STRATEGIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO MIAST W POLSCE

Transkrypt

1 STRATEGIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO MIAST W POLSCE Janusz Szewczuk Katowice, Grudzień 2008

2 ROZWÓJ GOSPODARCZY MIAST Czym jest rozwój gospodarczy? Jak mierzyć rozwój gospodarczy? Stan gospodarki polskich miast Uwarunkowania rozwoju gospodarczego miast Polityka gospodarcza miast polskich

3 ROZWÓJ GOSPODARCZY MIAST Wzrost stabilności ekonomicznej oraz bogactwa miasta i mieszkańców poprzez: Wzrost konkurencyjności produktów miasta na globalnych rynkach Wzrost efektywności ekonomicznej lokalnych firm Wzrost wartości kapitałów (technicznego, ekonomicznego, instytucjonalnego, kulturowego) Wzrost dochodów i wzrost liczby mieszkańców osiągających dochody z aktywności gospodarczej Wzrost dochodów publicznych będących efektem aktywności gospodarczych

4 CZYNNIKI ROZWOJU MIAST Dostępność dróg transportowych Dostępność czynników produkcji (skilled city) Dostępność konsumentów (consumer city) Decyduje czynnik który jest dobrem bardziej rzadkim, mniej dostępnym

5 CZAS PRZEŁOMU Zmiany kulturowe Nowe technologie Transformacja ustrojowa Transformacja społeczno-gospodarcza

6 Zmiana modelu rodziny Zmniejszenie gospodarstw domowych Spadek liczby małŝeństw Wzrost liczby rozwodów Spadek przyrostu naturalnego ZMIANY KULTUROWE W KRAJACH ROZWINIĘTYCH Tylko Albania w Europie ma przyrost naturalny pozwalający na wzrost demograficzny bez imigracji Liczba mieszkańców Europy spadnie z 728 mln w 2000r. do 600 nlm w 2050r. Zwrot koncentracji z czynników wytwarzania na pozyskanie odbiorców wytworzonych dóbr i usług

7 TRANSFORMACJA SPOŁECZNO- GOSPODARCZA Zmiany technologii, organizacji i lokalizacji produkcji Zmiana kwalifikacji i wynagradzania pracowników Zmiana nośnika kapitału i podziału dochodów

8 ZMIANY USTROJOWE Regulowany rozdział dóbr, ludzi, idei Swobodny przepływ dóbr, ludzi, idei

9 CZYNNIKI ZMIAN W GOSPODARCE USA KLASTERY ZMIANA ZATRUDNIENI A (%) ZMIANA WARTOŚCI DODANEJ NA ZATRUDNIONEGO (%) ZMIANA WYNAGRODZENIA (%) ŚREDNIE WYNAGRODZENIE (TYS. $) USŁUGII WYKONYWANE OSOBIŚCIE ,39 USŁUGI MEDYCZNE ,38 TURYSTYKA I ROZRYWKA ,47 USŁUGI FINANSOWE ,01 BUDOWNICTWO ,73 PRODUKTY MEDYCZNE ,95 TRANSPORT I SPEDYCJA ,09 DOSTAWY DLA PRZEMYSŁU ,42 PRZEMYSŁ WYDAWNICZY ,20 TELEKOMUNIKACJA ,32 ŚRODKI TRANSPORTU ,54 ZAOPATRZENIE MATERIAŁOWE ,10

10 CZYNNIKI ZMIAN W GOSPODARCE USA KLASTERY ZMIANA ZATRUDNIENIA (%) ZMIANA WARTOŚCI DODANEJ NA ZATRUDNIONEGO (%) ZMIANA WYNAGRODZENIA (%) ŚREDNIE WYNAGRODZENIE (TYS. $) ZAOPATRZENIE MATERIAŁOWE ,10 PRZEMYSŁ OBRONNY I LOTNICZY ,11 ROLNICTWO I PRZETWÓRSTWO ,44 WYDOBYCIE SUROWCÓW ,07 PRZEMYSŁ MASZYNOWY ,39 TOWARY KONSUMPCYJNE ,79 PRZEMYSŁ TEKSTYLNO WŁOKIENNICZY ,75

11 SKUTKI ZMIAN STRUKTURALNYCH GOSPODARKI DLA MIAST 8 z 15 największych miast USA z 1950 traciło mieszkańców w kaŝdej dekadzie 12 miast ma do dziś mniej mieszkańców niŝ w 1950 Spadek liczby mieszkańców osiągnął 33% Wzrost ubóstwa

