PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT OLSZTYŃSKI GMINA GIETRZWAŁD

Transkrypt

1 PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT OLSZTYŃSKI GMINA GIETRZWAŁD

2 Spis treści 1. Wstęp Ogólna charakterystyka gminy Położenie, wybrane dane o gminie Warunki naturalne Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód Zestawienie istniejących zbiorników wodnych Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych Koncepcje budowy obiektów małej retencji w gminie

3 1. Wstęp Niniejszy załącznik jest częścią składową Programu malej retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata Załącznik dotyczący gminy zawiera ogólną charakterystykę gminy, warunków naturalnych, klimatycznych oraz informacje na temat istniejących zbiorników wodnych, budowli piętrzących, systemów melioracyjnych. W opracowaniu zawarto dane dotyczące potencjalnych możliwości retencjonowania wód na terenie gminy. Opracowanie jest aktualizacją i syntezą dotychczas opracowanych programów małej retencji. W opracowaniu niniejszym ujęto umieszczone w poprzednich programach propozycje obiektów, które nie zostały zrealizowane oraz propozycje obiektów małej retencji wysunięte przez samorządy gminne, instytucje związane z gospodarką wodną gmin, lasy państwowe i osoby prywatne. 2. Ogólna charakterystyka gminy 2.1. Położenie, wybrane dane o gminie Gmina Gietrzwałd leży w zachodniej części powiatu olsztyńskiego, a graniczy z gminami Jonkowo, Olsztynek, Stawiguda, Łukta, Ostróda i miastem Olsztyn. Połączenie gminy z siedzibą powiatu zapewnia droga nr 531 i 36. Powierzchnia gminy wynosi 174,1km 2, co stanowi 0,7% powierzchni województwa. Gminę tworzy 20 sołectw w 35 miejscowościach. Mieszkańcy Teren gminy zamieszkuje 6391 osoby przy średnim zaludnieniu 37 osoby na km 2. W gminie zamieszkuje wg stanu na 2014r osób w wieku produkcyjnym, przy czym osób pracujących jest 854, nie uwzględniając osób pracujących w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Działalność gospodarczą prowadzi 652 osób. Użytkowanie gruntów Obszar Gminy ogółem Użytki rolne razem Sady Grunty orne Łąki i pastwiska Lasy oraz grunty zadrzewione i zakrzewione Grunty pod wodami Inne ha ha % ha ha ha ha % ha % ha % bd bd

4 Infrastruktura Sieć wodociągowa na terenie gminy ma łączną długość 128,4km. Sumaryczna długość istniejącej sieci kanalizacyjnej wynosi 86,7km Warunki naturalne Rzeźbę terenu gminy Gietrzwałd ukształtowało ostatnie zlodowacenie, erozja wietrzna i wodna oraz działalność człowieka. Charakteryzuje się ona, jak na warunki nizinne znaczącą deniwelacją terenu. Teren pagórkowaty o najwyższym wyniesieniu 158,9m n.p.m. w okolicach Leśnictwa Macierzanka i najniższym obniżeniu 106,0m n.p.m. w okolicach Kolonii Woryty. Użytkowanie gruntów jako orne, z wykorzystaniem naturalnych użytków zielonych. Duża ilość jezior, lasów, przy braku przemysłu tworzą wspaniałe warunki rozwoju turystycznego gminy. Aż 48% powierzchni gminy stanowią lasy, których zwarte kompleksy występują na całej powierzchni gminy. Hydrologicznie gmina mieści się w zlewniach rzek Pasłęka, Giłwa i Grażnica. Występuje tu 12 naturalne zbiorników wodnych/jezior, o zróżnicowanej powierzchni. Największym jest jezioro Sarąg o powierzchni ca 183ha, najmniejszym jest jezioro Pieniążek o powierzchni ca 4,2ha. Zachodnią część gminy zajmuje część obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 pod nazwą Dolina Rzeki Pasłęki. Klimat gminy charakteryzowany jest przez opady i temperaturę. Średni opad roczny wynosi 617 mm, w okresie wegetacyjnym 396mm. Średnie temperatury roczne wynoszą 6,8 C, w okresie wegetacyjnym 13,7 C. W okresie wegetacji różnica między opadami a parowaniem wyraża się niedoborem wynoszącym średnio na terenie gminy 294mm. Występujące niedobory w okresie wegetacyjnym mają negatywny wpływ na warunki produkcji rolniczej. Niedobory opadów i swobodny ich spływ w okresie poza wegetacyjnym stopniowo doprowadzają do uszczupleń istniejących zasobów wód powierzchniowych i gruntowych. Jednym ze środków poprawy niekorzystnego bilansu jest retencja wód powierzchniowych w różnych formach, zależnych od naturalnych warunków. 3. Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych Realizacja retencjonowania wody może przybierać rozmaite formy od wykorzystania naturalnych warunków gruntowo wodnych, szaty roślinnej, retencji glebowo gruntowej i retencji leśnej, po retencję naturalnych zbiorników wodnych, koryt i dolin rzecznych a także budowę obiektów inżynierskich i zbiorników. Dodatkowo, na terenie 4

