Patofizjologia 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne): Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Analityka Medyczna, studia jednolite magisterskie, studia stacjonarne i niestacjonarne Rok akademicki: 2018/2019 Nazwa modułu/przedmiotu: Patofizjologia Kod przedmiotu (z systemu Pensum): Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: Zakład Fizjologii i Patofizjologii Człowieka Kierownik jednostki/jednostek:? Rok studiów (rok, na którym realizowany jest przedmiot): Semestr studiów (semestr, na którym realizowany jest przedmiot): Typ modułu/przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, fakultatywny): Osoby prowadzące (imiona, nazwiska oraz stopnie naukowe wszystkich wykładowców prowadzących przedmiot): 3 6 podstawowy dr Maciej Gawlak dr Przemysław Kurowski dr Aneta Książek dr Ewa Nurowska dr Bartłomiej Szulczyk Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot dostępny jest dla studentów w ramach programu Erasmus): Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba, do której należy zgłaszać uwagi dotyczące sylabusa): NIE dr Przemysław Kurowski Liczba punktów ECTS: 9 2. Cele kształcenia Strona 1 z 7
1. Cel kształcenia wiąże opis całego programu kształcenia z programem studiów. Cele kształcenia dostarczają podstawowych informacji o przedmiocie, opisują jakie kompetencje nabędzie student po zakończeniu danego kursu. Poznanie mechanizmów zaburzeń czynnościowych organizmu człowieka na poziomie molekularnym, komórkowym, tkankowym, narządowym i systemowym. Zakres nauczania obejmuje układ nerwowy, krążenia, oddechowy, pokarmowy, moczowy i hormonalny człowieka. W trakcie nauczania podkreślane będą zagadnienia związane z zaburzonymi mechanizmami regulacyjnymi ustroju i zaburzonym działaniem substancji biologicznie czynnych na komórki. 3. Wymagania wstępne 1. Student powinien znać podstawy biologii z zakresu szkoły średniej. 2. Student powinien znać pojęcia wprowadzone na I roku studiów, ramach przedmiotu Biologia i Genetyka oraz Chemia Bioorganiczna. 3. Student powinien znać pojęcia wprowadzone na II roku studiów, semestr zimowy w ramach przedmiotów: Fizjologia, Biochemia oraz Histologia. 4. Znajomość mechanizmów fizjologicznych funkcjonowania oraz regulacji funkcjonowania organizmu człowieka na poziomie molekularnym, komórkowym, tkankowym, narządowym i systemowym w warunkach fizjologicznych. 5. Znajomość podstawowych terminów w zakresie genetyki człowieka. 6. Znajomość podstawowych mechanizmów biochemii komórki. 4. Przedmiotowe efekty kształcenia Lista efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Symbol tworzony przez osobę wypełniającą sylabus (kategoria: W-wiedza, U-umiejętności, K-kompetencje oraz numer efektu) W1 W2 W3 Treść przedmiotowego efektu kształcenia Efekty kształcenia określają co student powinien wiedzieć, rozumieć i być zdolny wykonać po zakończeniu zajęć. Efekty kształcenia wynikają z celów danego przedmiotu. Osiągniecie każdego z efektów powinno być zweryfikowane, aby student uzyskał zaliczenie. K_W01- zna prawidłową budowę i funkcję komórek, tkanek, narządów i układów organizmu ludzkiego oraz rozumie współzależności ich budowy i funkcji w warunkach (zdrowia i) choroby K_W05 - zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych oraz metody ich oceny K_W02 ma podstawową wiedze na temat rozwoju organizmu ludzkiego, homeostazy ustrojowej i jej regulacji, procesów reprodukcji, starzenia się i śmierci Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) Numer kierunkowego efektu kształcenia zawarty w Rozporządzeniu Ministra Nauki bądź Uchwały Senatu WUM właściwego kierunku studiów. M2-W02 M2_W01 M2-W02 M2_W01 M2-W02 M2_W01 Strona 2 z 7
