku dziennym Współpraca z innymi partnerami Edukacja ekologiczna pod kątem ochrony środowiska Przebieg i program aktywnego nauczania: a) Ochrona środowiska stanowi bazę do organizacji programu nauczania i planów lekcyjnych b) Materiały z zakresu ekologii są wykorzystywane i przygotowywane po to, by wspierać plany lekcji c) Plan zajęć lekcyjnych umożliwia aktywną edukację ekologiczną 1 2 3 4 Szkolny kalendarz: Dni związane z ochroną środowiska stanowią część działań szkoły, wpisaną w kalendarz roczny (np. Dzień Ziemi, Dzień Ochrony Środowiska, Dzień Drzewa itd.) Informacje dotyczące ochrony środowiska a) Uczniowie mają dostęp do informacji mówiących o tym, jak wygląda ochrona środowiska w ich lokalnym otoczeniu/ jakie są ewentualne zagrożenia b) W bibliotece znajdują się książki i czasopisma na temat ochrony środowiska Wiedza ogólna: Szkoła stwarza uczniom możliwości pogłębiania wiedzy związanej z ochroną środowiska Czynności projektu Plany zajęć lekcyjnych/programy nauczania umożliwiają praktyczne działania w zakresie m.in. ochrony wody, segregacji odpadów, sadzenia drzew itp. Konkursy: Program nauczania umożliwia uczniom angażowanie się w różne ekologiczne konkursy, wystawy i inne programy. Otoczenie szkoły: a) Otoczenie szkoły i jego ochrona stanowią część procesu nauczania b) Otoczenie szkoły nie jest zaśmiecane i niszczone c) Szkoła posiada ogród, sad, park, które są wykorzystywane w procesie nauczania d) Szkoła posiada miejsce do zajęć praktycznych w zakresie edukacji ekologicznej, np. sadzenia drzew Obszar edukacyjny: Uczniowie chodzą na wycieczki edukacyjne, odbywają zajęcia edukacyjne w otoczeniu szkoły lub na terenie miejscowości. 9

Zdrowie i bezpieczeństwo a) Szkoła zapewnia zdrowe środowisko szkolne dla uczniów b) Podkreślane są zdrowe nawyki żywieniowe i ich związek ze stylem życia c) Kwestie bezpieczeństwa ujęte są w programie szkoły Zarządzanie zasobami naturalnymi: a) woda okresowe przeglądy zużycia wody i jej ochrony są częścią działań szkoły i są ujęte w programie nauczania b) zarządzanie odpadami okresowe przeglądy związane z gospodarką odpadami są częścią działań szkoły i są ujęte w programie nauczania c) energia - okresowe przeglądy zużycia energii są częścią działań szkoły i są ujęte w programie nauczania Kluby: Czy szkoła należy do jakiejś sieci placówek działających na rzecz ekologii i zrównoważonego rozwoju? Przygoda/ kultura a) Uczniowie uczestniczą w działaniach kulturalnych takich jak taniec, rzemiosło b) Uczniowie biorą udział w wycieczkach c) Personel lub rodzice są kompetentni w zakresie procedur związanych z bezpieczeństwem i pierwszą pomocą. Przegląd i refleksje Szkolna polityka związana z ochroną środowiska: Szkoła monitoruje działania z zakresu ekologii i wyciąga z nich wnioski. Uczestnicy (uczniowie, nauczyciele, rodzice, pozostali partnerzy): Szkoła wykonuje okresowe przeglądy działań uczniów, nauczycieli, rodziców, ewentualnie innych osób wspierających działania. Plany lekcyjne: Wnioski wynikające z monitoringu są uwzględniane w planach zajęć przygotowywanych przez nauczycieli Działania projektowe: Działania są dobierane pod kątem planów lekcyjnych, priorytetów środowiska i oddziaływania na szkołę i uczniów. 1 2 3 4 Szkolny audyt na końcu roku szkolnego (kilka dni przed złożeniem aplikacji) Data: 04-03-2012 Ocena poszczególnych elementów: (1= słaby; 2=niezbyt dobry; 3 = dobry; 4= bardzo dobry) Szkolne zarządzanie środowiskiem 1 2 3 4 10

