PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT BARTOSZYCE GMINA MIEJSKA BARTOSZYCE GMINA WIEJSKA BARTOSZYCE

Transkrypt

1 PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT BARTOSZYCE GMINA MIEJSKA BARTOSZYCE GMINA WIEJSKA BARTOSZYCE

2 Spis treści 1. Wstęp 3 2. Ogólna charakterystyka gminy Położenie, wybrane dane o gminie Warunki naturalne 4 3. Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych na terenie gminy 5 4. Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód 6 5. Zestawienie istniejących zbiorników wodnych 6 6. Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych Koncepcje budowy obiektów małej retencji 14 2

3 1. Wstęp Opracowany załącznik jest częścią składową,,programu małej retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata Załącznik ten zawiera ogólną charakterystykę gminy miejskiej i gminy wiejskiej Bartoszyce, jej warunków naturalnych, budowli piętrzących, systemów melioracyjnych. W powyższym opracowaniu ujęto dane dotyczące potencjalnych możliwości retencjonowania wód na terenie gminy. Opracowanie jest aktualizacją i syntezą dotychczas opracowanych programów małej retencji. W opracowaniu tym ujęto umieszczone w poprzednich opracowaniach małej retencji propozycje obiektów, które nie zostały zrealizowane oraz propozycje obiektów małej retencji zgłoszone przez samorządy gminne, instytucje związane z gospodarką wodną gmin, lasy państwowe i osoby prywatne. 2. Ogólna charakterystyka gminy 2.1. Położenie, wybrane dane o gminie Gmina miejska i gmina wiejska Bartoszyce leży w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w powiecie bartoszyckim. Od północy graniczy z Federacją Rosyjską (Obwód Kaliningradzki), od południa z gminą Lidzbark Warmiński, Kiwity i Bisztynek, od wschodu z gminą Sępopol i gminą Korsze i od strony zachodniej z gminą Górowo Iławeckie. Połączenie z siedzibą województwa zapewnia droga krajowa nr 51 przez Lidzbark Warmiński, Dobre Miasto. Gmina zajmuje obszar 439,0 km², co stanowi 1,81 % powierzchni województwa. Gminę tworzą 32 sołectwa w 111 miejscowościach. Mieszkańcy W Bartoszycach mieszka osób, natomiast teren gminy zamieszkuje osoby przy średnim zaludnieniu w mieście 2072 osoby/km 2 w gminie 26 osoby/km². Mieszkańców w wieku produkcyjnym jest 22765, przy czym osób pracujących jest 6738, nie uwzględniając osób pracujących w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Działalność gospodarczą prowadzi 1932 osoby. Użytkowanie gruntów Gmina Bartoszyce jest gminą typowo rolniczą. Powierzchnia gminy stanowi 33,53% powierzchni powiatu bartoszyckiego. 3

4 Użytki rolne zajmują obszar ha w tym: - grunty orne ha - sady 20 ha - łąki 2192 ha - pastwiska 5212 ha oraz - lasy i grunty leśne 8976 ha - pozostałe grunty i nieużytki 4046 ha Infrastruktura Infrastrukturę gminy stanowią m.in. wodociągi, kanalizacje, drogi itp. Sieć wodociągowa na terenie gminy ma łączną długość 416,9 km. Sumaryczna długość istniejącej sieci kanalizacyjnej wynosi 117,7 km. Na terenie gminy sieć dróg liczy łącznie 279,98 km w tym: - nawierzchnie ulepszone 207,1 km - nawierzchnie nieulepszone 72,88 km. 2.2 Warunki naturalne Rzeźbę terenu gminy Bartoszyce ukształtowało ostatnie zlodowacenie, erozja wietrzna i wodna oraz działalność człowieka. Okolice Bartoszyc mają niski stopień jeziorności. Większe zgrupowania małych jeziorek morenowych występuje na północnym zachodzie i zachodzie od Bartoszyc. Nie posiadają one większego znaczenia gospodarczego. Omawiany teren wskazuje duże zróżnicowanie wód gruntowych co do głębokości zalegania i ilości poziomów wodonośnych. Obszar ten charakteryzuje się trudnościami w eksploatacji wód podziemnych, które występują na znacznej głębokości. Najwyższe wzniesienie 125 m npm występuje w okolicach wsi Pilwa. Najniższe obniżenie terenu 36,7 m npm występuje w okolicach wsi Szyliny Wielkiej. Lasy w gminie stanowią 15,5 % jej powierzchni. Występują one głównie w południowej i północnozachodniej części gminy. Teren gminy Bartoszyce leży w zlewni rzek: Łyna, Pisa, Wirwildzka, Suszyca, Bejdycka, Bezledka, Powarszynka. Długość łączna cieków podstawowych na terenie gminy wynosi131,1 km. Na terenie gminy występują 3 naturalne zbiorniki wodne o zróżnicowanej powierzchni. Największym jest jezioro Kinkajmy o powierzchni 148 ha, najmniejszym zbiornik,,barbet o powierzchni 1,5 ha. 4