W4 W5 U1 K_W38 - zna metody diagnostyki serologicznej układów grupowych krwi oraz diagnostykę powikłań poprzetoczeniowych i konfliktów serologicznych K_W41 - zna zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych K_U40 potrafi przygotować i przedstawić wybrane problemy medycyny laboratoryjnej w formie ustnej i pisemnej w sposób dostosowany do przygotowania osób/grup docelowych. M2_W03 M2_W07 M2_W03 M2_U13 M2_U14 5. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład 30 nieobowiązkowe Seminarium nieobowiązkowe Ćwiczenia 60 nieobowiązkowe 6. Tematy zajęć i treści kształcenia W1-Wykład 1 Molekularne podłoże patofizjologii nerwów obwodowych, synapsy nerwowomięśniowej i mięśni poprzecznie prążkowanych. W1, W2, W3, W5 W2-Wykład 2 Patofizjologia małych neuroprzekaźników dopaminy, serotoniny, noradrenaliny, acetylocholiny (podłoże molekularne depresji, choroby afektywnej dwubiegunowej, zespołu ADHD i zespołu stresu pourazowego). W1, W2, W3, W5 W3-Wykład 3 Neurobiologia uzależnień. W1, W2, W3, W5 W4-Wykład 4 Ból. W1, W2, W3 W5-Wykład 5 Patofizjologia wybranych chorób neurozwyrodnieniowych (patomechanizmy neurodegeneracyjnych chorób układu nerwowego). W1, W2, W3, W5 W6-Wykład 6 Bóle głowy (klasyfikacja, etiopatogeneza, terapia). Fizjologia i patofizjologia snu. W1, W2, W3 W7-Wykład 7 Choroby naczyniowe mózgu. Metody diagnostyki elektrofizjologicznej układu nerwowego. Metody neuroobrazowania ośrodkowego układu nerwowego. Badania strukturalne: tomografia komputerowa i magnetyczny rezonans jądrowy. Badania naczyniowe: angiografia, angio-tk i angio-mr. Badania funkcji mózgu: SPECT, PET, badanie czynnościowe magnetycznego rezonansu jądrowego. W1, W2, W3 W8-Wykład 8 Patofizjologia układu hormonalnego (cukrzyca). W1, W2, W3, W5 W9-Wykład 9 Zaburzenia hemodynamiki serca, zaburzenia rytmu serca, diagnostyka zaburzeń hemodynamicznych serca oraz diagnostyka zaburzeń rytmu serca. W1, W2, W3, W5 W10-Wykład 10 Patofizjologia układu krążenia ze szczególnym uwzględnieniem epidemiologii i podłoża molekularnego nadciśnienia tętniczego. W1, W2, W3, W5 W11- Wykład 11 Patofizjologia układu oddechowego. W1, W2, W3, W5 W12- Wykład 12 Patofizjologia układu pokarmowego. Choroba refluksowa i choroba wrzodowa. Patofizjologia wątroby: wirusowe zapalenia wątroby, typy żółtaczek. Etiologia i patogeneza zapalenia trzustki. Przyczyny i mechanizm powstawania biegunek. Rak jelita grubego W13-Wykład 13 Zaburzenia gospodarki wodno-mineralnej i kwasowo-zasadowej. W1, W2, W3, W5 Strona 3 z 7
