Jak pokonać bariery dla (eko)innowacji w Polsce?

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Jak pokonać bariery dla (eko)innowacji w Polsce?"

Ksawery Daniel Kalinowski
9 lat temu
Przeglądów:

1 Jak pokonać bariery dla (eko)innowacji w Polsce? Maciej Bukowski Instytut Badań Strukturalnych Warszawa,

2 Plan Wprowadzenie po co Polsce (eko)innowacje. Pułapka średniego dochodu Nie ma ekoinnowacyjności bez innowacyjności obecny potencjał polskiej innowacyjności jaka rola publicznych wydatków? polskiej polityki proinnowacyjnej Ekoinnowacje gdzie dziś jesteśmy? problem eko czy inno? specyfika barier i wsparcia dla ekoinnowacji Podsumowanie i rekomendacje 2

polskiej innowacyjności jaka rola publicznych wydatków?

3 Pułapka średniego dochodu PKB per capita względem USA 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Strefa średniego dochodu Izrael Włochy Hiszpania Grecja Portugalia Węgry Liniami przerywanymi zaznaczono strefę średniego dochodu ulokowaną orientacyjnie w granicach proc. PKB per capita USA Źródło danych: Total Economy Database Przyczyny: niezdolność do przejścia do wzrostu opartego na innowacyjności i/lub problemy z regulacjami i rynkiem pracy 3

średniego dochodu ulokowaną orientacyjnie w granicach 50-70 proc.

4 Pułapka średniego dochodu PKB per capita względem USA 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Strefa średniego dochodu Austria Finlandia Irlandia Japonia Korea Płd Jest wiele przykładów krajów, które wpadły w pułapkę, jak i tych, które sprawnie sobie z nią poradziły. Źródło danych: Total Economy Database Aby uniknąć pułapki średniego dochodu musi przestawić się na wzrost napędzany innowacyjnością w perspektywie kilkunastu lat. Tyle też zajmie budowa odpowiedniego potencjału innowacji pod warunkiem rozpoczęcia zdecydowanych działań już dziś. 4

5 Ekoinnowacje a innowacje Nieinnowacyjni ekologiczni 160 Finlandia Innowacyjni ekologiczni Szwecja Eco-Innovation Scoreboard 2011 Dania Hiszpania 130 Luksemburg Austria Niemcy Irlandia Słowenia Belgia Holandia UE27 Wielka Brytania Czechy 0.5 Francja Bułgaria Litwa Łotwa Węgry Rumunia Nieinnowacyjni nieekologiczni Słowacja Malta Grecja Włochy Portugalia Estonia 70 Cypr 40 Innovation Union Scoreboard 2011 Innowacyjni nieekologiczni UE15 Nowe Państwa Członkowskie Źródło danych: IUS 2011, EIS 2011 Nie ma ekoinnowacji bez ogólnego potencjału innowacyjności. 5

8 Bułgaria Litwa Łotwa Węgry Rumunia Nieinnowacyjni nieekologiczni Słowacja Malta Grecja Włochy Portugalia Estonia 70 Cypr 40 Innovation Union

6 Innowacje w Polsce Krótka diagnoza 0,9 0,8 0,7 0, Efekty gospodarcze (24/27) Kapitał ludzki (13/27) 0,8 0,6 0,4 Jakość, otwartość, atrakcyjność systemu badań (23/27) 0,5 0,4 Liczebność innowatorów (26/27) 0,2 0,0 Finansowanie i wsparcie (19/27) 0,3 0,2 0,1 0 Łotwa Bułgaria Litwa Rumunia Słowacja Węgry Malta Grecja Hiszpania Czechy Włochy Portugalia Estonia Słowenia Cypr UE Francja Luksemburg Irlandia Holandia Austria Belgia W. Brytania Niemcy Finlandia Dania Szwecja Japonia USA Szwajcaria Tworzenie własności Inwestycje firm intelektualnej (15/27) (20/27) UE-27 Współpraca i przedsiębiorczość (24/27) Liderzy UE-27 Źródło danych: IUS 2011 należy do najmniej innowacyjnych państw UE, a jej potencjał w poszczególnych obszarach jest niezrównoważony. Szczególne problemy ze słabą współpracą nauki i biznesu oraz przedkładaniem odtwórczych rozwiązań nad innowacje. 6

Luksemburg Irlandia Holandia Austria Belgia W.

