Gospodarowanie wodami jest prowadzone z zachowaniem zasady racjonalnego i całościowego traktowania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z

Transkrypt

1

2 Gospodarowanie wodami jest prowadzone z zachowaniem zasady racjonalnego i całościowego traktowania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości i jakości.

3 Gospodarowanie wodami uwzględnia zasadę wspólnych interesów i jest realizowane przez współpracę administracji publicznej, użytkowników wód i przedstawicieli lokalnych społeczności tak, aby uzyskać maksymalne korzyści społeczne.

4 Zarządzanie zasobami wodnymi służy zaspokojeniu potrzeb ludności, gospodarki, ochronie wód i środowiska związanego z tymi zasobami, a w rzeczywistości w zakresie: zapewnienia odpowiedniej ilości i jakości wody dla ludności ochrony zasobów wodnych przed zanieczyszczeniami oraz niewłaściwej lub nadmiernej eksploatacji utrzymania lub poprawy stanu ekosystemów wodnych i od wód zależnych ochrony przed powodzią i suszą zapewnienia wody na potrzeby rolnictwa oraz przemysłu zaspokojenia potrzeb związanych z turystyką, sportem oraz rekreacją tworzenia warunków dla energetycznego, transportowego oraz rybackiego wykorzystania wód

5 Organami właściwymi w sprawach gospodarowania wodami są: minister właściwy ds. gospodarki wodnej Prezes KZGW dyrektorzy RZGW wojewoda organy jednostek samorządu terytorialnego

6 Śródlądowe wody powierzchniowe lub ich części stanowiące własność publiczną Istotne dla kształtowania zasobów wodnych oraz ochrony przeciwpowodziowej Istotne dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa

7 Kompetencje dotyczące gospodarki wodnej Prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa wykonują: minister właściwy do spraw gospodarki morskiej Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej dyrektor parku narodowego marszałek województwa

8 Władający wodami w województwie kujawsko-pomorskim Śródlądowe wody powierzchniowe istotne dla kształtowania zasobów wodnych i ochrony przeciwpowodziowej Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie (64 km): zbiornik włocławski o całkowitej długości 54,8 km (z tego w woj. kujawsko-pomorskim 21,7 km) w km rzeki Wisły o powierzchni 70,4 km2 i objętości wody 408 mln m3, Odcinek rzeki Wisły Stopień wodny Włocławek Korabniki gm. Włocławek, km rzeki Wisły Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku (174 km): rzeka Wisła na odcinku od m. Korabniki gmina Włocławek do granic gm. Nowe (km ), rzeka Drwęca, rzeka Brda wraz ze zbiornikiem Koronowskim o powierzchni 15,6 km2 i pojemności 80,6 mln m3 oraz zbiorniki wodne w Tryszczynie i Smukale, rzeka Wda wraz ze zbiornikiem Żur o pojemności 16,0 mln m3 oraz zbiornik Gródek o pojemności 5,5 mln m3. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu: rzeka Noteć wraz ze zbiornikiem Pakoskim powstałym w wyniku prac hydrotechnicznych na jeziorach Janikowskim, Tuląg i Bronisław, oraz zbiornik wodny jezioro Gopło o powierzchni 2094 ha.

9 Władający wodami w województwie kujawsko-pomorskim Marszałek Województwa wykonuje prawa właścicielskie w stosunku do wód: publicznych istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa, służących polepszeniu zdolności produkcyjnej gleby i ułatwieniu jej uprawy pozostałych wód nie wymienionych w pkt 1-3 art. 11 ustawy Prawo wodne

10 Akty prawne Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U j.t.) Dyrektywa 2000/60/WE z 2000 r. tzw. ramowa dyrektywa wodna - ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim - Dyrektywa Powodziowa

