Program PDOiR w województwie Lubelskim w 2011 roku Zakres rzeczowy ważniejszych doświadczeń PDOiR w woj. Lubelskim w roku 2011.

Transkrypt

1 Program PDOiR w województwie Lubelskim w roku Zakres rzeczowy ważniejszych doświadczeń PDOiR w woj. Lubelskim w roku. Lp. 1 2 Gatunek Jęczmień ozimy Pszenica ozima Doświadczenie finansowane ze środków budżetowych przez COBORU Liczba dośw. Ilość bad. odmia n Rodza j dośw. Doświadczenie finansowane ze środków pozabudżetowych, lokalnych, Liczba dośw. Ilość bad. odmian Rodzaj dośw. Miejsce realizacji doświadczeń 1 16 L 2 12 K Bezek, Cicibór, Czesławice 2 49 L 5 28 K Cicibór, Bezek, Czesławice, Ulhówek, Palikije, Uhnin, Końskowola Cicibór, Bezek, Palikije, Końskowola, Uhnin 3 Pszenżyto ozime 1 23 L 4 15 K 4 Żyto ozime 1 17 L 1 12 K Cicibór, Uhnin 5 Rzepak ozimy 1 50 Z 3 31 K Bezek, Cicibór Palikije, Ulhówek 6 Jęczmień jary 1 30 L 3 19 K Cicibór, Czesławice, Bezek, Uhnin, 7 Pszenica Jara 1 18 L 2 14 K Bezek, Czesławice, Cicibór, 8 Pszenżyto jare 1 13 L Uhnin 9 Kukurydza 3 74 Z Cicibór 10 Burak cukrowy 2 18 Z Bezek, Czesławice 11 Ziemniak 2 6/10 Z 1 10 K Cicibór, Końskowola 12 Groch 3 27 Z Cicibór, Bezek, Czesławice Razem Rodzaj doświadczenia: L- doświadczenie złożone przy różnych poziomach agrotechniki z pełnym zakresem obserwacji i pomiarów. Z- doświadczenie proste z pełnym zakresem obserwacji i pomiarów. K- doświadczenia złożone przy różnych poziomach agrotechniki i z ograniczonym zakresem obserwacji

2 Przebieg warunków agrometeorologicznych w sezonie wegetacyjnym 2010/ Charakterystykę warunków pogodowych w sezonie wegetacyjnym 2010\ opracowano w oparciu wyniki z czterech punktów pomiarowych w województwie lubelskim w: Ciciborze, Bezku, Uhninie i Czesławicach. Przygotowanie pól pod zasiewy ozimin na jesieni 2010 r. było trudne z powodu zmiennych warunków pogodowych. Siewy ozimin były znacznie utrudnione i opóźnione w porównaniu do optymalnych terminów agrotechnicznych ze względu na dość intensywne opady deszczu w końcu sierpnia i we wrześniu 2010 r. Sierpień 2010 roku był miesiącem ciepłym i mokrym. Często nocą i rano występowały mgły i zamglenia. Opady były wyższe od normy wieloletniej i kształtowały się następująco w: Bezku 212 %, Ciciborze 166%, Czesławicach 216 %, Uhninie 199% normy wieloletniej. Wrzesień 2010 był chłodny i wilgotny. Średnia miesięczna temperatura powietrza kształtowała się następująco: w Bezku 11,7 C, w Czesławicach 11,9 C, w Uhninie 12,2 C a w Ciciborze 11,6 C. W ciągu miesiąca występowały silne wiatry. Opady stanowiły: w Bezku 163 %, Ciciborze 179%, Czesławicach 242%, Uhninie 148% normy wieloletniej. W Ulhówku i Palikijach nadmiar opadów spowodował zamulenie zasiewów rzepaku, co z kolei skutkowało brakiem wschodów. Październik 2010 roku był miesiącem zimnym, z opadami znacznie niższymi od normy, wynosiły one: w Bezku 14,3 mm, Ciciborze 12,3 mm, Czesławicach 11,1 mm, Uhninie 11,8mm. Temperatura przy powierzchni gruntu, spadła w tym miesiącu nawet do -7,6 C w Ciciborze ( r.) W listopadzie przeważały dni stosunkowo ciepłe jak na tę porę roku, zwłaszcza w I dekadzie miesiąca. Miesięczne sumy opadów były wyższe od średnich wieloletnich, kształtowały się one następująco: w Bezku 45,0 mm, Ciciborze 88,0 mm, Czesławicach 54,6 mm, Uhninie 54,8mm. Dnia 30-go listopada w Ciciborze temperatura przy powierzchni gruntu spadła do 19,0 C. Zboża ozime przed wejściem w stan zimowego spoczynku były słabsze, a niedostatecznie rozkrzewione rośliny nieco gorzej zniosły warunki zimy. Uprawy rzepaku były słabe, rośliny były słabo wykształcone, posiadały małą ilość liści. W grudniu zapanowała pogoda typowo zimowa. Średnia miesięczna temperatura powietrza była niższa od normy i wynosiła -10,4ºC w Ciciborze Dużym. Miesięczna temperatura gleby na głębokości 5 cm wynosiła -1,3ºC w Czesławicach, 0,1 C w Bezku, oraz 0,0 C w Uhninie i Ciciborze. Średnie miesięczne sumy opadów były wyższe od normy i wynosiły w: Bezku 34,6 mm, Ciciborze 36,5 mm, Czesławicach 32,5 mm, Uhninie 39,9 mm. Opady miały postać deszczu, deszczu ze śniegiem i śniegu. Grubość pokrywy śnieżnej okresowo przekraczała 10 cm. Styczeń roku był miesiącem z opadami w granicach normy. Średnia miesięczna temperatura powietrza wynosiła w: Bezku -1,2 C, w Czesławicach -1,4 C, w Uhninie -1,0 C a w Ciciborze - 1,8 C. Średnia miesięczna temperatura gleby na głębokości 5 cm osiągnęła w Czesławicach -0,7 C, w Bezku 0,4 C, w Uhninie 0,0 C i w Ciciborze 0,2 C. Temperatura minimalna w przygruntowej warstwie powietrza spadła w Uhninie do. -27,2ºC (05.01.r.) i była najniższa w kraju. Przez prawie cały miesiąc utrzymywała się pokrywa śnieżna.

