MW Ćwczee Nr /5 Dr ż.taeusz Wszołek taeusz.wszolek@ah.eu.pl, \\alaxy.uc.ah.eu.pl\~twszolek twszolek@mal.com ares o wysyłaa sprawozań! Iżyera akustycza, Merctwo wbroakustycze Ćwczee r. Baae własośc syałów akustyczych w zeze czasu zastosowae pozomów LEQ SEL w baaach hałasu rooweo.. Wprowazee Postawowe welkośc merzale hałasu zostały zormalzowae zameszczoe w orme PN ISO 996-,,3. Welkośc te zostały przyjęte jako obowązujące w wększośc (jeśl e we wszystkch) krajach śwata. Pozom cśea akustyczeo: p L p 0lo0 = 0lo = 0 p () 0 p0.. Parametryzacja syału akustyczeo w zeze częstotlwośc Pozom źwęku A. Opowaa krzywej jeakowej słyszalośc 40 oów. Fo jest marą łośośc rówa sę lczbowo pozomow cśea akustyczeo tylko la tou prosteo o częstotlwośc 000 Hz. p Rys.. Przebe postawowych ltrów częstotlwoścowych stosowaych przy pomarach syału akustyczeo Fltra A Stosuje sę o zecyowaej wększośc pomarów wskaźka hałasu w oowsku a staowskach pracy, zamplemetoway we wszystkch merkach pozomu źwęku. Opowaa krzywej łośośc 40 oów. Fltry B C opowaają opoweo krzywym 70 00 oów. Fltr C stosoway jest w pomarach hałasów mpulsowych ( wartośc szczytowej) a staowskach pracy oraz w mpulsów wysokoeeretyczych w oowsku. Fltr B obece e jest stosoway. r ż.taeusz Wszołek, KMW AGH Kraków
MW Ćwczee Nr /5 Fltry D E ( przez Stevesa) zostały utworzoe o estymacj hałasów wzalych używay o pojeyczych zarzeń akustyczych - hałasu lotczeo. Obece e są stosowae. Fltr SI zalecay jest o pomaru zakłóceń mowy ( zapropooway przez Webster a) We współczesych przyrząach pomarowych oblatoryje stosuje sę ltr A oraz ltr C. Charakterystyk powyższych ltrów pokazao a rys.. Pozom źwęku A (L A )możemy wyzaczyć także z wma / lub /3 oktawoweo w poższej zależośc: L A = L + K A 0 0 lo 0 () ze L pozom cśea akustyczeo w paśme częstotlwośc, B lczba pasm częstotlwośc, K A poprawka w krzywej A la częstotlwośc, B Do celów moelowaa oraz aalz własośc akustyczych ooków w których źwęk sę rozprzestrzea, strukturę wmową syału przestawa sę w pasmach / lub /3 oktawowych. W pasmach tych stosowae są też wszelke poprawk korekcje welkośc źrółowych jak a roze propaacj źwęku w oowsku. Pożej poao postawowe zasay kostrukcj ltrów /3 / oktawowych: Fltry o stałej wzlęej szerokośc pasma / /3 oktawowe: =, = = (3) ze: częstotlwość okowa ltra, część oktawy ltra, p. =3 ltr /3 oktawowy, =, ltr / oktawowy,, częstotlwośc opoweo ola óra ltra Fltr oktawowy, =: =, = = (4) Fltr /3 oktawowy ( tercjowy), =3: 3 6 =, = = (5) Wzlęa szerokość pasma przeoszea wyrażoa w % Zależość oóla 3 Δ w = 00% (6) Fltr oktawowy: Δ w = 00 % = 00% = 00% = 70.7% (7) Fltr tercjowy: r ż.taeusz Wszołek, KMW AGH Kraków
MW Ćwczee Nr 3/5 3 Δ w = 00% = 00% = 3.% (8) 6.. Parametryzacja syału akustyczeo w zeze czasu Postawowym parametrem syału akustyczeo w zeze czasu jest jeo wartość ea wyrażoa pozomem perwastka wartośc eokwaratowej (RMS) wartośc skuteczej. W akustyce azywa sę pozomem rówoważym ( ekwwaletym). Iym, powszeche stosowaym parametrem w zeze czasu jest pozom ekspozycyjy, szczeóle wyoy o charakteryzowaa własośc przejścowych zarzeń akustyczych., jak p. pojeyczy przejaz samochou. Pozom rówoważy (LEQ) Pozom ueoy za czas pomaru T. Może być rozważay jako wartość mająca te sam skutek eeretyczy, co pozom stały o tej samej wartośc ( w tym samym czase). Matematycze jest to pozom wartośc skuteczej syału: T p A( t) LAeq, T = 0 lo t (9) T p 0 0 ze T całkowty czas pomaru, h p A (t) cśe akustycze ltrowae w ltru A, Pa p 0 cśee oesea ( 0 μpa) W praktyce, yspoując wyzaczoym ( zmerzoym) wartoścam pozomów rówoważych w -tych ockach czasu, moża skorzystać z poższej zależośc: L Aeq, T = lo 0 T 0.L A ( t ) 0 (0) Doatkowo w celu określea rac zma syału pozomów czasu wyzacza sę jeo wartośc maksymalą (LAMAX) oraz mmalą ( LAMIN). Są to wartośc opoweo maksymala mmala z -sekuowych pozomów rówoważych zmerzoych w czase obserwacj T. Pozom ekspozycyjy (SEL) Pozom ekspozycyjy pojeyczeo zarzea akustyczeo eoway jest jako tak sam pozom, który trwałby s ostarczyłby o oborcy tę samą lość eer. Jest to pozom rówoważy ormalzoway o czasu trwaa s. t p A ( t) SEL = L = ASE 0 lo t (3) t0 p t 0 ze: p A (t) cśea akustycze, ltrowae w ltru A; p 0 cśee oesea, 0 μpa t 0 - czas oesea, t 0 =s t -t czas trwaa zarzea, s Praktycze zależośc: r ż.taeusz Wszołek, KMW AGH Kraków
MW Ćwczee Nr L ASE 0lo t 0.L ( 0 Aeq ) = (4) ze t czas trwaa zarzea, s L Aeq pozom rówoważy, ważoy w ltru A, B 4/5 Zależość pomęzy pozomem rówoważym, a pozomem ekspozycyjym. Pozom e z pozomów. la pojeyczeo zarzea t0 LAeq, T = LASE + 0 lo (5) T la zarzeń: t 0 0.LAE LAeq T =, 0 lo 0 (6) T Pozom e, L 0,L L = 0lo 0 (7) Pozom ekspozycyjy jest wyoy o oce hałasów przejścowych krótkotrwałych pojeyczych zarzeń, p. przejaz samochou, pocąu, przelot samolotu tp., ujmuje bowem pozom hałasu czas trwaa aeo zarzea. Przebe ćwczea Baae własośc syałów w zeze czasu ampltu zastosowae pozomów LEQ SEL w baaach hałasu rooweo. Ćwczea prowazoe jest za pomocą przyrząów co ajmej zterowaych aalzatorów źwęku przystosowaych o rejestracj automatyczej wyków z zaaą częstotlwoścą: Pomary wykoywae bęą przy ul. -Maja a wysokośc Błoń Krakowskch. Przyrząy pomarowe: SVAN 945 A, 9AE, Nor 6 ( lub e ostępe w u ćwczeń) Proram ćwczea:. Rejestracja cąła ( pozomu LEQ) syału z ( opcjoalym) automatyczym zapsem z zaaą częstotlwoścą s m w czase 5 m. Nezależe wykoywae bęą pomary atężea ruchu z pozałem a pojazy cężke ( autobusy, samochoy cężarowe motocykle) oraz lekke ( pozostałe) tramwaje.. Pomar pozomu ekspozycyjeo (SEL) pojeyczych przejazów la wyróżoych kateor pojazów, la co ajmej 0 pojazów lekkch oraz pozostałych stosowae o możlwośc ( lczby zarzeń w czase ćwczeń). Możlwe jest rupowae pojazów maksymale o trzech. Wówczas pozom ekspozycyjy LASE pojeyczeo (-teo) pojazu ( tej samej klasy) moża wyzaczyć z poższej zależośc: r ż.taeusz Wszołek, KMW AGH Kraków
MW Ćwczee Nr 5/5 LASE 0,L 0 lo 0 (8) = ASE Dalej, zając lczbę pojazów ( cężkch, lekkch tramwajów) jake przejechały w czase pomaru pozomu LEQ ( pukt ) korzystając z zależośc (5, 6), ależy oblczyć pozom rówoważy (LEQ) la teo ocka czasoweo przyjmując wartość eą SEL ( w zależośc 7) z wartośc zmerzoych la poszczeólych klas pojazów. W przypaku pomarów pojeyczych zarzeń akustyczych ależy wyzaczyć ochylee staarowe, jako postawową marę jakośc ( rozrzutu) aych epewość staarową. Otrzymae rezultaty ( LEQ pomarowe oblczeowe) ależy porówać oceć przyczyy ew. ch ezoośc. Raport ( sprawozae) z pomarów powe zawerać:. Szkc sytuacyjy. Wyk pomarowe 3. Wyk oblczeń wraz z ch terpretacją raczą. 4. Wosk Sprawozaa powy być wykoae w orme elektroczej przez każeo stueta ozele przesłae w ormace PDF a ares twszolek@mal.com. Term przesłaa sprawozaa tyoe o wykoaa ćwczea. Deale oz. 4:00, zeń prze astępym ćwczeem. Brak termoweo oaa sprawozaa spowouje obżee końcowej ocey, poato uemożlwa uczestctwo w kolejych ćwczeach. Nazwa plku Nazwsko_Ime_Nr rupy_numercwczea, p. Kowalsk_Ja_r_cw.p. Neprawłowa azwa plku może być rówoważa z brakem ( lub etermowym oaem) sprawozaa. r ż.taeusz Wszołek, KMW AGH Kraków