Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Rodzaj przedmiotu Mikroekonomia Zarządzanie i Inżynieria Produkcji niestacjonarne I stopnia I II Zakład Ekonomii, Inwestycji i Nieruchomości dr Olga Ławińska ogólnoakademicki podstawowy Liczba punktów ECTS 4 RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM 5E 5 - - - OPIS PRZEDMIOTU. CEL PRZEDMIOTU C. Przedstawienie zagadnień i modeli współczesnej mikroekonomii, wyjaśnienie funkcjonowania rynków i podmiotów gospodarczych w skali mikroekonomicznej. C2. Zapoznanie z metodami i narzędziami analizy mikroekonomicznej w zakresie badania zachowań pojedynczych podmiotów gospodarczych. C3. Wyjaśnienie warunków podejmowania racjonalnych decyzji przez gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa funkcjonujące w gospodarce rynkowej.
2. WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI. Wiedza i umiejętności z zakresu matematyki według programu nauczania szkół średnich 3. EFEKTY KSZTAŁCENIA EK analizuje i rozróżnia poszczególne zjawiska i procesy ekonomiczne. EK 2 - rozpoznaje, wymienia i rozumie pojęcia związane z mikroekonomią. EK 3 - potrafi dokonać wyboru metod badawczych do oceny badanego zjawiska ekonomicznego. EK 4 wykorzystuje znajomość teorii konsumenta i producenta do interpretowania problemów praktyki gospodarczej oraz do oceny racjonalności i determinantów decyzji podejmowanych przez podmioty gospodarcze. EK 5 - wymienia podstawowe formuły i metody obliczeń i wykorzystuje je do rozwiązywania zadań. EK 6 - rozumie i interpretuje wyniki rozwiązywanych zadań i potrafi wyciągać wnioski w odniesieniu do praktyki gospodarki rynkowej. TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć WYKŁADY (5 godzin) W - Podstawowe kategorie ekonomiczne (definicja ekonomii, mikroekonomii, pojęcia ekonomii pozytywnej, normatywnej). Główne nurty ekonomiczne. Proces gospodarowania (potrzeby, produkcja, podział, wymiana, konsumpcja). Czynniki produkcji (praca, ziemia, kapitał). Renta ekonomiczna. W 2 - Ograniczoność zasobów a decyzje ekonomiczne (problem rzadkości zasobów i technologii, alokacja zasobów, krzywa możliwości produkcyjnych, koszt alternatywny). Racjonalność gospodarcza (racjonalność rzeczywista i proceduralna). Konieczność dokonywania wyborów, korzyści i koszty. Zasada optymalizacji decyzji. W 3 - Ogólna charakterystyka gospodarki rynkowej (wymiana i rynek, mechanizm rynkowy, model gospodarki rynkowej, gospodarka mieszana). Elementy rynku: popyt, podaż, cena. Zachowanie organizacji na rynku. Organizacje w budowaniu dobrobytu społecznego. W 4 - Popyt, prawo popytu, czynniki wpływające na rozmiary popytu: dochody konsumentów, gusty i preferencje, substytuty i dobra komplementarne, przewidywanie cen relatywnych, liczba ludności, efekty naśladownictwa i demonstracji. W 5 - Podaż, prawo podaży, czynniki wpływające na rozmiary podaży: ceny czynników produkcji, technologia, podatki i subsydia, przewidywanie cen, ilość przedsiębiorstw w gałęzi. W 6 - Cena równowagi - model statyczny (równowaga rynkowa przypadki szczególne, równowaga rynkowa w praktyce, równowaga rynkowa - statyka porównawcza). W 7 - Cena równowagi - model dynamiczny (o wahaniach: tłumionych, wybuchowych, doskonałych). Liczba godzin 2