W14-Wykład 14 Patofizjologia funkcji nerek. Choroby nerek mind map. Niewydolność nerek: ONN i PChN. Kłębuszkowe zapalenia nerek. Nerki a równowaga kwasowo zasadowa. Nerki a leki. Leczenie nerko zastępcze dializoterapia. W1, W2, W3, W5 W15 Wykład 15 Biologia nowotworów. W1, W2, W3, W5 C1- Ćwiczenia 1 Patofizjologia krwi. Klasyfikacja i mechanizm powstawania niedokrwistości niedoborowych i niedokrwistości aplastycznych, zaburzeń różnicowania elementów morfotycznych krwi (białaczki, chłoniaki). Zaburzenia układu krzepnięcia. W1, W2, W3, W4, W5 C2-Ćwiczenia 2 Patofizjologia stanu zapalnego. Komputerowa prezentacja procesu zapalnego. W1, W2, W3, W5 C3-Ćwiczenia 3 Patofizjologia układu ruchowego (uszkodzenia górnego i dolnego motoneuronu, choroby jednostki ruchowej). Mechanizmy molekularne odpowiedzialne za powstawania zaburzeń pre- i postsynaptycznych płytki nerwowo-mięśniowej, (Miasthenia gravis, zespół Lamberta-Eatona, zatrucia toksyną tężca i toksyną botulinową). Patofizjologia mięśni poprzecznie prążkowanych (dystrofie mięśniowe, miotonie). Degeneracja i regeneracja nerwów. Kanałopatie nerwów obwodowych i mięśni poprzecznie prążkowanych. Demonstracje filmowe skutków uszkodzeń górnego i dolnego motoneuronu. W1, W2, W3 C4-Ćwiczenia 4 Patofizjologia wybranych chorób układu pozapiramidowego. Demonstracje filmowe specyficznych zaburzeń układu pozapiramidowego. Patomechanizmy neurodegeneracyjnych chorób układu ruchowego: choroba Parkinsona, choroba Huntingtona, drżenie samoistne, ataksje móżdżkowe, MSA. Patofizjologia układu autonomicznego. Zatrucie muskaryną. Zatrucie związkami fosforoorganicznymi. Zespół Hornera. Zespół nadmiernej potliwości. W1, W2, W3, W5 C5-Ćwiczenia 5 Patofizjologia, objawy kliniczne chorób afektywnych, zespołu nadaktywności psychoruchowej, stresu pourazowego. Demonstracje filmowe zaburzeń osobowości na podstawie wybranych filmów fabularnych. W1, W2, W3 C6-Ćwiczenia 6 Inne zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego (padaczka, zespoły otępienne, choroby demielinizacyjne). Demonstracje filmowe napadowych zaburzeń neurologicznych. W1, W2, W3 C7-Ćwiczenia 7 Seminarium sprawdzające; podsumowanie omówionego materiału. W1, W2, W3, W4, W5, U1 C8-Ćwiczenia 8 Patofizjologia układu hormonalnego. Zaburzenia czynności wydzielniczej przysadki mózgowej (gigantyzm, akromegalia, hiperprolaktynemia, choroba Cushinga). Nadczynność i niedoczynność tarczycy. Zaburzenia funkcji kory i rdzenia nadnerczy. Demonstracje filmowe skutków zaburzeń układu hormonalnego. W1, W2, W3, W5 C9-Ćwiczenia 9 Patofizjologia układu krążenia. Miażdżyca naczyń. Nadciśnienie tętnicze pierwotne i wtórne. Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa. Zatorowość płuc. Demonstracje filmowe koronarografii, angioplastyki. W1, W2, W3, W5 C10-Ćwiczenia 10 Patofizjologia układu pokarmowego Molekularne podłoże choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Patofizjologia wątroby. Patofizjologia trzustki. Otyłość, niedożywienie, awitaminozy. Mechanizmy odpowiedzialne za powstawanie chorób przewodu pokarmowego (achalazja, refluks żołądkowo-przełykowy, choroba Leśniowskiego - Crohna, colitis ulcerosa). Demonstracja filmowa gastroskopii, kolonoskopii, zabiegów laparoskopowych. W1, W2, W3, W5 C11 Ćwiczenia 11 Patofizjologia serca I. Niewydolność serca ostra i przewlekła; mechaniczne wspomaganie pracy serca, opcje operacyjne leczenia niewydolności serca. Demonstracje filmowe przykładów niewydolności serca i wad rozwojowych. Echo serca, rezonans serca. W1, W2, W3 C12-Ćwiczenia 12 Patofizjologia serca II. Choroby mięśnia sercowego: kardiomiopatie, zapalenie mięśnia sercowego. Zaburzenia rytmu serca i przewodzenia. Demonstracja filmowa aparatów do krążenia pozaustrojowego. Demonstracja filmowa i wyjaśnienie zasady działania Strona 4 z 7
