Podstawy organizacji i zarządzania

Transkrypt

1 Podstawy organizacji i zarządzania mgr Magdalena Marczewska TiMO (Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego mmarczewska@wz.uw.edu.pl

2 Kierunki w zarządzaniu

3 Rozwój nauk o zarządzaniu A. Smith Kartezjusz CH. Babbage K. Marks Kierunki klasyczne: *Naukowe (1890) *Administracyjne (1900) Kierunek stosunków międzyludzkich (1925) Podejście systemowe (1960) Kierunek ilościowy (1940)

4 Podejście systemowe w zarządzaniu

5 Twórcy/Prekursorzy Ludwig von Bertalanffy twórca ogólnej teorii systemów Norbert Wiener - twórca cybernetyki Organizacje jako systemy otwarte, zbiory elementów tworzące całośd i wyróżniające się w otoczeniu.

6 SYSTEM jest to wyodrębniona z otoczenia całośd złożona z elementów (podsystemów) powiązanych ze sobą bezpośrednio lub pośrednio (R. L. Ackoff) O TOCZENIE C AŁOŚD E LEMENTY P OWIĄZANIA

7 Organizacja jako system Organizacja jako system społeczno-techniczny Elementy społeczne Ludzie Relacje międzyludzkie Symboliczne wytwory ludzkie: cele, wartości, formalne reguły i struktury Elementy techniczne Technologie Wyposażenie Maszyny Urządzenia

8 Organizacja z punktu widzenia podejścia systemowego System jest zawsze czymś innym niż prostą sumą elementów które go tworzą. Suboptymalizacja, nie musi prowadzid do optymalizacji. Całość wywiera większy wpływ na funkcjonowanie swoich elementów niż odwrotnie. Wzajemne powiązanie (wszystkiego ze wszystkim).

9 Cechy nurtu systemowego Dążenie do integracji nauki poprzez przezwyciężenie barier interdyscyplinarnych Dążenie do wypracowania uniwersalnego, sformalizowanego języka umożliwiającego opis różnych klas systemów (biologiczny, fizyczny, społeczny) Wykorzystanie analogii i podobieostw systemów do budowy modeli i wyjaśniania systemowego Rozwijanie nauk stosowanych, służących konstruowaniu systemów technicznych, ekonomicznych i społecznych oraz sterowaniu nimi

10 Porównanie ujęcia analitycznego z ujęciem systemowym Podejście analityczne Wyodrębnia koncentracja na elementach Bada charakter oddziaływao Opiera się na precyzji szczegółów Modyfikuje pojedyncze zmienne Rozpatruje zjawiska niezależnie od trwania - odwracalne Podejście systemowe Łączy koncentruje się na oddziaływaniach między elementami Bada efekty oddziaływao Opiera się na spojrzeniu ogólnym, całościowym Modyfikuje równocześnie grupy zmiennych Obejmuje trwanie i nieodwracalnośd

11 Porównanie ujęcia analitycznego z ujęciem systemowym Podejście analityczne Sprawdzanie wyników dokonuje się w drodze próby eksperymentalnej w ramach teorii Tworzy się modele precyzyjne i szczegółowe, ale trudne do zastosowania w działaniu Ujęcie skuteczne w przypadku oddziaływao liniowych i słabych Ujęcie skuteczne w przypadku problemów o dobrze określonej strukturze Podejście systemowe Sprawdzenie wyników dokonuje się przez porównanie wyników z rzeczywistością Modele są niewystarczająco dokładne by służyd mogły jako podstawa wiedzy, ale dające się wykorzystad przy podejmowaniu decyzji i działao Ujęcie skuteczne w przypadku oddziaływao nieliniowych Ujęcie skuteczne w przypadku problemów o słabo określonej strukturze i mieszanych (ilościowo jakościowych)

12 Porównanie ujęcia analitycznego z ujęciem systemowym Podejście analityczne Prowadzi do badao i naucza dyscyplinami lub co najwyżej wielodyscyplinarnego Prowadzi do działania zaprogramowanego w szczegółach Opiera się na znajomości szczegółów, cele są często słabo sprecyzowane Jest ukierunkowane na opis, wyjaśnianie i przewidywanie zjawisk i procesów Podejście systemowe Prowadzi do badao i nauczania wielodyscyplinarnego i interdyscyplinarnego Prowadzi do działania kierunkowego, nastawionego na cel Opiera się na znajomości celów, szczegóły płynne Prowadzi do określenia reguł działania których celem jest zmiana danego systemu lub stworzenie innych

13 Dziesięd przykazao podejścia systemowego 1. Zachowad różnorodnośd 2. Nie przerywad pętli samoregulacji, lecz wykorzystywad istniejące w systemach autodynamizmy i dominujące tendencje 3. Ujawniad czułe punkty każdego systemu i na nie przede wszystkim oddziaływad 4. Zapewniad równowagę przez decentralizację 5. Umied zachowad przeciwności 6. Różnicowad, lepiej integrowad, by całośd tworzyła nową wyższą jakośd 7. Dopuścid do agresji, by rozwijad się 8. Preferowad cele, a nie szczegółowe programy działania 9. Wykorzystad (energie poleceo) 10. Liczyd się z czasem reakcji

14 Cechy organizacji w podejściu systemowym Organizacja jest jednocześnie systemem sztucznym i naturalnym. Organizacja jest systemem otwartym. Organizacje są uporządkowanymi systemami społeczno- technicznymi. Organizacje mają budowę hierarchiczną. Systemy organizacyjne mają zdolnośd doskonalenie się. W organizacjach zawsze ścierają się ze sobą dwie tendencje adaptacyjna i konserwatywna. Systemy cechują się ekwifinalnością.

15 Wejście Procesy transformacji Wyjście Organizacja w podejściu systemowym Otoczenie Ludzie Materiały i urządzenia Energia Pieniądze Technologia Metody Informacje Inne Formułowanie strategii i planów Procesy innowacyjne Procesy produkcyjne Zarządzanie zasobami ludzkimi Księgowośd Inne Produkty Usługi Wartości Zyski Straty Informacje Zadowolenie / Niezadowolenie z pracy Inne Pętle sprzężenia zwrotnego

16 Co jest ważne w zarządzaniu systemowym Zerwanie z postulatem poznawania całości poprzez analizę części Najistotniejsze jest zrozumienie powiązao System zestaw elementów między którymi zachodzą interakcje Interakcje mają charakter złożony występowanie także sprzężeo zwrotnych (wzmacniających lub równoważących)

17 Schemat integrujący podejścia do zarządzania Podejście systemowe uznanie wewnętrznych zależności oraz wpływów otoczenia Spojrzenie sytuacyjne uznanie sytuacyjnego charakteru zarządzania, reakcja na szczególne cechy sytuacji Spojrzenie klasyczne - bieżąca troska o efektywnośd i wydajnośd Spojrzenie behawioralne bieżąca troska o zachowanie organizacyjne i znaczenie zasobów ludzkich Spojrzenie ilościowe bieżąca troska o modele ilościowej teorii zarządzania i zarządzania operacyjnego Sprawne i skuteczne zarządzanie