W 8 - Elastyczność cenowa popytu (pojęcie elastyczności, elastyczność łukowa i punktowa, metody mierzenia elastyczności punktowej, nachylenie krzywej popytu a elastyczność, determinanty elastyczności cenowej popytu: występowanie substytutów, znaczenie dobra w dochodzie konsumenta, czynnik czasu). Elastyczność a przychody przedsiębiorstw. Przychód całkowity, przeciętny i marginalny. Elastycznośc mieszana popytu. W 9 - Elastyczność dochodowa popytu. Dobra: normalne i podrzędne, podstawowe i luksusowe. Prawo oraz krzywe Engla. Elastyczność mieszana popytu. Elastyczność cenowa podaży. W 0 - Teoria konsumenta (konsument jako podmiot gospodarujący, użyteczność miarą zadowolenia z konsumpcji, użyteczność całkowita i marginalna, system preferencji konsumenta). W - Teoria konsumenta (krzywa obojętności konsumenta i jej cechy, marginalna stopa substytucji MSS, MSS a nachylenie krzywej obojętności, prawo malejącej MSS, ograniczenia wyboru konsumenta, ograniczenie budżetu, optimum konsumenta, zmiany dochodów konsumenta, zmiany cen dóbr). W 2 - Formy własności przedsiębiorstw (istota i cechy przedsiębiorstwa rynkowego, instytucjonalne formy organizacyjne przedsiębiorstwa). Rodzaje spółek. Funkcjonowanie organizacji non-profit. W 3 - Podstawy decyzji ekonomicznych producenta. Efektywność techniczna i ekonomiczna. Funkcja produkcji w krótkim okresie. Produkt całkowity, przeciętny i marginalny. Prawo malejących przychodów. Teoria produkcji. Funkcja produkcji w długim okresie. Efekty skali produkcji. Izokwanty produkcji. Optimum produkcji. W 4 - Koszty produkcji oraz ich klasyfikacja (znaczenie kosztów produkcji, koszty prywatne i społeczne, alternatywne, rachunkowe i ekonomiczne, koszty w krótkim i długim okresie czasu). Funkcje kosztów produkcji. Koszty: stałe, zmienne, całkowite, marginalne. Koszty produkcji - Zależności KZP-PP oraz KM- PM. Koszty produkcji - prezentacja geometryczna. Próg rentowności (założenia, definicje, próg rentowności ilościowy, wartościowy i procentowy). W 5 Formy rynku: konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol. Równowaga na rynku konkurencyjnym i rynku pracy. Wpływ czynników ekonomicznych na bezpieczeństwo instytucji i procesy zarządzania. Forma zajęć ĆWICZENIA (30 godzin) C Wprowadzenie do mikroekonomii (definicja ekonomii, mikroekonomii, pojęcia ekonomii pozytywnej, normatywnej). Główne nurty ekonomiczne. Proces gospodarowania (potrzeby, produkcja, podział, wymiana, konsumpcja). Czynniki produkcji (praca, ziemia, kapitał). Renta ekonomiczna. C 2 - Ograniczoność zasobów a decyzje ekonomiczne (problem rzadkości zasobów i technologii, alokacja zasobów, krzywa możliwości produkcyjnych, koszt alternatywny). Racjonalność gospodarcza (racjonalność rzeczywista i proceduralna). Konieczność dokonywania wyborów, korzyści i koszty. Zasada optymalizacji decyzji. C 3 - Ogólna charakterystyka gospodarki rynkowej (wymiana i rynek, mechanizm rynkowy, model gospodarki rynkowej, gospodarka mieszana). Elementy rynku: popyt, podaż, cena. Zachowanie organizacji na rynku. Organizacje w budowaniu dobrobytu społecznego. Liczba godzin 3
C 4 - Popyt, prawo popytu, czynniki wpływające na rozmiary popytu: dochody konsumentów, gusty i preferencje, substytuty i dobra komplementarne, przewidywanie cen relatywnych, liczba ludności, efekty naśladownictwa i demonstracji. C 5 - Podaż, prawo podaży, czynniki wpływające na rozmiary podaży: ceny czynników produkcji, technologia, podatki i subsydia, przewidywanie cen, ilość przedsiębiorstw w gałęzi. C 6 - Cena równowagi - model statyczny (równowaga rynkowa przypadki szczególne, równowaga rynkowa w praktyce, równowaga rynkowa - statyka porównawcza). C 7 - Cena równowagi - model dynamiczny (o wahaniach: tłumionych, wybuchowych, doskonałych). C 8 - Elastyczność cenowa popytu (pojęcie elastyczności, elastyczność łukowa i punktowa, metody mierzenia elastyczności punktowej, nachylenie krzywej popytu a elastyczność, determinanty elastyczności cenowej popytu: występowanie substytutów, znaczenie dobra w dochodzie konsumenta, czynnik czasu). Elastyczność a przychody przedsiębiorstw. Przychód całkowity, przeciętny i marginalny. Elastyczność mieszana popytu. C 9 - Elastyczność dochodowa popytu. Dobra: normalne i podrzędne, podstawowe i