WYNIKI POREJESTROWYCH DOŒWIADCZEÑ ODMIANOWYCH

P O R E J E S T R O W E D O Œ W I A D C Z A L N I C T W O O D M I A N O W E CENTRALNY OŒRODEK BADANIA ODMIAN ROŒLIN UPRAWNYCH WYNIKI POREJESTROWYCH DOŒWIADCZEÑ ODMIANOWYCH Roœliny str¹czkowe 2007 (groch siewny, bobik, lubin waskolistny, lubin zólty, soja) S UPIA WIELKA, maj 2008 Numer 57

Centralny Oœrodek Badania Odmian Roœlin Uprawnych 63-022 S³upia Wielka tel.: 061 285 23 41 do 47 faks: 061 285 35 58 e-mail: sekretariat@coboru.pl www.coboru.pl Dyrektor COBORU prof. dr hab. Edward S. Gacek Program Porejestrowego Doœwiadczalnictwa Odmianowego (PDO) Koordynatorzy prof. dr hab. Edward S. Gacek mgr in. Marcin Behnke Pracownia WGO Roœlin Motylkowatych i Traw Kierownik prof. dr hab. Piotr J. Domañski Opracowanie dr in. Kazimierz Wiatr, mgr in. Agnieszka Dolata Redakcja merytoryczna prof. dr hab. Piotr J. Domañski Rozpowszechnianie danych zawartych w niniejszej publikacji wy³¹cznie z podaniem COBORU jako Ÿród³a informacji COBO 37/2008 n. 500

WSTĘP Prezentowane opracowanie wyników Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych z roślinami strączkowymi obejmuje pięć gatunków groch siewny, bobik, łubin wąskolistny, łubin żółty i soję. W doświadczeniach porejestrowych w roku 2007 badano większość odmian bobiku (73%) i grochu siewnego odmian przydatnych do uprawy na glebach żyznych (61%) spośród wpisanych do krajowego rejestru i wszystkie zarejestrowane odmiany grochu siewnego przeznaczone do uprawy na glebach lekkich oraz łubinu wąskolistnego i łubinu żółtego. Ponadto przebadano część spośród zarejestrowanych odmian soi (38%). Sposób przedstawienia wyników zorientowany jest na odbiorców znających problematykę odmianową. Publikacja ta, obok Listy Opisowej Odmian (LOO), stanowi główne źródło informacji o wartości gospodarczej zarejestrowanych odmian, badanych w danym roku w ramach programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Celem badań jest sprawdzanie wartości gospodarczej odmian nowo zarejestrowanych na tle większości odmian wpisanych do krajowego rejestru wcześniej, w doświadczeniach lokalizowanych w różnych rejonach Polski. Oprócz doświadczeń z doborami odmian ustalonymi w COBORU, których wyniki zamieszczono w opracowaniu, prowadzone są też doświadczenia (nieliczne) z zestawami odmian ustalanymi przez Zespoły Wojewódzkie PDO. Wyniki tych doświadczeń publikowane są w wydawnictwach regionalnych, a z pełnymi zestawami odmian również w tym opracowaniu. W roku 2007 założono i zrealizowano łącznie 69 doświadczeń. W 62 doświadczeniach dobory odmian opracowano w Pracowni WGO Roślin Motylkowatych i Traw COBORU. W siedmiu pozostałych badano zestawy odmian ustalone regionalnie. Realizowano sześć takich doświadczeń z grochem siewnym (pięć z odmianami o większych wymaganiach glebowych i jedno z formami o mniejszych wymaganiach glebowych) oraz jedno z bobikiem. Decyzję o wcześniejszym zakończeniu podjęto w stosunku do jednego doświadczenia z łubinem wąskolistnym, jednego z łubinem żółtym oraz jednego z grochem siewnym. W doświadczeniach z łubinami znaczne spadki temperatur w maja i późniejsza długotrwała susza spowodowały duże braki w obsadzie roślin uniemożliwiające wiarygodne porównanie odmian. Dyskwalifikacja statystyczna dotyczyła doświadczenia z odmianami łubinu żółtego. W sezonie wegetacyjnym 2007 po raz pierwszy założono łączone doświadczenia, w których obok odmian zarejestrowanych badano także kandydujące do krajowego rejestru (KR). Taki sposób badań realizowano w następujących gatunkach: bobiku, grochu siewnym (odmiany przeznaczone do uprawy na glebach lekkich) i łubinie żółtym. W przypadku analiz cech jakościowych kontynuowano je, jak w 2006 roku, dla nasion łubinów. Oznaczono zawartość białka, tłuszczu i alkaloidów w nasionach. Po raz pierwszy przebadano odmiany bobiku, grochu siewnego i soi pod kątem zawartości białka, a dodatkowo w przypadku soi zawartości tłuszczu. W odpowiedzi na zgłaszane przez żywieniowców zapotrzebowanie odnośnie jakości nasion, oznaczono zawartość włókna we wszystkich badanych gatunkach z wykluczeniem soi. Dodatkowo z racji łączenia doświadczeń urzędowych i PDO, dla wszystkich badanych odmian określono zawartość tanin w nasionach bobiku. Ponadto oznaczono intensywność pobierania wody przez nasiona grochu, odmian przydatnych do uprawy na glebach żyznych. Lokalizację doświadczeń w poszczególnych gatunkach ilustrują mapki. W roku 2007 warunki atmosferyczne pozwoliły na wczesne siewy. Około 60% doświadczeń założono w trzeciej dekadzie marca, 25% w pierwszej dekadzie kwietnia. W kolejnych dekadach tego miesiąca zakładano po 5% doświadczeń w każdej z nich. W pierwszej dekadzie maja założono 3 ostatnie doświadczenia z soją, pozostałe zaś w drugiej połowie kwietnia. Najistotniejsze informacje dotyczące przebiegu wegetacji opracowano dla poszczególnych gatunków. GROCH SIEWNY W większości doświadczeń dobre uwilgotnienie gleby po zimie i wczesny termin siewu sprzyjały wschodom roślin. Tylko w nielicznych miejscowościach gleba była przesuszona, co opóźniło i pogorszyło wschody grochu. Niekiedy zaraz po siewie wystąpiły przygruntowe przymrozki. W okresie początkowego rozwoju roślin utrzymywały się niekorzystne warunki, wywierając swój wpływ na kondycję roślin. Ich wzrost w części doświadczeń był przyhamowany. Główną przyczyną tego stanu były niskie temperatury, którym często towarzyszył brak opadów. W Kawęczynie w wyniku przymrozków obserwowano uszkodzenia roślin grochu. W niektórych doświadczeniach poprawa warunków atmosferycznych przed kwitnieniem skutkowała poprawą wigoru roślin. Faza w przypadku połowy doświadczeń była wyraźnie skrócona. Wynikało to z niekorzystnego przebiegu pogody (gorąco i su-