5 Na obszarze gminy Bartoszyce tereny chronione zajmują 4571,1 ha, w tym: - obszary chronionego krajobrazu (4562,8 ha), - użytki ekologiczne (8,3 ha). Obszary Chronionego Krajobrazu : - Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Elmy (8923,2), - Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Dolnej Łyny ( 16429,9 ha). Obszary chronione Natura 2000: - Ostoja Warmińska obszar specjalnej ochrony ptaków ( ha), - Torfowiska źródliskowe koło Łabędnika obszar specjalny ochrony siedlisk(27ha). Klimat gminy charakteryzowany jest głównie przez opady, temperaturę. Średnie opady w ciągu roku wynoszą 566 mm, w okresie wegetacyjnym 187 mm. Średnie temperatury w ciągu roku wynoszą 6,7 C w okresie wegetacyjnym 13,7 C. W okresie wegetacji różnica między opadami a parowaniem wyraża się niedoborem wynoszącym średnio na terenie gminy 294 mm. Występujące niedobory opadów w okresie wegetacyjnym mają negatywny wpływ na warunki produkcji rolniczej. Niedobory opadów i swobodny ich spływ w okresie pozawegetacyjnym stopniowo doprowadzają do uszczuplenia istniejących zasobów wód powierzchniowych i gruntowych. Jednym ze środków poprawy niekorzystnego bilansu jest retencjonowanie wód powierzchniowych w różnych formach zależnych od naturalnych warunków. 3. Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych Teren gminy jest dość ubogi w naturalne i sztuczne zbiorniki wodne. Retencja jako zdolność gromadzenia wody i przetrzymywania jej przez określony czas celem wykorzystania w okresach największego niedoboru musi być rozpatrywana kompleksowo, gdyż tylko wówczas będzie służyć regulacji i kontroli obiegu wody w środowisku, a tym samym zaspokojeniu potrzeb gospodarczych,przyrodniczych. Realizacja retencjonowania wody może przebiegać poprzez: budowę obiektów inżynieryjnych i zbiorników, wykorzystanie istniejących warunków hydrologicznych, gruntowo-glebowych szaty roślinnej, tzw. retencja naturalna w formie: - retencji leśnej, - retencji glebowo-gruntowej, 5

6 - retencji koryt i dolin rzecznych, - retencji naturalnych zbiorników wodnych. Najistotniejsza i możliwa do stosowania pod kątem dysponowania zmagazynowanymi zasobami wodnymi jest retencja koryt i dolin rzecznych oraz retencja naturalnych zbiorników wodnych. Możliwości jednak wykorzystania tej formy retencji dla gminy Bartoszyce są dość ograniczone. 4. Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód Głównymi uwarunkowaniami retencjonowania wody są warunki naturalne, a szczególnie ukształtowanie i rzeźba terenu, zabudowa, stan użytkowania gruntów, własność terenów, forma prowadzonej gospodarki w gminie, zapotrzebowanie samorządów i właścicieli na gromadzenie wody. Ograniczenia w retencjonowaniu wód, szczególnie dla potrzeb gospodarczych mogą stanowić obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty, obszary specjalnej ochrony ptaków i specjalne obszary siedlisk Natura Również poważnym ograniczeniem w retencjonowaniu wód mogą być sprzeczne interesy właścicieli gruntów lub innych użytkowników wody sąsiadujących z planowanymi obiektami retencji. 5. Zestawienie istniejących zbiorników wodnych na terenie gminy Bartoszyce W zestawieniu ujęto: a. wszystkie wykonane obiekty, które były objęte Programem małej retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata , b. jeziora o powiększonej pojemności retencyjnej wskutek popiętrzenia wykonanymi na odpływach budowlami piętrzącymi, c. sztuczne zbiorniki wodne o powierzchni powyżej 1 ha, d. retencje korytowe rzek i kanałów, powstałe wskutek piętrzenia wody zlokalizowanymi na nich jazami i zastawkami, e. obszary nawadniane urządzeniami melioracji wodnych szczegółowych. Charakterystyka istniejących obiektów Stawy Głomno 13/Zst/58/280103_2 Powierzchnia lustra wody: 3,4 ha Średnia głębokość: 2,5 m Pojemność retencyjna: m 3 6