3 Luty roku był mroźny. Minimalna temperatura powietrza spadła w dniu do 20,4 C w Ciciborze. Opady na ogół kształtowały się w granicach normy wieloletniej i wynosiły w: Bezku 109 %, Ciciborze 124 %, Czesławicach 86 %, Uhninie 108 % normy wieloletniej. Nadal utrzymywała się pokrywa śnieżna. W marcu roku średnia miesięczna temperatura powietrza zbliżona była do wartości średnich wieloletnich, opady zaś były niższe od normy wieloletniej i wynosiły w: Bezku 40 %, Czesławicach 50 %, Uhninie 33 %, Ciciborze 42 % normy wieloletniej. W Uhninie wierzchnia warstwa gleby wychłodziła się do -6,9º(02.03.r.) i była najniższa w całym kraju. Stan roślin po zimie był dobry. Nie zaobserwowano większych uszkodzeń zbóż. Występujące w drugiej i trzeciej dekadzie marca opady deszczu przyczyniły się do dobrego uwilgotnienia wierzchniej warstwy gleby. Znaczne ocieplenie i słoneczna pogoda pod koniec marca i na początku I dekady kwietnia wywołała rozpoczęcie wegetacji roślin. Kwiecień roku był miesiącem ciepłym, z opadami niższymi od normy. Średnie miesięczne temperatury powietrza kształtowały się następująco w: Bezku 9,9 C, w Czesławicach 10,2 C, w Uhninie 9,6 C a w Ciciborze 9,6 C. W I dekadzie maja wystąpiły silne przymrozki. Dnia 5-ego i 6-ego maja roku temperatura przy powierzchni gruntu spadła w Ciciborze do -4,0 C i -4,7 C. W Ciciborze przymrozki znacznie uszkodziły kwitnący rzepak. Wyraźne ocieplenie, notowane w drugiej połowie maja przyspieszyło tempo wzrostu i rozwoju upraw. Średnia miesięczna temperatura powietrza wynosiła w: Bezku 14,2 C, w Czesławicach 13,4 C, w Uhninie 14,0 C a w Ciciborze 13,8 C. Występujący niedobór opadów, przyczynił się do nadmiernego przesuszenia wierzchniej warstwy gruntu Miesięczna sumy opadów były niższe od normy wieloletniej i kształtowały się następująco : Bezek 40,8 mm, Cicibór 61,2 mm, Czesławice 53,1 mm, Uhnin 46,2 mm. W Czerwcu roku niedobór opadów pogłębiał przesuszenie wierzchniej warstwy gruntu. Miesięczne sumy opadów nie osiągnęły wartości średnich wieloletnich i kształtowały się następująco: w Bezku 88,5 mm, Ciciborze 65,4 mm, Czesławicach 83,5 mm, Uhninie 117,2mm. W Ciciborze wystąpiła susza glebowa spowodowana niedoborem wilgoci w glebie, brak opadów miał wpływ na osłabienie wzrostu i rozwoju zbóż jarych. Średnia dobowa temperatura powietrza często przekraczała 20 C. Dnia w Ciciborze temperatura powietrza osiągnęła 30,8 C. Średnie miesięczne temperatury powietrza wynosiły: Bezku 18,2 C, w Czesławicach 18,5 C, w Uhninie 18,4 C a w Ciciborze 18,4 C. Lipiec roku był stosunkowo chłodny i bardzo mokry. Wystąpiły ulewne deszcze. W ciągu miesiąca odnotowano liczne burze którym towarzyszył dość silny, porywisty wiatr. Średnia dobowa temperatura powietrza kształtowała się w : Bezku 18,8 C, w Czesławicach 18,2 C, w Uhninie 18,7 C a w Ciciborze 18,7 C. Miesięczne sumy opadów znacznie przekroczyły normę wieloletnią i kształtowały się: w Bezku 178,9 mm, Ciciborze 201,6 mm, Czesławicach 160,0 mm, Uhninie 169,7mm. Występujące częste i obfite opady bardzo utrudniały lub wręcz uniemożliwiły przeprowadzenie żniw i sianokosów. Nawracające ulewne deszcze połączone z silnym wiatrem od trzeciej dekady czerwca oraz w lipcu, powodowały wyleganie zbóż i rzepaku. W Ciciborze nastąpił powtórny odrost zbóż jarych i powtórne ich kłoszenie. Dojrzewanie było nierównomierne i utrudnione. Nadmierne uwilgotnienie gleb często wręcz uniemożliwiało wjazd na plantacje maszyn do zbioru oraz powodowało opóźnienie żniw. Jakość zebranego ziarna była słaba, odnotowano duże straty spowodowane porastaniem ziarna.

