Seminarium Smaczna Szkoła w Jastrzębiej Górze października 2014 r.

Transkrypt

1 Seminarium Smaczna Szkoła w Jastrzębiej Górze października 2014 r. 1

2 Seminarium Smaczna Szkoła 1. W dniach października 2014r. w Jastrzębiej Górze odbyło się Seminarium dla Szkół Promujących Zdrowie i zainteresowanych programem Szkoły Promującej Zdrowie pod hasłem: Smaczna Szkoła, podczas którego uczniowie z Publicznej Szkoły Podstawowej im. Stefana Żeromskiego w Jastrzębiej Górze zaprezentowali przedstawienie z zakresu zdrowego żywienia z elementami regionalizmu. W seminarium uczestniczyło 102 nauczycieli z województwa pomorskiego. Uczniowie Szkoły Podstawowej im. Stefana Żeromskiego w Jastrzębiej Górze w przedstawieniu "Kaszubska Kuchnia" 2

3 2. Seminarium zostało zorganizowane z inicjatywy Pomorskiego Kuratora Oświaty i Wojewódzkiego Zespołu ds. promocji zdrowia i profilaktyki problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży. Wymieniony Zespól działa na podstawie porozumienia zawartego 19 stycznia 2012 roku pomiędzy: Pomorskim Kuratorem Oświaty, Akademią Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku, Oświatą Lingwista Nadbałtyckim Centrum Edukacji Spółka z o. o w Gdańsku, Wojewódzką Stacją Sanitarno Epidemiologiczną w Gdańsku. Do współpracy zaproszono: Instytut Żywienia i Rozwoju Eligo S.C. w Gdyni i Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku. 3. Celem dwudniowego seminarium pod hasłem Smaczna Szkoła było: zwrócenie szczególnej uwagi na znaczenie zdrowego odżywiania, potrzeby uczniów w zakresie edukacji żywieniowej i ich żywienia w czasie przebywania w szkole lub w placówce, działalność sklepików szkolnych. 4. Wśród gości seminarium byli: prof. Barbara Woynarowska z Uniwersytetu Medycznego, dr Jerzy Karpiński Dyrektor Wydziału Zdrowia, Pomorskiego Centrum Zdrowia Publicznego Urząd Wojewódzki w Gdańsku, Stanisław Sumisławski zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska i Rolnictwa Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku, Stanisław Wierycho Dyrektor Agencji Rynku Rolnego Oddział Terenowy w Gdyni, Wiesława Karaczewska wiceburmistrz miasta Władysławowo. 5. Program seminarium obejmował: prezentacje, warsztaty, przykłady dobrej praktyki, wręczenie Wojewódzkich Certyfikatów Szkół Promujących Zdrowie i przyjęcie szkół/placówek do Wojewódzkiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie. Uroczyste otwarcie seminarium przez Pomorskiego Kuratora Oświaty - Panią Elżbietę Wasilenko 3

4 Wystąpienia: 1) prof. Barbara Woynarowska nt. Potrzeby uczniów w zakresie edukacji żywieniowej i ich żywienia w czasie pobytu w szkole. Pani Prof. Woynarowska zapoznała uczestników seminarium z propozycjami wskaźników dotyczących żywienia w ramach autoewaluacji Szkoły Promującej Zdrowie, tj. 1) w sklepiku szkolnym i/lub w automatach dostępne są produkty i napoje zgodne z zasadami racjonalnego żywienia, 2) uczniowie mają stały dostęp do wody pitnej (poza wodą z kranu) lub innego napoju, 3) organizowane są drugie śniadania spożywane wspólnie przez wszystkich uczniów i nauczyciela we wszystkich klasach, 4) organizowane są ciepłe posiłki szkolne dla uczniów ich potrzebujących, z przestrzeganiem zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia. Agnieszka Danielewicz, dietetyk, trener żywieniowy, Instytut Żywienia i Rozwoju Eligo nt. Tworzenie warunków do odżywiania w placówkach poprzez budowanie platformy porozumienia i dialogu przez społeczność szkolną. 4

