WYNIKI POREJESTROWYCH DOŚWIADCZEŃ ODMIANOWYCH

Transkrypt

1 POREJESTROWE DOŚ WIADCZALNICTWO ODMIANOWE CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH WYNIKI POREJESTROWYCH DOŚWIADCZEŃ ODMIANOWYCH Rośliny strączkowe 2006 (groch siewny, bobik, łubin wąskolistny, łubin żółty, soja) SŁUPIA WIELKA, maj 2007 Numer 48

2 Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Słupia Wielka tel.: do 47 faks: Dyrektor COBORU prof. dr hab. Edward S. Gacek Program Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO) Koordynatorzy prof. dr hab. Edward S. Gacek mgr inż. Marcin Behnke Pracownia WGO Roślin Motylkowatych i Traw Kierownik prof. dr hab. Piotr J. Domański Opracowanie mgr inż. Agnieszka Dolata, dr inż. Kazimierz Wiatr Redakcja merytoryczna prof. dr hab. Piotr J. Domański Rozpowszechnianie danych zawartych w niniejszej publikacji wyłącznie z podaniem COBORU jako źródła informacji COBO 40/2007 n. 450

3 WSTĘP Prezentowane opracowanie wyników Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych z roślinami strączkowymi obejmuje pięć gatunków groch siewny, bobik, łubin wąskolistny, łubin żółty i soję. W doświadczeniach porejestrowych w roku 2006 badano większość odmian bobiku (70%) i grochu siewnego odmian przydatnych do uprawy na glebach żyznych (64%) spośród wpisanych do krajowego rejestru i wszystkie zarejestrowane odmiany grochu siewnego przeznaczone do uprawy na glebach lekkich oraz łubinu wąskolistnego. Ponadto przebadano większość zarejestrowanych odmian łubinu żółtego i ponad połowę odmian soi. Sposób przedstawienia wyników zorientowany jest na odbiorców znających problematykę odmianową. Publikacja ta, obok Listy Opisowej Odmian (LOO), stanowi główne źródło informacji o wartości gospodarczej zarejestrowanych odmian, badanych w danym roku w ramach programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Celem badań jest sprawdzanie wartości gospodarczej odmian nowo zarejestrowanych na tle większości odmian wpisanych do krajowego rejestru wcześniej, w doświadczeniach lokalizowanych w różnych rejonach Polski. Oprócz doświadczeń z doborami odmian ustalonymi w COBORU (wyniki tych doświadczeń zamieszczono w opracowaniu) prowadzone są doświadczenia (nieliczne) z zestawami odmian ustalanymi przez Wojewódzkie Zespoły PDO. Wyniki tych doświadczeń publikowane są w wydawnictwach regionalnych. W roku 2006 założono i zrealizowano łącznie 54 doświadczenia. W 47 doświadczeniach dobory odmian opracowano w Pracowni WGO Roślin Motylkowatych i Traw COBORU. W siedmiu doświadczeniach sześciu z grochem siewnym i jednym z łubinem wąskolistnym - badano zestawy odmian ustalone regionalnie. Dyskwalifikacja statystyczna dotyczyła jednego doświadczenia z odmianami grochu siewnego o większych wymaganiach glebowych. W ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego założono po raz pierwszy doświadczenia z soją. Wyniki z 2006 roku przedstawiono na tle wyników doświadczeń rejestrowych z roku ubiegłego, gdyż ich lokalizacja w obu latach była bardzo zbliżona. W przypadku analiz cech jakościowych łubinów należy podkreślić, że ze względu na odmienne warunki pogodowe w okresie wegetacji w latach 2005, 2006, wystąpiło bardzo duże zróżnicowanie w koncentracji alkaloidów w ach we wspomnianych sezonach wegetacyjnych. Lokalizację doświadczeń w poszczególnych gatunkach ilustrują mapki. W roku 2006 zaledwie 10% doświadczeń, których wyniki zamieszczono w opracowaniu, założono w pierwszej dekadzie kwietnia, większość zaś z nich założono w drugiej dekadzie tego miesiąca, a 22% dopiero w trzeciej. Przeszło połowę doświadczeń z odmianami soi założono w pierwszej dekadzie maja. Najistotniejsze informacje dotyczące przebiegu wegetacji opracowano dla poszczególnych gatunków. GROCH SIEWNY W opracowaniu zamieszczono wyniki 19 założonych doświadczeń: z odmianami o większych wymaganiach glebowych (10) i o mniejszych wymaganiach glebowych (9). W większości z nich siewy przypadły na drugą dekadę kwietnia, niekiedy także na trzecią. W grupie odmian o większych wymaganiach glebowych trzy doświadczenia założono w pierwszej dekadzie kwietnia. Wschody roślin dzięki sprzyjającej aurze, były na ogół dobre i wyrównane. Również tam, gdzie warunki nie były zbyt korzystne, a siewy z powodu przedłużających się chłodów i zalegania pokrywy śnieżnej opóźnione, rośliny dobrze powschodziły. Dalszy rozwój odbywał się w sprzyjających warunkach, rośliny były w dobrej kondycji, a ich wzrost określano nawet jako intensywny. Jedynie w Rarwinie warunki były średnio korzystne za sprawą intensywnych opadów, a w Krzyżewie i Rychlikach wzrost przyhamowywała niska temperatura powietrza oraz niedobór opadów połączony z wysuszającymi wiatrami. Długotrwała susza w miesiącach letnich wpłynęła niekorzystnie na dalszą wegetację roślin. Jedynie w przypadku dwóch doświadczeń umiarkowane opady w czerwcu pozwoliły na niezakłócony przebieg fazy. We wszystkich pozostałych doświadczeniach brak opadów i wysokie temperatury były przyczyną skrócenia tej fazy, choć niekiedy mimo iż rośliny kwitły krótko to jednak bardzo obficie. Susza lipcowa dotknęła wszystkich miejscowości, w których badano odmiany grochu. Dojrzewanie było przedwczesne i szybkie, jednak w niektórych stacjach, bardziej równomierne. Rośliny odmian o większych wymaganiach glebowych osiągnęły dojrzałość techniczną przeciętnie o dwa tygodnie wcześniej niż w roku W przypadku drugiej grupy odmian zróżnicowanie, w porównaniu z rokiem ubiegłym, było większe - od kilku dni do niespełna miesiąca. Najczęściej dokonywano zbioru jednofazowego, a warunki do jego przeprowadzenia były dobre. W trzech stacjach zdecydowano się na zbiór dwufazowy. W Rarwinie częste opady deszczu opóźniły sprzęt roślin.