Polityka szkoły w dziedzinie ochroną środowiska w kierunku doskonalenia funkcjonowania szkoły: Szkoła rozwinęła politykę związaną z ochroną środowiska Przegląd postępów w określonym czasie realizacji (co ok. 6 m-cy) Uczniowie biorą udział w procesie przeglądu środowiskowego Sekretariat i reszta personelu pomaga w działaniach Wszyscy nauczyciele pomagają w działaniach Dyrekcja szkoły i wspólnota członków pomaga w działaniach Nauczanie o ochronie środowiska i szkolna polityka ciągłego udoskonalania w zakresie zarządzania środowiskiem są na porządku dziennym Współpraca z innymi partnerami Edukacja ekologiczna pod kątem ochrony środowiska Przebieg i program aktywnego nauczania: a) Ochrona środowiska stanowi bazę do organizacji programu nauczania i planów lekcyjnych b) Materiały z zakresu ekologii są wykorzystywane i przygotowywane po to, by wspierać plany lekcji c) Plan zajęć lekcyjnych umożliwia aktywną edukację ekologiczną 1 2 3 4 Szkolny kalendarz: Dni związane z ochroną środowiska stanowią część działań szkoły, wpisaną w kalendarz roczny (np. Dzień Ziemi, Dzień Ochrony Środowiska, Dzień Drzewa itd.) Informacje dotyczące ochrony środowiska a) Uczniowie mają dostęp do informacji mówiących o tym, jak wygląda ochrona środowiska w ich lokalnym otoczeniu/ jakie są ewentualne zagrożenia b) W bibliotece znajdują się książki i czasopisma na temat ochrony środowiska Wiedza ogólna: Szkoła stwarza uczniom możliwości pogłębiania wiedzy związanej z ochroną środowiska Czynności projektu Plany zajęć lekcyjnych/programy nauczania umożliwiają praktyczne działania w zakresie m.in. ochrony wody, segregacji odpadów, sadzenia drzew itp. Konkursy: Program nauczania umożliwia uczniom angażowanie się w różne ekologiczne konkursy, wystawy i inne programy. Otoczenie szkoły: a) Otoczenie szkoły i jego ochrona stanowią część procesu nauczania b) Otoczenie szkoły nie jest zaśmiecane i niszczone c) Szkoła posiada ogród, sad, park, które są wykorzystywane w procesie nauczania d) Szkoła posiada miejsce do zajęć praktycznych w zakresie edukacji ekologicznej, np. sadzenia drzew Obszar edukacyjny: Uczniowie chodzą na wycieczki edukacyjne, odbywają zajęcia edukacyjne w otoczeniu 11

szkoły lub na terenie miejscowości. Zdrowie i bezpieczeństwo a) Szkoła zapewnia zdrowe środowisko szkolne dla uczniów b) Podkreślane są zdrowe nawyki żywieniowe i ich związek ze stylem życia c) Kwestie bezpieczeństwa ujęte są w programie szkoły Zarządzanie zasobami naturalnymi: a) woda okresowe przeglądy zużycia wody i jej ochrony są częścią działań szkoły i są ujęte w programie nauczania b) zarządzanie odpadami okresowe przeglądy związane z gospodarką odpadami są częścią działań szkoły i są ujęte w programie nauczania c) energia - okresowe przeglądy zużycia energii są częścią działań szkoły i są ujęte w programie nauczania Kluby: Czy szkoła należy do jakiejś sieci placówek działających na rzecz ekologii i zrównoważonego rozwoju? Przygoda/ kultura a) Uczniowie uczestniczą w działaniach kulturalnych takich jak taniec, rzemiosło b) Uczniowie biorą udział w wycieczkach c) Personel lub rodzice są kompetentni w zakresie procedur związanych z bezpieczeństwem i pierwszą pomocą. Przegląd i refleksje Szkolna polityka związana z ochroną środowiska: Szkoła monitoruje działania z zakresu ekologii i wyciąga z nich wnioski. Uczestnicy (uczniowie, nauczyciele, rodzice, pozostali partnerzy): Szkoła wykonuje okresowe przeglądy działań uczniów, nauczycieli, rodziców, ewentualnie innych osób wspierających działania. Plany lekcyjne: Wnioski wynikające z monitoringu są uwzględniane w planach zajęć przygotowywanych przez nauczycieli Działania projektowe: Działania są dobierane pod kątem planów lekcyjnych, priorytetów środowiska i oddziaływania na szkołę i uczniów. 1 2 3 4 6. Kodeks ekologiczny - załącznik Kodeks pokazuje wyraźnie i twórczo zobowiązanie szkoły do polepszenia stanu ochrony środowiska na swoim terenie. Jest to określenie misji, jaką spełniać ma szkoła w programie SdE. Kodeks ekologiczny powinien wymienić główne cele planu działania, które uczniowie, nauczyciele i inne osoby będą wspólnie zrealizować. Forma kodeksu może być dowolna. Jedną z możliwości to lista prostych haseł, wierszy czy też piosenek. Przykłady haseł do kodeksu: Świeci się wciąż, a świeci się zbędnie przecież to nieenergooszczędnie! Nie jedź autem, jeżeli masz tuż tuż, weź rower lub po prostu pieszo rusz! 12