7 Przykład Estonii nie tylko bogaci mogą być innowacyjni Efekty gospodarcze Summary Innovation Index Kapitał ludzki Liczebność innowatorów Jakość, otwartość, atrakcyjność systemu badań Tworzenie własności intelektualnej Współpraca i przedsiębiorczość Inwestycje firm Finansowanie i wsparcie Estonia 2007 Estonia 2011 Źródło danych: IUS

0 Jakość, otwartość, atrakcyjność systemu badań Tworzenie własności intelektualnej Współpraca i

8 Publiczne i prywatne nakłady na B+R 1 Szwecja Publiczne wydatki na B+R, % PKB, ,8 0,6 0,4 Norwegia Rosja Czechy Estonia Austria Francja Słowenia Belgia Chiny Niemcy USA Finlandia Korea Płd Szwajcaria Japonia 0,2 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 Wydatki przedsiębiortw na B+R, % PKB, UE15 Nowe państwa członkowskie Kraje spoza UE27 Źródło danych: Eurostat Publiczne wydatki B+R uzupełniają i przyciągają prywatne 8

Szwajcaria Japonia 0,2 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 Wydatki przedsiębiortw na B+R, % PKB, 2005-2009 UE15 Nowe państwa

9 Publiczne i prywatne nakłady na B+R Publiczne wydatki na B+R, % PKB, ,0 0,8 0,6 0,4 0,2 Włochy Portugalia Szwecja Finlandia Austria Francja USA Niemcy Norwegia Holandia Dania Czechy Słowenia Estonia Hiszpania Grecja Japonia Wielka Brytania Belgia Irlandia Szwajcaria 0,0 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 Indeks Innovation Union Scoreboard, UE15 Nowe państwa członkowskie Kraje spoza UE27 Źródła danych: Eurostat, IUS 2011 pozytywnie wpływając na innowacyjność gospodarki. 9

Wielka Brytania Belgia Irlandia Szwajcaria 0,0 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 Indeks Innovation Union Scoreboard, 2006-2010 UE15 Nowe

10 Publiczne i prywatne nakłady na B+R Sektory finansujące i prowadzące prace B+R w Polsce (2010) i UE-27 (2009), w proc. PKB 1,25 1,00 0,75 UE-27 1,25 1,00 0,75 Źródla finansowania B+R Zagranica Sektor non-profit Szkolnictwo wyższe Sektor publiczny Sektor przedsiębiorstw 0,50 0,50 0,25 0,25 0,00 Sektor przedsiębiorstw Sektor publiczny Szkolnictwo wyższe 0,00 Sektor przedsiębiorstw Sektor publiczny Szkolnictwo wyższe Sektory prowadzące prace B+R Sektory prowadzące prace B+R Źródło danych: Eurostat Luki prywatnego orazpublicznego finansowania wyraźnie widoczne z perspektywy sektorowej. Pole do budzenia sektora prywatnego i dalszego zwiększania finansowania publicznego. 10

0,00 Sektor przedsiębiorstw Sektor publiczny Szkolnictwo wyższe 0,00 Sektor przedsiębiorstw Sektor publiczny Szkolnictwo wyższe Sektory prowadzące prace B+R Sektory