4 Choroby wystąpiły w niewielkim nasileniu, a w niektórych doświadczeniach w ogóle ich nie stwierdzono. BOBIK Większość spośród dziewięciu doświadczeń z bobikiem założono w drugiej dekadzie kwietnia. W przypadku niespełna połowy zasiewów doświadczalnych warunki meteorologiczne pozwalały na dobre wschody roślin, w trzech zaś siewy były opóźnione z powodu przedłużającej się zimy. Rozwój początkowy roślin oceniano jako dobry i prawidłowy, jedynie w dwóch doświadczeniach był on osłabiony z powodu niedostatku opadów (Wrócikowo, Jelenia Góra). W przypadku wszystkich doświadczeń faza i wiązania strąków przebiegała w warunkach suszy i wysokich temperatur negatywnie wpływających na wegetację. Średnio rośliny kwitły o tydzień krócej niż w 2005 roku. We wszystkich założonych doświadczeniach zaobserwowano skrócenie tej fazy, jedynie we Wrócikowie jej długość była podobna jak przed rokiem. W tak skrajnych warunkach obserwowano zasychanie i opadanie kwiatów oraz słabe wiązanie strąków, bądź opadanie ich zawiązków. W Głubczycach i Węgrzcach odnotowano wczesne (już w końcu czerwca) i wyraźne wyleganie roślin. Dojrzewanie bobiku często było przedwczesne, a w Łyskach, Głubczycach i Czesławicach stwierdzono łamliwość łodyg, której główną przyczyną były warunki meteorologiczne (silne wiatry, burze). Długość wegetacji bobiku była średnio krótsza niż w roku 2005, aż o trzy tygodnie i najkrótsza w ostatnich siedmiu latach. W poszczególnych doświadczeniach skrócenie tego czasu było różne od 6 nawet do 28 dni w porównaniu z poprzednim sezonem wegetacyjnym. W okresie zbiorów, w przypadku wielu doświadczeń, opady deszczu utrudniały lub opóźniały ich przeprowadzenie. Niekiedy decydowano się na zbiór w różnych terminach odmian samokończących i niesamokończących. W Węgrzcach stosunkowo wysokie rośliny zbierano dwufazowo. W zasiewach bobiku, na roślinach najczęściej pojawiała się czekoladowa plamistość i askochytoza, a natężenie porażenia w zależności od rejonu kraju było różne. ŁUBIN WĄSKOLISTNY Doświadczenia, których zaplanowano osiem, zakładano w kwietniu (w przewadze w drugiej dekadzie), w większości w sprzyjających warunkach, a wschody roślin były generalnie dobre. W nielicznych przypadkach przedłużająca się zimowa aura opóźniała założenie doświadczeń. Wzrost roślin, w przypadku połowy założonych doświadczeń, był prawidłowy dzięki optymalnym warunkom meteorologicznym. Jedynie we Wrócikowie i Krzyżewie niedobory opadów i niskie temperatury spowodowały jego przyhamowanie. Generalnie czerwcowa susza niekorzystnie wpływała na kwitnienie łubinu. W tym czasie oprócz skrócenia tej fazy obserwowano zasychanie kwiatów i słabe wiązanie strąków oraz wykształcanie. Przedłużająca się susza lipcowa powodowała przyspieszone, a niekiedy gwałtowne dojrzewanie roślin. W rezultacie wystąpienia niekorzystnych warunków pogodowych, rośliny dojrzewały średnio o 14 dni szybciej niż w 2005 roku. Krótszy, w stosunku do roku ubiegłego, okres wegetacji zanotowano w przypadku większości doświadczeń, skrajnie skrócenie to wynosiło nawet 3-4 tygodnie. Opady deszczu we Wrócikowie i Krzyżewie utrudniały i opóźniały zbiory roślin. W tych warunkach genotypy różnicowały się pod względem równomierności dojrzewania, bądź wymagały sprzętu w opóźnionym terminie. Wszystkie doświadczenia zebrano jednofazowo. W Nowym Lublińcu zaobserwowano wystąpienie zgnilizny twardzikowej, a nasilenie objawów na roślinach było różne. Porażenie roślin wywoływane przez inne patogeny było nieznaczne, bądź wcale nie wystąpiło. ŁUBIN ŻÓŁTY Większość (5), z siedmiu zaplanowanych doświadczeń, założono w drugiej dekadzie kwietnia, a pozostałe w trzeciej. Wschody roślin generalnie były dobre i wyrównane, mimo że do siewów przystąpiono z opóźnieniem wywołanym przedłużającą się zimową aurą. W fazie początkowego rozwoju stan roślin się pogorszył za przyczyną niskich temperatur lub niedostatku opadów. Jedynie w dwóch stacjach oceniono go jako prawidłowy. Średnia wysokość roślin między poszczególnymi doświadczeniami była podobna, mniej zróżnicowana niż w 2005 roku. W Głodowie zaobserwowano całkowite zahamowanie wzrostu pędów bocznych na roślinach. Także w fazie i zawiązywania strąków pogoda nie sprzyjała wegetacji. Długotrwała susza panowała we wszystkich stacjach doświadczalnych, w których badano odmiany łubinu żółtego. Kwitnienie było krótkie, a dodatkowo rośliny w ciągu dnia traciły turgor. Obser-

5 wowano zasychanie kwiatów w górnej części pędu głównego, a na pędach bocznych występowały one nielicznie. W Sulejowie, Wyczechach i Nowej Wsi Ujskiej po długotrwałej suszy wystąpiły obfite opady deszczu lub gradu, a także burze. W Wyczechach, po burzy, odnotowano wyleganie większości odmian. Wiązanie strąków i ich wypełnianie, z powodu braku opadów i wysokich temperatur, było słabe. Dojrzewanie charakteryzowało się nietypowym przebiegiem. Przy utrzymującej się suszy rośliny dojrzewały przedwcześnie lub nawet gwałtownie zasychały. W Sulejowie, w przypadku odmian, których rośliny wyległy, dojrzewanie było opóźnione. Średnio rośliny osiągnęły dojrzałość techniczną dwa tygodnie wcześniej niż w roku 2005, a tendencję do skrócenia długości wegetacji obserwowano we wszystkich miejscowościach, w których badano odmiany łubinu żółtego. Rośliny zbierano przy sprzyjającej pogodzie, w większości jednofazowo, jedynie w Uhninie zdecydowano się na zbiór dwufazowy. W Wyczechach opady deszczu utrudniły i opóźniły zbiór. W Sulejowie strąki w trakcie omłotu obłamywały się. Porażenie roślin przez patogeny chorobotwórcze, ze względu na przebieg pogody, było znikome. SOJA Trzy doświadczenia z soją założono w końcu kwietnia, a cztery w pierwszej dekadzie maja. Warunki do rozpoczęcia siewów były raczej dobre, choć odnotowywano niewielkie niedostatki opadów i nieznaczne przesuszenie gleby. Wschody soi były dobre i wyrównane, tylko w Bezku utrudnione z powodu suszy. W Pawłowicach po siewie pojawiły się przygruntowe przymrozki, które sporadycznie wystąpiły też po wschodach soi, powodując przyhamowanie rozwoju i żółknięcie liści na roślinach. Początkowy rozwój roślin soi w różnych rejonach kraju przebiegał na ogół dobrze. W Przecławiu, w początku czerwca, poletka w doświadczeniu uległy podtopieniu. Woda zalegała na nich około 10 godzin, a po jej zejściu pozostała warstwa mułu. Mimo tego stan doświadczenia po niedługim czasie się poprawił i był dobry. W późniejszym okresie większość zasiewów dotknęła susza, w wyniku czego na niektórych z nich rośliny były bardzo niskie. Obserwowano też zrzucanie z roślin wcześniej pożółkniętych liści. W Zadąbrowiu mimo posuchy pojawiały się sporadyczne opady, które pozwalały na utrzymanie dobrego stanu roślin. Podobnie w Przecławiu nie notowano ujemnego wpływu suszy na kondycję roślin. Rośliny generalnie kwitły krótko, a kwiatostany na górze pędów zasychały, choć w Zadąbrowiu kwitnienie opisano jako obfite i wyrównane. Wyleganie było średnio mniejsze niż w ubiegłym roku, a najwyższy jego poziom odnotowano w Zadąbrowiu. Typowymi objawami niekorzystnego wpływu suszy na rośliny było słabe wypełnienie strąków. W czasie dojrzewania warunki pogodowe w stacjach były różne. W wielu przypadkach pojawiały się intensywne opady deszczu. Rzadko zaobserwowano opadnięcie wszystkich liści z roślin. Średnio soja osiągnęła dojrzałość techniczną w tym samym czasie co w 2005 roku. Zbiór w większości stacji był dwufazowy. W Zadąbrowiu rośliny dosuszano w tunelu foliowym. Choroby wystąpiły w niewielkim nasileniu. W Sulejowie już pod koniec czerwca pojawiła się bakteryjna plamistość soi.