W naszym przedszkolu jest pięć grup dzieci w różnym wieku (od 3 do 6 lat), ponieważ przedszkolaki nie potrafią samodzielnie pisać, każda z grup po specjalnym cyklu zajęć, zabaw i praktycznych działań opracowała w 2010 roku z pomocą nauczycieli kodeksy dla każdej grupy spisane w różnym stylu swobodnych tekstów - orginalnych wypowiedzi dzieci. Umieszczone zostały na gazetkach grupowych. Na podstawie tych propozycji w 2011 roku powstał jeden wspólny kodeks EKO-KLUBU STOKROTKA, który początkowo został opublikowany na stronie Internetowej naszego przedszkola, a obecnie dodatkowo znajduje się na holu przedszkola w ogólnie dostępnym miejscu, wzbogacony rysunkami, które docierają bezpośrednio do najmłodszych przedszkolaków i ich rodzin. Kodeks EKO-KLUBU STOKROTKA 1. Przedszkolaczek mały i duży wie do czego konewka służy, kwiaty systematycznie podlewa, dyżuruje w kąciku jeśli trzeba. 2. Chroni zwierzęta i rośliny, aby nam pięknie rosły i żyły. 3. Ślimaki i rybki w przedszkolu hoduje, życie zwierząt poznaje i dużo o nich umie. 4. Jesienią gromadzi żołędzie i kasztany, bo to pokarm dla leśnych zwierząt jest zebrany. 5. W lesie przedszkolaki spokój i ciszę zachowują pamiętając, że hałasu unikając bezpieczny dom dla zwierząt zapewniają. 6. Każdy członek EKO-KLUBU STOKROTKA systematycznie dokarmia i poi ptaki zimą, by przetrwały i cały rok pięknie nam śpiewały. 7. Nigdzie nigdy nie śmiecimy, do kosza śmieci zawsze wyrzucimy. 8. O segregowaniu śmieci przedszkolaki pamiętają systematycznie kolorowe nakrętki i makulaturę pięknie zbierają. 9. Wszyscy każdą kroplę wody oszczędzają, chociaż czyste rączki i zęby mają. 10. Jasne sale mamy ale światło również oszczędzamy. 11. Ciepło w przedszkolu mamy, ale drzwi zawsze domykamy, bo w ten sposób zimą ciepło oszczędzamy. 12. Kodeks swój przedszkolaki znają i chętnie nowe zadania wymyślają. 7. Plan działania i jego wykonanie Jakie cele wyznaczyła sobie szkoła i jakie napotykała problemy w poszczególnych obszarach działań? Kluczem jest integracja działań programu SdE z programem nauczania. Pomaga to w podejmowaniu złożonych zagadnień, jakimi są wychowanie obywatelskie, edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju, wiedza o społeczeństwie, nauka o zdrowiu i poszanowanie środowiska naturalnego. Sam proces integracji z programem nauczania może polegać zarówno na krótkiej wzmiance o SdE, gdy przedmiot na to pozwala, jak i całkowitej integracji, spełniającej wszelkie wymogi danego programu nauczania. Należy wybrać 3 główne zagadnienia, które były najważniejsze w danym roku szkolnym, opisać, jakie nastąpiły zmiany i co się polepszyło z zakresu: - poszanowanie energii i promocja jej odnawialnych źródeł - poszanowanie wody - ochrona różnorodności biologicznej, praw zwierząt i przyrody nieożywionej - zmniejszanie wytwarzania odpadów - promocja zdrowego stylu życia i postaw świadomego konsumenta - promocja transportu zrównoważonego ekologicznie Raport dotyczący obszaru, który został ujęty w programie Szkoły dla Ekorozwoju 13