cho). Stan ten utrzymywał się długo, czego efektem było obserwowane niekiedy przysychanie kwiatów, ich opadanie, a także opadanie zawiązków strąków. W pozostałych doświadczeniach warunki przebiegu fazy były korzystne. W okresie poprzedzającym dojrzewanie, jak i w trakcie trwania tej fazy, pogoda była bardzo zróżnicowana. Lokalnie (Tomaszów Bolesławiecki, Karżniczka, Krzyżewo, Kochcice, Prusim) występowały opady o charakterze burzowym i silne wiatry powodujące wyleganie grochu. W Kochcicach określono je jako całkowite. Zdarzały się też opady gradu, którego skutkiem było pękanie strąków i osypywanie nasion. Poza normalnym przebiegiem dojrzewania wystąpiło też jego przyspieszenie z racji suszy i wysokich temperatur, jak i opóźnienie spowodowane nadmiarem opadów zwłaszcza w doświadczeniach na glebach lekkich. Także warunki w trakcie zbioru były zróżnicowane. W niektórych rejonach Polski opady opóźniły zbiór (Wyczechy, Kościelec). Doświadczenia na glebach żyznych w większości zebrano jednofazowo, dwufazowo jedynie w Białogardzie, Kochcicach i Kawęczynie. Doświadczenia na glebach lekkich zebrano dwufazowo (7) i jednofazowo (6). Poziom plonowania odmian grochu o większych wymaganiach glebowych był podobny jak w roku ubiegłym, a o mniejszych wymaganiach glebowych o 18% wyższy niż w roku 2006. Porównania te odnoszą się do wartości wzorca. BOBIK Wczesny termin siewu i występujące po nim niskie temperatury (także przymrozki) opóźniły w wielu stacjach wschody roślin. W większości doświadczeń były one dobre. Mniej wyrównane i nieco gorsze obserwowano w Bezku, Jeleniej Górze i Krzyżewie. Warunki w okresie początkowego wzrostu bobiku były zróżnicowane. W większości stacji odnotowano przygruntowe przymrozki, a lokalnie brak opadów po wschodach roślin, co negatywnie wpłynęło na wegetację. W przypadku niektórych doświadczeń rośliny były niższe niż w ubiegłych latach badań. Kwitnienie bobiku przebiegało częściowo w niekorzystnych warunkach termiczno-wilgotnościowych. W tym czasie wystąpił brak opadów i bardzo wysokie temperatury powietrza. W kilku stacjach obserwowano skrócenie tej fazy połączone z zasychaniem i opadaniem kwiatów, przyhamowaniem oraz ograniczeniem wiązania strąków. Niekiedy pojawiały się burze z silnym wiatrem i opadami, w wyniku których dochodziło do wylegania i obłamywania roślin. W połowie doświadczeń dojrzewanie bobiku było przyspieszone, a lokalnie gwałtowne. Spowodowało to zmniejszenie różnic w terminie dojrzewania między odmianami niesamokończącymi i samokończącymi wegetację. Zbioru bobiku dokonywano techniką jednofazową, jedynie w Węgrzcach wylegnięte rośliny zebrano dwufazowo. W kilku stacjach deszczowa aura utrudniała i opóźniała zbiory, co przełożyło się na gorszą jakość nasion. Średnio poziom plonowania bobiku (wzorca) był o 25% wyższy niż w 2006 roku. ŁUBIN WĄSKOLISTNY Wczesna wiosna i dobre warunki glebowe pozwoliły na wykonanie wczesnych siewów. Wschody roślin w większości założonych doświadczeń określono jako dobre i bardzo dobre. W fazie początkowego rozwoju warunki uległy zmianie. W wielu rejonach kraju notowano bardzo suchy kwiecień, a wiosenny niedostatek opadów skutkował pogorszeniem stanu roślin i przyhamowaniem wzrostu. Dodatkowo w większości stacji było zimno i pojawiły się przymrozki, które odnotowywano jeszcze w maja. Spadki temperatur wywierały niekorzystny wpływ na rośliny. W Wyczechach obserwowano wymarznięcie pojedynczych roślin. Najtrudniejsze warunki wiosną panowały w Nowym Lublińcu. Po majowych przymrozkach (nawet do 10,1 o C) nastąpił czas długotrwałej suszy. Wyraźnie osłabione przez mróz rośliny w późniejszym czasie zaczęły zasychać i wypadać. W związku ze złym stanem poletek, a szczególnie brakami w obsadzie, doświadczenie to wcześniej zakończono. Intensywność wzrostu roślin była większa w drugiej połowie maja z racji sprzyjających warunków (odpowiednia ilość opadów). Faza zazwyczaj przebiegała w okresie suszy i wysokich temperatur. W wyniku tego w Głodowie i Kawęczynie była ona skrócona. We Wrócikowie obserwowano opadanie kwiatów na pędzie głównym i słaby rozwój pędów bocznych. W Marianowie notowano wydłużenie fazy odmian późniejszych w stosunku do wczesnych. Także warunki do wykształcania nasion odmian późniejszych były lepsze. W czasie zawiązywania strąków i wypełniania nasion, w połowie prowadzonych doświadczeń, pogoda była sprzyjająca (dostatek wody). W pozostałych natomiast posucha powodowała słabe zawiązywanie strąków i przedwczesne ich zasychanie. W Kawęczynie dojrzewanie określono jako gwałtowne. W kilku lokalizacjach w końcowej fazie dojrzewania pojawiły się opady, które zakłóciły jej przebieg. W Marianowie i Wyczechach przeprowadzono desykację roślin. Wszystkie doświadczenia zebrano jednofazowo. W Głodowie, w bardzo dużym nasileniu wystąpiła fuzarioza, a stopień porażenia wyraźnie różnicował genotypy. W skrajnych przypadkach miał on decydujący wpływ na niski poziom zebranych plonów. Wśród badanych odmian wy-

różniały się te, które zdecydowanie lepiej radziły sobie w sytuacji porażenia, a więc wykazywały mniejszą podatność na fuzariozę. W żadnej ze stacji nie stwierdzono wystąpienia antraknozy. Średni poziom plonowania wzorca był o 20% wyższy w porównaniu z rokiem 2006. ŁUBIN ŻÓŁTY Termin założenia większości doświadczeń był wczesny, jedynie w Uhninie i Nowej Wsi Ujskiej nadmiar wody w glebie opóźnił rozpoczęcie prac polowych, a tym samym zasiewy. Po siewie przeważały niekorzystne warunki niskie temperatury i brak opadów, co nie sprzyjało wschodom roślin. Największe braki w obsadzie roślin wystąpiły w Ruskiej Wsi i Nowym Lublińcu konieczna była dyskwalifikacja doświadczeń. Bardzo dobre wschody zanotowano jedynie w Bobrownikach i Nowej Wsi Ujskiej, a dobre w Uhninie, Tomaszowie Bolesławieckim i w Pokoju. Zgorzel siewek spowodowała zmniejszenie obsady roślin w Sulejowie. Początkowy rozwój roślin był powolny. Przyczyniły się do tego występujące w tym okresie chłody i znaczne przymrozki, a lokalnie brak opadów. Kwitnienie i zawiązywanie strąków łubinu żółtego w kilku stacjach przebiegało w warunkach niedoboru opadów i wysokich temperatur. Było to szczególnie niekorzystne dla odmian samokończących. Pod koniec wystąpiły opady deszczu, które przedłużyły kwitnienie tylko u odmian niesamokończących. W kilku stacjach obserwowano intensywny rozwój rozgałęzień bocznych. Lokalnie opady deszczu o dużym nasileniu spowodowały znaczne wyleganie roślin (Uhnin, Tomaszów Bolesławiecki). Opady i duża wilgotność powietrza sprzyjały wystąpieniu antraknozy w końcowej fazie wegetacji (Pokój, Nowa Wieś Ujska). Deszczowa pogoda opóźniła dojrzewanie niesamokończących odmian łubinu żółtego. Duża liczba rozgałęzień u tych odmian spowodowała, że niektóre z nich dojrzewały nierównomiernie. Sporadycznie konieczna była desykacja. W czasie zbiorów warunki były zróżnicowane. Również tam, gdzie wystąpiły utrudnienia, zbiór przeprowadzono bez większych strat. Przeważał zbiór jednofazowy, tylko w trzech stacjach wykonano go dwufazowo (Świebodzin, Uhnin, Marianowo). Poziom plonowania wzorca łubinu żółtego był podobny jak w roku 2006. SOJA Terminy założenia doświadczeń z soją były bardzo zróżnicowane między końcem drugiej dekady kwietnia a końcem pierwszej dekady maja. W niektórych rejonach Polski odpowiednie warunki atmosferyczne pozwoliły na wyjątkowo wczesny termin siewów. W kilku stacjach notowano przymrozki w kwietniu i maju, które jednak nie miały negatywnego wpływu na zasiewy. Przyczynami gorszych wschodów było wystąpienie suszy wiosennej (Bezek) lub zaskorupienie gleby po obfitych opadach poprzedzonych suszą (Naroczyce). Dzięki wysokim temperaturom i dostatkowi opadów warunki początkowego rozwoju roślin były raczej sprzyjające, choć w Bezku i Naroczycach był on nieznacznie przyhamowany. Grosze warunki wzrostu spowodowane były okresowymi suszami. W zdecydowanej większości stacji doświadczalnych aura typowa dla gatunku ciepłolubnego (wysokie temperatury i opady) stymulowała intensywny wzrost wegetatywny roślin, a także później następujące fazy generatywne i zawiązywania strąków. Faza trwała przeciętnie dwa tygodnie. Szczególnie długo soja kwitła w Bezku i Przecławiu rejonie najlepszym do uprawy tego gatunku. W Sulejowie i Bezku częste opady sprzyjały rozwojowi bakteryjnej plamistości soi. Stosunkowo wyższe niż w 2006 roku rośliny miały większe tendencje do wylegania. W trakcie dojrzewania pogoda była korzystna (ciepło, sucho) i pozwalała na prawidłowy jego przebieg. Rośliny dojrzewały równomiernie. Jedynie w Zadąbrowiu było ono przyspieszone w wyniku długiego okresu posuchy poprzedzającego tę fazę. Z tego względu, w stacji tej, odnotowano wyraźnie niższe plony w porównaniu do lat ubiegłych. Soja dojrzewała średnio prawie dwa tygodnie wcześniej. Konsekwentnie dojrzałość techniczną osiągała szybciej w porównaniu z 2006 rokiem we wszystkich stacjach. Większość doświadczeń zebrano dwufazowo w sprzyjających warunkach, w Pawłowicach natomiast jednofazowo. Plon nasion wzorca był średnio o 10% wyższy niż w 2006 roku.

Tabela 1 ROŚLINY STRĄCZKOWE. Warunki polowe i agrotechniczne doświadczeń na nasiona. Rok zbioru 2007 Groch siewny odmiany Wyszczególnienie jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne pastewne Bobik Łubin wąskolistny Łubin żółty Soja 1 2 3 4 5 6 Średnia rolnicza wartość gleb 78 66 78 64 58 82 w 100 o skali IUNG Kompleks przydatności rolniczej gleb: % doświadczeń - 1 15 23 43-2 54 8 38 29-3 8 8 8 14-4 23 61 23 67 50 14-5 23 33 40-7 10-11 8 Odczyn gleby (ph w KCl): - powyżej 7,2 15 14-6,6 7,2 38 23 31 33 30 29-5,6 6,5 62 77 54 67 60 57-4,6 5,5 10 Przedplon: - zboża 92 69 92 100 80 71 - burak cukrowy 8 - rzepak 8 8 29 - gorczyca 8 10 - ziemniak 15 10 Wapnowanie: - po przedplonie 38 23 23 10 14 - pod przedplon 23 23 23 50 20 43 - pod przed przedplon 8 15 17 20 14 - wcześniej 15 31 38 33 30 - nie stosowano 15 8 15 20 29 Nawożenie mineralne: kg czystego składnika na 1 ha - P 2 O 5 średnio 52 39 66 27 32 56 - K 2 O średnio 95 85 141 63 60 95 - N zakres 0-40 0-30 15-40 0-30 20-69 % doświadczeń Zaprawianie nasion 92 100 100 100 100 100 Zastosowanie nitraginy 92 92 92 100 90 86 Termin siewu: - 3 dek. III 69 69 77 83 50-1 dek. IV 31 23 23 17 40-2 dek. IV 8 10 14-3 dek. IV 43-1 dek. V 43 Kol. 2-6: dokładność niektórych danych przybliżona