11 Planowanie w gospodarowaniu wodami wg ustawy Prawo wodne, RDW Służy programowaniu i koordynowaniu działań mających na celu: osiągnięcie lub utrzymanie co najmniej dobrego stanu wód oraz ekosystemów od wody zależnych poprawę stanu zasobów wodnych poprawę możliwości korzystania z wód zmniejszanie ilości wprowadzanych do wód lub do ziemi substancji i energii mogących negatywnie oddziaływać na wody poprawę ochrony przeciwpowodziowej

12 Planowanie w gospodarowaniu wodami Obejmuje następujące dokumenty planistyczne: plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza plan zarządzania ryzykiem powodziowym plan przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze dorzecza plan utrzymania wód warunki korzystania z wód regionu wodnego sporządzane w miarę potrzeby warunki korzystania z wód zlewni

13 Inwestycje Nakłady w latach w tys. zł , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,5 0,

14 Ochrona przeciwpowodziowa Ogółem na lata planowana jest modernizacja 50,135 km wałów przeciwpowodziowych o wartości ,2 tys. zł, w tym: w trakcie realizacji 7,250 km zrealizowane 42,885 km

15 Ochrona przeciwpowodziowa Obiekt Gmina Efekt rzeczowy [km] Wartość [tys. zł.] Modernizacja wałów przeciwpowodziowych 50, ,2 Wał Sartowice - Nowe Dragacz 12, ,0 Wał Miejskiej Niziny Chełmińskiej Wał Niziny Ciechocińskiej Chełmno Grudziądz 8, ,7 Aleksandrów Kuj. 8,350 w tym: 3,15 w trakcie ,5 Wał Podmiejskiej Niziny Chełmińskiej gm. i m. Chełmno 4, ,8 Wał Niziny Nieszawskiej Wlk. Nieszawka 4, ,2 Wał Niziny Toruńskiej Zławieś Wielka 3, ,6 Wał wsteczny rzeki Wdy Świecie 1, ,9 Wał Wielki Wełcz Grudziądz 0, ,4 Wał Parski - Zakurzewo Grudziądz 1, ,4 Wał wsteczny lewy rzeki Osy Grudziądz 4,100 w trakcie 2771,7

16 Ochrona przeciwpowodziowa Ogółem w latach wykonano kształtowanie przekroju poprzecznego i podłużnego rzek na długości 167,0 km o wartości ,2 tys. zł.

17 Regulacja stosunków wodnych ha 400 Zmeliorowane grunty rolne w latach : ogółem 1 871,22 ha 382,19 382, ,25 277,66 248, ,92 103,05 65,53 69,38 40,

18 Utrzymanie i eksploatacja wód i urządzeń wodnych melioracji podstawowych w latach Nakłady w latach w tys. zł

19 Charakterystyka województwa Region kujawsko-pomorski położony jest na obszarze najbardziej zagrożonym występowaniem suszy. Występujące tutaj susze są najczęstsze i najgłębsze, o skrajnie długich ciągach dni bezopadowych. Część południowo-zachodnia województwa jest cieplejsza i suchsza, o opadach należących do najniższych w kraju i najwyższych niedoborach wody w rolnictwie; część północno-wschodnia - chłodniejsza i bardziej wilgotna.

20 Susza Susza jest zjawiskiem ciągłym o zasięgu regionalnym i oznacza dostępność wody poniżej średniej w określonych warunkach naturalnych. Suszą nazywa się nie tylko zjawiska ekstremalne, ale wszystkie, które występują w warunkach mniejszej dostępności wody dla danego regionu.