luksusowe. Prawo oraz krzywe Engla. Elastyczność mieszana popytu. Elastyczność cenowa podaży. C 0 - Teoria konsumenta (konsument jako podmiot gospodarujący, użyteczność miarą zadowolenia z konsumpcji, użyteczność całkowita i marginalna, system preferencji konsumenta). Ograniczenie budżetu, optimum konsumenta, zmiany dochodów konsumenta, zmiany cen dóbr. C - Formy własności przedsiębiorstw (istota i cechy przedsiębiorstwa rynkowego, instytucjonalne formy organizacyjne przedsiębiorstwa). Rodzaje spółek. Funkcjonowanie organizacji non-profit. C 2 - Podstawy decyzji ekonomicznych producenta. Efektywność techniczna i ekonomiczna. Funkcja produkcji w krótkim okresie. Produkt całkowity, przeciętny i marginalny. Prawo malejących przychodów. Teoria produkcji. Funkcja produkcji w długim okresie. Efekty skali produkcji. Izokwanty produkcji. Optimum produkcji. C 3 - Koszty produkcji oraz ich klasyfikacja (znaczenie kosztów produkcji, koszty prywatne i społeczne, alternatywne, rachunkowe i ekonomiczne, koszty w krótkim i długim okresie czasu). Funkcje kosztów produkcji. Koszty: stałe, zmienne, całkowite, marginalne. Próg rentowności (założenia, definicje, próg rentowności ilościowy, wartościowy i procentowy). C 4 Formy rynku: konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol. Równowaga na rynku konkurencyjnym i rynku pracy. Wpływ czynników ekonomicznych na bezpieczeństwo instytucji i procesy zarządzania. C 5 Sprawdzian wiadomości test pisemny z zadaniami rachunkowymi. 4
. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE. prezentacje projektor multimedialny 2. studia przypadków 3. ćwiczenia rachunkowe do samodzielnego wykonania i interpretacji 4. artykuły prasowe 5. podręczniki i skrypty 6. Platforma e-learningowa 2. SPOSOBY OCENY ( F FORMUJĄCA, P PODSUMOWUJĄCA) F. Rozwiązywanie zadań (ćwiczenia). F2. Aktywność na ćwiczeniach. F3. Ocena pracy w grupach analiza i interpretacja studiów przypadków (ćwiczenia). F4. Ocena z zadań wykonanych w e-learningu P. Test pisemny z zadaniami rachunkowymi (zaliczenie ćwiczeń). P2. Egzamin pisemny (wykład). 3. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny kontaktowe z nauczycielem 30 Przygotowanie do zajęć 5 Zapoznanie z literaturą przedmiotu 20 Zadania przed zaliczeniem ćwiczeń 0 Przygotowanie do egzaminu 5 Obecność na egzaminie 2 Obecność na konsultacjach 8 Suma 00 SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS 4 DLA PRZEDMIOTU 4. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA Literatura podstawowa:. M. Rekowski: Mikroekonomia, wyd. Marek Rekowski, Poznań 2005 5
2. E. Sitek (red.): Mikroekonomia. Materiały dydaktyczne, wyd. P.Cz., Częstochowa 2008 3. B. Klimczak: Mikroekonomia, wyd. AE, Wrocław 200 Literatura uzupełniająca:. Z. Dach: Mikroekonomia, wyd. AE, Kraków 2002 2. D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2005 5. PROWADZĄCY PRZEDMIOT ( IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL). Iwona Gorzeń-Mitka, iwona.mitka@zim.pcz.czest.pl 2. Anna Korombel, annakorombel@poczta.onet.pl 3. Olga Ławińska, olawinska@op.pl 4. Małgorzata Okręglicka, okreglicka-pcz@wp.pl 5. Karina Wolniakowska, karinawolniakowska@op.pl 0. MACIERZ REALIZACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Efekt kształcenia Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu Cele przedmiotu Treści programowe Narzędzia dydaktyczne Sposób oceny EK EK2 EK3 EK4 EK5 K_W09, K_W2, K_W3, K_U0, K_U4, K_K0, K_K06 K_W09, K_W2, K_W3, K_U0, K_U4, K_K0, K_K06 K_W09, K_W2, K_W3, K_U05, K_U07, K_K06 K_W09, K_W2, K_W3, K_U0, K_U07, K_U4, K_K03, K_K06 K_W09, K_W2, K_U4, K_K03, K_K09 C W-3, W5-6, W0-3, W5 C-5 C, C2, C3 W-5 C-5 C2 W2, W6-5 C-5 C, C2, C3 W-5 C-5 C2 W-5 C-0, C2-4,3,5,6 F,F2, F3, F4, P, P2,3,4,5, 6 F,F2, F3,F4, P, P2,2,3,5, 6 F,F2, F3, F4, P, P2,3,5,6 F,F2, F3, F4, P, P2,3,5,6 F,F2, F3,F4, P EK6 K_W09, K_W2 K_W3 C, C2, C3 W-5,3,5,6 F,F2, 6