Tabela 1 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne i doświadczenia. Rok zbioru 2007 Odmiana Hodowca Materiał siewny zdolność kiełkowania masa 1000 nasion Rok zarejestrowania Planowana obsada roślin do obliczenia ilości wysiewu Ilość wysiewu % g szt./m 2 kg/ha 1 2 3 4 5 6 1 Baryton*/** 2005 Südwestsaat GbR DE 95 253 110 293 2 Bohun* 2005 PHR Tulce 96 199 110 228 3 Boruta* 2007 HR Szelejewo 76 230 110 333 4 Brylant* 2002 HR Szelejewo 87 340 110 430 5 Ezop* 2004 HR Szelejewo 96 243 120 304 6 Goplik* 2007 HR Szelejewo 95 241 120 304 7 Kavalir* 2007 Selgen a. s. CZ 90 275 110 336 8 Kuroch* 2005 HR Szelejewo 92 230 110 275 9 Medal* 2007 HR Smolice 90 260 100 289 10 Merlin* 2001 HR Smolice 91 265 110 320 11 Phönix*/** 2005 Südwestsaat GbR DE 96 277 110 317 12 Ramrod* 1995 HR Szelejewo 96 254 120 318 13 Santana* 2005 Lochow-Petkus GmbH DE 98 291 110 327 14 Set 2000 PHR Tulce 96 263 100 274 15 Tarchalska* 2004 HR Szelejewo 86 240 120 335 16 Terno* 2006 Selgen a. s. CZ 90 310 110 379 17 Turkus* 2001 HR Szelejewo 81 240 110 326 18 Wenus* 2003 HR Szelejewo 75 260 110 381 19 Zekon* 2005 Selgen a. s. CZ 90 230 110 281 Bilans doświadczeń: założone 12 + 2 wyłączone z opracowania 1 przyjęte do syntezy 11 + 2 Kol. 1: * typ afila, ** odmiana pastewna Kol. 3: PHR Poznańska Hodowla Roślin, HR Hodowla Roślin Kol. 1, 3: nazwy odmian i ich hodowców podano zgodnie ze stanem aktualnym w momencie przekazania publikacji do druku (dotyczy wszystkich gatunków)

Tabela 2 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Daty siewu i omłotu oraz średnia długość okresów. Rok zbioru 2007 Miejscowość Data siewu dz./m-c wschodów Długość okresu od siewu do dojrzewania dojrzałości technicznej Długość okresu od do końca Data omłotu liczba dni dz./m-c 1 2 3 4 5 1 Krzyżewo 28.03 21 65 103 109 12 17-21.07 2 Słupia 29.03 20 64 93 99 8 19.07 3 Karżniczka 28.03 21 67 99 106 11 20.07 4 Pawłowice 27.03 20 64 87 93 13 16.07 5 Kawęczyn 29.03 19 62 99 105 17 18.07 6 Kochcice 26.03 22 64 100 106 14 16.07 7 Czesławice 6.04 18 60 95 101 12 27.07 8 Kościelna Wieś 30.03 18 62 94 101 11 16.07 9 Rychliki 3.04 20 62 97 105 9 20.07 10 Zybiszów 5.04 20 56 85 91 12 16.07 11 Białogard 29.03 20 66 102 108 14 19 i 23.07 12 Głębokie 31.03 20 59 88 94 14 19.07 13 Krzemlin 3.04 14 58 83 94 14 24.07

Tabela 3 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Ważniejsze cechy użytkowe wyniki średnie z poszczególnych doświadczeń. Rok zbioru 2007 Plon nasion odmian Różnica w plonie Masa Wysokość liściastej wąsolistnej Miejscowość wszystkich nasion 1000 roślin Set Ramrod kol.3 - kol. 4 nasion dt z ha g cm 1 2 3 4 5 6 7 1 Krzyżewo 60,2 60,5 60,1 0,4 320 94 2 Słupia 59,8 56,0 55,9 0,1 305 79 3 Karżniczka 56,6 58,8 56,3 2,5 278 84 4 Pawłowice 54,3 55,7 51,3 4,4 298 88 5 Kawęczyn 49,0 45,7 44,4 1,3 315 82 6 Kochcice 46,4 44,1 45,1-1,0 289 81 7 Czesławice 43,3 32,9 43,5-10,6 299 87 8 Kościelna Wieś 40,6 37,8 40,2-2,4 289 98 9 Rychliki 39,0 40,2 36,4 3,8 247 71 10 Zybiszów 34,9 34,0 32,0 2,0 272 71 11 Białogard 30,9 28,6 30,5-1,9 235 91 12 Głębokie 30,5 33,2 29,5 3,7 288 73 13 Krzemlin 28,5 29,0 24,1 4,9 308 93 Średnia 2007 44,2 42,8 42,2 0,6 288 84 2006 46,0 45,6 43,3 2,3 256 81 cd. tabeli 3 Wyleganie NRI przy w fazie w fazie końca α = 0,05 Miejscowość odmiany odmiany przed dla plonu najwcześ- najpóźniej- najwcześ- najpóźniej- zbiorem nasion niejszej szej niejszej szej skala 9 o w % średniej 1 8 9 1 Krzyżewo 9,0 9,0 8,8 8,6 3,8 5,91 2 Słupia 9,0 9,0 9,0 9,0 5,3 4,62 3 Karżniczka 9,0 9,0 9,0 7,9 6,6 12,29 4 Pawłowice 9,0 9,0 9,0 8,8 3,5 4,82 5 Kawęczyn 9,0 9,0 9,0 9,0 4,8 5,20 6 Kochcice 9,0 9,0 8,6 8,4 1,1 5,49 7 Czesławice 9,0 9,0 9,0 8,9 4,5 6,68 8 Kościelna Wieś 9,0 9,0 8,8 7,8 3,0 6,24 9 Rychliki 9,0 9,0 9,0 9,0 6,1 13,03 10 Zybiszów 9,0 9,0 9,0 9,0 5,1 10,10 11 Białogard 9,0 9,0 6,7 5,2 1,0 6,31 12 Głębokie 8,8 8,7 8,4 8,3 4,5 8,28 13 Krzemlin 9,0 9,0 9,0 8,6 2,5 19,64 Średnia 2007 9,0 9,0 8,7 8,3 4,0 2006 9,0 9,0 8,8 8,4 7,3

Tabela 4 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Cechy rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007, 2006 Udział doświad- Udział roślin Plon nasion Masa czeń, w których Wysokość Równomierność zielonych przed Liczba 1000 odmiana plono- roślin dojrzewania zbiorem roślin Odmiana procent nasion dt z ha wała co najmniej jednofazowym wzorca 5% lepiej od g cm skala 9 o % szt./m2 odchylenia średniej ogólnej od wzorca % odchylenia od wzorca 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 2 3 4 5 6 7 8 Wzorzec 45,5 45,9 287 256 84 81 8,5 8,4 0,7 0,4 xx xx 1 Baryton*/** 99-0,6 2,6 23 60-28 -22-1 2 0,3 0,1-0,6-0,2 0 2 2 Bohun* 99-0,5-2,2 31 10-42 -43-7 -5 0,2 0,0-0,4 0,0-4 2 3 Boruta* 98-1,1 23 27 4-0,4 0,2-3 4 Brylant* 91-4,2 0,7 8 30 30 41-1 0 0,1 0,0-0,6-0,2-3 2 5 Ezop* 100 0,0-0,1 31 20 2 9 6 5-0,2-0,1 0,6-0,1-8 0 6 Goplik* 97-1,4 31-1 11-0,3 1,6-5 7 Kavalir* 99-0,5 31 3 1-0,1-0,1 0 8 Kuroch* 102 0,8-0,1 62 10 10 8 0 2-0,3-0,4 2,0 2,4-2 2 9 Medal* 92-3,7 8 1-2 0,2-0,5 3 10 Merlin* 92-3,6-1,4 8 10-21 -15-5 2-0,4-0,1 0,4-0,1-5 3 11 Phönix*/** 98-0,7 0,1 38 10 3 0 0 1-0,4-0,1 0,5-0,1-4 1 12 Ramrod* 93-3,2-2,8 0 0 23 31-4 -6 0,2 0,1-0,5 0,1-6 0 13 Santana* 98-0,9 1,4 31 20 6 5-4 -3 0,2 0,3-0,5-0,3-2 1 14 Set 94-2,7-0,2 8 10 0 3-6 -4 0,0 0,0-0,5-0,1 2 3 15 Tarchalska* 104 2,0 2,8 77 70-10 -7 1 4 0,0-0,2-0,2-0,4-5 0 16 Terno* 103 1,3 1,6 54 60 25 21 7 8 0,0 0,2 0,0-0,3-2 -1 17 Turkus* 95-2,4-1,4 15 0 9 23 2 1 0,2 0,0-0,4-0,4-2 -4 18 Wenus* 96-1,8 0,0 15 30-22 -15-2 -1 0,2 0,1-0,6-0,4 0 2 19 Zekon* 95-2,1 1,4 15 60-15 -18 1 0 0,3 0,3-0,5-0,4-3 3 Liczba doświadczeń 13 10 13 10 12 10 13 10 13 10 12 9 13 10 Wzorzec: kol. 2 w roku 2007: Ezop, Santana, Tarchalska, Terno, Turkus; w roku 2006: Ramrod, Set, Tarchalska, Terno, Turkus; kol. 3-7 wszystkie odmiany badane w danym roku; kol. 8: xx wielkości zalecane dla odmian podane w tabeli 1; wartość NRI przy α = 0,05 wynosiła dla plonu nasion: w roku 2007 2,11 dt z ha, w roku 2006 2,36 dt z ha Kol. 1: * typ afila, ** odmiana pastewna