7 Stawy Wojeciechy 18/Z/58/280103_2 Stawy Piersele 2/Z/57/280103_2 Stawy Borki Sędrowskie 20/Z/58/280103_2 Stawy Gromki 21/Z/58/280103_2 Stawy Bajdyty 23/Z/58/280103_2 Stawy Sporwiny 24/Z/58/280103_2 Stawy Łabędnik 25/Z/58/280103_2 Stawy Galiny 28/Z/58/280103_2 Stawy Węgoryty 29/Z/58/280103_2 Stawy Kosy 30/Z/58/280103_2 Powierzchnia lustra wody: 3,86 ha Średnia głębokość: 1,8 m Pojemność retencyjna: 69,480 m 3 Powierzchnia lustra wody: 1,05 ha Średnia głębokość: 0,8 m Pojemność retencyjna: 8,400 m 3 Powierzchnia lustra wody: 1,5 ha Średnia głębokość: 1.2 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 2,25 ha Średnia głębokość: 0,9 m Pojemność retencyjna: 20,250 m 3 Powierzchnia lustra wody: 2,1 ha Średnia głębokość: 2 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 1,1 ha Średnia głębokość: 1,3 m Pojemność retencyjna: 14,300 m 3 Powierzchnia lustra wody: 2 ha Średnia głębokość: 1,8 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 4,8 ha Średnia głębokość: 1,1 m Pojemność retencyjna: 52,80 m 3 Powierzchnia lustra wody: 1,5 ha Średnia głębokość: 1,6 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 3,25 ha Średnia głębokość: 1 m Pojemność retencyjna: m 3 7

8 Stawy Labędnik 33/Z/58/280103_2 Stawy Glitajny 35/Z/58/280103_2 Stawy Połęcze 36/Z/58/280103_2 Stawy Krawczyki 39/Z/58/280103_2 Stawy Parkoszewo 40/Z/58/280103_2 Stawy Szylina 41/Z/58/280103_2 Stawy Spytajmy Adrapy 45/Z/58/280103_2 Stawy Tolko 47/Z/58/280103_2 Stawy Sortławki 49/Z/58/280103_2 Powierzchnia lustra wody: 1,05 ha Średnia głębokość: 1,3 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 1,3 ha Średnia głębokość: 1,3 m Pojemność retencyjna: m 3 Doły po torfowe Naturalne zbiorniki wodne ujęte w programie małej retencji na lata Powierzchnia lustra wody: 2,45 ha Średnia głębokość: 1,1 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 2,8 ha Średnia głębokość: 1,2 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 3,75 ha Średnia głębokość: 1,1 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 1,15 ha Średnia głębokość: 1,1 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 1,3 ha Średnia głębokość: 1,3 m Pojemność retencyjna: m 3 Kompleks zbiorników rekreacyjnych na trasie rowu R-ŁJ-A Naturalne zbiorniki wodne ujęte w programie małej retencji na lata Powierzchnia lustra wody: 10,6 ha Średnia głębokość: 1,2 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 3,0 ha Średnia głębokość: 1,5 m Pojemność retencyjna: m 3 8

9 Staw Wyręba 50/Z/58/280103_2 Elektrownia wodna Galiny 57/MEW/58/280103_2 Powierzchnia lustra wody: 13,5 ha Średnia głębokość: 1,2 m Pojemność retencyjna: m 3 Zbiornik wodny na trasie rz. Pisa powstał przez przegrodzenia zaporą pobudowaną na potrzeby elektrowni wodnej wraz z budowlą upustową. Powierzchnia lustra wody: 2,1 ha Średnia głębokość: 1,5 m Pojemność retencyjna: m 3 9