6 Tabela 1 ROŚLINY STRĄCZKOWE. Warunki polowe i agrotechniczne doświadczeń na a. Rok zbioru: 2006 Wyszczególnienie Groch siewny odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne pastewne Bobik Łubin wąskolistny Łubin żółty Średnia rolnicza wartość gleb w 100 o skali IUNG Kompleks przydatności rolniczej gleb: % doświadczeń Odczyn gleby (ph w KCl): - powyżej 7, ,6 7, ,6 6, ,6 5, poniżej 4, brak danych 14 Przedplon: - zboża rzepak ozimy 11 - gorczyca ziemniak 11 Wapnowanie: - po przedplonie pod przedplon pod przed przedplon wcześniej nie stosowano Nawożenie mineralne: kg czystego składnika na 1 ha - P 2 O 5 średnio K 2 O średnio N zakres % doświadczeń Zaprawianie Zastosowanie nitraginy Termin siewu: - 1 dek. IV dek. IV dek. IV dek. V 57 Kol. 2-6: dokładność niektórych danych przybliżona Soja

7

8 Tabela 1 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne i doświadczenia. Rok zbioru: 2006 Materiał siewny Planowana obsada roślin do Rok zarejestro- Odmiana Hodowca zdolność masa oblicze- Ilość wania wysiewu kiełkowania 1000 nia ilości wysiewu % g szt./m 2 kg/ha Baryton*/** 2005 Südwestsaat GbR DE Bohun* 2005 PHR Tulce Brylant* 2002 HR Szelejewo Ezop* 2004 HR Szelejewo Komandor* /# 2000 PHR Tulce Kujawski* 2000 HR Szelejewo Kuroch* 2005 HR Szelejewo Merlin* 2001 HR Smolice Olimpik* 2001 HR Szelejewo Phönix*/** 2005 Südwestsaat GbR DE Ramrod* 1995 HR Szelejewo Santana* 2005 Lochow-Petkus GmbH DE Set 2000 PHR Tulce Tarchalska* 2004 HR Szelejewo Terno* 2006 Selgen a. s. CZ Turkus* 2001 HR Szelejewo Wenus* 2003 HR Szelejewo Zekon* 2005 Selgen a. s. CZ Bilans doświadczeń: - założone wyłączone z opracowania przyjęte do syntezy Kol. 1: * - typ afila, ** - odmiana pastewna, # - odmiana skreślona z KR w 2006 roku Kol. 3: PHR Poznańska Hodowla Roślin, HR Hodowla Roślin Kol. 1, 3: - nazwy odmian i ich hodowców podano zgodnie ze stanem aktualnym w momencie przekazania publikacji do druku (dotyczy wszystkich gatunków)

9 Tabela 2 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Daty siewu i omłotu oraz średnia długość okresów. Rok zbioru: 2006 Miejscowość Data siewu dz./m-c wschodów Długość okresu od siewu do początku początku dojrzewania liczba dni dojrzałości technicznej Długość okresu od początku do końca Data omłotu dz./m-c 1 Kochcice i Zybiszów Pawłowice Rychliki Kawęczyn Karżniczka Kościelna Wieś Głębokie Czesławice Rarwino Tabela 3 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Ważniejsze cechy użytkowe wyniki średnie z poszczególnych doświadczeń. Rok zbioru: 2006 Plon odmian Różnica w plonie Masa Wysokość liściastej wąsolistnej Miejscowość wszystkich 1000 roślin Set Ramrod kol.3 - kol. 4 dt z ha g cm Kochcice 61,1 58,1 56,6 1, Zybiszów 53,4 54,6 49,7 4, Pawłowice 53,3 53,6 51,1 2, Rychliki 50,7 51,7 48,4 3, Kawęczyn 49,1 49,3 49,2 0, Karżniczka 47,0 47,5 44,5 3, Kościelna Wieś 40,9 40,2 37,9 2, Głębokie 39,0 42,5 35,8 6, Czesławice 38,4 39,5 35,8 3, Rarwino 26,7 19,0 23,8-4, Średnia ,0 45,6 43,3 2, ,1 53,9 53,8 0,

10 cd. tabeli 3 Wyleganie NRI przy w fazie początku w fazie końca α = 0,05 Miejscowość odmiany odmiany przed dla plonu najwcześ- najpóźniej- najwcześ- najpóźniej- zbiorem niejszej szej niejszej szej skala 9 o w % średniej Kochcice 9,0 9,0 9,0 8,5 5,1 5,20 2 Zybiszów 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 5,06 3 Pawłowice 9,0 9,0 9,0 9,0 7,6 4,35 4 Rychliki 9,0 9,0 9,0 9,0 8,1 9,44 5 Kawęczyn 9,0 9,0 9,0 8,8 7,6 4,22 6 Karżniczka 9,0 8,9 8,9 7,2 6,8 6,43 7 Kościelna Wieś 9,0 9,0 9,0 9,0 8,7 5,41 8 Głębokie 9,0 8,7 8,1 7,3 5,6 9,51 9 Czesławice 9,0 9,0 8,4 7,2 6,0 9,53 10 Rarwino 9,0 9,0 8,9 8,8 8,8 22,27 Średnia ,0 9,0 8,8 8,4 7, ,9 8,9 8,8 8,6 5,7

11 Tabela 4 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Cechy rolniczo-użytkowe. Lata zbioru: 2006, 2005 Udział doświad- Udział roślin Plon Masa czeń, w których Wysokość Równomierność zielonych przed Liczba 1000 odmiana plono- roślin dojrzewania zbiorem roślin Odmiana procent dt z ha wała co najmniej jednofazowym wzorca 5% lepiej od g cm skala 9 o % szt./m 2 odchylenia średniej ogólnej od wzorca % odchylenia od wzorca Wzorzec 45,9 55, ,4 8,3 0,4 0,2 xxx xxx 1 Baryton*/** 106 2,6 2, ,1 0,3-0,2-0, Bohun* 95-2,2-3, ,0 0,0 0,0 0, Brylant* 102 0,7-2, ,0-0,1-0,2 0, Ezop* 100-0,1 0, ,1 0,0-0,1 0, Komandor* 103 1,3 0, ,2 0,0 0,2-0, Kujawski* 97-1,5-3, ,1 0,1-0,3-0, Kuroch* 100-0,1 0, ,4-0,3 2,4 0, Merlin* 97-1,4-5, ,1-0,2-0,1 0, Olimpik* 99-0,5-2, ,1-0,1-0,1 0, Phönix*/** 100 0,1-2, ,1 0,1-0,1 0, Ramrod* 94-2,8-1, ,1 0,1 0,1 0, Santana* 103 1,4-1, ,3 0,3-0,3-0, Set 100-0,2-1, ,0-0,4-0,1-0, Tarchalska* 106 2,8 2, ,2-0,1-0,4 0, Terno* 103 1, ,2-0, Turkus* 97-1,4-0, ,0 0,0-0,4 0, Wenus* 100 0,0-1, ,1 0,2-0,4-0, Zekon* 103 1,4-2, ,3 0,3-0,4-0,1 3 1 Liczba doświadczeń Wzorzec: kol. 2 w roku 2006: Ramrod, Set, Tarchalska, Terno, Turkus; w roku 2005: Baryton, Ramrod, Set, Tarchalska, Turkus; kol wszystkie odmiany badane w danym roku; kol. 8: xxx wielkości zalecane dla odmian podane w tabeli 1; wartość NRI przy α = 0,05 wynosiła dla plonu : w roku ,36 dt z ha, w roku ,72 dt z ha Kol. 1: * - typ afila, **- odmiana pastewna

