Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej

Transkrypt

1 Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej Wykład I Podstawowe pojęcia i formy integracji

2 Integracja ekonomiczna Stopniowe i dobrowolne eliminowanie granic ekonomicznych między niepodległymi państwami, w wyniku czego gospodarki tych państw zaczynają funkcjonować jako jedna całość. Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2

3 Integracja słuŝy wyŝszym celom Dobrobyt ekonomiczny Pokój Demokracja Prawa człowieka Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 3

4 Kryteria kopenhaskie (Kopenhaga 1993) Polityczne: Istnienie instytucji gwarantujących stabilną demokrację Rządy prawa Poszanowanie praw człowieka Poszanowanie praw mniejszości Ekonomiczne Istnienie gospodarki rynkowej gotowej sprostać konkurencji i wolnemu rynkowi Zdolność do przyjęcia aquis communautaire Zdolność sprostania unii politycznej, gospodarczej i walutowej Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 4

5 Etapy integracji RYNKI 1. Rynki dóbr, towarów i usług Strefa Wolnego Handlu Niepełna Unia Celna Unia Celna 2. Rynki czynników produkcji Niepełny Wspólny Rynek Wspólny Rynek Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 5

6 Etapy integracji POLITYKA GOSPODARCZA Unia Gospodarcza Unia Monetarna/Walutowa Unia Gospodarczo-Walutowa Inne aspekty: Unia Polityczna Pełna Unia Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 6

7 Sekwencja integracji Najpierw rynki dóbr i usług, następnie rynki czynników produkcji Impulsy na rzecz dalszej integracji polityki Hierarchia współpracy w dziedzinie polityki: informacja, konsultacja, koordynacja, unifikacja Relacja między stadiami a instrumentami integracji Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 7

8 Rozszerzenie UE Znaczenie przedmiotowe proces przyjmowania przez integrację nowych obszarów współpracy, a więc przechodzenie na wyŝszy poziom kooperacji Znaczenie podmiotowe przyjmowanie nowych państw członkowskich Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 8

9 Integracja w gospodarce światowej Azja ASEAN (Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej) 10 państw, 575 milionów mieszkańców, całkowita powierzchnia 4,5 milionów km², wartość handlu 1,4 mld $ łączny produkt krajowy brutto 1,3 mld $ Cele funkcjonowania: współpraca w zakresie handlu (utworzenie w 1992 r. strefy wolnego handlu) Koordynacja rozwoju niektórych dziedzin przemysłu przetwórczego (np. przemysł stalowy, chemiczny) oraz wydobywczego (ropa, miedź) Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 9

10 Integracja w gospodarce światowej Afryka CEEAC (Wspólnota Ekonomiczna Państw Afryki Centralnej), 10 państw Cel: utworzenie wolnego rynku. Konflikty zbrojne i destabilizacja państw wchodzących w CEEAC uniemoŝliwiają realizację tych planów. COMESA (Wspólny Rynek Afryki Wschodniej i Południowej) strefa wolnego handlu obejmująca 19 państw, 389 mln mieszkańców, PKB 360 mld $; rozwój handlu i utworzenie unii celnej SACU (Unia Celna Afryki Południowej) 5 państw, 55 mln mieszkańców, PKB 1,9 mld $; cel: rozwój handlu i utworzenie unii celnej ECOWAS (Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej) 15 krajów, 220 mln mieszkańców, PKB 106,7 mln $; cel: współpraca w zakresie rozwoju handlu, przemysłu, transportu, telekomunikacji, rolnictwa Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 10

11 Integracja w gospodarce światowej Ameryka Południowa MERCOSUR (Wspólny Rynek Ameryki Południowej) 4 państwa +1 (Brazylia, Argentyna, Paragwaj, Urugwaj+Wenezuela na niepełnych prawach), 266 mln mieszkańców, PKB 2,9 bln $; kraje stowarzyszone: Chile, Boliwia, Kolumbia, Ekwador i Peru (korzystają ze strefy wolnego handlu, ale nie biorą udziału w unii celnej) Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 11

12 Integracja w gospodarce światowej Ameryka Północna NAFTA (Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu) strefa wolnego handlu pomiędzy USA, Kanadą i Meksykiem Cele osiągnięcie dobrobytu i rozwój krajów członkowskich dogodny klimat do inwestycji prywatnych stworzenie warunków politycznych słuŝących rozwojowi wzrostu gospodarczego ustalenie cen ropy naftowej Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 12

13 Integracja w gospodarce światowej Europa EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu) unia celna państw europejskich, utworzona w 1960 z inspiracji brytyjskiej tzw. Konwencją Sztokholmską, jako alternatywa dla Wspólnot Europejskich. Do grona państw załoŝycieli naleŝały: Austria, Dania, Finlandia, Lichtenstein, Islandia, Norwegia, Portugalia, Szwecja, Szwajcaria, Wielka Brytania. W 1970 do EFTA przystąpiła Islandia, w 1986 Finlandia, a w 1991 Liechtenstein. Celem krajów tworzących EFTA było utworzenie strefy wolnego handlu w obrocie towarami przemysłowymi, doprowadzenie do wzrostu produkcji, moŝliwie pełnego zatrudnienia oraz rozwój handlu światowego opartego na zasadach uczciwej konkurencji. Obecnie członkami EFTA są: Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 13

14 Integracja w gospodarce światowej Europa Europejski Obszar Gospodarczy - powstał poprzez porozumienie zawarte 2 maja 1992 w Oporto, które weszło w Ŝycie 1 stycznia 1994 Członkowie EOG Wszystkie Państwa Wspólnot Europejskich Państwa stowarzyszone w EFTA (obecnie Norwegia, Islandia, Lichtenstein) Casus Szwajcarii Liczba ludności 502,5 mln (UE 495,1 mln) PKB 12,6 bln (UE 12,3 bln ) Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 14

15 Porozumienie o EOG przewiduje uczestnictwo w rynku wewnętrznym przy swobodnym przepływie towarów, usług, osób i kapitału, harmonizację przepisów i wymogów dotyczących dóbr i usług w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa, ochrony środowiska oraz interesów konsumentów ustanowienie wspólnych przepisów regulujących konkurencję, pomoc i opiekę państwa w celu zapewnienia, aby wszystkie konkurujące na rynku wewnętrznym przedsiębiorstwa obowiązywały jednakowe zasady szeroko zakrojoną współpracę w pozostałych obszarach społecznych, a w szczególności w dziedzinie badań naukowych, edukacji, ochrony środowiska, polityki konsumenckiej, działalności kulturalnej, polityki społecznej, równouprawnienia kobiet i męŝczyzn oraz turystyki, a takŝe w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 15

16 Porozumienie o EOG nie obejmuje Unii Celnej Wspólnej Polityki Handlowej Wspólnej Polityki Rolnej Wspólnej Polityki Rybołówstwa Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Wspólnej Polityki Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości Wspólnej Polityki Monetarnej Joanna Mazurkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 16