cd. tabeli 4 Ocena stanu Długość okresu od siewu do Długość okresu Ocena ogólnego w Pękanie Osypywanie od do dojrzewania dojrzałości technicznej wschodów fazie strąków nasion końca Odmiana 2007 skala 9 o liczba dni odchylenia od wzorca 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 9 10 11 12 13 14 Wzorzec 8,5 8,5 8,4 8,4 9,0 8,9 8,8 8,9 62 62 94 88 101 92 12 12 1 Baryton*/** 0,0 0,1 0,1 0,2 0,0 0,0-0,1 0,0 0 0-1 -1-1 -1 0 0 2 Bohun* -0,2 0,0 0,0-0,4 0,0 0,0 0,0 0,0 1 1 1 1 0 0 0-1 3 Boruta* 0,1 0,1-0,1 0,0 1 1 1-1 4 Brylant* -0,1-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-3 -3-2 0-1 0 1 2 5 Ezop* 0,0 0,0 0,1-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 1 2 2 1 1 1 0-1 6 Goplik* 0,0 0,0 0,0 0,0-1 2 2 3 7 Kavalir* 0,1 0,1 0,0 0,0 0 0 0 0 8 Kuroch* 0,1-0,1-0,1 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0 3 2 2 1 2 2-2 -1 9 Medal* 0,1 0,0 0,0 0,1 0-1 -1-1 10 Merlin* -0,2-0,1-0,2-0,3-0,1 0,0 0,0 0,0 3 2 1 1 1 0-1 -1 11 Phönix*/** 0,2 0,1 0,1 0,2 0,0-0,1-0,1-0,1 0 0 1 0 2 0 0 1 12 Ramrod* 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1-1 0-1 0-1 0 1-1 13 Santana* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-2 -3-1 -2-1 -1 1 1 14 Set 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0 0,1 0,0 0,1 0-1 -1-1 -1 0-1 1 15 Tarchalska* 0,1 0,2 0,2 0,4 0,0 0,0 0,0 0,0-1 -1 0 1 0 0 0 1 16 Terno* -0,2-0,1 0,0 0,2 0,0 0,0-0,1 0,0 0 1 1 0 1 0 0-1 17 Turkus* -0,1-0,4-0,1-0,3 0,0 0,1 0,1 0,1-1 -1-1 0-1 0 1 1 18 Wenus* 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0-2 -2-2 -2-2 -1 1 1 19 Zekon* -0,1 0,1-0,2 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 2 2 0 0 0 0-2 -3 Liczba doświadczeń 13 10 13 10 13 10 13 9 13 10 13 9 13 9 13 10 Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku Kol. 1: * typ afila, ** odmiana pastewna

cd. tabeli 4 Odmiana Wyleganie w fazie w fazie końca odmiany odmiany przed najwcześ- najpóźniej- najwcześ- najpóźniej- zbiorem niejszej szej niejszej szej fuzaryjnego więdnięcia grochu skala 9 o odchylenia od wzorca zgorzelowej plamistości grochu Występowanie chorób mączniaka prawdziwego grochu rdzy grochu mączniaka rzekomego 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 15 16 Wzorzec 9,0 9,0 9,0 9,0 8,7 8,8 8,4 8,4 4,0 7,3 8,6 8,9 8,5 9,0 8,8 8,7 8,2 8,4 8,0 8,0 1 Baryton*/** 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 0,1 0,0-0,4 0,2 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0-0,1 0,6 0,4 1,0 0,0 2 Bohun* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,9 0,0 0,1-0,1 0,0-0,1-0,1-0,7-0,2 0,0-0,2 3 Boruta* 0,0 0,0 0,1 0,2 0,6 0,1 0,0 0,0-0,2 1,0 4 Brylant* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1 0,1-0,2 0,6-0,1-0,1 0,1-0,1 0,0-0,1-0,4-0,1 0,0-0,2 5 Ezop* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,2 0,3 0,3 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1-0,4-0,2 0,0 0,3 6 Goplik* 0,0 0,0-0,1-0,2 0,3 0,2 0,1 0,0-0,4 0,0 7 Kavalir* 0,0 0,0 0,0 0,1 0,3 0,0 0,1-0,1 0,1-1,0 8 Kuroch* -0,1 0,0-0,1 0,0 0,0 0,1 0,1 0,2 0,6 0,6 0,1 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 0,1-0,1 0,3 0,0 9 Medal* 0,0 0,0 0,1 0,2 0,1-0,1-0,1 0,0 0,1-1,0 10 Merlin* 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0-0,1-0,2-1,0-0,7-0,1-0,1-0,1 0,0-0,2-0,1 0,1 0,0 0,0 0,3 11 Phönix*/** 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,2 0,4 0,5 0,0-0,1 0,0-0,1-0,1-0,1-0,4-0,4-0,5 0,0 12 Ramrod* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,1 0,1 0,3-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,3 0,3-0,7-0,5 13 Santana* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,4 0,3 1,2 0,9-0,1-0,1-0,1 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0-0,2-0,7 14 Set 0,0 0,0-0,1-0,1-0,4-0,4-1,1-1,0-1,5-1,2-0,1 0,1-0,1 0,0 0,1 0,0-0,4-0,5 0,0 0,0 15 Tarchalska* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,2 0,1 0,2 0,2 0,6 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,5-0,2 16 Terno* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0-0,2-0,4 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,1-0,4 0,0 0,0 0,3 17 Turkus* 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0-0,1-0,1-0,2-0,5 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,3 0,0 0,5-0,5 18 Wenus* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,2 0,2 0,1 0,5-0,1 0,0 0,0 0,0 0,2 0,0 0,6 0,5 0,0 0,0 19 Zekon* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,2 0,1 0,1-0,5 0,2 0,1 0,1-0,2 0,0 0,0 0,1 0,3 0,3 0,8 0,0 Liczba doświadczeń 13 10 13 10 13 10 13 10 13 10 13 10 13 10 13 10 1 2 1 1 Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku Kol. 1: * typ afila, ** odmiana pastewna

Tabela 5 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Frakcje nasion w procentach (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2007, 2006 Pozostałość nasion na sicie o średnicy oczek Udział nasion o średnicy mniejszej Odmiana 7 mm 6 mm 5 mm od 5 mm 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 2 3 4 5 Wzorzec 22,3 13,2 65,7 65,7 10,0 20,2 2,0 0,9 1 Baryton*/** -14,5-6,6 3,8-4,6 10,1 10,8 0,6 0,4 2 Bohun* -15,2-8,7-2,5-22,1 16,9 29,6 0,8 1,2 3 Boruta* 21,7-15,1-5,7-0,9 4 Brylant* 8,8 7,7-4,9 5,0-4,3-12,7 0,4 0,0 5 Ezop* 1,5 0,7 3,8 11,6-4,2-11,8-1,1-0,5 6 Goplik* -9,0 9,5-0,1-0,4 7 Kavalir* -5,2 5,5-0,8 0,5 8 Kuroch* 1,2 0,3-2,0 0,3 0,9-0,7-0,1 0,1 9 Medal* 10,6-7,3-3,3 0,0 10 Merlin* -1,6-2,8 0,6 5,8 0,4-2,9 0,6-0,1 11 Phönix*/** 9,5-0,6-5,2 7,8-4,0-6,9-0,3-0,3 12 Ramrod* 13,4 15,4-8,3-3,8-4,9-11,2-0,2-0,4 13 Santana* -8,9-2,9 6,5 3,8 2,7-0,9-0,3 0,0 14 Set -4,2-3,9 6,7 9,1-2,4-5,1-0,1-0,1 15 Tarchalska* -4,1-1,8 4,2 0,8-0,1 0,6 0,0 0,4 16 Terno* 10,8 5,3-7,4 1,1-3,6-6,0 0,2-0,4 17 Turkus* 4,5 10,7-0,1 4,3-4,3-14,7-0,1-0,3 18 Wenus* -10,3-3,3 5,3 3,3 4,3 0,2 0,7-0,2 19 Zekon* -9,1-4,9 6,9 1,9 2,5 3,3-0,3-0,3 Liczba doświadczeń 10 8 10 8 10 8 10 8 Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku Kol. 1: * typ afila, ** odmiana pastewna

Tabela 6 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Cechy jakościowe nasion (odchylenia od wzorca). Rok zbioru 2007 Odmiana Intensywność pobierania wody przyrost wagi po określonym czasie moczenia (w godzinach) 1 3 5 7 24 Zawartość włókna surowego Uszkodzenia nasion przez % suchej masy % 1 2 3 4 5 6 Zawartość białka ogólnego pachówkę strąkóweczkę strąkowca Wzorzec 33,7 63,7 78,3 87,4 107,7 21,8 6,0 0,9 1,7 1 Baryton*/** -5,7-1,8-4,4 0,5-0,4-0,4 0,2-0,1-0,2 2 Bohun* -12,6-9,8-11,5-5,7-0,7-0,7 0,6 0,3 0,3 3 Boruta* -16,9-14,6-9,2-7,6-3,8-0,6 0,0 0,0 0,0 4 Brylant* 8,7 5,6 3,4 2,8 0,3 0,4-0,1-0,3 1,7 5 Ezop* -17,1-13,3-14,4-8,5-5,7-0,1-0,3 0,4 0,1 6 Goplik* -19,0-21,6-15,4-11,5-2,1-0,7-0,3 0,2 0,2 7 Kavalir* -15,6-9,2-3,2-0,5 0,3 0,6-0,1-0,2-0,3 8 Kuroch* -16,5-17,0-18,7-11,7-5,9-0,4-0,4 0,2 0,2 9 Medal* -12,0-12,8-10,0-8,3-5,4-0,5 0,3-0,2 0,0 10 Merlin* -15,9-16,2-11,9-9,8-5,9 0,4 0,4-0,1-0,3 11 Phönix*/** -8,9-6,2-2,5-0,1 1,3 1,1 0,2 0,1 0,4 12 Ramrod* -11,5-10,1-6,9-6,5-5,9 0,1 0,0 0,0-0,6 13 Santana* -17,7-15,2-9,2-6,3-0,4 0,5-0,1-0,2 0,3 14 Set -10,5-5,3-2,4-1,6 1,4 0,1-0,1 0,1-0,4 15 Tarchalska* -15,5-13,4-14,3-8,8-5,7-0,6 0,0-0,3-0,3 16 Terno* -17,8-14,0-7,0-2,4 1,0 0,4-0,3 0,1-0,3 17 Turkus* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,6 0,0-0,1-0,2 18 Wenus* -11,6-8,7-10,7-4,7-2,8 0,0 0,1 0,1 0,7 19 Zekon* -11,9-10,2-7,7-6,6-1,6-0,2 0,1-0,1-1,1 Liczba doświadczeń Wzorzec: kol. 2 odmiana Turkus, pozostałe kolumny wszystkie badane odmiany Kol. 1: * typ afila, ** odmiana pastewna 4 10 5 3 3