4 W sierpniu roku na ogół było ciepło. Opady były niższe od normy. Średnia miesięczna suma opadów wynosiła w Bezku 38,0 mm, Ciciborze 50,0 mm, Czesławicach 37,0 mm, Uhninie 43,0 mm. W tab. 2 przedstawiono dekadowe i miesięczne sumy opadów w poszczególnych punktach doświadczalnych. Warunki pogodowe w sezonie 2010/ były czynnikiem który decydował o wysokości i jakości plonów. Opóźnione i utrudnione siewy ozimin, słabe wschody, majowe przymrozki oraz ulewy w lipcu miały niekorzystny wpływ na kształtowanie się produkcji roślinnej. Utrudnione zbiory spowodowały straty w uprawach związane z porastaniem ziarna zbóż w kłosach. Tab. 2. Dekadowe i miesięczne sumy opadów w sezonie wegetacyjnym 2010/ w: Bezku, Uhninie, Ciciborze i Czesławicach. Suma opadów w mm SDOO Miesiąc Dekada Miesiąc Bezek Cicibór Czesławice Uhnin Sierpień ,8 11,1 65,0 141,9 Wrzesień ,3 6,4 18,4 93,1 Październik ,0 7,6 5,7 14,3 Listopad ,4 6,6 16,0 45,0 Kwiecień 9,9 13,9 6,8 30,6 Maj 20,2 7,3 13,3 40,8 Czerwiec 32,1 38,2 18,2 88,5 Lipiec 55,1 59,5 64,3 178,9 Razem: 633,1 Sierpień ,1 11,7 70,6 111,4 Wrzesień ,4 13,5 16,0 92,9 Październik ,7 10,6 1,0 12,3 Listopad ,7 10,1 13,2 88,0 Kwiecień 15,1 21,4 1,1 37,6 Maj 24,1 26,3 10,8 61,2 Czerwiec 13,4 15,9 36,1 65,4 Lipiec 85,9 51,0 64,7 201,8 Razem: 670,6 Sierpień ,2 10,7 68,3 147,2 Wrzesień ,8 17,0 23,7 137,5 Październik ,5 6,0 2,6 11,1 Listopad ,8 10,2 22,6 54,6 Kwiecień 15,2 16,1 2,6 33,9 Maj 34,8 13,2 5,1 53,1 Czerwiec 8,3 36,4 38,8 83,5 Lipiec 60,3 47,8 51,9 160,0 Razem: 680,9 Sierpień ,4 11,1 64,6 141,1 Wrzesień ,9 9,3 20,1 77,3 Październik ,1 10,2 1,5 11,8 Listopad ,7 9,2 18,9 54,8 Kwiecień 17,6 18,7 3,6 39,9 Maj 19,2 12,7 14,3 46,2 Czerwiec 53,6 17,9 45,7 117,2 Lipiec 81,2 31,8 56,7 169,7 Razem: 658,0