21 Potrzeby w zakresie nawodnień Nawodnienia jako rodzaj melioracji, zaliczany do jednego ze środków technicznych mających wpływ na produkcję rolniczą, mają za zadanie złagodzenie, względnie wyeliminowanie braku wody niezbędnej do właściwego rozwoju uprawianych roślin. Najwyższe niedobory wody spowodowane trwałym deficytem wód opadowych w okresie wegetacyjnym występują głównie na terenie Kujaw (powiaty: włocławski, radziejowski, aleksandrowski, inowrocławski, mogileński i żniński) I strefa o największych potrzebach II strefa o średnich potrzebach III strefa o umiarkowanych potrzebach

22 Potrzeby w zakresie nawodnień

23 Ze względu na warunki meteorologiczne i klimatyczne, problemy rolnicze, warunki hydrologiczne i skutki gospodarcze wyróżnia się kolejne etapy rozwoju suszy: Źródło: IMGW

24 Najważniejsze i najbardziej efektywne metody przeciwdziałania szkodliwym skutkom susz w rolnictwie to przede wszystkim: Gromadzenie wody w okresach jej nadmiaru wiosną i po dużych opadach (budowa małych zbiorników retencyjnych i budowli melioracyjnych hamujących odpływ wody z pól i systemów melioracyjnych) Nawodnienia Dużą rolę w łagodzeniu szkodliwych skutków suszy dla plonowania roślin odgrywa drenowanie. Rola drenowania polega na obniżeniu zwierciadła wody gruntowej w okresie wiosennym, co umożliwia wczesne przeprowadzenie prac agrotechnicznych, a tym samym wcześniejsze rozpoczęcie wegetacji roślin i wcześniejszy rozwój systemów korzeniowych zdolnych do pobierania wody z głębszych warstw gleby w okresie suszy.

25 Urządzenia melioracyjne na terenie województwa kujawsko-pomorskiego jako element mający wpływ na polepszenie zdolności produkcyjnej gleby Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, którego użytki rolne stanowią ha, w tym grunty orne ha, a użytki zielone ha. Zmeliorowane użytki rolne ogółem: ha Zmeliorowane grunty orne: w tym nawadniane: ha Zmeliorowane użytki zielone: w tym nawadniane: ha ha ha z tego urządzenia deszczowniane stanowią ha

26 Urządzenia melioracyjne na terenie województwa kujawsko-pomorskiego jako element mający wpływ na polepszenie zdolności produkcyjnej gleby Oprócz tego inne urządzenia wodne i melioracyjne związane z gospodarką wodną i administrowane przez KPZMiUW we Włocławku stanowią: cieki naturalne km kanały wały przeciwpowodziowe stacje pomp odwadniające 25 km 179 km / ha 29 szt./ ha zbiorniki wodne 11szt./13690 tys. m 3 obiekty hydrotechniczne jeziora ogółem w tym w ewidencji KPZMIUW 525 szt szt. 381 szt./19 468,9 ha

27 Retencja wodna (Retentio - z łac. powstrzymanie) - w pojęciu geograficznym to zdolność dorzecza do zatrzymania wody. W dużej mierze zależy ona od ukształtowania powierzchni i pokrycia szatą roślinną. Nie bez znaczenia pozostaje również wpływ działalności człowieka. Retencja naturalna uwarunkowana naturalnymi czynnikami przyrodniczymi Retencja sztuczna tworzona w wyniku działalności człowieka

28 Mała retencja Polega na gromadzeniu wody w niewielkich zbiornikach, zarówno naturalnych, jak i sztucznych. To także spiętrzanie wody w korytach małych rzek, potoków, kanałów i rowów, w celu gromadzenia wody i uniemożliwienia jej szybkiego spływu powierzchniowego. Mała retencja jest jedną z form magazynowania wody i może być wykorzystywana jako narzędzie do zapobiegania powodzią i suszą.