Tabela 7 GROCH SIEWNY. Odmiany pastewne i doświadczenia. Rok zbioru 2007 Odmiany Rok zarejestrowania Hodowca Materiał siewny zdolność kiełkowania masa 1000 nasion Plano - wana obsada roślin do obliczenia ilości wysiewu Ilość wysiew u % g szt./m 2 kg/ha 1 2 3 4 5 6 wysokie 1 Fidelia NZ 1980 PHR Tulce 98 136 80 111 2 Marych* N 2003 HR Smolice 93 216 100 232 3 Roch NZ 2000 PHR Tulce 98 171 80 140 średniowysokie 4 Eureka N 2003 PHR Tulce 96 308 100 321 5 Gwarek N 2004 PHR Tulce 98 239 100 244 6 Hubal N 2005 HR Szelejewo 75 220 100 293 7 Koliber N 2005 PHR Tulce 98 241 100 246 8 Milwa* N 2005 HR Smolice 93 242 110 286 9 Pomorska* N 2000 PHR Tulce 84 263 110 344 10 Sokolik* N 2001 PHR Tulce 96 225 110 258 11 Wiato N 1998 PHR Tulce 91 192 100 211 Bilans doświadczeń: - założone i przyjęte do syntezy 12 + 1 Kol. 1: * typ afila; N odmiana nasienna, NZ odmiana nasienno - zielonkowa Kol. 3: PHR Poznańska Hodowla Roślin, HR Hodowla Roślin Tabela 8 GROCH SIEWNY. Odmiany pastewne. Daty siewu i omłotu oraz średnia długość okresów. Rok zbioru 2007 Długość okresu od siewu do Długość Data okresu od Data dojrzałości Miejscowość siewu wschodów omłotu kwitnie- dojrzewa- techniczdo końca nia nia nej dz./m-c dz./m-c liczba dni 1 2 3 4 5 1 Pawłowice 27.03 19 68 87 93 11 16.07 2 Prusim 31.03 17 65 137 142 16 2.09 3 Marianowo 5.04 20 66 97 112 11 2.08 4 Głodowo 26.03 18 67 100 107 14 16.07 5 Tomaszów 10.04 12 59 95 97 9 27.07 Bolesławiecki 6 Przecław 29.03 20 65 99 103 12 18.07 7 Ruska Wieś 30.03 25 70 106 109 8 2.08 8 Wyczechy 30.03 19 70 104 110 11 24 i 27.07 9 Bobrowniki 29.03 16 65 98 104 12 16 i 21.07 10 Kościelec 30.03 16 63 89 97 12 16.07 11 Świebodzin 2.04 14 60 91 96 12 16.07 12 Białogard 29.03 20 69 102 108 11 20 i 23.07 13 Cicibór 12.04 14 59 90 97 8 26 i 28.07

Tabela 9 GROCH SIEWNY. Odmiany pastewne. Ważniejsze cechy użytkowe wyniki średnie z poszczególnych doświadczeń. Rok zbioru 2007 Plon nasion odmian Różnica Miejscowość wszystkich wysokich w plonie Masa Wysokość średnionasion 1000 roślin wysokich kol.3 - kol.4 nasion dt z ha g cm 1 2 3 4 5 6 7 1 Pawłowice 47,4 41,5 49,7-8,2 204 96 2 Prusim 47,0 36,9 50,7-13,8 247 103 3 Marianowo 45,5 32,9 50,2-17,3 276 90 4 Głodowo 45,4 35,4 49,1-13,7 261 100 5 Tomaszów 42,9 40,7 43,7-3,0 248 76 Bolesławiecki 6 Przecław 40,0 30,5 43,5-13,0 218 89 7 Ruska Wieś 36,5 31,5 38,3-6,8 261 79 8 Wyczechy 34,3 22,2 38,8-16,6 222 92 9 Bobrowniki 33,4 26,5 35,9-9,4 235 88 10 Kościelec 29,3 23,7 31,4-7,7 218 83 11 Świebodzin 26,8 23,9 27,9-4,0 255 95 12 Białogard 25,8 24,9 26,1-1,2 149 95 13 Cicibór Duży 20,7 20,9 20,6 0,3 247 74 Średnia cd. tabeli 9 2007 36,5 30,1 38,9-8,8 234 89 2006 32,4 29,6 33,8-4,2 208 93 Wyleganie NRI przy w fazie w fazie końca α = 0,05 Miejscowość odmiany odmiany przed dla plonu najwcześ- najpóźniej- najwcześ- najpóźniej- zbiorem nasion niejszej szej niejszej szej skala 9 o w % średniej 1 8 9 1 Pawłowice 8,9 8,8 7,7 7,6 2,2 12,44 2 Prusim 7,1 5,6 2,3 1,0 1,0 6,86 3 Marianowo 8,9 8,8 8,4 5,6 2,0 11,92 4 Głodowo 8,9 8,9 8,7 7,8 4,7 21,37 5 Tomaszów 8,8 8,3 7,7 6,0 1,0 9,07 Bolesławiecki 6 Przecław 8,2 8,2 7,7 7,3 3,4 4,48 7 Ruska Wieś 9,0 8,6 8,4 7,2 2,4 14,76 8 Wyczechy 8,7 8,6 8,2 4,8 1,4 5,48 9 Bobrowniki 9,0 8,7 7,7 6,1 3,5 7,40 10 Kościelec 8,9 8,7 8,6 6,9 2,4 13,46 11 Świebodzin 8,5 8,4 7,3 6,9 2,4 9,80 12 Białogard 8,6 8,3 7,1 4,9 1,2 8,42 13 Cicibór Duży 8,7 7,9 6,8 6,2 1,9 9,39 Średnia 2007 8,6 8,3 7,4 6,0 2,3 2006 8,7 8,1 7,6 6,9 4,6

Tabela 10 GROCH SIEWNY. Odmiany pastewne. Cechy rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007, 2006 Udział doświad- Udział roślin Zawartość Plon nasion Masa czeń, w których Wysokość Równomierność zielonych przed białka 1000 odmiana plono- roślin dojrzewania zbiorem ogólnego Odmiana procent nasion dt z ha wała co najmniej jednofazowym wzorca 5% lepiej od g cm skala 9 o % % s.m. odchylenia średniej ogólnej odchylenia od wzorca od wzorca % 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 1 2 3 4 5 6 7 8 włókna surowego Wzorzec 39,8 33,6 234 208 89 93 8,3 8,0 1,6 0,6 22,8 6,1 1 Fidelia 69-12,4-5,7 8 11-49 -40 19 18 0,1 0,1-0,1-0,6-0,6 0,3 2 Marych* 78-8,7-3,1 0 0-27 -25 28 27 0,0 0,0-0,3-0,5 1,4 0,0 3 Roch 80-7,9-4,5 15 0-43 -30 26 22-0,1-0,3 1,1 0,1-0,3 0,1 4 Eureka 94-2,5 1,7 46 67 42 42-8 -10-0,1 0,2 0,2 0,2-0,1-0,1 5 Gwarek 100 0,0-0,3 69 44 23 15 0-2 -0,2-0,7 0,6 0,6 0,1-0,2 6 Hubal 101 0,5 1,2 77 67 29 31-9 -10 0,2 0,2-0,5 0,0 0,7-0,1 7 Koliber 97-1,3-0,9 38 33 32 31-9 -10-0,2-0,5 0,6 0,5 0,5-0,3 8 Milwa* 96-1,4 1,7 46 56 12 15-19 -22 0,4 0,7-1,5-0,5-0,4 0,0 9 Pomorska* 95-1,9-0,3 38 33 8-5 -10-14 0,0 0,1-0,2 0,3-0,7 0,4 10 Sokolik* 101 0,3-0,8 77 33 8 7-11 -13 0,0-0,1-0,3 0,2-1,4 0,2 11 Wiato 98-0,8 0,6 69 44-34 -32-8 -11-0,1-0,4 0,5 0,8 0,6-0,1 Liczba doświadczeń 13 9 13 9 13 9 13 9 13 9 8 6 12 5 Wzorzec: kol. 2 w roku 2007: Hubal, Sokolik, Wiato; w roku 2006: Hubal, Sokolik, Wiato, Zagłoba; kol. 3-8 wszystkie odmiany badane w danym roku; wartość NRI przy α = 0,05 wynosiła dla plonu nasion: w roku 2007 3,23 dt z ha, w roku 2006 3,31 dt z ha Kol. 1: * typ afila