12 cd. tabeli 4 Ocena stanu Długość okresu od siewu do Długość okresu Ocena ogólnego w Pękanie Osypywanie od początku do początku początku dojrzałości wschodów fazie początku strąków końca dojrzewania technicznej Odmiana skala 9 o liczba dni odchylenia od wzorca Wzorzec 8,5 8,5 8,4 8,5 8,9 8,9 8,9 8, Baryton*/** 0,1 0,0 0,2 0,2 0,0-0,1 0,0-0, Bohun* 0,0-0,3-0,4-0,2 0,0 0,1 0,0 0, Brylant* -0,1-0,2 0,0-0,1 0,0 0,0 0,0 0, Ezop* 0,0 0,1-0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0, Komandor* 0,0-0,1-0,3-0,1 0,0-0,1 0,0-0, Kujawski* 0,1 0,2 0,2 0,0 0,0-0,1 0,0-0, Kuroch* -0,1 0,1 0,0 0,2 0,0-0,1 0,0 0, Merlin* -0,1 0,0-0,3-0,1 0,0 0,0 0,0-0, Olimpik* 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0, Phönix*/** 0,1 0,2 0,2 0,1-0,1 0,0-0,1 0, Ramrod* 0,1 0,2 0,0 0,1 0,0 0,1 0,1 0, Santana* 0,0-0,1 0,0-0,1 0,0 0,0 0,0-0, Set 0,0-0,1-0,1-0,3 0,1 0,0 0,1 0, Tarchalska* 0,2 0,2 0,4 0,2 0,0 0,0 0,0 0, Terno* -0,1 0,2 0,0 0, Turkus* -0,4-0,2-0,3-0,1 0,1 0,1 0,1 0, Wenus* 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0, Zekon* 0,1 0,1 0,2 0,1 0,0 0,0 0,0 0, Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku Kol. 1: *- typ afila, **- odmiana pastewna

13 cd. tabeli 4 Wyleganie Występowanie chorób w fazie początku w fazie końca fuzaryj- zgorzelo- mączniaka Odmiana odmiany odmiany przed nego wej plami- prawdzi- mączniaka rdzy grochu najwcześ- najpóźniej- najwcześ- najpóźniej- zbiorem więdnięcia stości grochu grochu wego rzekomego niejszej szej niejszej szej grochu skala 9 o odchylenia od wzorca Wzorzec 9,0 8,9 9,0 8,9 8,8 8,8 8,4 8,6 7,3 5,7 8,9 8,7 9,0 8,8 8,7 8,8 8,4 8,0 8,0 7,5 1 Baryton*/** 0,0 0,1-0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,2 0,2 0,6 0,0 0,1 0,0 0,1-0,1 0,0 0,4 0,4 0,0-0,1 2 Bohun* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,1 0,2 0,9 1,0 0,1-0,1 0,0 0,0-0,1 0,1-0,2 0,4-0,2-0,7 3 Brylant* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,6 0,8-0,1 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1-0,1 0,2-0,2-0,1 4 Ezop* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,2 0,2 0,3 0,3 0,1 0,3 0,0 0,1 0,1 0,0-0,2-0,5 0,3 0,3 5 Komandor* 0,0-0,1 0,0-0,1 0,0-0,1-0,1-0,8-1,0-2,6 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1-0,1-0,5-0,6 0,5-0,3 6 Kujawski* 0,0-0,1-0,1-0,1 0,0 0,0 0,0-0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0-0,1-0,1 0,1 0,0 0,1-0,2 0,3 7 Kuroch* 0,0-0,1 0,0-0,1 0,1 0,0 0,2 0,2 0,6 0,3 0,0 0,0-0,1 0,1 0,0-0,1-0,1-0,2 0,0 0,4 8 Merlin* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2-0,1-0,7-1,8-0,1-0,3 0,0-0,1-0,1 0,0 0,0-0,1 0,3-0,3 9 Olimpik* 0,0 0,0-0,1 0,0-0,3-0,1-0,3-0,3-2,4-1,2 0,0-0,1 0,0-0,1-0,1 0,1 0,4 0,1 0,5 0,0 10 Phönix*/** 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,2 0,5 0,3-0,1 0,0-0,1 0,1-0,1 0,1-0,4-0,3 0,0 0,3 11 Ramrod* 0,0 0,1 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1 0,3 0,3 0,0-0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,3 0,3-0,5-0,3 12 Santana* 0,0 0,1 0,0 0,1 0,1 0,1 0,3 0,3 0,9 0,9-0,1-0,1 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,0-0,7 0,3 13 Set 0,0-0,1-0,1-0,3-0,4-0,5-1,0-0,9-1,2-0,4 0,1 0,1 0,0 0,1 0,0 0,1-0,5-0,3 0,0 0,0 14 Tarchalska* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,0 0,2 0,1 0,6 0,4 0,1 0,1 0,0-0,1 0,1-0,1 0,0-0,2-0,2 0,2 15 Terno* 0,0 0,0 0,0 0,0-0,4 0,0 0,0 0,1 0,0 0,3 16 Turkus* 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1 0,1-0,2 0,1 0,0-0,2-0,1-0,1 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0-0,5 0,1 17 Wenus* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,2 0,3 0,5 0,6 0,0-0,1 0,0 0,0 0,0-0,1 0,5 0,0 0,0-0,5 18 Zekon* 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,1 0,1 0,2 0,2 0,4 0,1 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,3 0,4 0,0 0,2 Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku Kol. 1: * - typ afila, **- odmiana pastewna

14 Tabela 5 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Frakcje w procentach (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2006, 2005 Pozostałość na sicie o średnicy oczek Udział o średnicy mniejszej Odmiana 7 mm 6 mm 5 mm od 5 mm Wzorzec 13,2 12,4 65,7 71,4 20,2 15,5 0,9 0,7 1 Baryton*/** -6,6-7,3-4,6 0,8 10,8 6,3 0,4 0,2 2 Bohun* -8,7-7,7-22,1-14,5 29,6 21,3 1,2 0,9 3 Brylant* 7,7 7,0 5,0-0,7-12,7-6,1 0,0-0,2 4 Ezop* 0,7 4,7 11,6 3,9-11,8-8,3-0,5-0,3 5 Komandor* -8,5-7,9-17,1-11,8 24,9 18,6 0,7 1,1 6 Kujawski* 11,9 10,1 0,8 1,5-12,3-11,2-0,4-0,4 7 Kuroch* 0,3 0,2 0,3 1,0-0,7-1,3 0,1 0,1 8 Merlin* -2,8-0,9 5,8-2,5-2,9 3,2-0,1 0,2 9 Olimpik* -8,2-5,5-7,8 1,4 15,8 4,2 0,2-0,1 10 Phönix*/** -0,6 5,9 7,8-1,1-6,9-4,5-0,3-0,3 11 Ramrod* 15,4 7,1-3,8 3,5-11,2-10,3-0,4-0,3 12 Santana* -2,9-5,6 3,8 4,1-0,9 1,5 0,0 0,0 13 Set -3,9-0,3 9,1 7,6-5,1-7,0-0,1-0,3 14 Tarchalska* -1,8-2,9 0,8 1,3 0,6 1,5 0,4 0,0 15 Terno* 5,3 1,1-6,0-0,4 16 Turkus* 10,7 11,6 4,3-0,6-14,7-10,7-0,3-0,3 17 Wenus* -3,3-2,8 3,3 4,0 0,2-1,1-0,2-0,1 18 Zekon* -4,9-5,9 1,9 2,1 3,3 4,0-0,3-0,2 Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku Kol. 1: * - typ afila, **- odmiana pastewna

15 Tabela 6 GROCH SIEWNY. Odmiany pastewne i doświadczenia. Rok zbioru: 2006 Odmiany Rok zarejestrowania Hodowca Materiał siewny zdolność kiełkowania masa 1000 Plano - wana obsada roślin do obliczenia ilości wysiewu Ilość wysiewu % g szt./m 2 kg/ha wysokie 1 Fidelia NZ 1980 PHR Tulce Kos* /# NZ 2002 PHR Tulce Marych* N 2003 HR Smolice Roch NZ 2000 PHR Tulce Winerek # NZ 2002 PHR Tulce średniowysokie 6 Eureka N 2003 PHR Tulce Grapis # N 1991 Nordsaat Saatzuchtge sellschaft mbh DE 8 Gwarek N 2004 PHR Tulce Hubal N 2005 HR Strzelce Koliber N 2005 PHR Tulce Milwa* N 2005 HR Smolice Pomorska* N 2000 PHR Tulce Sokolik* N 2001 PHR Tulce Wiato N 1998 PHR Tulce Zagłoba # N 2000 PHR Tulce Bilans doświadczeń: - założone i przyjęte do syntezy Kol. 1: * - typ afila, # - odmiana skreślona z KR w 2006 roku; N odmiana nasienna, NZ odmiana nasienno- zielonkowa Kol. 3: PHR Poznańska Hodowla Roślin, HR - Hodowla Roślin