K_U0, K_U07, K_U4, K_K03, K_K06, K_K09 C-5 F3,F4, P 6. FORMY OCENY - SZCZEGÓŁY Efekt Efekt 2 Efekt 3 Efekt 4 Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5 nie rozróżnia poszczególnych zjawisk i procesów ekonomicznych. nie rozpoznaje, nie wymienia i nie rozumie pojęć związanych z mikroekonomią. nie potrafi dokonać wyboru metod badawczych do oceny badanego zjawiska ekonomicznego. nie wykorzystuje znajomości teorii konsumenta i producenta do interpretowania problemów praktyki gospodarczej oraz do oceny racjonalności i determinantów decyzji podejmowanych przez podmioty gospodarcze. rozróżnia podstawowe zjawiska i procesy ekonomiczne. rozpoznaje, wymienia i rozumie podstawowe pojęcia związane z mikroekonomią. potrafi dokonać wyboru podstawowych metod badawczych do oceny badanego zjawiska ekonomicznego. zna podstawowe zagadnienia teorii konsumenta i producenta oraz interpretuje proste problemy praktyki gospodarczej, potrafi wskazać zasady racjonalności i determinanty decyzji podejmowanych przez podmioty gospodarcze. rozróżnia i analizuje większość zjawisk i procesów ekonomicznych. rozpoznaje, wymienia i rozumie większość pojęć związanych z mikroekonomią., z pomocą nauczyciela, potrafi dokonać wyboru metod badawczych do oceny większości badanych zjawisk, z pomocą nauczyciela, wykorzystuje znajomość teorii konsumenta i producenta oraz interpretuje wybrane problemy praktyki gospodarczej, ocenia racjonalność i determinanty decyzji podejmowanych przez podmioty gospodarcze. analizuje i rozróżnia poszczególne zjawiska i procesy ekonomiczne. rozpoznaje, wymienia i rozumie wszystkie pojęcia związane z mikroekonomią. potrafi dokonać wyboru metod badawczych do oceny badanego zjawiska ekonomicznego. wykorzystuje znajomość teorii konsumenta i producenta do interpretowania problemów praktyki gospodarczej oraz do oceny racjonalności i determinantów decyzji podejmowanych przez podmioty gospodarcze. 7
Efekt 5 Efekt 6 nie zna podstawowych formuł i metod obliczeń i nie wykorzystuje ich do rozwiązywania zadań z zakresu mikroekonomii. nie rozumie i nie interpretuje wyników rozwiązywanych zadań i nie potrafi wyciągać wniosków w odniesieniu do praktyki gospodarki rynkowej. zna podstawowe formuły i metody obliczeń i potrafi rozwiązać 50% zadań z zakresu mikroekonomii. rozumie i interpretuje wyniki 50% rozwiązywanych zadań i potrafi wyciągać wnioski w odniesieniu do praktyki gospodarki rynkowej. zna podstawowe formuły i metody obliczeń i potrafi rozwiązać 75% zadań z zakresu mikroekonomii. rozumie i interpretuje wyniki 75% rozwiązywanych zadań i potrafi wyciągać wnioski w odniesieniu do praktyki gospodarki rynkowej. zna podstawowe formuły i metody obliczeń i prawidłowo wykorzystuje je do rozwiązywania zadań z zakresu mikroekonomii. rozumie i interpretuje wyniki wszystkich rozwiązywanych zadań i potrafi wyciągać wnioski w odniesieniu do praktyki gospodarki rynkowej. 7. INNE PRZYDATNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE. Informacja, gdzie można zapoznać się z prezentacjami do zajęć - informacje prezentowane studentom na zajęciach, jeśli wymaga tego formuła zajęć przesyłane są drogą elektroniczną na adresy mailowe poszczególnych grup dziekańskich. 2. Informacje na temat miejsca odbywania się zajęć - informacje znajdują się na stronie internetowej wydziału. 3. Informacje na temat terminu zajęć (dzień tygodnia/ godzina) - informacje znajdują się na stronie internetowej wydziału. 4. Informacja na temat konsultacji (godziny + miejsce) - podawane są studentom na pierwszych zajęciach, znajdują się na stronie internetowej wydziału. Podpis osoby sporządzającej 8