29 Retencja wodna Retencję w zlewni rzecznej możemy podzielić na 5 grup: retencja krajobrazowa retencja glebowa retencja wód gruntowych i podziemnych retencja wód powierzchniowych retencja śnieżna i lodowa

30 Mała retencja Podstawowe formy małej retencji wód powierzchniowych: Małe zbiorniki wodne naturalnie podpiętrzone lub sztuczne Melioracyjne systemy dolinowe retencja w kanałach i rowach Budowle piętrzące na ciekach

31 Obiekty małej retencji ich rola i zadanie w regulacji stosunków wodnych Okresowe niedobory opadów atmosferycznych w stosunku do potrzeb wodnych różnych użytkowników wody w zlewni, a szczególnie rolnictwa, stwarzają konieczność gromadzenia wody w okresach jej nadmiaru i wykorzystania w okresach niedoboru. W związku z tym niezwykle istotne i pilne są działania zmierzające do zwiększenia zasobów dyspozycyjnych wody w zlewni poprzez podejmowanie i realizowanie różnorakich przedsięwzięć z zakresu retencji.

32 Obiekty małej retencji ich rola i zadanie w regulacji stosunków wodnych Programy małej retencji wodnej na terenie województwa kujawsko - pomorskiego realizowano od roku Do końca 2006r. wykonano na terenie woj. kujawsko-pomorskiego: Budowle piętrzące na ciekach w ilości 51 sztuk przyrost retencji 2676 tys. m 3, Podpiętrzenie jezior w ilości 116 sztuk przyrost retencji tys. m 3, Zbiorniki sztuczne w ilości 4 sztuk przyrost retencji 120 tys. m 3, Razem wykonano: 171 sztuk budowli piętrzących przyrost retencji tys. m 3,

33 Uchwałą Nr 60/793/07 Zarządu Województwa Kujawsko Pomorskiego z dnia 18 września 2007 roku przyjęto RPO pn. Program gospodarowania rolniczymi zasobami wodnymi na lata w województwie kujawsko pomorskim

34 Program realizowany jest w ramach trzech integralnych części, z których jedną stanowi: Aktualizacja programu retencjonowania wód powierzchniowych województwa kujawsko - pomorskiego Program koncentruje się na obiektach położonych na ciekach i urządzeniach melioracji podstawowych będących własnością Skarbu Państwa.

35 Planowane obiekty małej retencji do wykonania do roku 2015 W ramach zatwierdzonego programu na lata do realizacji ujęto: W zlewni rzeki Noteci: podpiętrzenie 6 szt. jezior przyrost retencji tys. m 3, wykonanie 15 szt. budowli hydrotechnicznych piętrzących wodę wraz z regulacją rzek i kanałów, umożliwiających nawodnienia podsiąkowe ha użytków rolnych. W zlewni rzeki Wisły: podpiętrzenie 52 szt. jezior przyrost retencji tys. m 3, wykonanie 67 szt. budowli hydrotechnicznych piętrzących wodę z regulacją rzek i kanałów umożliwiających nawodnienia podsiąkowe na obszarze ha użytków rolnych, planowany przyrost retencji wodnej tys. m 3. Ogółem planowany przyrost retencji wodnej inwestycji ujętych w programie wynosi tys. m 3 wody.

36 Realizacja obiektów małej retencji w latach W LATACH WYKONANO: 138 szt. budowli hydrotechnicznych i komunikacyjnych, wraz z regulacją rzek na dł. 73,6 km które zapewnią: rezerwy wody do nawodnień ha użytków rolnych dodatkową retencję wodną 713 tys. m 3 wody. środki PROW 32% PONIESIONE NAKŁADY ,5tys. zł.: budżet państwa 1 659,2 tys. zł. Program dla Odry ,9 tys. zł. WFOŚIGW 3 545,9 tys. zł. środki SPO 2 583,8 tys. zł. środki PROW ,7 tys. zł. budżet państwa 4% środki SPO 6% WFOŚiGW 9% ODRA %

37 Realizacja obiektów małej retencji w latach Ten kierunek działań przyczynił się do poprawy gospodarki wodnej na wielu obszarach użytków rolnych województwa kujawsko-pomorskiego. Z tego też względu kontynuowanie tego kierunku w następnych latach jest konieczne i uzasadnione. Dalsze działanie w tym zakresie należy ukierunkować również w zakresie retencji użytkowej dla potrzeb obiektów nawadnianych.