16 Tabela 7 GROCH SIEWNY. Odmiany pastewne. Daty siewu i omłotu oraz średnia długość okresów. Rok zbioru: 2006 Długość okresu od siewu do Długość Data okresu od Data początku początku dojrzałości Miejscowość siewu wschodów początku omłotu kwitnie- dojrzewa- techniczdo końca nia nia nej dz./m-c dz./m-c liczba dni Głodowo Ruska Wieś Seroczyn Prusim Wyczechy Rarwino Krzyżewo Tomaszów Bolesławiecki 9 Kościelec Tabela 8 GROCH SIEWNY. Odmiany pastewne. Ważniejsze cechy użytkowe wyniki średnie z poszczególnych doświadczeń. Rok zbioru: 2006 Plon odmian Różnica w plonie Masa Wysokość średnio- Miejscowość wszystkich wysokich 1000 roślin wysokich kol.3 - kol.4 dt z ha g cm Głodowo 50,4 44,1 53,5-9, Ruska Wieś 43,1 40,7 44,3-3, Seroczyn 41,7 39,5 42,8-3, Prusim 37,2 33,6 38,9-5, Wyczechy 30,5 27,7 31,9-4, Rarwino 26,3 20,7 29,1-8, Krzyżewo 24,2 22,7 25,0-2, Tomaszów 19,3 18,2 19,9-1, Bolesławiecki 9 Kościelec 18,9 18,8 19,0-0, Średnia ,4 29,6 33,8-4, ,4 32,7 41,3-8,

17 cd. tabeli 8 Wyleganie NRI przy w fazie początku w fazie końca α = 0,05 Miejscowość odmiany odmiany przed dla plonu najwcześ- najpóźniej- najwcześ- najpóźniej- zbiorem niejszej szej niejszej szej skala 9 o w % średniej Głodowo 8,9 8,7 8,2 8,2 6,6 7,09 2 Ruska Wieś 9,0 7,8 6,9 6,6 3,9 7,33 3 Seroczyn 8,7 8,4 8,2 6,9 4,6 8,73 4 Prusim 7,7 7,1 6,2 3,5 2,7 5,49 5 Wyczechy 8,5 7,9 7,3 5,6 2,2 9,57 6 Rarwino 9,0 8,4 8,1 8,0 6,3 23,54 7 Krzyżewo 8,2 7,6 7,6 7,2 4,9 16,96 8 Tomaszów 9,0 8,6 8,6 8,2 4,6 8,08 Bolesławiecki 9 Kościelec 9,0 8,5 7,7 7,7 5,7 15,32 Średnia ,7 8,1 7,6 6,9 4, ,9 8,3 7,1 6,6 4,3

18 Tabela 9 GROCH SIEWNY. Odmiany pastewne. Cechy rolniczo-użytkowe. Lata zbioru: 2006, 2005 Udział doświad- Udział roślin Plon Masa czeń, w których Wysokość Równomierność zielonych przed Liczba 1000 odmiana plono- roślin dojrzewania zbiorem roślin Odmiana procent dt z ha wała co najmniej jednofazowym wzorca 5% lepiej od g cm skala 9 o % szt./m 2 odchylenia średniej ogólnej od wzorca % odchylenia od wzorca Wzorzec 33,6 41, ,0 8,2 0,6 0,6 xxx xxx 1 Fidelia 83-5,7-13, ,1 0,2-0,6-0, Kos* 91-2,9-6, ,2-0,6 0,6 0, Marych* 91-3,1-9, ,0-0,1-0,5 0, Roch 87-4,5-7, ,3-0,4 0,1 0, Winerek 88-4,2-8, ,2 0,0-0,6-0, Eureka 105 1,7 0, ,2 0,3 0,2-0, Grapis 101 0,2 0, ,3 0,4-0,4-0, Gwarek 99-0,3-1, ,7-0,6 0,6 0, Hubal 104 1,2 3, ,2 0,2 0,0-0, Koliber 97-0,9-0, ,5-0,5 0,5 0, Milwa* 105 1,7-2, ,7 0,7-0,5-0, Pomorska* 99-0,3-1, ,1 0,2 0,3-0, Sokolik* 98-0,8-0, ,1 0,2 0,2-0, Wiato 102 0,6-1, ,4-0,6 0,8 0, Zagłoba 97-1,0-2, ,4 0,7-0,1-0,6-1 9 Liczba doświadczeń Wzorzec: kol. 2 w roku 2006 i 2005: Hubal, Sokolik, Wiato, Zagłoba; kol wszystkie odmiany badane w danym roku; kol. 8: xxx wielkości zalecane dla odmian podane w tabeli 1; wartość NRI przy α = 0,05 wynosiła dla plonu : w roku ,31 dt z ha, w roku ,87 dt z ha Kol. 1: * - typ afila

19 cd. tabeli 9 Ocena stanu Długość okresu od siewu do Długość okresu Ocena ogólnego w Pękanie Osypywanie od początku początku początku dojrzałości wschodów fazie początku strąków do końca dojrzewania technicznej Odmiana skala 9 o liczba dni odchylenia od wzorca Wzorzec 8,6 8,5 8,6 8,1 9,0 8,8 8,9 8, Fidelia -0,2-0,4-0,3-0,7 0,0 0,0-0,1 0, Kos* 0,2 0,2 0,2 0,3 0,0 0,0-0,1 0, Marych* 0,2 0,0 0,3-0,1 0,0 0,0 0,0 0, Roch -0,2-0,2-0,1-0,2 0,0 0,0 0,1 0, Winerek -0,2-0,2 0,1-0,4 0,0 0,0-0,1-0, Eureka -0,1 0,1 0,1 0,2 0,0 0,0-0,1 0, Grapis -0,1-0,1-0,1 0,0 0,0-0,1-0,1-0, Gwarek 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,1 0,1 0, Hubal 0,1 0,1 0,0 0,4 0,0 0,0-0,1-0, Koliber -0,1 0,1-0,1 0,1 0,0 0,1 0,0 0, Milwa* 0,2-0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0, Pomorska* 0,2 0,2 0,1 0,2 0,0 0,0 0,1 0, Sokolik* 0,0 0,1-0,1 0,1 0,0 0,1 0,1 0, Wiato 0,0-0,2-0,4 0,0 0,0-0,1-0,1-0, Zagłoba 0,0 0,3-0,1 0,2 0,0-0,1 0,1-0, Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku Kol. 1: * - typ afila

