ZATRUDNIENIE W POLSCE 2014. PRACA CZASU INNOWACJI MIĘDZY IMITACJĄ A INNOWACJĄ Maciej Bukowski Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych 16.11.2015
PUŁAPKA ŚREDNIEGO DOCHODU
WZROST GOSPODARCZY NA ŚWIECIE (1)
WZROST GOSPODARCZY NA ŚWIECIE (2)
PUŁAPKA ŚREDNIEGO DOCHODU WG BANKU ŚWIATOWEGO niski średnio-niski średnio-wysoki wysoki Dochód (USD 2014) <1 045 1 046-4 125 4 126-12 735 >12 736 Dochód względem USA <2% 2-8% 8-23% >23% Liczba krajów 31 51 53 80
W PUŁAPCE I POZA NIĄ (1) 45 40 1950 1975 2014 Ameryka Południowa, Meksyk i Afryka Azja Kanada, Australia, Nowa Zelandia 35 Europa Środkowo-Wschodnia 30 1950 Europa Zachodnia 25 20 1975 2014 1975 2014 15 10 1950 1975 2014 1975 2014 1950 5 1950 0 0-20% 20-40% 40-60% 60-80% 80% USA
W PUŁAPCE I POZA NIĄ (2) PKB per capita względem USA 0%- 20% 1975 <20% 20-40% 40-60% 60-80% >80% 91% 7% 0% 2% 0% 20-40% 7% 46% 32% 11% 4% 1950 40-60% 0% 15% 23% 23% 38% 60-80% 0% 0% 0% 20% 80% 80%+ 0% 0% 0% 8% 92% PKB per capita względem USA 2014 <20% 20-40% 40-60% 60-80% >80% 0%-20% 83% 15% 0% 2% 0% 20-40% 17% 56% 17% 6% 6% 1975 40-60% 0% 42% 25% 8% 25% 60-80% 0% 11% 11% 67% 11% 80%+ 0% 5% 0% 10% 86%
KONWERGENCJA POLSKI DO NIEMIEC - PERSPEKTYWY Liczba lat potrzebnych na osiągnięcie przez Polskę 80% PKB per capita USA przy różnych założeniach odnośnie PKB w Polsce i w USA. Tempo wzrostu w Polsce jak Tempo wzrostu w USA jak Ostatnie 65 lat Ostatnie 25 lat Prognoza KE dla Francji 1,9% 1,5% 1,3% Prognoza KE do 2060 r. 1,9% 129 92 2,5% 97 54 46 Ostatnie 5 lat 3,0% 52 36 33 3,5% 35 27 25 Ostatnie 20 lat 4,0% 27 22 21
INSTYTUCJONALIZM
GŁÓWNA TEZA [North i Thomas, 1973] czynniki takie jak innowacje, ekonomia skali, edukacja czy akumulacja kapitału nie są przyczynami wzrostu gospodarczego; one są wzrostem gospodarczym Pytanie o źródła prosperity = pytanie o to, co spowodowało, że w pewnym momencie pojawił się postęp techniczny i organizacyjny umożliwiający produkcję oraz konsumpcję dóbr na masową skalę. Instytucjonaliści twierdzą, że warunkiem koniecznym pojawienia się wzrostu gospodarczego jest wykształcenie odpowiednich ram instytucjonalnych, czyli szeroko pojętych reguł gry decydujących o tym, czy oraz jak ludzie pracują, inwestują i postępują w życiu gospodarczym, politycznym i społecznym.
REGULACJE I PRODUKTYWNOŚĆ Źródło: Arnold et al. (2008).
REGULACJE W POLSCE (1) Sektorowe bariery produktywności Efektywność rządu Źródło: OECD
REGULACJE W POLSCE (2) Źródło: Doing Business (2014).
REGULACJE W POLSCE (3)
POLITYKA I GOSPODARKA Instytucje polityczne (t) Władza polityczna de iure (t) Instytucje ekonomiczne (t) Wyniki gospodarcze (t) Rozkład zasobów (t) Władza polityczna de facto (t) Instytucje polityczne (t+1) Rozkład zasobów (t+1) Grecja jako przykład węzła gordyjskiego: społeczeństwo polityka instytucje - gospodarka
SKOK TECHNOLOGICZNY
Produktywność pracy (log) SKOK TECHNOLOGICZNY JAKO ŹRÓDŁO WZROSTU 13 12 11 Rolnictwo Pozostałe sektory 10 9 8 7 6 5 0 20 40 60 80 100 Odsetek pracujących poza rolnictwem (%)
KONWERGENCJA - SEKTORY
PRODUKTYWNOŚĆ NA POZIOMIE SEKTOROWYM Stosunek produktywności w najbardziej i najmniej produktywnej branży vs produktywność pracy w całej gospodarce
odsetek firm innowacyjnych odsetek ogółu firm PRZESKOK INNOWACYJNY? (1) 100 60% PKB USA 90 Duże (250+) 80 Małe i średnie 70 60 50 40 30 20 10 0 9,6 9,8 10 10,2 10,4 10,6 10,8 log PKB per capita w PPP, 2013 B+R własne lub kontraktowe Zakup maszyn, urządzeń i oprogramowania 100 60% PKB USA 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 9,6 9,8 10 10,2 10,4 10,6 10,8 log PKB per capita w PPP, 2013
odsetek wydatków na B+R ogółem BERD (% PKB) udział w GERD (%) PRZESKOK INNOWACYJNY? (2) 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 duże (250+) średnie (50-249) małe (0-49) 0,0 9,7 9,9 10,1 10,3 10,5 10,7 10,9 log PKB per capita w PPP 3 60% PKB USA 100 90 2,5 80 2 70 60 1,5 50 40 1 30 0,5 20 10 0 0 9,6 9,8 10 10,2 10,4 10,6 10,8 BERD Pozabiznesowe wydatki na B+R (% GERD)
STRUKTURALNE HETERODOKSJE
KAPITAŁ LUDZKI I WZROST Bardziej kooperatywne zachowania (Burks et al. 2009) Rzadsze uciekanie się do przemocy (Pinker 2012) Bardziej kompetentni urzędnicy i regulatorzy Mądrzejsi obywatele Bardziej kompetentni pracownicy Racjonalniejsz e polityki publiczne (Caplan 2011) Lepsze zrozumienie zysku i ryzyka (Grinblat et al. 2011)
COGNITIVE SKILLS I WZROST
SYSTEM ŚWIAT CENTRUM, PERYFERIE I RUCHY LUDNOŚCI
SYSTEM ŚWIAT POZIOM COMPLEXITY I WZROST
CZY GROZI NAM PUŁAPKA ŚREDNIEGO DOCHODU?
MODEL KONWERGENCJI Zmienna I II III IV V VI VII VIII IX X Produktywnść rel do USA w dekadzie poprzedzającej (x) -2.05*** -7.70*** - 12*** -9.03 *** - 14.52 *** - 10.97 *** - 6.62* * - 11.10 *** - 14.93 *** x 2 3.20* * 2.6** 6.44* ** 3.81* ** 3.12* * 4.45* ** 7.62* ** Freedom.76 *** Cognitive 1.14 ***.27 2.37* 1.78* ** 2.11* ** Inwestycje 6.91* ** 2.64 Azja -1.28 *** - 2.3** * Complexity.79.51* *** Dekady Nie Nie Nie Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak
MODEL W PRAKTYCE
PUŁAPKA - OPERACJONALIZACJA
PUŁAPKA W REGIONIE
maciej.bukowski@wise-institute.org.pl