cd. tabeli 10 Ocena stanu Długość okresu od siewu do Długość okresu Ocena ogólnego w Pękanie Osypywanie od dojrzewania dojrzałości technicznej wschodów fazie strąków nasion do końca Odmiana 2007 skala 9 o liczba dni odchylenia od wzorca 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 9 10 11 12 13 14 Wzorzec 8,6 8,6 8,5 8,6 8,9 9,0 8,5 8,9 65 61 100 85 106 90 11 11 1 Fidelia -0,4-0,2-0,6-0,3-0,1 0,0-0,2-0,1-3 -2-2 -1-1 -1 4 2 2 Marych* 0,1 0,2 0,1 0,3-0,1 0,0-0,1 0,0-2 -1 0-1 0-1 3 1 3 Roch -0,1-0,2-0,3-0,1 0,0 0,0 0,3 0,1-1 0 2 1 1 1 3 0 4 Eureka 0,2-0,1 0,2 0,1 0,0 0,0-0,1-0,1 0 1-2 0-2 0-2 -2 5 Gwarek -0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,1 0,1 2 2 2 1 2 1-1 -1 6 Hubal 0,2 0,1 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1 0 0 0 0-1 0-1 -1 7 Koliber -0,1-0,1-0,1-0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 3 3 1 1 1 1-3 -2 8 Milwa* 0,1 0,2 0,3 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0-2 -1-2 -1-2 -2 0 0 9 Pomorska* -0,1 0,2 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,1 2 3 1 1 0 1-2 -2 10 Sokolik* 0,2 0,0 0,3-0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 2 1 1 0 0 1-3 -1 11 Wiato -0,1 0,0-0,1-0,4 0,0 0,0-0,2-0,1-2 0 0 1 1 1 1 0 Liczba doświadczeń 13 9 13 9 13 9 13 9 13 9 13 9 13 9 13 9 Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku Kol. 1: * typ afila

cd. tabeli 10 Wyleganie Występowanie chorób w fazie w fazie końca odmiany odmiany przed Odmiana najwcześ- najpóźniej- najwcześ- najpóźniej- zbiorem niejszej szej niejszej szej fuzaryjnego więdnięcia grochu zgorzelowej plamistości grochu mączniaka rzekomego grochu mączniaka prawdziwego grochu skala 9 o odchylenia od wzorca 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 1 15 16 Wzorzec 8,6 8,7 8,3 8,1 7,4 7,7 6,0 6,9 2,3 4,6 8,5 8,7 8,0 8,9 7,4 7,4 8,3 1 Fidelia -0,5-0,4-1,1-1,1-1,0-1,6-1,4-1,9-0,4-1,8-0,2-0,1-0,1 0,0-0,6 0,6-0,2 2 Marych* -0,2-0,1-0,2-0,3-0,3-0,4-0,7-0,5-0,1-1,4-0,4 0,0 0,0-0,1-0,2 0,4 0,0 3 Roch -0,6-0,5-0,9-1,4-1,3-1,4-1,2-1,6 0,0-1,3 0,0 0,1 0,1 0,1 0,2 0,6 0,0 4 Eureka 0,1 0,1 0,2 0,4 0,4 0,6 0,4 0,6 0,0 1,1 0,1-0,1-0,2-0,1-0,3-0,9-0,1 5 Gwarek 0,0 0,0-0,1 0,2 0,0 0,4-0,1 0,4 0,1 0,6 0,1 0,1 0,0-0,2 0,0-0,9 0,1 6 Hubal 0,2 0,1 0,3 0,4 0,2 0,6 0,4 0,5-0,3 0,9 0,2 0,1 0,0 0,0 0,0 0,4 0,0 7 Koliber 0,0 0,2 0,1 0,3 0,0 0,6-0,2 0,7 0,1 0,8-0,1-0,1 0,0 0,1 0,2-0,4-0,1 8 Milwa* 0,4 0,3 0,5 0,9 0,8 1,2 1,6 1,7 0,8 2,7 0,1 0,0 0,0 0,1 0,1 0,4 0,1 9 Pomorska* 0,4 0,3 0,6 0,8 0,9 1,1 1,6 1,4 0,1 2,0 0,2 0,0 0,1-0,1 0,3-0,9 0,1 10 Sokolik* 0,3 0,3 0,5 0,8 0,7 1,0 1,0 1,2 0,1 1,3 0,2 0,1 0,1 0,1 0,7 0,1 0,2 11 Wiato 0,1 0,2 0,0 0,3-0,3-0,1-1,4-0,4-0,4 1,4-0,1-0,1-0,2-0,1-0,4-0,6-0,1 Liczba doświadczeń 13 9 13 9 13 9 13 9 13 9 13 9 13 7 2 1 12 Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku, kol. 1: * typ afila

Tabela 1 BOBIK. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru 2007 Odmiany Hodowca Materiał siewny masa 1000 nasion Rok zarejestrowania zdolność kiełkowania Planowana obsada roślin do obliczenia ilości wysiewu Ilość wysiewu % g szt./m 2 kg/ha 1 2 3 4 5 6 niesamokończące wysokotaninowe 1 Bobas 2002 HR Szelejewo 94 564 50 300 2 Nadwiślański 1955 DANKO HR 80 535 50 334 3 Neptun 1995 PHR Tulce 98 510 50 260 4 Sonet 1995 IHAR Radzików 90 524 50 291 5 Tom** 1989 HR Strzelce 90 470 50 261 niesamokończące niskotaninowe 6 Albus 2002 HR Strzelce 97 461 50 238 7 Kasztelan 2006 HR Strzelce 97 431 50 222 8 Leo 2004 HR Strzelce 96 408 50 213 9 Merlin 2006 Selgen a.s. CZ 85 477 60 337 10 Mistral 2006 Selgen a.s. CZ 90 520 60 347 11 Olga 2003 HR Strzelce 95 393 50 207 samokończące wysokotaninowe 12 Granit 2006 HR Strzelce 95 513 70 378 13 Martin 1994 HR Szelejewo 96 510 70 372 14 Optimal 1996 HR Szelejewo 85 469 70 386 15 Tim** 1996 HR Strzelce 90 546 70 425 16 Titus 1998 HR Strzelce 92 468 70 356 Bilans doświadczeń: - założone i przyjęte do syntezy 13 Kol. 1: ** odmiana skreślona z KR w 2007 roku Kol. 3: HR Hodowla Roślin, IHAR Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin; PHR Poznańska Hodowla Roślin

Tabela 2 BOBIK. Daty siewu i omłotu oraz średnia długość okresów. Rok zbioru 2007 Miejscowość Data siewu dz./m-c Długość okresu od siewu do wschodów dojrzewania liczba dni dojrzałości technicznej Długość okresu od do końca Data omłotu 1 2 3 4 5 dz./m-c 1 Radostowo 3.04 21 61 121 130 19 29.08 2 Wrócikowo 29.03 33 62 124 132 26 25.08 3 Krzyżewo 28.03 23 62 124 132 17 10 i 20.08 4 Karżniczka 28.03 26 67 121 128 20 14 i 22.08 5 Przecław 29.03 22 61 108 118 20 26.07 i 1.08 6 Jelenia Góra 27.03 24 61 126 134 24 17.08 i 13.09 7 Węgrzce 5.04 19 57 109 112 18 16.08 8 Głubczyce 27.03 21 60 114 120 22 7.08 9 Bezek 5.04 22 56 112 118 24 7.08 10 Kochcice 26.03 24 63 120 131 19 10.08 11 Kościelna Wieś 30.03 19 60 112 129 16 17.08 12 Kawęczyn 28.03 21 61 124 131 22 9.08 13 Białogard 29.03 22 65 121 130 16 25.08

Tabela 3 BOBIK. Ważniejsze cechy użytkowe wyniki średnie z poszczególnych doświadczeń. Rok zbioru 2007 Miejscowość wszystkich Plon nasion odmian dt z ha Masa 1000 nasion g Wysokość roślin 1 2 3 4 5 6 7 1 Radostowo 59,2 60,9 60,7 55,9 530 125 2 Wrócikowo 55,3 57,2 57,0 51,4 575 108 3 Krzyżewo 51,0 55,6 50,9 46,5 594 118 4 Jelenia Góra 49,5 52,6 42,3 55,2 510 118 5 Karżniczka 48,5 54,9 45,7 45,6 536 101 6 Przecław 47,4 50,7 46,0 45,9 435 101 7 Węgrzce 47,1 49,6 50,0 41,1 573 106 8 Głubczyce 43,4 43,6 46,8 39,2 585 122 9 Bezek 42,8 46,0 42,0 40,6 453 108 10 Kochcice 36,5 37,1 38,1 34,0 563 88 11 Kościelna Wieś 33,0 32,6 35,0 31,1 701 106 12 Kawęczyn 27,6 28,9 30,5 22,7 507 96 13 Białogard 26,4 30,0 26,6 22,6 469 106 Średnia cd. tabeli 3 Miejscowość 2007 43,7 46,1 44,0 40,9 541 108 2006 35,4 36,7 35,9 33,6 467 120 Wyleganie niesamokończących, wysokotaninowych niesamokończących, niskotaninowych samokończących w fazie odmiany najwcześniejszej najpóźniejszej w fazie końca odmiany najwcześniejszeszej najpóźniej- skala 9 o przed zbiorem cm NRI przy α = 0,05 dla plonu nasion w % średniej 1 8 9 1 Radostowo 9,0 9,0 9,0 9,0 7,3 7,56 2 Wrócikowo 9,0 9,0 9,0 8,8 6,8 2,40 3 Krzyżewo 9,0 9,0 9,0 9,0 5,5 8,30 4 Jelenia Góra 9,0 9,0 8,9 8,8 7,0 14,41 5 Karżniczka 9,0 9,0 9,0 9,0 8,0 12,93 6 Przecław 9,0 9,0 9,0 9,0 7,1 3,63 7 Węgrzce 9,0 9,0 9,0 6,0 5,6 7,59 8 Głubczyce 9,0 9,0 9,0 9,0 5,3 11,85 9 Bezek 9,0 9,0 9,0 9,0 6,7 5,56 10 Kochcice 9,0 9,0 9,0 9,0 4,6 8,68 11 Kościelna Wieś 9,0 9,0 9,0 9,0 4,8 8,91 12 Kawęczyn 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,28 13 Białogard 9,0 9,0 9,0 9,0 6,8 6,47 Średnia 2007 9,0 9,0 9,0 8,7 6,5 2006 9,0 9,0 8,9 8,5 7,9

