PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT EŁK GMINA KALINOWO

Transkrypt

1 PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT EŁK GMINA KALINOWO 2016

2 Spis treści 1. Wstęp Ogólna charakterystyka gminy Położenie, wybrane dane o gminie Warunki naturalne Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych na terenie gminy Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód Zestawienie istniejących zbiorników wodnych Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych Koncepcje budowy obiektów małej retencji

3 1. Wstęp Niniejszy załącznik jest częścią składową Programu małej retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata i wchodzi w skład części II p.t. Koncepcja rozwiązań technicznych budowy obiektów małej retencji. Załącznik zawiera ogólną charakterystykę gminy, warunków naturalnych, klimatycznych oraz informację na temat istniejących zbiorników, budowli piętrzących, systemów melioracyjnych. W załączniku zawarto dane dotyczące potencjalnych możliwości retencjonowania wód na terenie gminy. W opracowaniu ujęto umieszczone w wyżej wymienionych programach propozycje obiektów, które nie zostały zrealizowane oraz propozycje obiektów małej retencji wysunięte przez osoby prywatne. Istniejące zbiorniki, w tym wykonane według wcześniejszego programu zostały zestawione tabelarycznie. 2. Ogólna charakterystyka gminy 2.1 Położenie, wybrane dane o gminie Gmina Kalinowo leży we wschodniej części powiatu ełckiego. Gmina graniczy od zachodu z gminami Ełk i Prostki, od północy z gminą Wieliczki, od wschodu i południa z terenem województwa podlaskiego. Połączenie gminy z siedzibą powiatu zapewniają drogi lokalne, z Olsztynem drogi krajowe przez Orzysz, Mrągowo, Barczewo. Powierzchnia gminy wynosi 284,4 km², co stanowi 1,18% powierzchni województwa. Gminę tworzy 45 wsi w tym 42 sołeckich. Mieszkańcy Teren gminy zamieszkuje 7064 osób przy średnim zaludnieniu 25 osób/km². W gminie zamieszkuje wg stanu na 2013 r osób w wieku produkcyjnym, przy czym osób pracujących jest 355, nie uwzględniając osób pracujących w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Działalność prowadzi 210 osób. Przemysł Gmina ma charakter rolniczy. Występuje tu także drobny przemysł zawiązany z obsługą rolnictwa, handel, gastronomia i drobne przetwórstwo. Zaczyna się rozwijać agroturystyka. Większym zakładem przemysłowym jest cegielnia w Pisanicy. 3

4 Użytkowanie gruntów Użytki rolne zajmują ogólną powierzchnię ha w tym: grunty orne ogółem ha sady 14 ha łąki 2028 ha pastwiska 2938 ha lasy i grunty leśne 5746 ha pozostałe grunty i nieużytki 3594 ha Infrastruktura Sieć wodociągowa na terenie gminy ma łączną długość 247,4 km. Sumaryczna długość istniejącej sieci kanalizacyjnej wynosi 64,78 km. 2.2 Warunki naturalne a) Rzeźba terenu Gmina Kalinowo leży w południowo-wschodniej części mezoregionu geograficznego Pojezierze Ełckie. Teren ten znajduje się na krawędzi zasięgu ostatniego zlodowacenia. Powierzchnia terenu od północy pagórkowata i pofałdowana z najwyższym wzniesieniem 182,7m n.p.m. w północno-wschodniej części gminy w okolicy wsi Wierzbowo nachylona jest w kierunku południa, gdzie wysoczyzna morenowa przechodzi w równinę sandrową z najniżej położonym terenem w południowo-zachodniej części gminy na rzędnych ok. 120m n.p.m. W zagłębieniach bezodpływowych powstały mokradła i torfowiska w dolinach. b) Gleba Na utworach polodowcowych - glinach piaszczystych, piaskach gliniastych, iłach, piaskach i żwirach wytworzyły się gleby brunatne, brunatne wyługowane i bielicowe. W dolinach i zagłębieniach terenu powstały gleby hydromorficzne mułowe i mady. Są to gleby dość żyzne, szczególnie grunty orne w klasie bonitacyjnej gleb III i IV. c) Rzeki Gmina leży w zlewniach rzek Czarna Olecka, Czarnówka będących dopływami dalszych rzędów rzeki Lega oraz w zlewniach rzek Kalinka, Pietraszka, Przepiórka, Małkiń będącymi dopływami dalszych rzędów rzeki Jegrznia w dorzeczu Biebrzy. Lasy zajmują ok. 20,2% terenu gminy. 4

