Powstanie nauki o organizacji

Transkrypt

1 Wiesław Gonciarski

2 Powstanie nauki o organizacji Zainteresowanie problemami funkcjonowania organizacji datuje się od starożytności. Budowa sumeryjskich kanałów, egipskich piramid, greckich zespołów miejskich, rzymskich akweduktów i dróg realizowana była w drodze przedsięwzięć zorganizowanych. Pewne uwagi na ten temat można dostrzec w dziełach Konfucjusza, Platona i Arystotelesa. Dotyczyły one przede wszystkim funkcjonowania określonych społeczności, a zwłaszcza specyficznej organizacji, jaką jest państwo.

3 Powstanie nauki o organizacji Dopiero jednak rewolucja przemysłowa przełomu XVIII i XIX wieku stworzyła zapotrzebowanie na rozwój i systematyzację oraz badania różnych organizacji. Podział pracy, specjalizacja i standaryzacja to zjawiska, które spowodowały zainteresowanie badaniami funkcjonowania organizacji. Ważnym czynnikiem był też rozrost organizacji jako takiej, która z warsztatu (manufaktury) staje się dużą firmą (spółką akcyjną). To wszystko sprawiło, że na przełomie XIX i XX wieku rodzi się nauka o organizacji i zarządzaniu. Samo powstanie nauki o organizacji nastąpiło znacznie później, bo dopiero w latach 50-tych, a wg. M.J.Hatch 60-tych XX wieku.

4 Dyscypliny, które przyczyniły się do rozwoju teorii organizacji Ekonomia, Inżynieria, Socjologia, Nauki polityczne, Biologia, ekologia, Socjologia przemysłowa, Antropologia społeczna, Semiotyka, Lingwistyka, Architektura postmodernistyczna, Postrukturalizm, Teoria literatury, Badania kultury.

5 Źródła inspiracji w teorii organizacji Klasyczna (1900- ) F.W.Taylor, H. Fayol, M.Weber, Ch.Bernard Nowoczesna (1950- ) H. Simon, J. March,L. Von Bertalanffy Symboliczno-interpretująca ( ) A. Schultz, Ph. Selznick, C. Geertz Postmodernistyczna ( ) M. Foucault, Ch. Jencks, J-F. Lyotard

6 Cele nauki o organizacji Przedmiotem zainteresowania nauki o organizacji są wyodrębnione z otoczenia różnorodne formy zorganizowanego działania ludzi. Cele: Tworzenie aparatu pojęciowego umożliwiającego opis, systematyzację i analizowanie zjawisk organizacyjnych. Diagnozowanie, czyli poznawanie pewnego wycinka rzeczywistości (czyli organizacji); Wyjaśnianie uwarunkowań powstawania i rozwoju organizacji. Wyjaśnianie relacji zachodzących wewnątrz oraz między organizacją a jej otoczeniem; Prognozowanie, kierunków zmian; Inicjowanie badań i integrowanie dorobku.

7 Naukę o organizacji charakteryzuje: 1) jej przedmiot zainteresowań; 2) wzgląd badawczy, czyli ten punkt widzenia, z którego nauka rozpatruje przedmiot zainteresowania; 3) stosowane metody badawcze; 4) dochodzenie do uogólnionych twierdzeń; 5) cel zewnętrzny, czyli potrzeby społeczne, zaspokojeniu których ma służyć dana dyscyplina.

8 Przedmiot badao Zorganizowane działanie ludzi, posiadające formę organizacji oraz procesy składające się na to działanie. Czyli: Organizacje gospodarcze, Org. pozarządowe;, Organizacje publiczne; Gospodarki narodowe; Państwo i bloki polit.państw, Organizacje międzynarodowe.

9 Tożsamośd teorii organizacji Jest częścią szerokiego obszaru nauk społecznych; Teoria organizacji pełni funkcję pomocniczą w stosunku do innych dyscyplin; Jest to jednak funkcja istotna, gdyż np. wg. Perrow a życie w społeczeństwie poza organizacjami jest niemożliwe, bo współczesny świat jest światem organizacji. osobliwością teorii organizacji wynikająca z interdyscyplinarnych uwikłań jest brak jednoznacznego aparatu pojęciowego; Kontrowersje budzi nawet samo pojęcie organizacji ; Wzgląd badawczy t.o. wynika z jej pomocniczości wobec innych nauk oraz możliwości rozszyfrowania uwarunkowań funkcjonowania organizacji. Nauki te dostarczają zmiennych zależnych, które podlegają wyjaśnieniu na gruncie nauki o organizacji.

10 Europejska i amerykaoska tradycja w badaniach nad organizacjami Podejście europejskie Analiza makrospołeczna, skoncentrowana wokół problematyki władzy. Refleksja na poziomie ogólnym. Celem badań lepsze poznanie organizacji. Podejście amerykańskie Analiza na poziomie mikro, głównie na procesach podejmowania decyzji; Ukierunkowanie praktyczne; Celem badań formułowanie zaleceń praktycznych;

11 Wieloparadygmatyczność nauki o organizacji - za prawomocne uznawane są różne punkty widzenia i analizy organizacji; - to prowadzi niekiedy do rezygnowania ze sztywnych reguł danego paradygmatu i przyjęcia terminu perspektywa poznawcza. To stanowisko sprzyja przyjmowaniu wielości perspektyw, ich wzajemnego uzupełniania się oddziaływania na siebie. Osobliwością teorii organizacji jest częste odwoływanie się do ujęć metaforycznych.