Teoria wyboru konsumenta. Marta Lubieniecka Tomasz Szemraj

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Teoria wyboru konsumenta. Marta Lubieniecka Tomasz Szemraj"

Gabriel Mucha
8 lat temu
Przeglądów:

1 Teoria wyboru konsumenta Marta Lubieniecka Tomasz Szemraj

2 Teoria wyboru konsumenta 1) Przedmiot wyboru konsumenta na rynku towarów. 2) Zmienne decyzyjne, parametry rynkowe i preferencje jako warunki wyboru. 3) Budżetowe ograniczenia wyboru. Nachylenie i położenie linii ograniczenia budżetowego. 4) Równowaga konsumenta. 5) Dochodowy i substytucyjny efekt zmiany ceny. 6) Suwerenność wyboru konsumenta a korporacyjne zarządzanie konsumentem

3) Budżetowe ograniczenia wyboru. Nachylenie i położenie linii ograniczenia budżetowego.

3 W gospodarce rynkowej wyróżniamy dwa główne rodzaje podmiotów gospodarczych: Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa

4 Przedmiot wyboru konsumenta na rynku towarów

5 Gospodarstwo domowe - funkcje: Produkcyjną - polegającą na pozyskiwaniu środków koniecznych na realizację konsumpcji Konsumpcyjną - polegającą na zaspokajaniu potrzeb konsumpcyjnych Obie te funkcje przenikają przez siebie, gdy konsument dokonuje wyborów przedmiotów konsumpcji

Konsumpcyjną - polegającą na zaspokajaniu potrzeb konsumpcyjnych

6 Przedmiotem wyboru każdego konsumenta jest tzw. koszyk konsumpcji, czyli kompletna, zamknięta lista dóbr i usług spośród których konsument dokonuje wyborów. Przed analizą procesu wyboru konsumenta konieczne jest jednak jego właściwe zdefiniowanie jako podmiotu racjonalnego, dążącego do optymalizacji przy podejmowaniu decyzji.

7 Przedmiotem optymalizacji konsumenta są najczęściej: Wybór struktury konsumpcji bieżącej Wybór ilości czasu pracy i czasu wolnego Wybór decyzji o oszczędnościach, czyli odpowiedniej konsumpcji w czasie

8 Motywem przewodnim przy wybieraniu określonego koszyka konsumpcji będzie maksymalizacja użyteczności (na ogół tożsamej z satysfakcją) czerpanej ze spożycia koszyka dóbr.

9 Zmienne decyzyjne, parametry rynkowe i preferencje jako warunki wyboru

10 Na wybór określonego koszyka dóbr przez konsumenta największy wpływ mają jego gusta i preferencje. Wybory są jednak ograniczane. Czynnikami ograniczające: - dochody konsumentów - ceny wybieranychdóbr.

11 Generalnie, zakładając, że analizujemy dobra normalne i abstrahując od paradoksów wraz ze spadkiem (wzrostem) ceny wzrasta (maleje) ilość konsumowanych dóbr przez konsumenta.

12 Konsumenci niejednokrotnie przy wyborze koszyka dóbr kierują się określonymi swoistymi preferencjami i gustami. W teorii wyboru konsumenta dokonuje się nawet komparatywnych podziałów na koszyki konsumpcji: ściśle preferowane obojętne słabo preferowane względem innych koszyków.

W teorii wyboru konsumenta dokonuje się nawet komparatywnych

13 Do zmierzenia poziomu zadowolenia konsumenta wprowadzone zostało pojęcie użyteczności, które na ogół jest tożsame z satysfakcją. Użyteczność nie ma charakteru mierzalnego choć dla potrzeb zadań niejednokrotnie wprowadzane są jednostki satysfakcji (użyteczności). Dzieje się tak albowiem w ekonomii liczy się zasada użyteczności porządkowej polegająca na porządkowaniu użyteczności, tak aby możliwe było wyznaczenie ogólnych właściwości krzywych popytu rynkowego z wykorzystaniem użyteczności całkowitej oraz użyteczności krańcowej.

Dzieje się tak albowiem w ekonomii liczy się zasada użyteczności porządkowej polegająca na porządkowaniu użyteczności, tak aby

14 Użyteczność całkowita jest definiowana jako suma satysfakcji z wybranego koszyka dóbr i usług. Użyteczność krańcowa to satysfakcja płynąca ze skorzystania z kolejnej, dodatkowej jednostki danego dobra.

