Podstawy ekonomii TEORIA POPYTU TEORIA PODAśY

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Podstawy ekonomii TEORIA POPYTU TEORIA PODAśY"

Radosław Chmielewski
8 lat temu
Przeglądów:

1 Podstawy ekonomii TEORIA POPYTU TEORIA PODAśY Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz

2 Teoria popytu Teoria popytu Wielkość popytu zgłaszane zapotrzebowanie na określony towar przy danej jego cenie w określonym czasie (strumień ekonomiczny) Rodzaje popytu popyt potencjalny potrzeby, Ŝyczenia, marzenia popyt efektywny zgłaszane zapotrzebowanie poparte moŝliwościami nabywczymi popyt rynkowy suma zgłaszanego popytu indywidualnego, a zatem popyt rynkowy uzaleŝniony jest równieŝ od liczby nabywców Qd = f (Px; Psubstytutów; Pkomplementarnych; I; moda, preferencje, gusty; Qkonsumentów; zjawiska atmosferyczne; oczekiwania nabywców co do zmiany P; oczekiwania co do zmiany I nabywców)

nabywczymi popyt rynkowy suma zgłaszanego popytu indywidualnego, a zatem popyt rynkowy uzaleŝniony jest równieŝ od liczby nabywców Qd = f (Px;

3 Krzywa popytu czynniki cenowe ruch po krzywej czynniki pozacenowe ruch krzywej Krzywa popytu ma ujemne nachylenie co wynika z malejącej uŝyteczności krańcowej, z kaŝdej kolejnej nabytej jednostki dobra uŝyteczność jest coraz mniejsza, a do zakupu większej ilości skłonić moŝe jedynie niŝsza cena. Dlaczego przesunięcia równoległe? - Bo ceteris paribus, nie uwzględniamy zmian innych czynników.

jednostki dobra uŝyteczność jest coraz mniejsza, a do zakupu większej ilości skłonić moŝe jedynie

4 Determinanty popytu Prawo popytu Wielkość popytu a popyt KaŜdy pojedynczy punkt na krzywej popytu jest ilustracją kategorii wielkości popytu. Cała krzywa popytu jest ilustracją kategorii popytu i ukazuje pełny zestaw wielkości popytu odpowiadających róŝnym poziomom cen, przy utrzymaniu klauzuli ceteris paribus. Determinanty rozmiaru zgłaszanego popytu indywidualnego Rozmiar zgłaszanego popytu indywidualnego na dane dobro uzaleŝniony jest od: - ceny danego dobra - cen innych dóbr - dochodów nabywcy - oczekiwań co do kształtowania się przyszłych cen i dochodów - gustów i upodobań - warunków naturalnych. Prawo popytu prawo popytu wielkość popytu zmienia się w przeciwnym kierunku niŝ zmiany ceny przy załoŝeniu klauzuli ceteris paribus

Determinanty rozmiaru zgłaszanego popytu indywidualnego Rozmiar zgłaszanego popytu indywidualnego na dane dobro uzaleŝniony jest od: - ceny danego dobra - cen innych dóbr - dochodów

5 Teoria podaŝy Prawo podaŝy Teoria podaŝy Qs = f (Px; technologia; TC; Psubstytutów; Pkomplementarnych; cel działania firmy; polityka gospodarcza [podatki; cła; dotacje; ceny minimalne i maksymalne]; Qproducentów) Wielkość podaŝy indywidualnej wielkość podaŝy indywidualnej ilość towaru oferowanego przez producenta w określonym czasie przy danej cenie towaru Na wielkość podaŝy rynkowej składa się suma wielkości ofert towarowych wszystkich producentów danego wyrobu na danym rynku. Prawo podaŝy prawo podaŝy - wraz ze wzrostem ceny wielkość podaŝy rośnie Zatem nachylenie krzywej podaŝy jest dodatnie.

oferowanego przez producenta w określonym czasie przy danej cenie towaru Na wielkość podaŝy rynkowej składa się suma wielkości ofert towarowych

6 Krzywa podaŝy Krzywa podaŝy S1 np. wprowadzenie cła, podatku importowego (spadek podaŝy) S2 np. otwarcie granic (wzrost podaŝy) Krzywa podaŝy ukazuje pełny zestaw wielkości podaŝy, jako funkcję ceny przy innych czynnikach niezmiennych. Przesunięcia krzywej podaŝy następują wskutek zmian w sferze czynników pozacenowych: zmiana kosztów wytwarzania danego produktu zmiany ceny sprzedaŝy lub kosztów wytwarzania produktów alternatywnych z punktu widzenia producenta. Krzywa podaŝy jest rosnąca, poniewaŝ krzywa moŝliwości produkcyjnych ma charakter rosnący, koszt alternatywny jest rosnący, malejąca jest produktywność krańcowa.