38 Najważniejszym obiektem hydrotechnicznym dorzecza Wisły jest stopień wodny we Włocławku. W ramach projektu kaskady Dolnej Wisły, który powstał na przełomie lat 50-tych i 60-tych ubiegłego wieku, przewidziano budowę ośmiu wielozadaniowych stopni wodnych na odcinku Wisły od Wyszogrodu do Tczewa.

39 Koncepcja Kaskady Dolnej Wisły Idea budowy kaskady Dolnej Wisły powstała w okresie międzywojennym XX wieku. Pierwszym i jedynym obiektem kaskady, jaki został zrealizowany w latach jest stopień wodny we Włocławku.

40 Ponad czterdziestoletnia eksploatacja stopnia zrealizowanego prawidłowo pod względem technicznym, jednak nie przystosowanego do samodzielnej pracy ujawniła bardzo wiele poważnych zagrożeń i problemów związanych z zagrożeniem stateczności zapory, intensywną erozją na stanowisku dolnym. Utrata stateczności zapory grozi katastrofą powodziową na całym odcinku Dolnej Wisły.

41

42

43

44

45 Uchwałą Nr 76/965/07 Zarządu Województwa Kujawsko Pomorskiego z dnia 15 listopada 2007 roku przyjęto RPO pn. Program nawodnień rolniczych w województwie kujawsko - pomorskim

46 Potrzeby w zakresie nawodnień Nawodnienia jako rodzaj melioracji, zaliczany do jednego ze środków technicznych mających wpływ na produkcję rolniczą, mają za zadanie złagodzenie, względnie wyeliminowanie braku wody niezbędnej do właściwego rozwoju uprawianych roślin. Najwyższe niedobory wody spowodowane trwałym deficytem wód opadowych w okresie wegetacyjnym występują głównie na terenie Kujaw (powiaty: włocławski, radziejowski, aleksandrowski, inowrocławski, mogileński i żniński) I strefa o największych potrzebach II strefa o średnich potrzebach III strefa o umiarkowanych potrzebach

47 Zestawienie obiektów ujętych W Programie nawodnień rolniczych województwa kujawsko-pomorskiego Lp. Wyszczególnienie Grupa obiektów Powierzchnia nawadniana Ilość w szt. w ha ogółem grawitacyjne deszczowniane ogółem grawitacyjne deszczowniane Orientacyjny koszt w tys.zł I Obiekty nawadniane wymagające inwestycyjnej odbudowy ,0 5062,0 891, ,0 II III IV Obiekty związane z poprawą gospodarowania wodą poprzez regulowanie odpływu na wodach płynących Obiekty związane z poprawą gospodarowania wodą poprzez regulowanie odpływu na urządzeniach melioracji szczegółowych Budowa nowych obiektów nawadniających objętych programem ,0 2629,0-5081, ,0 1812,0-1748, ,0 2011, , ,0 RAZEM , , , ,0 Aneks ,0 22,0 590,0 3399,2 RAZEM program zasadniczy + aneks , , , ,2

48 Na podstawie art. 88s ustawy Prawo wodne (Dz.U j.t.) za sporządzanie Planów przeciwdziałania skutkom suszy w regionach wodnych odpowiadają dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej. Natomiast Plany przeciwdziałania skutkom suszy na obszarach dorzeczy przygotowuje Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej i ministrem właściwym do spraw rozwoju wsi.

49 Dla województwa kujawsko pomorskiego podjęto działania mające na celu weryfikację pozostających do realizacji inwestycji celem ujęcia ich w programach opracowywanych dla regionów i dorzeczy wodnych. Podstawą zapewnienia finansowania i możliwości realizacji inwestycji w zakresie retencji wód jest ich ujęcie w programach, które są opracowywane przez KZGW i RZGW.