5 gminy możliwa jest retencja polderowa w kanałach pompowych przy maksymalnym dozwolonym poziomie napełnienia. 4. Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód Głównymi uwarunkowaniami retencjonowania wody są warunki naturalne, a szczególnie rzeźba terenu, zabudowa, stan użytkowania gruntów, własność terenów, zapotrzebowanie samorządów i właścicieli na gromadzenie wody. Ograniczenia w retencjonowaniu wód, szczególnie dla potrzeb gospodarczych mogą stanowić obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty, obszary specjalnej ochrony ptaków i specjalne obszary ochrony siedlisk Natura 2000 ( Dolina Rzeki Pasłęki ). Poważnym ograniczeniem w retencjonowaniu wód mogą być również sprzeczne interesy właścicieli gruntów lub innych użytkowników wody sąsiadujących z planowanym obiektem retencji. 5. Zestawienie istniejących zbiorników wodnych na terenie gminy Gietrzwałd W zestawieniu takim ujmuje się: a. wszystkie wykonane obiekty, które były objęte Programem małej retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata , b. jeziora o powiększonej pojemności retencyjnej wskutek podpiętrzania wykonanymi na odpływach budowlami piętrzącymi, c. sztuczne zbiorniki wodne o powierzchni powyżej 1 ha, d. retencje korytowe rzek i kanałów, powstałe wskutek piętrzenia wody zlokalizowanymi na nich jazami i zastawkami, e. obszary nawadniane urządzeniami melioracji wodnych szczegółowych. Charakterystyka istniejących obiektów ŁĘGUCKI MŁYN 14/Mew/56/281405_2 ŁĘGUTY 15/Mew/56/281405_2 Mała Elektrownia Wodna. Powierzchnia lustra wody: 78,3 ha Średnia głębokość: 8,6 m Pojemność retencyjna : m 3 Mała Elektrownia Wodna. Powierzchnia lustra wody: 0,5 ha Pojemność retencyjna : m 3 5

6 GIETRZWAŁD 16/Mew/56/281405_2 Mała Elektrownia Wodna zdemontowana, nie istnieje. Powierzchnia lustra wody: 0,3 ha Średnia głębokość: 1,0 m Pojemność retencyjna : m 3 6

7 Zestawienie istniejących obiektów na terenie gminie Gietrzwałd Charakterystyka techniczna obiektu L.p. Symbol obiektu Nazwa obiektu Lokalizacja obiektu Zlewnia Budowla Funkcja obiektu Koszty orientacyjne [tys. zł] Dodatkowa pojemność ret. [tys. m 3 ] Orientacyjna głębokość [m] Pow. zw. wody [ha] Właściciel 1 14/Mew/56/281405_2 Łęgucki Młyn obr. Łęguty rz. Pasłęka produkcja energii Osoba prywatna 2 15/Mew/56/281405_2 Łęguty obr. Łęguty rz. Pasłęka produkcja energii Osoba prywatna 3 16/Mew/56/281405_2 Gietrzwałd obr. Gietrzwałd rz. Giłwa produkcja energii Osoba prywatna 7