Można użyć różnych formatów raportu, jednak należy pamiętać, by zawierał on poniższe informacje: 1) Wprowadzenie - krótka notatka na temat obszaru (dlaczego został wybrany, jakie ma znaczenie dla szkoły) oraz przeprowadzonych działaniach naprawczych i wdrożeń w szkole (należy pamiętać o podawaniu liczb, np. liczby zainstalowanych perlatorów, kilogramów zebranej makulatury itp.). 2) Audyt - arkusze audytów z każdego obszaru (wzorem mogą być formularze audytów z poradnika Szkoły dla Ekorozwoju); 3) Programy nauczania - kierunki nauczania związane z obszarem ujętym w zadaniach na dany rok. W roku szkolnymw roku szkolnym 2011/12 przedszkole wyznaczyło sobie wiele istotnych zadań w zakresie kształtowania świadomości ekologicznej dzieci i zrównoważonego rozwoju; - promocja zdrowego stylu życia i postaw świadomego konsumenta; - poszanowanie wody; - zmniejszanie wytwarzania odpadów. MAPA MYŚLOWA PROJEKTU PLANU ROCZNEGO "EKO KLUBU STOKROTKA" - konkursy - wycieczki ( park, las, jezioro, łąka, oczyszczalnia ścieków, skup makulatury i surowców wtórnych, Morzycówka - Ośrodek Edukacji Przyrodniczo -Leśnej, - zawody sportowe,przedszkolada, aktywny wypoczynek - działania dzieci i ich wytwory: rzemiosło - zajęcia dodatkowe lepienie z gliny - warsztaty - pogadanki - promocja ( czasopisma lokalne, wystawy, strona internetowa przedszkola) - współpraca z rodzicami i instytucjami (oczyszczalnia ścieków, Urząd miasta, Starostwo Powiatowe) - zapoznanie z zawodami (leśnik, intendent, stomatolog, pielęgniarka ) - filmy dostosowane tematycznie i teatrzyki; Główne tematy i zamierzone cele do systematycznej realizacji: "Wakacje już za nami"- posługuje się określeniami związanymi z morzem, górami, lasem, jeziorem; - dziecko zna zasady bezpiecznego i właściwego zachowania się w różnych środowiskach przyrodniczych oraz niebezpieczeństwa, które mu grożą; wymienia rośliny żyjące w różnych środowiskach, wie jak je chronić, zna rośliny chronione i zwierzęta, poznaje Parki Narodowe zna zasady ochrony przyrody.. "Jesień daje nam owoce i warzywa" -posługuje się nazwami drzew owocowych;- rozróżnia gatunki owoców i warzyw; rozumie znaczenie jedzenia owoców i warzyw dla zachowania zdrowia; "Dbamy o nasze kąciki zabaw "- zna stopień przepuszczalności światła przez szkło, papier, plastik, metal, segreguje je, poznaje słowo recykling, z nieużytków wykonuje zabawkę, dziecko zna sposoby segregowania śmieci ( systematycznie zbiera nakrętki i makulaturę) "Kodeks przedszkolaka" swobodnie wypowiada się na forum grupy formując dłuższe wypowiedzi; zna zasady ochrony przyrody, oszczędzania energi oraz segreguje surowce wtórne. "Co nam niesie Pani Jesień?" - zna las jako środowisko przyrodnicze rośliny, zwierzęta; rozumie znaczenie lasów w życiu człowieka; dostrzega zmiany zachodzące w przyrodzie jesienią; posługuje się nazwami drzew: kasztanowiec, dąb, brzoza, jarzębina, klon, sosna, jodła, świerk; zna ich owoce; rozpoznaje liście oraz nazywa drzewa i krzewy, z których pochodzą; układa różnorodne wzory z materiału przyrodniczego; poznaje nowe sposoby łączenia z 14

15

8. Proces monitoringu - załącznik Monitoring umożliwia ocenę wykonanych i aktualnie wykonywanych zadań i planowanie koniecznych zmian, pozwala także na utrzymanie zainteresowanie programem w szkole. Metody monitoringu zależą od obszarów działań, którymi zajmuje się szkoła, poziomu kształcenia i umiejętności zaangażowanych uczniów. Do wykonania monitoringu zaleca się skorzystanie z kalkulatora ekoszkoły (na stronie www.ekoszkola.pl. Kalkulator pomaga ocenić wpływ funkcjonowania szkoły na zasoby środowiska. Login i hasło do kalkulatora otrzymuje się po zarejestrowaniu w wizytówkach na stronie www.ekoszkola.pl. 9. Rozpowszechnianie wiadomości, Jednym z celów programu Szkoły dla Ekorozwoju jest upowszechnienie wiedzy o działaniach ekologicznych i podnoszenie świadomości w społeczności szkolnej i lokalnej. Ważne jest też szerokie uczestnictwo w tymże przedsięwzięciu. Zachęcenie do udziału społeczności lokalnej niesie ze sobą wymierne korzyści. Promocja może mieć formę informacji w prasie, wydawanych biuletynów dla rodziców, dni otwartych itp. 16