Użyteczność krańcowa to satysfakcja płynąca ze

15 Suma satysfakcji z konsumpcji danego dobra rośnie wraz z konsumowaniem kolejnej jednostki danego dobra; natomiast poziom satysfakcji związany wyłącznie z konsumpcją następnej jednostki danego dobra maleje. Zjawisko to jest nazywane prawem malejącej użyteczności krańcowej.

satysfakcji związany wyłącznie z konsumpcją następnej jednostki

16 Przykład liczbowy: Załóżmy, że Pan Józef jest amatorem pączków. W tłusty czwartek postanowił dać upust swoim żądzom i zjeść jak najwięcej pączków. Poziomy satysfakcji z każdego skonsumowanego pączka i satysfakcji całkowitej ze spożywania pączków przedstawia tabela:

17 Przykład liczbowy: Liczba pączków Użyteczność krańcowa Użyteczność całkowita

18 Jak widać na załączonym przykładzie dopóki użyteczność krańcowa jest dodatnia dopóty rośnie użyteczność całkowita. Kiedy z kolei użyteczność krańcowa staje się ujemna użyteczność całkowita maleje. Ta zasada zwana jest I prawem Gossena.

Kiedy z kolei użyteczność krańcowa staje się ujemna

19 Prezentacja graficzna teorii zachowań konsumenta

20 Krzywe obojętności Budżetowe ograniczenie wyboru Równowaga konsumenta Dochodowy i substytucyjny efekt zmiany ceny

21 Krzywa obojętności dobro Y QY stopa substytucji: ΔX/ΔY dobro Y wydatki na Zasada ekwimarginalna - wyrównywanie użyteczności krańcowych (II prawo Gossena): MUx/Px = MUy/Py = =...= MU/jednostka pieniężna =MUx/MUy = Px/Py Q'Y QX Q'X dobro X wydatki na dobro X

22 Linia ograniczenia budżetowego dobro Y Q'Y QY QY = dochód / Py QX = dochód / Px dobro Y QY QY = dochód / Py QX = dochód / Px Q'X = dochód / P'x Q''X = dochód / P''x QX Równowaga konsumenta Q'X dobro X Q'X QX wzrost Px Q''X spadek Px dobro X

23 Zmiana ceny dobra, a struktura wydatków dochód, Py - const dobro Y dochód / Py Q'Y Efekt dochodowy Efekt substytucyjny QY Q'X dochód / P'x QX dochód / Px P'x > Px dobro X

24 Przykład Poniższy rysunek przedstawia preferencje i ograniczenie budżetowe Michała. Michał mieszka z rodzicami w Londynie, uczy się i jeszcze nie pracuje. Otrzymuje od rodziców 20 funtów tygodniowo, które wydaje na posiłki i na rozrywki. Jednostkowe ceny posiłków /P/ i rozrywek /R/ wynoszą 50 p.

25 Przykład Zmiana dochodu Michała przesunie linię ogrniczenia budżetowego. Poniżej wzrost dochodu do poziomu 25 funtów.

26 Przykład Zmiana ceny jednego z dóbr zmieni nachylenie linii ograniczenia budżetowego i strukturę wydatków Michała. Poniżej wzrost ceny rozrywek do poziomu 1 funta, przy dochodzie 20 funtów.

27 Suwerenność wyboru konsumenta a korporacyjne zarządzanie konsumentem

28 W gospodarce rynkowej występuje: Uwarunkowanie stroną popytową, co oznacza że konsumenci ją kształtują Pełna suwerenność wyboru konsumenta Rynek nabywcy (zmiana wielkości i struktury popytu pobudza producentów do wytwarzania określonych produktów w określonych ilościach)

29 W gospodarce centralnie planowanej charakterystyczne jest natomiast: Uwarunkowanie stroną podażową Dostosowywanie popytu przez konsumenta do aktualnej podaży Brak pełnej suwerenności konsumenta

30 Powyższa analiza umożliwia wysunięcie konkluzji, że racjonalny i optymalny model zachowania konsumenta w oparciu o krzywe obojętności i linię ograniczenia budżetowego jest możliwy do realizacji tylko w gospodarce rynkowej, przy założeniu suwerenności konsumenta.

31 Dziękujemy za uwagę!

Podobne dokumenty

Podstawy teorii zachowania konsumentów. mgr Katarzyna Godek

Podstawy teorii zachowania konsumentów mgr Katarzyna Godek zachowanie racjonalne wewnętrznie spójne, logiczne postępowanie zmierzające do maksymalizacji satysfakcji jednostki. Funkcje gospodarstwa domowego: