PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT IŁAWSKI GMINA MIEJSKO-WIEJSKA SUSZ

Transkrypt

1 PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT IŁAWSKI GMINA MIEJSKO-WIEJSKA SUSZ 2016

2 Spis treści 1. Wstęp Ogólna charakterystyka gminy Położenie, wybrane dane o gminie Warunki naturalne Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych na terenie gminy Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód Zestawienie istniejących zbiorników wodnych Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych Koncepcja budowy obiektów małej retencji

3 1. Wstęp Niniejszy załącznik jest częścią składową Programu Małej Retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata i wchodzi w skład części II pt. Koncepcja rozwiązań technicznych budowy obiektów małej retencji. Załącznik zawiera ogólną charakterystykę gminy, warunków naturalnych, budowli piętrzących, systemów melioracyjnych. W załączniku zawarto dane dotyczące potencjalnych możliwości retencjonowania wód na terenie gminy. Opracowanie jest aktualizacją wcześniejszych programów małej retencji. W opracowaniu ujęto, umieszczone w wyżej wymienionych programach, propozycje obiektów, które nie zostały zrealizowane oraz propozycje obiektów małej retencji wysunięte przez samorządy gminne, instytucje związane z gospodarką wodną gmin, lasy państwowe i osoby prywatne. Istniejące zbiorniki, w tym wykonane według wcześniejszego programu, zostały ujęte tabelarycznie. 2. Ogólna charakterystyka gminy 2.1. Położenie, wybrane dane o gminie Gmina Susz leży w zachodniej części powiatu iławskiego. Gmina graniczy z gminami: Zalewo, Iława, Kisielice, woj. pomorskim. Połączenie gminy z siedzibą województwa zapewnia droga nr 521 i dalej droga krajowa nr 16. Powierzchnia gminy wynosi 259km 2, co stanowi 1% powierzchni województwa. Gminę tworzy 20 sołectw w 35 miejscowościach. Mieszkańcy Teren gminy zamieszkuje osób przy średnim zaludnieniu 50 osób na km 2. W gminie zamieszkuje wg stanu na 2014 r osób w wieku produkcyjnym, przy czym osób pracujących jest 1669, nie uwzględniając osób pracujących w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Działalność gospodarczą prowadzi 1306 osób. Użytkowanie gruntów Użytki rolne zajmują ogólną powierzchnię 25905ha w tym: grunty orne 10928ha sady 23ha 3

4 łąki 1919ha pastwiska 1645ha lasy i grunty leśne 8327ha pozostałe grunty i nieużytki 3063ha Infrastruktura Sieć wodociągowa na terenie gminy ma łączną długość 144,3km. Sumaryczna długość istniejącej sieci kanalizacyjnej wynosi 286km. 2.2.Warunki naturalne Obszar Miasta Gminy Susz leży w makroregionie Pojezierze Wschodniopomorskie w mezoregionie Pojezierze Iławskie. Rzeźba powierzchni nie charakteryzują znaczące deniwelacje terenu. Rzeźba terenu ukształtowana została w wyniku działalności lądolodu skandynawskiego, w okresie zlodowaceń plejstoceńskich, erozji wietrznej, wodnej, a także w wyniku działalności gospodarczej człowieka. Powierzchnię tego obszaru cechuje nachylenie ku północy w kierunku Zatoki Gdańskiej i zachodowi ku dolinie Wisły. Jest to obszar występowania dużej ilości jezior. Zwarte kompleksy leśne występują na całym obszarze gminy (29,2%) Wschodnią część gminy zajmuje obszar Natura 2000 pod nazwą: Aleje Pojezierza Iławskiego, Lasy Iławskie, Ostoja Iławska i Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego. Najwyższe wzniesienie 124,6m n.p.m. jest położone na północ od Ulnowa. Najniższe obniżenie terenu 89,2m n.p.m. występuje na północny zachód od wsi Jawty Małe przy granicy z województwem pomorskim. Teren gminy leży w zlewniach rzek: Liwy, Bałoszyckiej Strugi, Cieku Suskiego, Bornickiej Strugi, Osówki, Gardęgi, Osy i Strugi Gaudy. Łączna długość cieków podstawowych wynosi 73,8km. Na terenie gminy występuje 13 naturalnych zbiorników wodnych o zróżnicowanej powierzchni. Największym jest jezioro Gaudy o powierzchni 187,2ha; najmniejszym jez. Czerwona Woda o pow. 1.70ha. Łączna powierzchnia jezior wynosi 501,6ha. Klimat gminy charakteryzowany jest przez jego główne przez opady i temperaturę. Średni opad roczny wynosi 585mm, w okresie wegetacyjnym 380mm. Średnie roczne temperatury wynoszą 7,2 C, w okresie wegetacyjnym 13,5 C. W okresie 4

5 wegetacyjnym różnica między opadami a parowaniem wyraża się niedoborem wynoszącym średnio na terenie gminy 40mm. Występujące niedobory opadów w okresie wegetacyjnym mają negatywny wpływ na warunki produkcji rolniczej. Niedobory opadów i swobodny ich wpływ w okresie poza wegetacyjnym stopniowo doprowadzają do uszczupleń istniejących zasobów wód powierzchniowych i gruntowych. Jednym ze środków poprawy niekorzystnego bilansu jest retencjonowanie wód powierzchniowych w różnych formach zależnych od naturalnych warunków. 3. Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych na terenie gminy Realizacja retencjonowania wody może przybierać rozmaite formy od wykorzystania naturalnych warunków gruntowo wodnych, szaty roślinnej, retencji glebowo gruntowej i retencji leśnej po retencje naturalnych zbiorników wodnych, koryt i dolin rzecznych, a także budowę obiektów inżynierskich i zbiorników. Najistotniejsza i możliwa do zastosowania pod kątem dysponowania zmagazynowanymi zasobami jest retencja koryt i dolin rzecznych oraz naturalnych zbiorników wodnych. Należy jednak zwrócić uwagę, iż możliwości wykorzystania tej formy retencji są niekiedy bardzo ograniczone. 4. Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód Głównymi uwarunkowaniami retencjonowania wody są warunki naturalne a szczególnie rzeźba terenu, zabudowa, stan użytkowania gruntów, własność terenów, zapotrzebowanie samorządów i właścicieli na gromadzenie wody. Ograniczenia w retencjonowaniu wód, szczególnie dla potrzeb gospodarczych mogą stanowić obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty, obszary specjalnej ochrony ptaków i specjalne obszary siedlisk Natura 2000 Poważnym ograniczeniem w retencjonowaniu wód mogą być również sprzeczne interesy właścicieli gruntów lub innych użytkowników wody sąsiadujących z planowanym obiektem retencji. 5

6 5. Zestawienie istniejących zbiorników wodnych na terenie gminy Susz Charakterystyka istniejących obiektów JAZ GOSTYCZYN 3/RK/522/280706_5 JAZ KAMIENIEC 4/Jp/522/280706_5 JEZIORO SUSKIE 5/Jp/522/280706_4 JEZIORO KARPIE 6/Jp/522/280706_5 Stacja pomp Bronowo 7/M/522/280706_5 Retencja korytowa powstała w wyniku piętrzenia za pomocą jazu na rzece Liwa na potrzeby Małej Elektrowni Wodnej. Jaz jest administrowany przez Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Olsztynie Powierzchnia lustra wody: 7,14ha Pojemność retencyjna: m 3 Retencja jeziora Gaudy powstała w wyniku piętrzenia za pomocą jazu na rzece Liwa. Jezioro jest administrowane przez Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Olsztynie. Retencja jeziora ma za zadanie pozytywnie oddziaływać na tereny rezerwatu Jeziorak Gaudy. Powierzchnia lustra wody: 192,87ha Pojemność retencyjna: m 3 Retencja jeziora powstała w wyniku piętrzenia za pomocą progu na rzece Ciek. Jezioro jest administrowane przez Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Olsztynie. Inwestorem progu była Gmina Susz wykorzystujące retencję jeziora dla poprawy jakości wody jeziora Suskiego. Powierzchnia lustra wody: 64,78ha Pojemność retencyjna: m 3 Istniejący staw rybny położony w kompleksie leśnym pomiędzy Doliną a Jerzwałdem na styku wododziału rzeki Iławka i rzeki Liwa. Powierzchnia lustra wody: 10,31ha Pojemność retencyjna: m 3 Istniejący obiekt odwadniająco nawadniający w zlewni rzeki Liwa wybudowany w 1964 roku. Chroniony prawobrzeżnym wałem rzeki Liwa Powierzchnia nawadniana: 279ha Długość wału 2,9km Średnia wysokość: -1,0m Pojemność retencyjna: m 3 6

7 Zestawienie istniejących obiektów na terenie gminy Susz Symbol obiektu Nazwa obiektu Lokalizacja obiektu Zlewnia 3/RK/522/280706_5 jaz. Gostyczyn obr. Gostyczyn rz. Liwa Budowla jaz, MEW 4/Jp/522/280706_5 jaz. Kamieniec obr. Kamieniec rz. Liwa jaz 5/Jp/522/280706_4 jez. Suskie obr. Susz rz. Liwa 6/Jp/522/280706_5 jez. Karpie obr. Gostyczyn rz. Liwa 7/M/522/280706_5 stacja pomp Bronowo przepustozastawka przepustozastawka obr. Bronowo rz. Liwa stacja pomp Funkcja obiektu retencja, produkcja energii retencja, piętrzenie retencja, piętrzenie retencja, piętrzenie nawadnianie, odwadnianie Koszty orientacyjne tys. zł Charakterystyka techniczna obiektu Dodatkowa pojemność ret. tys. m 3 Orientacyjna głębokość m Pow. zw. wody ha - 35,7-7, , ,78 Właściciel Skarb Państwa - Skarb Państwa - Skarb Państwa ,31 Gmina Susz Skarb Państwa - 7

8 6. Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych na terenie gminy Susz Lp. Nazwa budowli Właściciel Użytkownik Administracyjna (wieś, miasto) Lokalizacja Hydrologiczna (zlewnia cieku podstawowego) Wysokość piętrzenia Przeznaczenie 1 jaz Kamieniec Kamieniec 2 jaz Gostyczyn Gostyczyn Rzeka Liwa Rzeka Liwa ,75 stabilizacja poziomu wody 1,66 MEW 3 przepusto-zastawka Babięty Wielkie km przepusto-zastawka Babięty Wielkie km przepusto-zastawka Babięty Wielkie km przepusto-zastawka Redaki km przepusto-zastawka Redaki km przepusto-zastawka Redaki km

9 7. Koncepcja budowy obiektów małej retencji Proponowane w opracowanym w latach 90-tych programie obiekty na obecnym terenie województwa zostały zrealizowane w nikłym stopniu. Obecne powtarza się uzgodnione poprzednio propozycje uzupełnione o dodatkowe obiekty małej retencji zgłoszone przez gminę bądź też osoby prywatne i obiekty na terenie lasów państwowych. Obiekty zamieszczono w poniższym zestawieniu. Charakterystyka projektowanych obiektów JEZIORO KAWKI 1/Jst/522/280706_5 JEZIORO CZARNE 2/Jst/522/280706_5 Zwiększenie pojemności retencyjnej jeziora przez budowę progu na wypływie z jeziora. Retencja jeziora wpłynie pozytywnie na przylegające kompleksy leśne położone naokoło jeziora. Powierzchnia lustra wody: 23,69ha Dodatkowa pojemność retencyjna: m 3 Budowla: próg Koszt: zł Zwiększenie pojemności retencyjnej jeziora przez budowę progu na rzece Struga Gaudy w m. Januszewo. Retencja jeziora wpłynie pozytywnie na przylegające kompleksy leśne położone naokoło jeziora. Powierzchnia lustra wody: 5,32ha Dodatkowa pojemność retencyjna: m 3 Budowla: próg Koszt: zł 9

10 Zestawienie planowanych obiektów na terenie gminy Susz Symbol obiektu Nazwa obiektu Lokalizacja obiektu Zlewnia Budowla Funkcja obiektu Koszty orientacyjne tys. zł Charakterystyka techniczna obiektu Dodatkowa pojemność ret. tys. m 3 Orientacyjna głębokość m Pow. zw. wody ha Właściciel 1/Jst/522/280706_5 jez. Kawki obr. Gostyczyn rz. Liwa próg stabilizacja zw. wody ,69 Skarb Państwa 2/Jst/522/280706_5 jez. Czarne obr. Januszewo rz. Liwa próg stabilizacja zw. wody 30 10,6-5,32 Skarb Państwa 10