O działaniach w zakresie ekologii ukazało się kilka artykułów w prasie lokalnej "FAKTY WAŁECKIE" dotyczące obchodów z okazji Zielonego Dnia i powitania Wiosny roku "Przedszkolaki ekologiczne" W czasopiśmie "Exstra Wałcz" ukazały się zdjęcia i ciekawe informacje dotyczące warsztatów lepienie z gliny systematycznie o naszych najciekawszych konkursach i akcjach informowała strona internetowa naszego przedszkola. 10. Współpraca i sieć Współpraca w ramach sieci może również odegrać ważną rolę w pracy szkoły na rzecz ochrony środowiska. Pozwala uczyć się w nowatorski sposób, dzielić swoimi doświadczeniami z innymi. Może w pobliżu znajdują się szkoły, z którymi można nawiązać partnerstwo? Z pomocą Internetu można nawiązać kontakt ze szkołami z innych krajów. W jaki sposób szkoła upowszechniania wiedzę o działaniach pro-ekologicznych i podnosi świadomość wśród społeczności lokalnej? Jak wyglądała Wasza współpraca z innymi szkołami i lokalnymi partnerami? Nauczycielki z naszej grupy roboczej Marzena Frelkowska - Lasota i Elżbieta Taźbierska współpracują z innymi przedszkolami w ramach programu etwinning (http://desktop.etwinning.net/index.cfm). 11. Analiza refleksje Dział ten obejmuje przegląd całości działań szkoły i jest kluczową częścią aplikacji. Analiza i refleksje dotyczące współpracy pozwolą przygotować plan na przyszły rok. Dokonując podsumowania należy przeanalizować program szkoły, politykę, plany i doświadczenia zdobyte podczas tego przedsięwzięcia. W podsumowaniu mogą pomóc arkusze audytów. Uzupełnieniem tej części powinna się zająć grupa, która pracowała nad projektem, konsultując to z resztą uczestników. Proszę rozważyć poniższe pytania: Co daje Waszej szkole udział w programie Szkoły dla Ekorozwoju? Udział naszej placówki w programie Szkoły dla Ekorozwoju zmobilizował wielu pracowników przedszkola oraz szerokie grono rodziców do do wielu ciekawych działań w celu propagowania treści proekologicznych. Rodzice z własnej inicjatywy aktywnie uczestniczą w zajęciach otwartych dotyczących promocji zdrowego stylu życia, wycieczkach, chętnie dzieląc się własną wiedzą oraz wspomagają dzieci w akcji zbierania nakrętek i makulatury. Wielu pracowników, a nawet dzieci uczulone są na wyłączanie zbędnego oświetlenia oraz oszczędzanie wody. Udział w programie dodatkowo motywował do podejmowania współpracy z innymi przedszkolami na terenie miasta w celu wymiany doświadczeń w zakresie kształtowania świadomości ekologicznej przedszkolaków. Wzrastająca świadomość ekologiczna, wymiana stolarki okiennej, termomodernizacja obiektu przyczyniła się do zmniejszania ilości pobieranej energi elektrycznej i ciepła. Z jakimi trudnościami spotkaliście się podczas realizacji programu w ciągu roku szkolnego? Istotnym problemem jest brak miejsca na gromadzenie makulatury, niewielkie ilości systematycznie oddawane do skupu nie przynoszą spodziewanego efektu ekonomicznego, który w ogromnym stopniu mobilizuje zarówno dzieci jak i rodziców. Zakup specjalnego pojemnika ze względów finansowych w chwili obecnej nie jest możliwy - szukamy sponsorów. Ze względu na przrepisy dotyczące zbierania i magazynowania elektrośmieci nie mogliśmy jako przedszkole przystąpić do konkursu lub zorganizowania takiej akcji. Największą trudnością w 17