11 Proinnowacyjne polityki w Polsce w ostatnich latach szereg ważnych reform, zwiększenie finansowania, proinnowacyjny wybór strategiczny duże uzależnienie powyższych działań od Unii Europejskiej (fundusze europejskie, dokumenty strategiczne UE) konieczne większe zaangażowanie krajowe, również z powodu przesunięcia priorytetów unijnych (spójność konkurencyjność) szereg problemów z instrumentami wspierania innowacyjności (struktura pomocy niedopasowana do problemów, zachowawczość przy przyznawaniu środków) pomimo deklaracji strategicznych nadal w wielu obszarach polityki publicznej nie ma w Polsce zdecydowanej orientacji na innowacje i zrozumienia wagi tego zagadnienia dla rozwoju kraju 11

konkurencyjność) szereg problemów z instrumentami wspierania innowacyjności (struktura pomocy niedopasowana do problemów, zachowawczość przy przyznawaniu środków) pomimo

12 Ekoinnowacje gdzie dziś jesteśmy? Źródło danych: EIS 2011 jest też najmniej ekoinnowacyjnym państwem UE. Wynika to z niskiej innowacyjności nie ma ekoinnowacji bez innowacji. 12

13 Relatywniedobra pozycja ekoinnowacji Przedsiębiorstwa wprowadzające innowacje i ekoinnowacje w Polsce, (proc. ogółu) 35 14% Ekoinnowacje produktowe Poprawa możliwości powtórnego wykorzystania Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, wody, Zmniejszenie zużycia energii Powtórne wykorzystanie (recykling) odpadów, Usługi Przemysł % 10% 8% ` ` Ekoinnowacje procesowe Zmniejszenie zanieczyszczenia gleby, wody lub 6 14 Użycie materiałów mniej zanieczyszczających lub 6 12 Obniżka emisji dwutlenku węgla 5 8 Obniżka energochłonności na jednostkę produktu 4 12 Obniżka materiałochłonności na jednostkę 4 11 EKOINNOWACJE OGÓŁEM INNE INNOWACJE OGÓŁEM Szwecja Szwajcaria Finlandia Izrael Dania Holandia Japonia Niemcy Korea USA Austria Norwegia Francja Luksemburg Belgia W. Brytania Irlandia Australia Islandia Kanada N. Zelandia Słowenia Włochy Hiszpania Estonia Węgry Czechy Portugalia Grecja Słowacja Turcja Chile Meksyk 6% 4% 2% 0% Źródło: GUS Wnioski patentowe PCT na 100 tys. mieszkańców Udział patentów związanych z ochroną środowiska (prawa oś) Ekoinnowacje są bardziej rozpowszechnione w Polsce niż inne innowacje. Źródło: OECD 13

odpadów, 5 8 7 7 6 12 11 11 Usługi Przemysł 30 25 20 12% 10% 8% ` ` Ekoinnowacje procesowe Zmniejszenie zanieczyszczenia gleby, wody lub 6 14 Użycie materiałów mniej zanieczyszczających lub 6 12

14 Czemu ekoinnowacje wymagają specjalnego podejścia? Dodatkowe bariery dla ekoinnowacji w porównaniu z innowacjami: efekty zewnętrzne firmy nie odczuwają pełnych skutków swojego oddziaływania na środowisko większa asymetria informacji potrzeba kosztownej demonstracji efektywności nowego rozwiązania brak wystarczającej wiedzy przedsiębiorców na temat oddziaływania firmy na środowisko sposobów poprawy efektywności energetycznej i surowcowej w ich konkretnym przypadku obowiązków wynikających z regulacji środowiskowych słabe zrozumienie natury ekoinnowacji w społeczeństwie i administracji słabe powiązanie polityki środowiskowej z proinnowacyjną 14

asymetria informacji potrzeba kosztownej demonstracji efektywności nowego rozwiązania brak wystarczającej wiedzy przedsiębiorców na temat oddziaływania firmy na

15 Rekomendacje -innowacje 15

16 Rekomendacje -ekoinnowacje 16

17 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Podobne dokumenty

Liderzy innowacyjności w gospodarce światowej. Czy Polska może ich dogonić?

Liderzy innowacyjności w gospodarce światowej. Czy Polska może ich dogonić? Szkolenie Urzędu Patentowego. Zarządzanie innowacją Warszawa, 12.10.2015 Marzenna Anna Weresa Instytut Gospodarki Światowej Kolegium