5 2) Dyrektor Oddziału Terenowego Agencji Rynku Rolnego w Gdyni Stanisław Wierycho nt. Programy prozdrowotne Agencji Rynku Rolnego jako element edukacji żywieniowej dzieci.. 3) Przykłady dobrej praktyki w zakresie żywienia w szkole w okresie przygotowawczym, tj. w okresie przyjęcia do Wojewódzkiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie zaprezentowała Pani Iwona Grudzińska Technikum nr 1 w Starogardzie Gdańskim i Pani Anna Odorska z Zespołu Szkół nr 12 Gdynia z okresu przed uzyskaniem Wojewódzkiego Certyfikatu Szkół Promujących Zdrowie. Pani Anna Odorska -Zespół Szkół nr 12 w Gdyni 5

6 4) Pomorski Kurator Oświaty Elżbieta Wasilenko wraz z Wojewódzkim koordynatorem Szkół Promujących Zdrowie wręczyła Wojewódzkie Certyfikaty Szkół Promujących Zdrowie następującym szkołom: Gimnazjum nr 17 w Gdyni w Zespole Szkół nr 12 w Gdyni, Szkole Podstawowej nr 44 w Zespole Szkół nr 12 w Gdyni, Szkole Podstawowej w Zespole Szkolno Przedszkolnym w Dębogórzu. Ponadto, prolongatę Wojewódzkiego Certyfikatu Szkół Promujących Zdrowie otrzymała Szkoła Podstawowa nr 1 w Czersku i Szkołę Podstawową nr 5 w Chojnicach. Szkoła Podstawowa nr 1 w Czersku otrzymuje prologantę Wojewódzkiego Certyfikatu Szkół promujących Zdrowie 5) Przyjęcie placówek do Wojewódzkiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie. Podczas seminarium nastąpiło podpisanie porozumienia o przystąpieniu do realizacji programu Szkoła Promująca Zdrowie przez następujące szkoły /placówki: Gimnazjum w Brusach, Szkołę Podstawową w Gościcinie, Szkołę Podstawową nr 17 w Gdyni, Szkołę Podstawową nr 21 w Gdyni, Zespół Szkół w Starym Polu, Zespół Szkół w Somoninie, Zespół Szkół w Łęgu (Szkoła Podstawowa i Gimnazjum), Technikum nr 1 w Zespole Szkół Ekonomicznych w Starogardzie Gdańskim. 6) Aktywność fizyczna: trening ogólnorozwojowy - mgr Małgorzata Pogorzelska, Zakład Metodyki Wychowania Fizycznego, Katedra Wychowania Fizycznego, AWFiS w Gdańsku. Taneczna forma aerobiku - mgr Małgorzata Lewandowicz, nauczyciel Zespołu Szkół Sportowych i Ogólnokształcących w Gdańsku. 6

7 7) Żywienie i rozwój fizyczny. Rola nauczyciela jako promotora zdrowia dr Marcin Łuszczyk Zakład Fizjologii, Katedra Nauk Przyrodniczych, AWFiS w Gdańsku. 8) Anna Dec-Majdan Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku. Bloki żywienia i sklepiki szkolne w świetle wymagań prawa żywnościowego - mgr Anna Dec-Majdan Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku. 7

8 9) Stołówka szkolna i drugie śniadanie w szkole. Małgorzata Lewandowicz, szkolny koordynator Szkoły Promującej Zdrowie w Zespole Szkół Sportowych i Ogólnokształcących w Gdańsku. 10) Budowanie szkolnej polityki zdrowotnej w zakresie żywienia problemy cele rozwiązania dr Michał Brzeziński Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku, Anna Tyrańska Fobke Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku, Agnieszka Danielewicz trener, dietetyk - Instytut Żywienia i Rozwoju Eligo w Gdyni, Daria Bogucka - psycholog współpracujący z Instytutu Żywienia i Rozwoju Eligo w Gdyni. Warsztaty prowadzone przez Panią Agnieszkę Danielewicz - Instytut Żywienia i Rozwoju Eligo w Gdyni 8