Przesunięcia krzywej podaŝy następują wskutek zmian w sferze czynników pozacenowych: zmiana kosztów wytwarzania danego produktu zmiany ceny sprzedaŝy lub

7 Determinanty Determinanty rozmiaru oferty towarowej Na rozmiar oferty towarowej wpływają: - cena danego towaru - ceny innych towarów, stanowiących alternatywę produkcyjną i ich zmiany - koszty dostaw danego dobra i ich zmiany (koszty produkcji, transportu, handlowe, podatki i dotacje) - zmiany w kosztach dostaw produktów alternatywnych - warunki naturalne, zdarzenia losowe - cele firmy (maksymalizacja zysku, sprzedaŝy, obniŝka kosztów, poprawa wizerunku firmy drogą np. ograniczenia produkcji uznawanej za społecznie szkodliwą, wejście i utrzymanie się na rynku).

i dotacje) - zmiany w kosztach dostaw produktów alternatywnych - warunki naturalne, zdarzenia losowe - cele firmy (maksymalizacja zysku,

8 Równowaga rynkowa Cena równowagi rynkowej - cena zrównująca wielkość popytu z wielkością podaŝy, - cena, przy której zrównane są wielkości zamierzonych zakupów z wielkością oferty towarowej Graficznie cena równowagi rynkowej wynika z przecięcia krzywej popytu z krzywą podaŝy. Cena odbiegająca od ceny równowagi musi powodować perturbacje na rynku w postaci niedoborów bądź nadwyŝek rynkowych.

Graficznie cena równowagi rynkowej wynika z przecięcia krzywej popytu z krzywą podaŝy.

9 NadwyŜka rynkowa Niedobór rynkowy Jedynie siłą władzy administracyjnej mogą być wprowadzone i utrzymywane ceny odbiegające swym poziomem od cen równowagi. Ingerencja ta moŝe przyjąć postać wprowadzenia tzw. ceny maksymalnej lub minimalnej.

odbiegające swym poziomem od cen równowagi.

10 Cena maksymalna Cena minimalna Cena maksymalna (pułap cenowy) cena maksymalna (górna granica ceiling price) wprowadzana bywa najczęściej drogą tzw. zamroŝenia ceny, czyli zakazu podnoszenia jej poziomu, mimo, iŝ kształtuje się ona poniŝej ceny równowagi; wprowadzona z myślą o ochronie konsumenta (np. leki, energia) Cena minimalna (próg cenowy) cena minimalna oznacza ustalenie dolnej granicy cenowej powyŝej ceny równowagi; chroni producentów Obie te ceny bywają wprowadzane na ogół wskutek presji określonych grup społecznych na rząd w imię interesu społecznego: - konsumentów cena maksymalna - producentów cena minimalna. Skutkiem długotrwałego utrzymywania się cen odbiegających od cen równowagi są niekorzystne zjawiska społeczno-ekonomiczne (czarny rynek, szara strefa, brak zbytu nadwyŝek towarowych, a w konsekwencji pogorszenie salda wpływów i wydatków budŝetowych państwa). Przy cenie maksymalnej występuje obniŝenie wpływów budŝetowych (np. z tytułu podatku obrotowego). Przy gwarantowanej cenie minimalnej wzrost wydatków budŝetowych (konieczność pokrywania kosztów magazynowania skupionych nadwyŝek rynkowych czy wypłacania dotacji).

leki, energia) Cena minimalna (próg cenowy) cena minimalna oznacza ustalenie dolnej granicy cenowej powyŝej ceny równowagi; chroni producentów Obie te ceny bywają wprowadzane na ogół wskutek presji

Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Warszawa 2007. Milewski R., Kwiatkowski E.: Podstawy ekonomii. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2007. Kamińska T.

11 Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Warszawa Milewski R., Kwiatkowski E.: Podstawy ekonomii. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa Kamińska T., Kubska-Maciejewicz B., Laudańska-Trynka J.: Teoria podejmowania decyzji przez podmioty rynkowe. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk Kamińska T., Krysinska A., Kubska-Maciejewicz B., Laudańska-Trynka J.: Wybrane problemy z mikroekonomii - zadania. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk Czarny B., Rapacki R.: Podstawy ekonomii. PWE. Warszawa Szczepaniec M.: Makroekonomia. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2003.

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2000. Kamińska T., Krysinska A., Kubska-Maciejewicz B., Laudańska-Trynka J.

Podobne dokumenty

Podstawy ekonomii ELASTYCZNOŚCI W EKONOMII

Podstawy ekonomii ELASTYCZNOŚCI W EKONOMII Elastyczność cenowa popytu Elastyczność cenowa podaŝy Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz Elastyczność cenowa popytu Elastyczność względna zmiana zmiennej zaleŝnej