20 cd. tabeli 9 Wyleganie Występowanie chorób w fazie początku w fazie końca fuzaryjnego zgorzelowej mączniaka odmiany odmiany przed mozaiki więdnięcia plamistości rzekomego Odmiana najwcześ- najpóźniej- najwcześ- najpóźniej- zbiorem grochu grochu grochu grochu niejszej szej niejszej szej skala 9 o odchylenia od wzorca Wzorzec 8,7 8,9 8,1 8,3 7,7 7,1 6,9 6,6 4,6 4,3 8,7 8,3 8,9 8,1 7,4 5,4 7,6 6,5 1 Fidelia -0,4-0,3-1,1-1,2-1,6-1,6-1,9-1,7-1,8-1,4-0,1-0,2 0,0 0,0 0,6-2,0 0,2 0,0 2 Kos* 0,1 0,1-0,2-0,1-0,2-0,5-0,1-0,5-0,9-0,5 0,1 0,0 0,1 0,2 0,1 1,0 0,2 0,2 3 Marych* -0,1 0,1-0,3-0,4-0,4-0,7-0,5-1,0-1,4-0,7 0,0-0,8-0,1-0,1 0,4 0,1-0,6-0,4 4 Roch -0,5-0,5-1,4-1,6-1,4-1,5-1,6-1,7-1,3-1,4 0,1-0,4 0,1 0,2 0,6 1,4 0,1 0,1 5 Winerek -0,4-0,6-1,6-1,8-1,5-1,5-1,7-1,7-1,2-1,3 0,0 0,2 0,1 0,1 0,6-0,4 0,4 0,4 6 Eureka 0,1 0,1 0,4 0,4 0,6 0,6 0,6 0,8 1,1 0,8-0,1-0,2-0,1-0,1-0,9-0,3-0,1-0,5 7 Grapis 0,1 0,1 0,4 0,6-0,1 0,0-0,2-0,1-0,3-0,4-0,2 0,1-0,1-0,2-0,1 0,0 0,0-0,4 8 Gwarek 0,0 0,1 0,2 0,4 0,4 0,3 0,4 0,6 0,6 0,3 0,1 0,2-0,2 0,0-0,9-0,5-0,2 0,0 9 Hubal 0,1 0,1 0,4 0,4 0,6 0,3 0,5 0,3 0,9 0,3 0,1 0,2 0,0 0,0 0,4-0,1-0,1-0,1 10 Koliber 0,2 0,1 0,3 0,5 0,6 0,6 0,7 0,6 0,8 0,7-0,1 0,4 0,1 0,0-0,4 0,4 0,0 0,0 11 Milwa* 0,3 0,1 0,9 0,7 1,2 1,7 1,7 1,9 2,7 2,8 0,0-0,2 0,1-0,1 0,4-0,9 0,3-0,6 12 Pomorska* 0,3 0,1 0,8 0,7 1,1 1,5 1,4 1,3 2,0 1,4 0,0 0,1-0,1-0,1-0,9 0,1-0,2 0,0 13 Sokolik* 0,3 0,1 0,8 0,7 1,0 1,2 1,2 1,5 1,3 1,1 0,1 0,3 0,1 0,0 0,1 0,8 0,0 0,2 14 Wiato 0,2 0,1 0,3 0,3-0,1-0,2-0,4-0,3 1,4-1,2-0,1 0,1-0,1 0,1-0,6 0,1-0,4 0,6 15 Zagłoba 0,1 0,1 0,2 0,4-0,1-0,2-0,1 0,0-1,1-0,4 0,0 0,3 0,0-0,1 0,1 0,5 0,3 0,1 Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku, kol. 1: * - typ afila

21

22 Tabela 1 BOBIK. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru: 2006 Odmiany Hodowca Materiał siewny masa 1000 Rok zarejestrowania zdolność kiełkowania Planowana obsada roślin do obliczenia ilości wysiewu Ilość wysiewu % g szt./m 2 kg/ha niesamokończące - wysokotaninowe 1 Bobas 2002 HR Szelejewo Nadwiślański 1955 DANKO HR Neptun 1995 PHR Tulce Sonet 1995 IHAR Radzików Tom 1989 HR Strzelce niesamokończące - niskotaninowe 6 Albus 2002 HR Strzelce Kasztelan 2006 HR Strzelce Leo 2004 HR Strzelce Merlin 2006 Selgen a.s. CZ Mistral 2006 Selgen a.s. CZ Olga 2003 HR Strzelce samokończące - wysokotaninowe 12 Granit 2006 HR Strzelce Martin 1994 HR Szelejewo Optimal 1996 HR Szelejewo Tim 1996 HR Strzelce Titus 1998 HR Strzelce Bilans doświadczeń: - założone i przyjęte do syntezy 9 Kol. 3: HR Hodowla Roślin, IHAR Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin; PHR Poznańska Hodowla Roślin

23 Tabela 2 BOBIK. Daty siewu i omłotu oraz średnia długość okresów. Rok zbioru: 2006 Miejscowość Data siewu dz./m-c Długość okresu od siewu do wschodów początku początku dojrzewania liczba dni dojrzałości technicznej Data omłotu dz./m-c 1 Wrócikowo Głubczyce Węgrzce Jelenia Góra i Karżniczka i Czesławice Łyski Pawłowice Rychliki Tabela 3 BOBIK. Ważniejsze cechy użytkowe wyniki średnie z poszczególnych doświadczeń. Rok zbioru: 2006 Miejscowość wszystkich Plon odmian dt z ha Długość okresu od początku do końca niesamokończących, wysokotaninowych niesamokończących, niskotaninowych samokończących Masa 1000 g Wysokość roślin Wrócikowo 51,2 54,8 51,4 47, Głubczyce 43,1 44,2 42,6 42, Węgrzce 41,0 44,5 41,8 36, Jelenia Góra 38,9 38,0 39,7 39, Karżniczka 35,8 36,5 36,7 33, Czesławice 30,5 33,0 31,0 28, Łyski 29,5 29,6 30,8 28, Pawłowice 24,6 25,7 25,3 22, Rychliki 24,0 24,1 24,1 23, Średnia ,4 36,7 35,9 33, ,2 53,6 50,4 50, cm

24 cd. tabeli 3 Miejscowość Wyleganie w fazie początku odmiany najwcześniejszej najpóźniejszej w fazie końca odmiany najwcześniejszeszej najpóźniej- skala 9 o przed zbiorem NRI przy α = 0,05 dla plonu w % średniej Wrócikowo 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 3,99 2 Głubczyce 9,0 9,0 7,7 7,0 5,5 16,35 3 Węgrzce 9,0 9,0 9,0 6,6 6,0 8,80 4 Jelenia Góra 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 15,41 5 Karżniczka 9,0 9,0 9,0 9,0 8,1 9,73 6 Czesławice 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 10,23 7 Łyski 9,0 9,0 9,0 9,0 7,2 11,21 8 Pawłowice 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 6,26 9 Rychliki 9,0 9,0 9,0 9,0 8,0 16,90 Średnia ,0 9,0 8,9 8,5 7, ,0 9,0 8,9 8,8 6,9

25 Tabela 4 BOBIK. Cechy rolniczo-użytkowe. Lata zbioru: 2006, 2005 Odmiana procent wzorca Plon dt z ha odchylenia od wzorca Udział doświadczeń, w których odmiana plonowała co najmniej 5% lepiej od średniej ogólnej Masa 1000 g Wysokość roślin cm Równomierność dojrzewania skala 9 o % odchylenia od wzorca Udział roślin zielonych przed zbiorem jednofazowym % Liczba roślin szt./m Wzorzec 35,2 52, ,4 8,5 0,7 0,7 xx xx 1 Bobas 103 1,2 1, ,1-0,2 0,3 0, Nadwiślański 104 1,3 1, ,0-0,2 0,3-0, Neptun 105 1,7 4, ,4-0,1 0,5 0, Sonet 107 2,4 1, ,1 0,0 0,3-0, Tom 102 0,6 2, ,3-0,5 0,7-0, Albus 107 2, ,1-0,3 5 7 Kasztelan 103 1, ,1 0,6 6 8 Leo 102 0,6-1, ,6-0,2 0,2 0, Merlin 98-0, ,3-0, Mistral 102 0, ,2-0, Olga 100 0,1-2, ,0 0,1 0,4 0, Granit 104 1, ,1-0, Martin 96-1,4-2, ,1 0,4-0,5-0, Optimal 91-3,2-3, ,4 0,3-0,5-0, Tim 90-3,4-1, ,1 0,2-0,4-0, Titus 96-1,3-1, ,1 0,3-0,4-0,5 0 1 Liczba doświadczeń Wzorzec: kol. 2 w roku 2006: Neptun, Tom, Albus, Olga, Martin, Tim; w roku 2005: Neptun, Tom, Olga, Martin, Tim; kol wszystkie odmiany badane w danym roku Kol. 8: xx wielkości zalecane dla odmian podane w tabeli 1; wartość NRI przy α = 0,05 wynosiła dla plonu : w roku ,50 dt z ha, w roku ,14 dt z ha