9 11) Podczas seminarium przygotowano stoisko z produktami mlecznymi, owocami i warzywami we współpracy Agencji Rynku Rolnego w Gdyni przez dostawcę owoców i warzyw: Jana Józefowicza Mega Hit, Sklep spożywczo - przemysłowy, ul. Szkolna 19, Orle Zamostne i dostawcę produktów mlecznych Nastały Ludwik, Nastały Jarosław "PRESS" S.C. ul. Cypriana Kamila Norwida 4, Reda 9

10 Wnioski i rekomendacje uczestników seminarium 1. Seminarium potwierdziło, że istniała potrzeba podjęcia tematu w zakresie edukacji żywieniowej. 2. Uczestnicy seminarium potwierdzili potrzebę podjęcia tematu w zakresie problematyki żywieniowej, jako ważnego ogniwa w pracy wychowawczej szkoły i współpracy z rodzicami w obrębie edukacji prozdrowotnej. 3. Seminarium było okazją do upowszechnienia tematyki konkursu Sklepiki szkolne - zdrowa reaktywacja, którego organizatorem jest Fundacja Banku Ochrony Środowiska, a objętego honorowym patronatem Ministra Edukacji Narodowej i Rzecznika Praw Dziecka. Jego celem jest poprawa stanu zdrowia dzieci i młodzieży oraz zmiana wzorców zachowań w zakresie odżywiania, przebudowa sklepików szkolnych w bufety serwujące drugie śniadania w szkole oraz zmiana asortymentu na pełnowartościowe produkty, dostosowane do potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży. 4. Wielokrotnie zwracano uwagę, że szkoła jest autonomiczna i Dyrektor placówki/szkoły decyduje o podejmowanych działaniach w zakresie edukacji prozdrowotnej, w tym działalności sklepików szkolnych. 5. Na kształtowanie nawyków żywieniowych u dzieci młodszych w znacznym stopniu ma wpływ rodzina/opiekunowie, a w kolejnych latach środowisko przedszkolne i/lub szkolne. 6. W Polsce dostępne są liczne programy edukacyjne opracowane przez różne podmioty (organizacje, fundacje), a także producentów żywności. Jednak, nie jest sprawdzana ich jakość i skuteczność. 7. Obecnie nie ma na poziomie krajowym wykazu aktualnie oferowanych szkołom programów dotyczących zdrowego żywienia. 8. Istnieje potrzeba realizacji programów edukacyjnych o sprawdzonej skuteczności dostosowanych do potrzeb danej grupy uczniów i powiązanych z podstawą programową. 9. Przy realizacji programów należałoby ukierunkować się na współpracę z rodzicami i tworzenie przez dorosłych dobrych wzorów. 10. Szkoły uczestniczą w programach Mleko w szkole i Owoce i warzywa w szkole. 11. Realizacja programów prozdrowotnych w szkołach wpływa na kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych i dostarcza informacji o korzyściach płynących ze spożywania sezonowych owoców i warzyw. 12. W szkołach zauważa się dokonywanie okresowej diagnozy spożywania przez uczniów posiłków (produktów) oraz omawiania wyników tej diagnozy z uczniami i rodzicami. 13. Organizuje się dożywianie uczniów z rodzin o niskich dochodach w sposób przeciwdziałający ich dyskryminacji. 14. W organizacji posiłków uwzględnia się specyficzne potrzeby żywieniowe uczniów (np. z przewlekłymi chorobami, na diecie wegetariańskiej). 15. Warunki do spożycia drugiego śniadania w szkole opierają się w szczególności na współpracy i dialogu z rodzicem-opiekunem. 10