Tabela 4 BOBIK. Cechy rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007, 2006 Odmiana procent wzorca Plon nasion dt z ha odchylenia od wzorca 2007 2006 Udział doświadczeń, w których odmiana plonowała co najmniej 5% lepiej od średniej ogólnej Masa 1000 nasion g Wysokość roślin cm Równomierność dojrzewania skala 9 o % odchylenia od wzorca Udział roślin zielonych przed zbiorem jednofazowym % Liczba roślin szt./m 2 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 2 3 4 5 6 7 8 Wzorzec 44,0 35,2 541 467 108 120 8,4 8,4 5,9 0,7 xx xx 1 Bobas 102 0,9 1,2 31 44 55 43 8 7 0,0-0,1 1,8 0,3 2 3 2 Nadwiślański 105 2,1 1,3 62 56 4 20 11 11-0,3 0,0 0,9 0,3 4 5 3 Neptun 110 4,2 1,7 77 44 12 25 16 17-0,3-0,4 2,0 0,5 2 3 4 Sonet 104 1,9 2,4 62 56 30 31 7 6-0,1 0,1 1,7 0,3 2 3 5 Tom 103 1,5 0,6 46 33 6 58 12 8-0,2-0,3 1,8 0,7 3 6 6 Albus 102 1,0 2,4 54 56 0 11-3 -4 0,0-0,1-2,5-0,3 3 5 7 Kasztelan 98-1,1 1,2 38 22-34 -13 2 3-0,1-0,1-2,8 0,6 3 6 8 Leo 101 0,5 0,6 38 44-103 -58 4 6-0,1-0,6 0,5 0,2 3 3 9 Merlin 102 0,8-0,6 54 22 39 23 1-1 0,0 0,3-5,4-0,5 2 0 10 Mistral 101 0,4 0,8 54 44 57 47 0-2 -0,1 0,2-5,2-0,3 2 1 11 Olga 96-1,9 0,1 31 11-44 -37 0-2 -0,1 0,0-0,1 0,4 4 4 12 Granit 99-0,4 1,4 8 33 16-6 -12-8 0,3 0,1 1,8-0,6-1 3 13 Martin 89-4,7-1,4 0 11-1 -20-12 -10 0,3 0,1 1,6-0,5 1-1 14 Optimal 87-5,9-3,2 0 0-36 -64-16 -16 0,3 0,4 0,7-0,5 2-3 15 Tim 96-1,9-3,4 8 0 5-24 -7-5 0,0 0,1 2,0-0,4 2 3 16 Titus 94-2,7-1,3 8 0-6 -36-11 -8 0,3 0,1 1,3-0,4 1 0 Liczba doświadczeń 13 9 13 9 13 9 13 9 13 9 12 8 12 9 Wzorzec: kol. 2 w roku 2007: Neptun, Bobas, Albus, Kasztelan, Martin, Granit; w roku 2006: Neptun, Tom, Albus, Olga, Martin, Tim; kol. 3 7 - wszystkie odmiany badane w danym roku; Kol. 8: xx wielkości zalecane dla odmian podane w tabeli 1; wartość NRI przy α = 0,05 wynosiła dla plonu nasion: w roku 2007 2,96 dt z ha, w roku 2006 2,50 dt z ha

cd. tabeli 4 Odmiana Ocena wschodów 2007 Ocena stanu ogólnego w fazie Pękanie strąków Osypywanie nasion Długość okresu od siewu do dojrzewania skala 9 o liczba dni odchylenia od wzorca dojrzałości technicznej Długość okresu od do końca 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 9 10 11 12 13 14 Wzorzec 8,6 8,4 8,2 8,4 8,9 8,9 8,9 8,8 61 62 118 103 126 109 20 16 1 Bobas -0,4-0,4-0,2-0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0 0 1 1 1 1 1 0 2 Nadwiślański 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0-0,1 0 0 2 1 3 2 1 1 3 Neptun -0,1 0,0-0,1 0,0 0,0-0,1 0,0-0,1 0 0 2 2 2 2 2 2 4 Sonet -0,3-0,3-0,3-0,3 0,1 0,1 0,0 0,0 0 0 1 1 1 1 2 2 5 Tom -0,1 0,0 0,0 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0 0 1 1 2 1 2-2 6 Albus 0,0-0,1-0,2-0,1-0,1 0,1 0,0 0,1-1 -1 1 1 2 1 2 2 7 Kasztelan 0,0 0,1-0,3-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0 0 2 2 3 2 2 2 8 Leo -0,3-0,2-0,2-0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 1 1 2 2 3 2 2 2 9 Merlin 0,1 0,1 0,2 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0 0 2 0 2 0 1 1 10 Mistral 0,1 0,1 0,2 0,2 0,0 0,1 0,0 0,1-1 0 2 1 2 1 2 1 11 Olga 0,0-0,1-0,2-0,3 0,0 0,0 0,0 0,1-1 -1 1 1 2 2 4 3 12 Granit 0,1 0,3 0,2 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0-1 -1-3 -2-5 -3-2 -1 13 Martin 0,2 0,2 0,3 0,2 0,0 0,0 0,0-0,1 1 0-4 -3-5 -3-5 -3 14 Optimal 0,2-0,2 0,2-0,3-0,1-0,1 0,0-0,1 1 0-4 -3-5 -4-6 -3 15 Tim 0,2 0,3 0,2 0,3-0,1-0,1 0,0-0,1 2 1-2 -2-3 -3-4 -3 16 Titus 0,2 0,2 0,3 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 1 0-3 -2-4 -3-4 -3 Liczba doświadczeń 13 9 13 9 13 9 13 9 13 9 10 6 10 6 13 9 Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku

cd. tabeli 4 Odmiana Wyleganie Występowanie chorób w fazie końca odmiany przed najwcześniejszej najpóźniejszej zbiorem askochytozy bobiku czekoladowej plamistości bobiku rdzy bobiku Uszkodzenia nasion przez strąkowce skala 9 o % uszkodzonych nasion odchylenia od wzorca 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 Łamliwość łodyg skala 9 o 2006 2007 2006 2007 2006 1 15 16 17 18 Wzorzec 9,0 8,9 8,7 8,5 6,5 7,9 7,5 8,3 7,3 7,8 6,8 8,7 10,1 10,4 6,7 7,2 1 Bobas 0,0 0,1 0,0 0,2-0,1 0,2 0,4 0,2 0,4-0,1 0,1 0,0 0,5 1,7 0,2-0,1 2 Nadwiślański 0,0 0,1 0,0 0,2 0,1 0,3 0,4 0,2 0,2 0,0 0,3 0,0-2,4-1,3-0,1 0,1 3 Neptun 0,0-0,1 0,0 0,1 0,2 0,2 0,0-0,1 0,3 0,2 0,3 0,1-2,0-3,4-0,3-0,3 4 Sonet 0,0-0,1-0,1 0,2-0,5 0,1 0,2 0,1 0,2 0,3 0,3 0,1-1,8 1,3-0,8-1,7 5 Tom 0,0 0,1-0,1 0,2-0,3 0,1 0,3-0,1 0,3 0,1 0,4 0,1 1,2 0,5-0,3-0,5 6 Albus 0,0 0,1 0,2 0,4 0,6 0,7 0,2 0,2 0,1 0,3-0,3 0,0 2,5 2,6 1,1 1,6 7 Kasztelan 0,0 0,0 0,1 0,3 0,2 0,6 0,0 0,2-0,2 0,3-0,5 0,2 1,5-1,4 0,0 0,8 8 Leo 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,5 0,2 0,2 0,3 0,4 0,4 0,2-3,0-3,3 0,2 0,6 9 Merlin 0,0-0,1 0,1 0,0 0,2 0,1-0,1 0,1 0,0 0,3 0,6 0,0 0,1 0,7 0,5 0,3 10 Mistral 0,0-0,1 0,1-0,1 0,1 0,1-0,1 0,2-0,2 0,2 0,4 0,1 1,3 1,2-0,3-0,1 11 Olga 0,0 0,1 0,2 0,4 0,8 0,7 0,3 0,3 0,2 0,1-0,2-0,1 2,7 2,4 1,2 1,2 12 Granit 0,0-0,1 0,0-0,3 0,4-0,2-0,4-0,3-0,3-0,4-0,3 0,1 4,3 1,4 0,5 0,9 13 Martin 0,0-0,1-0,1-0,5-0,3-0,9-0,3-0,3-0,4-0,2-0,5-0,2-0,4 1,0-0,3-1,1 14 Optimal 0,0 0,1-0,1 0,0-0,4-0,6-0,4-0,3-0,5-0,4-0,5-0,3-2,6-1,2-0,8-0,4 15 Tim 0,0-0,2-0,1-0,7-0,7-1,1-0,2-0,2-0,2-0,4-0,1-0,2-1,2-1,8-0,6-0,7 16 Titus 0,0-0,1 0,0-0,3-0,4-0,9-0,4-0,2-0,3-0,5-0,4-0,1-0,8-0,4-0,3-0,5 Liczba doświadczeń 13 9 13 9 13 9 13 8 13 8 13 7 11 6 4 3 Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku

cd. tabeli 4 Cechy jakościowe nasion - zawartość Odmiana białka ogólnego włókna surowego 2007 1 19 tanin skondensowanych w nasionach z okrywą % suchej masy mg/g s.m. odchylenia od wzorca Wzorzec 29,9 8,6 0,455 1 Bobas 0,5-0,4-0,050 2 Nadwiślański -0,5 0,9 0,017 3 Neptun -0,5 0,4 0,050 4 Sonet -1,2 0,1-0,011 5 Tom 1,6 0,2 0,015 6 Albus -0,5 0,7-0,405 7 Kasztelan -1,0 0,9-0,406 8 Leo -0,1 0,5-0,430 9 Merlin 0,2 0,1-0,424 10 Mistral 0,4 0,1-0,428 11 Olga 0,1 0,7-0,430 12 Granit -1,4-0,4 0,020 13 Martin -0,9-0,6 0,029 14 Optimal -1,8-0,4 0,052 15 Tim -1,2-0,3 0,127 16 Titus -1,8-0,1 0,052 Liczba doświadczeń Wzorzec: Bobas, Neptun 12 5 6