26 cd. tabeli 4 Odmiana Ocena wschodów Ocena stanu ogólnego w fazie początku Pękanie strąków Osypywanie początku Długość okresu od siewu do początku dojrzewania dojrzałości technicznej Długość okresu od początku do końca skala 9 o liczba dni odchylenia od wzorca Wzorzec 8,4 8,2 8,4 8,4 8,9 8,9 8,8 8, Bobas -0,4 0,0-0,2 0,1 0,0 0,0 0,0-0, Nadwiślański 0,0 0,1 0,0-0,1-0,1 0,1-0,1 0, Neptun 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0-0,1 0, Sonet -0,3-0,3-0,3-0,3 0,1 0,0 0,0 0, Tom 0,0 0,0 0,2-0,1 0,0-0,1 0,0 0, Albus -0,1-0,1 0,1 0, Kasztelan 0,1-0,1 0,0 0, Leo -0,2 0,0-0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0, Merlin 0,1 0,1 0,0 0, Mistral 0,1 0,2 0,1 0, Olga -0,1 0,0-0,3-0,1 0,0 0,1 0,1 0, Granit 0,3 0,2 0,0 0, Martin 0,2 0,1 0,2 0,3 0,0-0,1-0,1 0, Optimal -0,2 0,1-0,3 0,1-0,1-0,1-0,1-0, Tim 0,3 0,3 0,3 0,3-0,1 0,0-0,1 0, Titus 0,2 0,2 0,2 0,2 0,0 0,1 0,0 0, Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku

27 cd. tabeli 4 Odmiana Wyleganie w fazie końca odmiany najwcześniejszej najpóźniejszej przed zbiorem skala 9 o askochytozy bobiku Występowanie chorób czekoladowej plamistości bobiku odchylenia od wzorca rdzy bobiku Uszkodzenia przez strąkowce % uszkodzonych Łamliwość łodyg skala 9 o Wzorzec 8,9 8,9 8,5 8,8 7,9 6,9 8,3 7,7 7,8 6,7 8,7 8,4 10,4 4,8 7,2 5,8 1 Bobas 0,1 0,1 0,2 0,0 0,2-0,2 0,2 0,2-0,1 0,1 0,0 0,2 1,7-0,7-0,1-0,2 2 Nadwiślański 0,1 0,1 0,2 0,1 0,3 0,1 0,2 0,2 0,0 0,4 0,0 0,2-1,3-0,5 0,1 0,3 3 Neptun -0,1 0,0 0,1 0,0 0,2-0,2-0,1 0,1 0,2 0,2 0,1 0,2-3,4-1,4-0,3-0,1 4 Sonet -0,1 0,1 0,2 0,1 0,1-0,1 0,1 0,1 0,3 0,2 0,1 0,2 1,3-0,3-1,7-0,1 5 Tom 0,1 0,1 0,2 0,1 0,1-0,3-0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,5-0,8-0,5-0,6 6 Albus 0,1 0,4 0,7 0,2 0,3 0,0 2,6 1,6 7 Kasztelan 0,0 0,3 0,6 0,2 0,3 0,2-1,4 0,8 8 Leo 0,0 0,1 0,1 0,1 0,5-0,5 0,2 0,2 0,4 0,0 0,2 0,2-3,3 0,8 0,6-0,5 9 Merlin -0,1 0,0 0,1 0,1 0,3 0,0 0,7 0,3 10 Mistral -0,1-0,1 0,1 0,2 0,2 0,1 1,2-0,1 11 Olga 0,1 0,1 0,4 0,2 0,7 0,7 0,3 0,4 0,1 0,3-0,1 0,1 2,4 0,4 1,2 1,1 12 Granit -0,1-0,3-0,2-0,3-0,4 0,1 1,4 0,9 13 Martin -0,1-0,1-0,5 0,0-0,9 0,5-0,3-0,4-0,2-0,6-0,2-0,3 1,0 2,2-1,1 0,5 14 Optimal 0,1-0,1 0,0-0,1-0,6 0,4-0,3-0,3-0,4-0,2-0,3-0,5-1,2 0,7-0,4 0,4 15 Tim -0,2-0,6-0,7-0,7-1,1-0,7-0,2-0,1-0,4-0,3-0,2-0,3-1,8 0,3-0,7-2,4 16 Titus -0,1-0,2-0,3-0,1-0,9 0,4-0,2-0,1-0,5-0,1-0,1-0,3-0,4 0,0-0,5 0,5 Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku

28

29 Tabela 1 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru: 2006 Odmiana Rok zarejestrowania Hodowca Materiał siewny zdolność kiełkowania % masa 1000 g Planowana obsada roślin do Ilość obliczenia wysiewu ilości wysiewu kg/ha szt./m Baron 2002 HR Smolice Boruta* 2002 Saatzucht Steinach GmbH DE Cezar 2003 HR Smolice Elf 2001 HR Smolice Graf 2004 HR Smolice Kalif 2006 HR Smolice Karo WA 2001 PHR Tulce Mirela WA 1981 HR Smolice Sonet* 1999 PHR Tulce Wersal* /# 1995 HR Smolice Zeus 2002 HR Smolice Bilans doświadczeń: - założone i przyjęte do syntezy Kol. 1: * - odmiana samokończąca, # - odmiana skreślona z KR w 2006 roku, WA odmiana o wysokiej zawartości alkaloidów Kol. 3: HR Hodowla Roślin, PHR Poznańska Hodowla Roślin

30 Tabela 2 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Daty siewu i omłotu oraz średnie długości okresów. Rok zbioru: 2006 Miejscowość Data siewu dz./m-c Długość okresu od siewu do wschodów początku początku dojrzewania liczba dni dojrzałości technicznej Data omłotu dz./m-c 1 Wrócikowo Kawęczyn i Bobrowniki Krzyżewo i Głodowo Marianowo Wyczechy Nowy Lubliniec Tabela 3 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Ważniejsze cechy użytkowe wyniki średnie z poszczególnych doświadczeń. Rok zbioru: 2006 Miejscowość Plon Masa 1000 Długość okresu od początku do końca Wysokość roślin w fazie początku odmiany Wyleganie w fazie końca odmiany dt z ha g cm skala 9 o najwcześniejszej najpóźniejszej najwcześniejszej najpóźniejszej przed zbiorem NRI przy α = 0,05 dla plonu w % średniej Wrócikowo 32, ,0 9,0 9,0 8,9 8,8 4,51 2 Kawęczyn 27, ,0 9,0 9,0 9,0 8,5 5,78 3 Bobrowniki 24, ,0 9,0 9,0 9,0 8,9 7,38 4 Krzyżewo 24, ,0 9,0 9,0 8,1 7,8 13,24 5 Głodowo 23, ,0 9,0 8,4 8,4 8,3 12,88 6 Marianowo 22, ,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,77 7 Wyczechy 19, ,0 9,0 8,8 7,7 7,5 7,66 8 Nowy Lubliniec 16, ,0 9,0 9,0 8,7 7,8 4,82 Średnia , ,0 9,0 8,9 8,6 8, , ,0 8,9 8,5 8,5 8,2

31 Tabela 4 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Cechy rolniczo-użytkowe. Lata zbioru: 2006, 2005 Odmiana procent wzorca Plon dt z ha Udział doświadczeń, w których odmiana plonowała co najmniej 5% lepiej od średniej ogólnej % Masa 1000 g Wysokość roślin cm Równomierność dojrzewania skala 9 o Udział roślin zielonych przed zbiorem jednofazowym % odchylenia od odchylenia od wzorca wzorca Wzorzec 24,0 30, ,5 8,5 2,9 0,6 xx xx 1 Baron 100 0,0 0, ,1 0,0-0,7 0, Boruta* 101 0,2 0, ,0 0,0-0,9 0, Cezar 103 0,7 0, ,1-0,3 0,2 0, Elf 95-1,2-1, ,3 0,0-0,9-0, Graf 102 0,5-0, ,2 0,0 0,6-0, Kalif 112 2, ,5 2,4-1 7 Karo 109 2,1-3, ,0-0,1 0,6 0, Mirela 75-6,0-3, ,1-0,1 1,1 0, Sonet* 97-0,8 0, ,5 0,5-1,7-0, Wersal* 93-1,7-1, ,2 0,2 0,3 0, Zeus 107 1,6-0, ,1-0,1-0,9 0, Liczba doświadczeń Liczba roślin szt./m 2 Wzorzec: kol. 2 w roku 2006 i 2005: Baron, Boruta, Graf, Sonet; kol wszystkie odmiany badane w danym roku; kol. 8: xx wielkości zalecane dla odmian podane w tabeli 1; wartość NRI przy α = 0,05 wynosiła dla plonu : w roku ,91 dt z ha, w roku ,16 dt z ha Kol.1: * odmiana samokończąca