8 6. Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych na terenie gminy Gietrzwałd Lp. Rodzaj budowli i jej nazwa 1 Jaz 2 Jaz 3 Jaz 4 Jaz Nazwa cieku i km Miejscowość Przeznaczenie budowli Rzeka Giłwa km Rzeka Giłwa km Rzeka Pasłęka km Rzeka Pasłęka km Gietrzwałd Unieszewo Łęgucki Młyn Łęguty Regulacja przepływu Ujęcie wody dla stawów rybnych 7. Koncepcje budowy obiektów małej retencji w gminie Proponowane w opracowanym na lata programie obiekty małej retencji zostały zrealizowane w nikłym stopniu. Obecnie powtarza się uzgodnione poprzednio propozycje uzupełnione o dodatkowe obiekty małej retencji zgłoszone przez gminę i nadleśnictwa. Obiekty zamieszczono w załączonym zestawieniu. Charakterystyka projektowanych obiektów JEZIORO ŁĘGUTY 1/Jst/56/281405_2 JEZIORO GUZOWY PIEC 2/Jst/56/281405_2 JEZIORO SARĄG 3/Jst/56/281405_2 Rozbudowa i odbudowa istniejącej budowli piętrzącej, która stabilizuje poziom lustra wody w jeziorze oraz piętrzy rzekę Pasłękę w na potrzeby energetyki wodnej. Powierzchnia lustra wody: 78,3 ha Średnia głębokość: 8,6 m Pojemność retencyjna : m 3 Budowle: Jaz Koszt: zł Zwiększenie pojemności retencyjnej istniejącego jeziora, ze stabilizacją lustra wody i odprowadzeniem nadmiaru wody. Powierzchnia lustra wody: 10,62 ha Średnia głębokość: 2,0 m Pojemność retencyjna : m 3 Budowle: Zastawka Koszt: zł Stabilizacja lustra wody w jeziorze przy pomocy stopnia wodnego. Powierzchnia lustra wody: 195,01 ha Średnia głębokość: 6,9 m Pojemność retencyjna: m³ Budowle: Stopień wodny Koszt: zł 8

9 JEZIORO GIŁWA 4/Jst/56/281405_2 JEZIORO WULPIŃSKIE 5/Jst/56/281405_2 JEZIORO NATERSKIE 6/Jst/56/281405_2 RZEKA PASŁĘKA 7/Rk/56/281405_2 ZBIORNIK BIESAL 1 8/Z/56/281405_2 STAW UNIESZEWO 1 9/Zst/56/281405_2 Modernizacja i odbudowa istniejącej budowli piętrzącej. Powierzchnia lustra wody: 96,59 ha Średnia głębokość: 3,7 m Pojemność retencyjna: m³ Budowle: Stopień wodny Koszt: zł Zwiększenie pojemność retencyjnej istniejącego jeziora, ze stabilizacją lustra wody i odprowadzeniem jej nadmiaru. Powierzchnia lustra wody: 723,08 ha Średnia głębokość: 10,5 m Pojemność retencyjna: m³ Budowle: Stopień wodny Koszt: zł Zwiększenie pojemność retencyjnej istniejącego jeziora, ze stabilizacją lustra wody i odprowadzeniem jej nadmiaru. Powierzchnia lustra wody: 76,36 ha Średnia głębokość: 5,0 m Pojemność retencyjna: m³ Budowle: Przepusto-zastawka Koszt: zł Zwiększenie pojemność retencyjnej istniejącego jeziora, ze stabilizacją lustra wody i odprowadzeniem jej nadmiaru. Powierzchnia lustra wody: 0,5 ha Pojemność retencyjna: m³ Budowle: Jaz Koszt: zł Zwiększenie pojemność retencyjnej istniejącego naturalnego rozlewiska poprzez budowlę budowli piętrzących pozwalających na regulację przepływu i poziomu wody. Powierzchnia lustra wody: 28,5 ha Pojemność retencyjna: m³ Budowle: Stopień wodny Koszt: zł Modernizacja i rozbudowa istniejącego kompleksu stawów rybnych poprzez remont istniejącego jazu kierującego wodę na stawy rybne. Powierzchnia lustra wody: 120,0 ha Pojemność retencyjna: m³ Budowle: Jaz Koszt: zł 9

