Promocja zdrowia psychicznego w zawodach pomocowych Jacek PyŜalski Czemu zawody pomocowe? Specyfika obowiązków zawodowych Emotion work PrzełoŜenie stanu zdrowia i dobrostanu przedstawicieli tych zawodów na innych (klientów) Stabilna i zwiększająca się liczba osób zatrudnionych w zawodach pomocowych Rosnąca samoświadomość zagroŝeń 1
Stres zawodowy w zawodach pomocowych stres w miejscu pracy (occupational stress) National Institute of Occupational Safety and Health (Narodowy Instytut Zdrowia i Bezpieczeństwa w Miejscu Pracy), jako szkodliwe psychiczne i emocjonalne reakcje, które pojawiają się, gdy wymagania zawodowe są rozbieŝne z umiejętnościami, moŝliwościami i potrzebami pracownika (NIOSH, 1998). Wypalenie zawodowe Wyczerpanie emocjonalne ObniŜone poczucie osiągnięć Depersonalizacja 2
Zdrowie psychiczne i somatyczne PrzełoŜenie stresu zawodowego na zdrowie PrzełoŜenie stresu zawodowego na zachowania zdrowotne Stres zawodowy a zaburzenie psychiczne Nauczyciele zawód pomocowy Kwestionariusz ObciąŜeń Zawodowych Pedagoga Sytuacje konfliktowe ObciąŜenia Organizacyjne Sens Pracy 3
Nauczyciele zawód pomocowy Zarabiam niewspółmiernie mało w stosunku do nakładu pracy (OO).Programy nauczania i plany są przeładowane (OO). Pomimo moich wysiłków wychowankowie nie nabywają poŝądanych sprawności (SP). Na pozytywne zmiany w zachowaniu wychowanków muszę zbyt długo czekać (SP). Zajmuję się zbyt duŝą liczbą wychowanków (OO). Trudno mi pomóc wychowankom mimo, Ŝe chcę (SP). Mam zbyt mały wpływ na to co realizuję w placówce (OO). Moi współpracownicy rywalizują ze mną (OO). Moi współpracownicy nie pomagają mi (OO). Moi przełoŝeni nie wspierają mnie. (OO). Pomieszczenia socjalne dla pracowników są niezadowalające (OO). Moi wychowankowie popełniają czyny niezgodne z prawem (SK). Nauczyciele zawód pomocowy Wychowankowie próbują mną manipulować (SK). Podopieczni kwestionują sens zajęć prowadzonych przeze mnie (SK). Rodziny podopiecznych kłócą się ze mną (SK). Między przełoŝonymi a mną występują kłótnie (SK Wychowankowie wulgarnie się do mnie odnoszą (SK). Wychowankowie kierują przeciwko mnie agresję fizyczną (SK). Podopieczni przychodzą na moje zajęcia pod wpływem alkoholu lub innych substancji odurzających (SK). Wchodzę w konflikty z innymi instytucjami zajmującymi się moimi wychowankami (SK). 4
Nauczyciele zawód pomocowy Zachowania destruktywne uczniów Uczeń rozmawiał z innymi uczniami na tematy nie związane z lekcją (hałasował, wydawał róŝne dźwięki, stukał, pukał) 88% Uczeń spóźnił się na zajęcia 80% Uczeń ściągał podczas sprawdzianu 56% Uczeń zajmował się na zajęciach innymi sprawami (czytał gazetę, bawił się telefonem, grał w karty, itp.) 43% Uczeń jadł lub Ŝuł gumę pomimo mojego zakazu 40% Uczeń uŝywał wulgarnych słów 35% Uczeń poszturchiwał innych uczniów, bił się z nimi 26,25% Nauczyciele zawód pomocowy Zachowania destruktywne uczniów Uczeń ignorował lub odmówił wykonania moich poleceń 22,5% Uczeń groził kolegom słownie 16,25% Uczeń wyszedł z sali bez mojego pozwolenia 13,75% Uczeń rzucał przedmiotami po sali 12,5% Uczeń niszczył mienie szkoły (np( np.. meble, ściany) 12,5% Uczeń zachowywał się na lekcji jakby był pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających 7,5% Uczeń podczas zajęć zasnął 2,5% Uczeń groził mi słownie 1,25% Uczeń zniszczył rzeczy naleŝące do mnie 1,25% 5
Nauczyciele zawód pomocowy 95% nauczycieli uwaŝa, ze zachowanie uczniów to problem 15% uwaŝa, ze radzi sobie coraz gorzej Nauczyciele maja poczucie braku przygotowania/ spotykają się takŝe z sytuacjami ekstremalnymi MoŜliwe działania Działania na poziomie indywidualnym Działania na poziomie społeczno-organizacyjnym Podejście całościowe Ewaluacja specyficzne narzędzia Metodyka temat tabu Kwestie etyczne MoŜliwość połączenia z innymi programami Nastawienie na decydentów lub końcowych odbiorców Inne zawody pomocowe 6