12 SKUTKI ZMIAN STRUKTURALNYCH GOSPODARKI DLA MIAST PRZYKŁAD DETROIT Spadek liczby miejsc pracy w przemyśle 338 tyś miejsc pracy w tyś - w 1992 Spadek dochodów mieszkańców, mediana dochodów gospodarstwa domowego - 62% poziomu USA Spadek wartości nieruchomości wartość 80 % domów i 30 % mieszkań spadło poniŝej 70 % kosztu budowy nowych

13 ZMIANY Pierwsza dekada rozkwit miast i obszarów metropolitalnych 80% ludności 87% wzrostu gospodarczego 85% dochodów mieszkańców i wzrostu liczby miejsc pracy 93% wzrostu eksportu i rozwoju technologii 48 obszarów metropolitalnych wchodzi do listy 100 największych gospodarek świata

14 PIERWSZA DEKADA ROZKWIT MIAST WYZWANIA Nowe miejsca pracy oferują wynagrodzenie 15% niŝsze niŝ zlikwidowane miejsca pracy

15 Boston Kryzys lat siedemdziesiątych Zmniejszającej się ilości mieszkańców z w latach 1930 do w roku 1980 ( spadek w rankingu miast amerykańskich pod względem ilości mieszkańców z 9 na 20 pozycję) Bardzo złe wskaźniki gospodarcze Regres gospodarczy doprowadził do spadku atrakcyjności miejsca, a tym samym do spadku cen na rynku nieruchomości ( 75% domów kosztowało mniej niŝ nowobudowane domy w Cleveland lub Filadelfii)

16 KLUCZOWE UWARUNKOWANIA ROZWOJU GOSPODARCZEGO MIAST Zmiany kulturowe Zmiany demograficzne Zanikanie tradycyjnej gospodarki i rozwój gospodarki opartej na wiedzy Zmiany źródeł dochodów mieszkańców Rozwarstwienie społeczne Rozwój obszarów metropolitalnych

17 KLUCZOWE UWARUNKOWANIA ROZWOJU GOSPODARCZEGO MIAST Zmiany koniunktury gospodarczej Zmiany na rynkach kapitałowych Zmiany kursów walutowych Postępująca globalizacja Skracanie się cyklu Ŝycia produktu

18 ROLA MIAST I OBSZARÓW METROPOLITALNYCH W NOWEJ GOSPODARCE Centra innowacji zaawansowanych technologii, usług i informacji Centra edukacji badań i medycyny Centra kultury, rekreacji, sportu, rozrywki, turystyki Centra handlu i węzły transportowe Centra rozwoju technologii i lekkich przemysłów Centra siły roboczej i rynek pracy

19 FILARY ROZWOJU W DOBIE NOWEJ GOSPODARKI rozpoznanie roli w globalnej gospodarce kreowanie wysoko kwalifikowanej siły roboczej inwestowanie w infrastrukturę dla innowacji poprawa jakości Ŝycia pielęgnowanie klimatu dla innowacyjnej gospodarki zdefiniowanie na nowo roli i form działania administracji samorządowej

20 Kluczowy problem Efektywność strategii realizowanych przez instytucje publiczne w Polsce jest w duŝej mierze zaleŝna od sprawności systemów monitorowania pozwalających na: -ciągłą obserwację i ocenę zmian zachodzących w otoczeniu, -realną ocenę efektów prowadzonych działań, -ciągłe dopasowywanie programów realizacyjnych do dynamicznie zachodzących zmian w otoczeniu

21 ROZWÓJ GOSPODARCZY MIAST Zdolność przyciągania i zatrzymania: mieszkańców przyjezdnych inwestorów

22

23 SCENARIUSZE ROZWOJU MIAST ROZWÓJ ZALEśNOŚĆ Efekty ZrównowaŜona gospodarka oparta na wysokowydajnych sektorach Urbanizacja Zinternalizowany Powiązania funkcjonalne: szkół, samorządu rozwój i firm Wzrost łańcucha wartości dodanej i przechodzenie do bardziej efektywnych branŝ WydłuŜenie łańcucha dostawców UTRZYMANIE POZYCJI Nieznaczny wzrost łańcucha wartości dodanej Ograniczone wydłuŝenie łańcucha dostawców Przyciąganie produkcji niskokosztowej Niskie szanse rozwojowe Zatrzymanie procesu urbanizacji Erozja łańcucha wartości dodanej i łańcucha dostawców Nasilenie patologii społecznych Zanik dochodów budŝetów lokalnych CZAS