10 Zestawienie istniejących zbiorników wodnych na terenie gminy Bartoszyce Symbol obiektu Nazwa obiektu Lokalizacja obiektu Zlewnia Budowla Funkcja obiektu Koszty orientacyjne tys. zł. Charakterystyka techniczna obiektu Pojemność retencyjna tys. m³ Głębokość m Pow. zw. wody ha Właściciel 13/Zst/58/280103_2 Stawy Głomno Wirwildzka staw hodowla ryb ,5 3,4 SP ANR 18/Z/58/280103_2 Stawy Wojciechy Elma staw retencja - 69,48 1,8 3,86 Osoba fizyczna 2/Z/57/280103_2 Stawy Piersele Bezledka staw retencja - 8,4 0,8 1,05 SP ANR 20/Z/58/280103_2 Stawy Borki Sędrowskie Bejdycka staw retencja ,2 1,5 Osoba fizyczna 21/Z/58/280103_2 Stawy Gromki Bejdycka staw retencja - 20,25 0,9 2,25 SP ANR 23/Z/58/280103_2 Staw Bajdyty Bejdycka staw retencja ,1 SP ANR 24/Z/58/280103_2 Stawy Sporwiny Bejdycka staw retencja - 14,3 1,3 1,1 Osoba fizyczna 25/Z/58/280103_2 Stawy Labędnik Bejdycka staw rekreacja ,8 2 Osoba fizyczna 28/Z/58/280103_2 Stawy Galiny Pisa staw rekreacja - 52,8 1,1 4,8 Osoba prywatna 29/Z/58/280103_2 Stawy Węgoryty Pisa staw retencja ,6 1,5 Osoba prywatna 30/Z/58/280103_2 Stawy Kosy Pisa staw retencja - 32,5 1 3,25 Osoba prywatna 33/Z/58/280103_2 Stawy Łabędnik Pisa staw retencja - 13,65 1,3 1,05 SP ANR 10

11 35/Z/58/280103_2 Stawy Glitajny Pisa staw retencja - 16,9 1,3 1,3 Osoba prywatna 36/Z/58/280103_2 Stawy Połęcze Suszyca staw retencja - 26,95 1,1 2,45 Osoba prywatna 39/Z/58/280103_2 Stawy Krawczyki Suszyca staw retencja - 33,6 1,2 2,8 UG Bartoszyce, 40/Z/58/280103_2 Stawy Parkoszewo Szczurkowska staw retencja - 41,25 1,1 3,75 Park Sp. z o.o. 41/Z/58/280103_2 Stawy Szylina Łyna staw retencja - 12,65 1,1 1,15 Osoba fizyczna 45/Z/58/280103_2 Stawy Spytajny Ardapy Łyna staw retencja - 16,9 1,3 1,3 Osoba fizyczna 47/Z/58/280103_2 Stawy Tolko Łyna staw retencja - 127,2 1,2 10,6 Osoba fizyczna 49/Z/58/280103_2 Stawy Sortławki Łyna staw retencja ,5 3 Osoba fizyczna 50/Z/58/280103_2 Staw Wyręba Łyna staw retencja ,2 13,5 SP ANR 57/MEW/58/280103_2 Elektrownia wodna Galiny Pisa jaz, MEW produkcja energii - 31,5 1,5 2,1 Osoba fizyczna 11

12 6. Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych na terenie gminy Bartoszyce Lp Rodzaj budowli Wysokość piętrzenia Miejscowość gmina Lokalizacja Nazwa cieku km Klasa budowli Przeznaczenie budowli 1 Jaz bet. 1,5 Lusiny B-ce Lusiny Pisa IV zasilanie jez.kinkajmy 2 Jaz bet. 1,5 Bartoszyce B-ce Bartoszyce Suszyca IV zasilanie kąpieliska 3 Jaz bet. 1,4 Trutnowo B-ce Trutnowo Pisa B IV nawodnienia 4 zastawka 1 Wojtkowo B-ce Wojtkowo Powarszynka nawodnienia 5 Prze-zast 1 Wajsnory B-ce Wajsnory Powarszynka nawodnienia 6 Prze-zast 1 Wajsnory B-ce Wajsnory Powarszynka nawodnienia 7. Koncepcje budowy obiektów małej retencji Proponowane w opracowanym na lata programie obiekty małej retencji zostały zrealizowane w małym stopniu. Obecnie powtarza się uzgodnione poprzednio propozycje uzupełnione o dodatkowe obiekty małej retencji zgłoszone przez gminę i nadleśnictwo. Obiekty zamieszczono w załączonym zestawieniu. Charakterystyka projektowanych obiektów Elektrownia wodna Szylina Mała 54/MEW/58/280103_2 Elektrownia wodna Bartoszyce 55/MEW/58/280103_2 Elektrownia wodna Ardapy 56/MEW/58/280103_2 Utworzenie zbiornika wodnego na trasie rz. Łyna przez przegrodzenia zaporą pobudowaną na potrzeby elektrowni wodnej wraz z budowlą upustową. Powierzchnia lustra wody: 24 ha Średnia głębokość: 1,3 m Pojemność retencyjna: m 3 Utworzenie zbiornika wodnego na trasie rz. Łyna przez przegrodzenia zaporą pobudowaną na potrzeby elektrowni wodnej wraz z budowlą upustową. Powierzchnia lustra wody: 11 ha Średnia głębokość: 1,3 m Pojemność retencyjna: m 3 Utworzenie zbiornika wodnego na trasie rz. Łyna przez przegrodzenia zaporą pobudowaną na potrzeby elektrowni wodnej wraz z budowlą upustową. Powierzchnia lustra wody: 17 ha Średnia głębokość: 1,4 m Pojemność retencyjna: m 3 12