defibrylatorów umieszczonych w miejscach publicznych. W1, W2, W3 C13-Ćwiczenia 13 Patofizjologia układu oddechowego. Astma. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP). Ostra i przewlekła niewydolność oddechowa. Zespół snu z bezdechem. Wpływ palenia papierosów na układ oddechowy. Choroba wysokogórska. Demonstracje filmowe i symulacje komputerowe patomechanizmów obturacyjnych bezdechów podczas snu. W1, W2, W3,W5 C14-Ćwiczenia 14. Seminarium sprawdzające; podsumowanie omówionego materiału. W1, W2, W3, W5, U1 C15-Ćwiczenia 15 Patofizjologia nerek. Ostra i przewlekła niewydolność nerek. Kłębuszkowe zapalenia nerek: zespół nefrytyczny, zespół nerczycowy. Nadciśnienie nerkopochodne. W1, W2, W3, W5 7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia np. W1, U1, K1 W1 W2 W3 W4 W5 U1 W1 W2 W3 W4 W5 U1 Symbole form prowadzonych zajęć np. W, S, C W, C Sposoby weryfikacji efektu kształcenia Pole definiuje metody wykorzystywana do oceniania studentów np.: kartkówka, kolokwium, raport z ćwiczeń itp. Każda metoda powinna być opisana odrębnie. Kolokwium W, C Kolokwium W, C Kolokwium C C,W Kolokwium Kolokwium W, C Kolokwium C W,C Egzamin Egzamin Kryterium zaliczenia 8. Kryteria oceniania Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin testowy (test jednokrotnego wyboru) ocena kryteria 2,0 (ndst) W tym polu definiujemy kryteria zaliczenia dla konkretnej Strona 5 z 7
3,0 (dost) 3,5 (ddb) 4,0 (db) 4,5 (pdb) 5,0 (bdb) metody oceniania. Wymagane jest określenie jedynie kryterium zaliczenia. Wymagania związane z uzyskaniem różnych oceny można określić fakultatywnie Do egzaminu dopuszczone są osoby które uzyskały na obu kolokwiach co najmniej 51% punktów. Kryterium zaliczenia przedmiotu: uzyskanie co najmniej 51% punktów na egzaminie 9. Literatura Literatura obowiązkowa: 1. Sławomir Maśliński, Jan Ryżewski: Patofizjologia tom 1-2, PZWL. 2010 Literatura uzupełniająca: 1. Jan W. Guzek: Patofizjologia człowieka w zarysie, PZWL. 2008 2. Stefan Silbernagl, Florian Lang, (red. pol.) Barbara Malinowska, Anna Hryniewicz, Hanna Kozłowska: Atlas Patofizjologii. MedPharm. 2011 10. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta) Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Wykład 30 1 Seminarium Ćwiczenia 60 2 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp. Przygotowanie studenta do zajęć 70 3 Przygotowanie studenta do zaliczeń 70 3 Inne (jakie?) 11. Informacje dodatkowe Razem 230 9 Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr Przemysław Kurowski, tel.: 22 116 6169; -64, email: przemyslaw.kurowski@wum.edu.pl Strona internetowa Zakładu Fizjologii i Patofizjologii WUM: www.zfc.wum.edu.pl Strona 6 z 7
Koło Naukowe CEREBRUM działające przy Zakładzie Fizjologii i Patofizjologii Człowieka, Opiekun Koła Naukowego: dr Przemysław Kurowski, tel. 22 116 61 69, email: przemyslaw.kurowski@wum.edu.pl, strona internetowa Koła Naukowego: https://cerebrum.wum.edu.pl/ Podpis Kierownika Jednostki Podpis osoby odpowiedzialnej za sylabus Strona 7 z 7