10 STAW UNIESZEWO 2 10/Zst/56/281405_2 ZBIORNIK BIESAL 2 11/Z/56/281405_2 ZBIORNIK SIŁA 12/Z/56/281405_2 STAW SZĄBRUK 13/Zst/56/281405_2 Modernizacja i rozbudowa istniejącego stawu rybnego. Powierzchnia lustra wody: 17,0 ha Średnia głębokość: 1,2 m Pojemność retencyjna: m³ Budowle: Mnich Koszt: zł Budowa gminnego zbiornika retencyjnego we wsi Biesal, pełniącego również funkcje przeciwpożarowe. Powierzchnia lustra wody: 0,19 ha Pojemność retencyjna: m³ Budowle: Zbiornik retencyjny Koszt: zł Piętrzenie i regulacja wody w istniejącym zbiorniku wodnym. Przebudowa przepusto-zastawki. Powierzchnia lustra wody: 3,0 ha Pojemność retencyjna: m³ Budowle: Przepusto-zastawka Koszt: zł Modernizacja istniejącego stawu rybnego poprzez przebudowę istniejącej budowli piętrzącej. Zwiększenie możliwości retencyjnych stawu. Powierzchnia lustra wody: 22,0 ha Pojemność retencyjna: m³ Budowle: Zastawka Koszt: zł 10

11 Zestawienie planowanych obiektów na terenie gminy Gietrzwałd Charakterystyka techniczna obiektu L.p. Symbol obiektu Nazwa obiektu Lokalizacja obiektu Zlewnia Budowla Funkcja obiektu Koszty orientacyjne [tys. zł] Dodatkowa pojemność ret. [tys. m 3 ] Orientacyjna głębokość [m] Pow. zw. wody [ha] Właściciel 1 1/Jst/56/281405_2 Jezioro Łęguty obr. Łeguty rz. Pasłęka jaz stabilizacja zw. wody SP Marszałek Woj. Warm-Maz. 2 2/Jst/56/281405_2 Jezioro Guzowy Piec obr. Guzowy Piec rz. Pasłęka zastawka stabilizacja zw. wody SP Marszałek Woj. Warm-Maz. 3 3/Jst/56/281405_2 Jezioro Sarąg obr. Pęglity rz. Pasłęka stopień wodny stabilizacja zw. wody SP Marszałek Woj. Warm-Maz. 4 4/Jst/56/281405_2 Jezioro Giłwa obr. Woryty rz. Giłwa stopień wodny stabilizacja zw. wody SP Marszałek Woj. Warm-Maz. 5 5/Jst/58/281405_2 Jezioro Wulpińskie obr. Tomaszkowo, obr. Unieszewo rz. Giłwa stopień wodny stabilizacja zw. wody SP Marszałek Woj. Warm-Maz. 6 6/Jst/56/281405_2 Jezioro Naterskie obr. Naterki Struga Siła przepustozastawka stabilizacja zw. wody SP Marszałek Woj. Warm-Maz. 7 7/Rk/56/281405_2 Rzeka Pasłęka obr. Łęguty rz. Pasłęka jaz retencja Osoba prywatna 8 8/Z/56/281405_2 Zbiornik Biesal 1 obr. Biesal rz. Pasłęka 9 9/Zst/56/281405_2 Staw Unieszewo 1 obr. Unieszewo, obr. Pęglity rz. Giłwa stopień wodny jaz retencja Osoba prywatna retencja, hodowla ryb Osoba prywatna 11

12 10 10/Zst/56/281405_2 Staw Unieszewo 2 obr. Pęglity rz. Giłwa mnich retencja, hodowla ryb Osoba prywatna 11 11/Z/56/281405_2 Zbiornik Biesal 2 obr. Biesal rz. Pasłęka zbiornik retencyjny retencja, p-poż Gmina Gietrzwałd 12 12/Z/56/281405_2 Zbiornik Siła obr. Sząbruk Struga Siła przepustozastawka retencja SP ANR 13 13/Zst/56/281405_2 Staw Sząbruk obr. Sząbruk Struga Sząbruk zastawka retencja, hodowla ryb Osoba prywatna 12