13 Staw Tolko 58/Z/58/280103_2 Staw Tolko 59/Z/58/280103_2 Staw Tolko 60/Z/58/280103_2 Staw Wyręba 61/Z/58/280103_2 Staw Wyręba 62/Z/58/280103_2 Staw Kiersity 63/Z/58/280103_2 Staw Solno 64/Z/58/280103_2 Staw Sokolica 65/Z/58/280103_2 Staw Drawa 66/Z/58/280103_2 Powierzchnia lustra wody: 5,4 ha Średnia głębokość: 1 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 2,7 ha Średnia głębokość: 1 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 1,2 ha Średnia głębokość: 1,6 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 11,6 ha Średnia głębokość: 0,9 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 12,9 ha Średnia głębokość: 1,5 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 3,8 ha Średnia głębokość: 1,2 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 25 ha Średnia głębokość: 1,6 m Pojemność retencyjna: m 3 Powierzchnia lustra wody: 16 ha Średnia głębokość: 1,5 m Pojemność retencyjna: m 3 Utworzenie zbiornika wodnego na trasie rz. Bejdycka - Młynówka poprzez przegrodzenie zaporą z budowlą upustową. Powierzchnia lustra wody: 4 ha Średnia głębokość: 2,1 m Pojemność retencyjna: m 3 13

14 Zestawienie planowanych obiektów na terenie gminy Bartoszyce Symbol obiektu Nazwa obiektu 54/MEW/58/280103_2 Elektrownia wodna 55/MEW/58/280101_1 Elektrownia wodna 56/MEW/58/280103_2 Elektrownia wodna Lokalizacja obiektu Szylina Mała Bartoszyce Ardapy Zlewnia Łyna Łyna Łyna 58/Z/58/280103_2 Staw Tolko Łyna 59/Z/58/280103_2 Staw Tolko Łyna 60/Z/58/280103_2 Staw Tolko Łyna 61/Z/58/280103_2 Staw Wyręba Łyna 62/Z/58/280103_2 Staw Wyręba Łyna 63/Z/58/280103_2 Staw Kiersity Łyna Budowla jaz, MEW jaz, MEW jaz, MEW mnich, staw przepustozastawka, staw mnich, staw mnich, staw mnich, staw mnich, staw Funkcja obiektu produkcja energii produkcja energii produkcja energii Koszty orientacyjne tys. zł. Charakterystyka techniczna obiektu Pojemność ret. tys. m³ Głębokość m Pow. zw. wody ha Właściciel ,3 24 ZMiUW ,3 11 ZMiUW ,4 17 ZMiUW retencja ,4 Osoba fizyczna retencja ,7 Osoba fizyczna retencja ,2 1,6 1,2 Osoba fizyczna retencja ,4 0,9 11,6 Osoba fizyczna retencja ,5 1,5 12,9 Osoba fizyczna retencja ,6 1,2 3,8 Osoba fizyczna 64/Z/58/280103_2 Staw Solno Bezledka staw retencja ,6 25 Osoba fizyczna 65/Z/58/280103_2 Staw Sokolica Bejdycka staw retencja ,5 16 Osoba fizyczna 66/Z/58/280103_2 Staw Drawa Bejdycka jaz, staw retencja ,1 4 SP ANR 14