5 Groch siewny Powierzchnia uprawy grochu siewnego w województwie lubelskim wg danych GUS wynosi 1627 ha. W strukturze zasiewów stanowi 1%. Groch siewny oprócz tego ze jest cennym źródłem wysokobiałkowej paszy dla zwierząt, jest również cennym elementem zmianowania. Spełnia ważną rolę w zwiększaniu produkcyjności gleby, pozostawiając w niej znaczną ilość azotu oraz substancji organicznych. Ma to istotne znaczenie przy dużym udziale zbóż w strukturze zasiewów. Jest dobrym przedplonem dla wielu gatunków roślin. W krajowym rejestrze znajduje się 30 odmian grochu siewnego. 17 odmian o większych wymaganiach glebowych, i 13 o mniejszych wymaganiach glebowych. Obecnie w krajowym rejestrze w grupie odmian przeznaczonych do uprawy na glebach żyznych są wyłącznie formy wąsolistne. W województwie lubelskim w roku przebadano 15 odmian w trzech punktach doświadczalnych ( SDOO Cicibór, ZDOO Bezek, ZDOO Czesławice). Najlepiej plonującymi odmianami były: Ezop, Kavalir, Lasso, Boruta, oraz badana po raz pierwszy Batuta. Wyniki doświadczeń przedstawiono w tabelach 1-7. Tabela 1. Groch siewny. Odmiany badane. Rok zbioru. SL wąsy czepne zamiast listków (typ afila) Lp Odmiana Rodzaj ulistnienia Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce Brylant SL 2002 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 2 Wenus SL 2003 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 3 Ezop SL 2004 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 4 Tarchalska SL 2004 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 5 Bohun SL 2005 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa Tulce 6 Santana SL 2005 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska Prusy 7 Zekon SL 2005 Oseva Polska sp. z o.o. ul. Kopanina Poznań 8 Terno SL 2006 Oseva Polska sp. z o.o. ul. Kopanina Poznań 9 Boruta SL 2007 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 10 Kavalir SL 2007 Oseva Polska sp. z o.o. ul. Kopanina Poznań 11 Medal SL 2007 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o Grupa IHAR Smolice Kobylin 12 Cysterski SL 2008 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa Tulce 13 Lasso SL 2008 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna Strzelce 14 Batuta SL 2009 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 15 Mentor SL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o Grupa IHAR Smolice Kobylin

6 Tabela 2. Groch siewny. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru. Miejscowość SDOO Cicibór ZDOO Bezek ZDOO Czesławice Powiat bialski chełmski puławski Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni bardzo dobry pszenny dobry pszenny dobry Klasa bonitacyjna gleby IIIb IVa II ph gleby w KCL 6,6 7,2 7,0 Przedplon Pszenica ozima Burak cukrowy Pszenica ozima Data siewu Obsada nasion ( szt/m 2 ) Data zbioru Nawożenie mineralne N (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nitragina dla grochu Zaprawiono nasiona Zaprawiono nasiona Oprysk pola przed siewem Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Oxafun T75 DS Sarox T 500 Fs Funaben T Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Linurex 500 SC + Kalif 480 Afalon dysp. 450 SC + Afalon dysp. 450 SC 2,0L Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Karate Zeon 050 CS 0,12L Sumi-Alpha 050EC 0,2L Sumi-Alpha 050EC 0,2L Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Sumi Alpha 050EC 0,2 L Sumi-Alpha 050EC 0,2L - Insektycyd (nazwa,dawka/ha) - Mospilan 20 SP 150g - Tabela 3. Groch siewny. Wyniki doświadczeń. Rok zbioru. Lp. Cecha Cicibór Bezek Czesławice 1 Pełnia wschodów (dzień, m-c) Ocena wschodów (skala 9 ) 8,8 8,7 9,0 3 Początek kwitnienia (dzień, m-c) Ocena stanu ogólnego (skala 9 ) 8,1 8,2 9,0 5 Wyleganie w fazie początku kwitnienia (skala 9 ) 9,0 9,0 9,0 6 Koniec kwitnienia (dzień, m-c) Wyleganie w fazie końca kwitnienia (skala 9 ) 8,3 9,0 9,0 8 Wysokość roślin (cm) 97,1 61,6 72,1 9 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 ) 2,5 8,3 7,5 10 Porażenie przez fuzariozę (skala 9 ) 9,0 8,7 8,4 11 Porażenie przez askochytozę (skala 9 ) 9,0 9,0 9,0 12 Dojrzałość techniczna (dzień, m-c) Pękanie strąków (skala 9 ) 7,9 9,0 9,0 14 Równomierność dojrzewania (skala 9 ) 7,7 9,0 8,2 15 Masa 1000 ziarn (g) 265,5 296,8 254,0 16 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 10,0 12,7 16,1 17 Plon ziarna (dt z ha) 41,9 47,8 42,4