Tabela 1 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru 2007 Odmiana Hodowca Materiał siewny Rok zarejestrowania zdolność kiełkowania masa 1000 nasion Planowana obsada roślin do obliczenia ilości wysiewu Ilość wysiewu % g szt./m 2 kg/ha 1 2 3 4 5 6 1 Baron 2002 HR Smolice 91 124 100 136 2 Bojar 2007 HR Smolice 82 159 100 194 3 Boruta* 2002 Saatzucht Steinach GmbH DE 97 139 120 172 4 Cezar 2003 HR Smolice 83 139 100 168 5 Elf 2001 HR Smolice 96 123 100 128 6 Graf 2004 HR Smolice 87 123 100 141 7 Kalif 2006 HR Smolice 82 128 100 156 8 Karo WA 2001 PHR Tulce 82 180 100 220 9 Mirela WA 1981 HR Smolice 93 127 100 137 10 Sonet* 1999 PHR Tulce 96 167 130 226 11 Zeus 2002 HR Smolice 86 128 100 149 Bilans doświadczeń: - założone 7 - wcześniej zakończone 1 - przyjęte do syntezy 6 Kol. 1: * odmiana samokończąca, WA odmiana o wysokiej zawartości alkaloidów Kol. 3: HR Hodowla Roślin, PHR Poznańska Hodowla Roślin

Tabela 2 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Daty siewu i omłotu oraz średnie długości okresów. Rok zbioru 2007 Miejscowość Data siewu dz./m-c Długość okresu od siewu do wschodów dojrzewania liczba dni dojrzałości technicznej Data omłotu 1 2 3 4 5 dz./m-c 1 Marianowo 5.04 18 60 98 115 17 16.08 2 Kawęczyn 29.03 18 62 103 111 17 19 i 23.07 3 Wyczechy 30.03 19 68 113 123 18 21.08 4 Bobrowniki 29.03 16 61 101 106 13 21 i 26.07 5 Wrócikowo 29.03 19 64 104 111 21 17.07 i 3.08 6 Głodowo 26.03 19 63 105 114 16 18 i 23.07 Tabela 3 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Ważniejsze cechy użytkowe wyniki średnie z poszczególnych doświadczeń. Rok zbioru 2007 Miejscowość Plon nasion Masa 1000 nasion Długość okresu od do końca Wysokość roślin w fazie odmiany Wyleganie w fazie końca odmiany dt z ha g cm skala 9 o najwcześniejszej najpóźniejszej najwcześniejszej najpóźniejszej przed zbiorem NRI przy α = 0,05 dla plonu nasion w % średniej 1 2 3 4 5 6 1 Marianowo 37,7 184 52 9,0 9,0 9,0 8,2 8,2 8,11 2 Kawęczyn 36,3 178 61 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 4,17 3 Wyczechy 28,6 148 55 9,0 9,0 8,0 7,6 7,4 8,77 4 Bobrowniki 28,4 142 53 9,0 9,0 9,0 8,9 8,5 8,17 5 Wrócikowo 20,7 129 52 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 4,93 6 Głodowo 20,0 156 48 9,0 9,0 8,9 8,6 8,6 20,54 Średnia 2007 28,6 156 54 9,0 9,0 8,8 8,6 8,5 2006 23,9 140 70 9,0 9,0 8,9 8,6 8,3

Tabela 4 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Cechy rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007, 2006 Odmiana procent wzorca Plon nasion dt z ha odchylenia od wzorca 2007 2006 Udział doświadczeń, w których odmiana plonowała co najmniej 5% lepiej od średniej ogólnej % Masa 1000 nasion g Wysokość roślin cm Równomierność dojrzewania skala 9 o odchylenia od wzorca Udział roślin zielonych przed zbiorem jednofazowym % Liczba roślin szt./m 2 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 2 3 4 5 6 7 8 Wzorzec 28,7 24,0 156 140 54 70 7,9 8,5 6,4 2,9 xx xx 1 Baron 102 0,7 0,0 50 50-10 -5-3 -5 0,0 0,1 0,2-0,7-1 0 2 Bojar 110 2,8 67 18 0-0,5 2,4 0 3 Boruta* 97-0,9 0,2 50 50-7 9 3 5 0,3 0,0-0,3-0,9-3 -4 4 Cezar 100 0,0 0,7 33 38 7 2 1 2-0,5-0,1 3,0 0,2-1 -6 5 Elf 99-0,3-1,2 17 13-33 -26-10 -14 0,2 0,3-1,2-0,9-2 -2 6 Graf 113 3,7 0,5 83 38-7 -6 5-1 -0,2-0,2 2,2 0,6-1 -1 7 Kalif 115 4,3 2,8 67 100-10 9 1-2 -0,7-0,5 4,9 2,4 0-1 8 Karo 100-0,1 2,1 67 75 39 32 2 1 0,5 0,0-4,2 0,6 0 0 9 Mirela 90-3,0-6,0 33 0-14 -16 1 0 0,0-0,1-1,5 1,1 1 0 10 Sonet* 75-7,1-0,8 17 25-6 5-3 -2 0,9 0,5-6,2-1,7-6 -7 11 Zeus 96-1,1 1,6 17 63 3-1 5 4 0,1 0,1 0,8-0,9 0-2 Liczba doświadczeń 6 8 6 8 6 8 5 8 6 8 5 8 6 8 Wzorzec: kol. 2 w roku 2007: Boruta, Graf, Kalif, Sonet; w roku 2006: Baron, Boruta, Graf, Sonet; kol. 3-7 wszystkie odmiany badane w danym roku; kol. 8: xx wielkości zalecane dla odmian podane w tabeli 1; wartość NRI przy α = 0,05 wynosiła dla plonu nasion: w roku 2007 6,53 dt z ha, w roku 2006 2,91 dt z ha Kol.1: * odmiana samokończąca

cd. tabeli 4 Odmiana Ocena wschodów Ocena stanu ogólnego w fazie Pękanie strąków Osypywanie nasion po 10 dniach po 20 dniach po 10 dniach po 20 dniach od daty dojrzałości technicznej skala 9 o procent Długość okresu od siewu do dojrzewania liczba dni dojrzałości technicznej odchylenia od wzorca 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 9 10 11 12 13 Wzorzec 8,6 8,7 8,0 8,4 1,3 6,1 4,9 11,8 0,4 5,5 0,8 10,9 63 60 104 89 113 96 1 Baron -0,1 0,0 0,1-0,1 0,1 3,0 1,8 19,6 0,1 3,1 0,2 21,9 0-1 1 0 1 1 2 Bojar 0,1 0,3 0,8 3,4 0,0 1,0 0 1 1 3 Boruta* 0,2 0,0 0,4 0,0-0,6-2,0 0,0-3,9 0,0-2,3 0,9-2,6 2 3 1 1 1 2 4 Cezar -0,1-0,1-0,1-0,2-0,4-1,6-2,0 4,6 0,2-1,2 0,1 5,5 0 1 2 1 2 2 5 Elf 0,0-0,2-0,2-0,4-0,5 0,5-0,3-1,8-0,1 0,8 0,0-1,0-1 -2-1 -1-1 -1 6 Graf -0,1-0,1-0,1-0,1-0,2-2,2 0,5-3,4 0,3-2,1 0,9-3,0 2 1 3 2 3 2 7 Kalif 0,0 0,1-0,4 0,1 0,2-0,9-0,1 3,0 0,0-0,9 0,3 4,8 1 0 3 2 3 2 8 Karo 0,0 0,0-0,5 0,1 0,8-3,7 2,0 7,5 0,0-3,5 0,1 10,5 2 1 0 0 0 0 9 Mirela -0,1-0,1 0,2 0,2 25,6 52,7 42,0 78,5 25,8 52,8 28,0 73,8-2 -4-2 -4-1 -3 10 Sonet* 0,2 0,2 0,3 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-2 -4-7 -6-8 -6 11 Zeus -0,1 0,1 0,0 0,1 1,0-1,2 1,7 9,0 0,4-1,0 1,3 9,9-2 -3 0-1 0-2 Liczba doświadczeń 6 8 6 8 5 7 5 7 5 7 5 7 6 8 6 8 6 8 Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku, poza kol. 11 i 12, gdzie wzorcem jest odmiana Sonet Kol.1: * odmiana samokończąca