32 cd. tabeli 4 Odmiana Ocena wschodów skala 9 o Ocena stanu ogólnego w fazie początku Pękanie strąków Osypywanie Długość okresu od siewu do po 10 dniach po 20 dniach po 10 dniach po 20 dniach od daty dojrzałości technicznej procent odchylenia od wzorca początku początku dojrzewania liczba dni dojrzałości technicznej Wzorzec 8,7 8,4 8,4 8,2 6,1 0,2 11,8 1,6 5,5 0,1 10,9 1, Baron 0,0 0,1-0,1 0,2 3,0 0,1 19,6 5,1 3,1 0,7 21,9 3, Boruta* 0,0 0,1 0,0 0,1-2,0 0,1-3,9 2,2-2,3 1,3-2,6 2, Cezar -0,1 0,0-0,2-0,1-1,6 0,3 4,6 2,3-1,2 0,8 5,5 3, Elf -0,2-0,2-0,4-0,1 0,5 1,5-1,8 4,8 0,8 0,7-1,0 2, Graf -0,1 0,0-0,1 0,0-2,2-0,2-3,4 2,9-2,1 0,7-3,0 4, Kalif 0,1 0,1-0,9 3,0-0,9 4, Karo 0,0-0,3 0,1-0,5-3,7 1,1 7,5 3,7-3,5 1,3 10,5 3, Mirela -0,1-0,1 0,2-0,1 52,7 16,8 78,5 44,1 52,8 12,9 73,8 39, Sonet* 0,2 0,2 0,1 0,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0, Wersal* 0,1 0,1 0,2-0,1 8,1 3,3 29,2 10,7 9,6 3,7 23,7 8, Zeus 0,1 0,1 0,1 0,1-1,2 0,9 9,0 3,0-1,0 0,7 9,9 3, Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku, poza kol. 11 i 12, gdzie wzorcem jest odmiana Sonet Kol.1: * odmiana samokończąca

33 cd. tabeli 4 Odmiana Długość okresu od początku do końca pędu głównego łanu Wyleganie w fazie końca odmiany najwcześniejszej najpóźniejszej przed zbiorem liczba dni skala 9 o odchylenia od wzorca Wzorzec ,9 8,5 8,6 8,5 8,3 8,2 1 Baron ,1-0,4-0,2-0,4-0,1-0,4 2 Boruta* ,0 0,2 0,0 0,1 0,0 0,1 3 Cezar ,1-0,4-0,2-0,4-0,1-0,4 4 Elf ,1 0,3 0,2 0,3 0,5 0,3 5 Graf ,0-0,6-0,1-0,6 0,1-0,6 6 Kalif 0 0 0,0 0,0 0,1 7 Karo ,1 0,4 0,2 0,4 0,3 0,4 8 Mirela ,1 0,2 0,1 0,2 0,2 0,2 9 Sonet* ,1 0,4-0,1 0,4 0,0 0,5 10 Wersal* ,1 0,2 0,2 0,2-0,9 0,2 11 Zeus ,1-0,3-0,1-0,2 0,0-0,2 Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku Kol.1: * odmiana samokończąca

34 cd. tabeli 4 Odmiana więdnięcia fuzaryjnego łubinu Występowanie chorób brunatnej plamistości liści łubinu brunatnienia łubinu skala 9 o szarej plamistości liści łubinu (opadziny) Cechy jakościowe - zawartość białka ogólnego tłuszczu surowego alkaloidów (suma) % suchej masy odchylenia od wzorca Wzorzec 8,3 8,0 9,0 8,9 8,9 9,0 8,8 8,9 34,5 31,9 7,6 6,9 0,031 0,018 1 Baron 0,1 0,2 0,0-0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,2 2,1-0,6-0,2 0,002 0,006 2 Boruta* 0,3 0,6 0,0-0,1-0,1 0,0 0,2 0,1 1,0 1,2-0,3-0,4 0,013-0,001 3 Cezar 0,0-0,3 0,0-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0-0,3 0,5-0,1-0,3 0,016 0,001 4 Elf -0,3 0,1 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 1,8-0,7-0,1 0,014 0,003 5 Graf 0,2 0,2 0,0 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,000 0,000 6 Kalif 0,0 0,0 0,1 0,0-2,0 0,3 0,043 7 Karo 0,0-0,2 0,0 0,1 0,1 0,0 0,0-0,1-1,9-0,1-0,3 0,1 1,281 0,172 8 Mirela -0,4-0,4 0,0-0,1-0,2 0,0-0,3-0,2 0,1 1,2-0,5 0,3 1,209 0,144 9 Sonet* -0,1-0,2 0,0 0,1 0,1 0,0-0,1 0,1-2,5-1,2-0,9 0,1 0,001 0, Wersal* 0,2 0,1 0,0-0,1 0,1 0,0 0,1 0,0-1,2-0,3-0,6 0,0 0,066 0, Zeus 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0-0,1 0,0-1,2 0,4 0,2 1,0 0,022 0,005 Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie odmiany badane w danym roku, poza kol.17 gdzie wzorcem jest odmiana Graf Kol.1: * odmiana samokończąca

35

36 Tabela 1 ŁUBIN ŻÓŁTY. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru: 2006 Odmiana Hodowca Materiał siewny % masa 1000 g Rok zarejestrowania zdolność kiełkowania Planowana obsada roślin do obliczenia ilości wysiewu szt./m Ilość wysiewu kg/ha 1 Dukat 2006 PHR Tulce Juno 1989 PHR Tulce Kroton # 2003 PHR Tulce Lord 2006 HR Smolice Markiz* 1998 PHR Tulce Mister 2003 PHR Tulce Parys 1988 HR Smolice Taper* 2002 PHR Tulce Bilans doświadczeń: - założone i przyjęte do syntezy 7 Kol. 1: * - odmiana samokończąca, # - odmiana skreślona z KR w 2006 roku Kol. 3: HR Hodowla Roślin, PHR Poznańska Hodowla Roślin

37 Tabela 2 ŁUBIN ŻÓŁTY. Daty siewu i omłotu oraz średnie długości okresów. Rok zbioru: 2006 Miejscowość Data siewu dz./m-c wschodów Długość okresu od siewu do początku początku dojrzewania liczba dni dojrzałości technicz-nej Data omłotu dz./m-c 1 Sulejów i Wyczechy Świebodzin Głodowo Nowa Wieś Ujska Uhnin Marianowo Tabela 3 ŁUBIN ŻÓŁTY. Ważniejsze cechy użytkowe wyniki średnie z poszczególnych doświadczeń. Rok zbioru: 2006 Miejscowość Plon Masa 1000 Długość okresu od początku do końca Wysokość roślin w fazie początku odmiany Wyleganie w fazie końca odmiany dt z ha g cm skala 9 o najwcześniejszej najpóźniejszej najwcześniejszej najpóźniejszej przed zbiorem NRI przy α = 0,05 dla plonu w % średniej Sulejów 19, ,0 8,5 7,8 7,8 7,1 4,22 2 Wyczechy 19, ,0 6,9 6,9 6,9 6,9 9,31 3 Świebodzin 17, ,0 9,0 9,0 9,0 8,8 6,63 4 Głodowo 17, ,0 9,0 8,8 8,8 7,9 7,97 5 Nowa Wieś Ujska 17, ,0 6,9 6,9 6,9 6,9 7,38 6 Uhnin 15, ,0 7,8 7,8 7,8 6,2 6,67 7 Marianowo 11, ,0 9,0 9,0 9,0 7,3 7,12 Średnia , ,0 8,2 8,0 8,0 7, , ,7 8,5 8,5 8,4 8,0