11 16. Aktywny i odpowiedzialny udział szkoły w korzystaniu ze wsparcia organizacji, agencji oraz stowarzyszeń na rzecz zwiększenia udziału w diecie dzieci spożycia warzyw i owoców Agencji Rynku Rolnego. 17. W szkołach zauważa się podejmowanie działań mających na celu propagowanie odpowiedniej diety wśród uczniów, np. poprzez współpracę z trenerami wiodących dyscyplin sportowych, wychowawcami i nauczycielami wychowania fizycznego. 18. Przeprowadzone kontrole sklepików szkolnych przez Wojewódzką Stację Sanitarno Epidemiologiczną w 2013r. (104) i w bieżącym roku (47) wykazały, że w około 20% sklepików szkolnych stwierdzono uchybienia w zakresie: niewłaściwy stan techniczny, higieniczny, brak właściwego przechowywania żywności, środki spożywcze (głównie słodycze) po upływie daty minimalnej trwałości, środki spożywcze niewłaściwie oznakowane (brak oznakowania w języku polskim). 19. Zwrócono uwagę na upowszechnienie dobrych praktyk szkolnych, tj: stosowanie prostych akceptowalnych zasad i procedur dotyczących wyjazdów, wycieczek podczas których kształtowane są właściwe nawyki żywieniowe (np. woda przez każdego ucznia). nie dopuszczanie reklamowania na terenie szkoły żywności i napojów o złej jakości zdrowotnej. nie zawieranie umów z firmami oferującymi żywność typu fast-food, przekąski, napoje typu light i energetyzujące. unikanie wdrażania wielu programów o zbliżonej tematyce. wprowadzenie cyklicznych przedsięwzięć wprowadzających drugie śniadanie. dokonywanie zmian asortymentu sklepiku szkolnego z uwzględnieniem: kanapek, sałatek, batonów zbożowych, suszonych owoców, świeżych owoców. uczenie zdrowego odżywiania poprzez nabywanie nowych umiejętności (dokonywania bezpiecznych wyborów, korygowania złych, nieprawidłowych zachowań żywieniowych). nieograniczony dostęp do wody (dystrybutor) i promocję jej spożycia na terenie szkoły (stołówka), ale także podczas wycieczek, zawodów, festynów. wspólne spożywanie drugiego śniadania, połączone z degustacją warzyw i owoców oraz upowszechnianiem wśród uczniów wiedzy z zakresu zdrowego odżywiania. oferowanie w czasie uroczystości, imprez, zebrań i w klasach warzyw, owoców, a ograniczanie słodyczy. zatrudnianie do organizacji i realizacji żywienia specjalistów z zakresu żywienia człowieka i dietetyki. stawianie wysokich wymagań i skutecznego nadzorowania personelu pracującego z żywnością. monitorowanie asortymentu automatów. 11

12 20. Z ankiet ewaluacji uczestników seminarium wynika, że istnieje potrzeba: promocji zdrowia wśród pracowników szkoły/placówki, wskazywania praktycznych sposobów zmian nawyków żywieniowych u dzieci / młodzieży, udostępnienia większej ilości materiałów (broszury, foldery) dotyczących asortymentu sklepiku szkolnego, opracowania w formie publikacji przykładowych scenariuszy zajęć przedsięwzięć dotyczących działań Szkoły Promującej Zdrowie. realizacji tematyki : o Jak znaleźć czas na zdrowe odżywianie?, o Małymi krokami do dużych zmian, o zdrowia psychicznego powiązanego z aktywnością fizyczną i odżywianiem, o żywienia u dzieci i młodzieży, o dotyczącej chorób spowodowanych niewłaściwym odżywianiem, organizacji w szkole warsztatów kulinarnych nt. Jak komponować posiłki?, Jak włączać pięć porcji owoców i warzyw do posiłków?, sposobu tworzenia prawidłowych jadłospisów, dzielenia się dobrymi praktykami w zakresie żywienia, propagowania aktywności fizycznej, upowszechnienia form współpracy z rodzicami w zakresie profilaktyki zdrowotnej wymiany doświadczeń w zakresie organizacji sklepiku szkolnego. 12