7 Tabela 4. Groch siewny. Plon nasion odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru. Lp. Odmiana Cicibór Bezek Czesławice Wzorzec, dt z ha 41,9 47,8 42,4 1 Brylant Wenus Ezop Tarchalska Bohun Santana Zekon Terno Boruta Kavalir Medal Cysterski Lasso Batuta Mentor Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian Tabela 5 Groch siewny. Plon nasion odmian (% wzorca). Lata zbioru,2010,2009. Lp. Odmiana Wzorzec, dt z ha 44,0 48,4 48,3 1 Wenus Ezop Tarchalska Bohun Santana Zekon Terno Kavalir Medal Cysterski Lasso Boruta Brylant Batuta Mentor 98 Ilość doświadczeń Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian

8 Tabela 6. Groch siewny. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2010, Lp. Odmiana Liczba lat badań Mączniak właściwy Fuzarioza Askochytoza Wzorzec, (skala 9 o ) 8,3 8,9 9,0 8,7 9,0 8,9 1 Wenus 3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2 Ezop 3 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 3 Tarchalska 3 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0-0,1 4 Bohun 3 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 5 Santana 3 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 6 Zekon 3 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 7 Terno 3 0,0 0,0 0,0-0,0 0,0 0,0 8 Kavalir 3-0,1 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 9 Medal 3 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 10 Cysterski 3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 11 Lasso 3 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 12 Boruta 2 0,0 0,0* 0,0-0,1* 0,0 0,1* 13 Brylant 1 0,0 0,0 0,0 14 Batuta 1 0,0 0,0 0,0 15 Mentor 1-0,1 0,0 0,0 Liczba doświadczeń Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian Skala 9 : 9- oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1- najmniej korzystną, 5-średnią, * średnia z lat Tabela 7. Groch siewny. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:,2010, 2009 Lp. Odmiana Liczba lat badań w fazie dojrzałości mlecznej Wyleganie (skala 9 o ) przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) Wzorzec 8,8 7,8 6,1 4,4 77,1 90,9 278,9 275,3 1 Wenus 3 0,1 0,3 0,2 0,3-2,8-4,5-16,5-12,5 2 Ezop 3 0,2 0,5 0,3 0,6 6,6 9,6-16,4 6,4 3 Tarchalska 3 0,1 0,6 0,3 0,6 1,1 2,4 7,4-0,9 4 Bohun 3 0,2 0,4-0,2 0,0-6,0-6,9-30,7-37,8 5 Santana 3 0,2 0,5 0,8 0,3-8,7-10,2 10,6 11,7 6 Zekon 3-0,2-0,2-0,7-0,4-1,3 1,8-20,1-16,2 7 Terno 3-0,1-0,3-1,5-0,5 8,6 9,4 29,9 31,7 8 Kavalir 3 0,0-0,1-0,1-0,3-1,0-1,3 45,3 13,7 9 Medal 3 0,1 0,0 0,6 0,0-3,9-2,6-8,1-0,7 10 Cysterski 3 0,2-0,1-0,3-0,7-10,7-10,5-22,2-34,5 11 Lasso 3-0,4-0,3-0,0 0,1 3,8 4,7-29,8-32,1 12 Boruta 2-0,1-0,1* 0,3 0,1* 5,1 4,8* -0,4 26,3* 13 Brylant 1-0,3-0,2-1,2 25,5 14 Batuta 1 0,0 0,4 3,9-1,4 15 Mentor 1-0,1 0,1 6,7-44,7 Liczba doświadczeń Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian Skala 9 : 9- oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1- najmniej korzystną, 5-średnią * średnia z lat 2010-

9