Jak wygląda polityka szkoły w zakresie ochrony środowiska? Systematycznie realizujemy plany w poszczególnych grupach. systematycznie gromadzimy twardy plastik, makulaturę i wykorzystujemy papier z recyklinu. dbamy o czystość i higienę ale oszczędzamy wodę, gasimy zbędne oświetlenie. przestrzegamy zaleceń SANEPID dotyczących profilaktyki zdrowia, promujemy zdrowy styl życia, codziennie przebywamy na świeżym powietrzu, posiadamy "Program profilaktyki " oraz specjalny program "Czyste powietrze wokół nas" Jak zmieniała się polityka szkoły w ciągu roku szkolnego? Włączamy szersze grono rodziców do pomocy w realizacji zagadnień ekologicznych (zbieranie nakrętek i makulatury), pogadanki i warsztaty prowadzone przez przedstawicieli ochrony środowiska w Urzędzie Miasta i Starostwie Powiatowym, Bardziej niż zwykle zauważamy problemy wysokich rachunków za energię elektryczną, gaz i wywóz śmieci. Segregujemy surowce wtórne - makulaturę za zdobyte pieniądze zakupujemy sprzęt do zabaw i gier sportowych: np dwie bramki i 5 piłek do gry w piłkę nożną, woreczki do ćwiczeń, kapsle do slalomów, stoper sprzęt do piaskownicy itp. Jak będzie wyglądała strategia działań w przyszłym roku? W przyszłym roku planujemy włączyć do współpracy większą ilość rodziców. Systematycznie współpracować z przedstawicielami Urzędu Miasta - co ułatwi nam starania o odpowiednie pojemniki do segregacji śmieci : papier, plastik itp. Zachęcać będziemy inne placówki edukacyjne do wspólnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. W dalszym ciągu kontyułować będziemy działania rozpoczęte w bieżącym roku. Jakie są Wasze refleksje i spostrzeżenia? Kształtowanie świadomości ekologicznej u dzieci to długi i mozolny proces zwłaszcza, że często musimy walczyć z różnymi poglądami rodziców, którzy bardzo chętnie scedują wszystkie zadania na przedszkole. Stopniowo poszerza się grono rodziców, dziadków, członków rodzin i innych osób chętnych do współpracy. Segregowanie śmieci to bardzo ważny problem, a jeśli przy okazji można pomóc choremu dziecku w zdobyciu wózka inwalidzkiego to warto poświęcić niedogodności i trochę wolnego czasu bo "czym skorupka za młodu nasiąknie.." zaowocuje w przyszłości. Jakie są Wasze plany na przyszłość? Systematyczna kontynuacja, rozszeżanie działań oraz rozszeżenie współpracy z Urzędem Miasta, Starostwem Powiatowym i innymi instytucjami wspomagającymi działania ekologiczne na naszym terenie. 18

12. Załączniki obowiązkowe (wszystkie w wersji elektronicznej): 1. Formularz aplikacyjny w 1 wersji elektronicznej na płycie DVD/CD 2. Dokumentacja fotograficzna lub filmowa każdego z 7 kroków (max. po 3 zdjęcia ilustrujące dany krok) tylko w wersji elektronicznej na tej samej płycie DVD/CD 3. Uzupełniony kalkulator ekoszkoly (lub inna, podobna forma monitoringu) za dany rok w formie pdf. 4. Kodeks młodego ekologa 5. Roczny plan działania szkoły w zakresie ekologii z bieżącego roku szkolnego 6. 3 scenariusze zajęć (preferowane własne) obejmujące zagadnienia, które stanowiły priorytet w danym roku szkolnym. 13. Oświadczenie 19

Ja, niżej podpisany Elżbieta Iwańska oświadczam, że praca zgłoszona przez szkołę do Konkursu o certyfikat jakości LCAE i Zielonej Flagi (organizator: Fundacja Partnerstwo dla Środowiska) stanowi wytwór społeczności szkolnej i przysługują nam do niej prawa autorskie. Jednocześnie wyrażam zgodę na wielokrotne, nieodpłatne publikowanie nadesłanych prac konkursowych (formularz aplikacyjny i załączniki w tym fotografie) w materiałach promocyjnych związanych z Konkursem, w wydawnictwach i na stronach internetowych Organizatora, a także zgadzam się na ich wykorzystywanie w celach promocyjnych i marketingowych Organizatora. Wyrażam zgodę Nie wyrażam zgody REKOMENDACJE KAPITUŁY SZKOŁY DLA EKOROZWOJU PRZYZNANIE ZIELONEJ FLAGI TAK JESZCZE NIE PRZYZNANIE STATUETKI LOKALNEGO CENTRUM AKTYWNOŚCI EKOLOGICZNEJ TAK JESZCZE NIE Zapisz plik dla fundacji 20