5 d) Krajobraz Część terenu gminy zajmują strefy chronionego krajobrazu. Są to: Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Ełckiego, OChK Doliny Legi, OChK Jezior Rajgrodzkich, Obszar Natura 2000 Torfowisko Zocie. e) Klimat Klimat gminy charakteryzują głównie opady i temperatura. Średnia suma opadów rocznych wynosi 590mm, w okresie wegetacyjnym 376mm. Średnia roczna temperatura wynosi 6,8 C, w okresie wegetacyjnym 13,6 C. W okresie wegetacji różnica między opadami a parowaniem wyraża się niedoborem wynoszącym średnio na terenie gminy 64mm. Występujące niedobory opadów w okresie wegetacyjnym mają negatywny wpływ na warunki produkcji rolnej. Niedobory opadów i swobodny ich wpływ w okresie poza wegetacyjnym stopniowo doprowadzają do uszczuplenia istniejących zasobów wód powierzchniowych i gruntowych. Jednym ze środków poprawy niekorzystnego bilansu jest retencjonowanie wód powierzchniowych w różnych formach zależnych od naturalnych warunków. 3. Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych na terenie gminy Realizacja retencjonowania wody może przybierać rozmaite formy: od wykorzystania naturalnych warunków gruntowo-wodnych, szaty roślinnej, retencji glebowo-gruntowej i retencji leśnej po retencję naturalnych zbiorników wodnych, koryt i dolin rzecznych, a także budowę obiektów inżynierskich i zbiorników. Na terenie gminy istnieje 13 większych i mniejszych jezior od powierzchni 2,5 ha do 366 ha. Łączna ich powierzchnia wynosi 1061,34 ha, co stanowi 3,7% powierzchni całej gminy. Część z nich wykorzystywana jest jako zbiorniki retencyjne. 4. Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód Głównym uwarunkowaniami retencjonowania wody są: warunki naturalne (rzeźba terenu), zabudowa, stan użytkowania gruntów, własność terenów, zapotrzebowanie samorządów i właścicieli na gromadzenie wody, stopień zmeliorowania gruntów i stanu urządzeń melioracyjnych. 5

6 Ograniczenia w retencjonowaniu wód, szczególnie dla potrzeb gospodarczych mogą stanowić obszary chronionego krajobrazu, rezerwatu, obszary specjalnej ochrony ptaków i specjalne obszary ochrony siedlisk Natura Poważnym ograniczeniem w retencjonowaniu wód mogą być również sprzeczne interesy właścicieli gruntów lub innych użytkowników wody sąsiadujących z planowanym obiektem retencji. 5. Zestawienie istniejących zbiorników wodnych na terenie gminy Kalinowo W zestawieniu tym ujęto: a) wszystkie wykonane obiekty, które były objęte Programem małej retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata , b) sztuczne zbiorniki wodne o powierzchni powyżej 1 ha, c) jeziora o powiększonej pojemności retencyjnej wskutek popiętrzenia wykonanymi na odpływach budowlami piętrzącymi, d) retencja korytowa rzek, powstałych wskutek piętrzenia wody zlokalizowanymi na nich jazami i zastawkami Charakterystyka istniejących obiektów a i b: 16/Zst/262/280503_2 17/Zst/262/280503_2 19/Zst/262/280503_2 64/Zst/262/280503_2 sztuczny zbiornik służący do hodowli lub tymczasowego przetrzymywania ryb. powierzchnia lustra wody: 3.36ha średnia głębokość: 2.5m pojemność retencyjna dodatkowa: 84 tys.m³ sztuczny zbiornik służący do hodowli lub tymczasowego przetrzymywania ryb. powierzchnia lustra wody: 1.75ha średnia głębokość: 1.5m pojemność retencyjna dodatkowa: tys. m³ sztuczny zbiornik służący do hodowli lub tymczasowego przetrzymywania ryb. powierzchnia lustra wody: 1.06 ha średnia głębokość: 1.5m pojemność retencyjna dodatkowa: 15.9 tys.m³ sztuczny zbiornik służący do hodowli lub tymczasowego przetrzymywania ryb. powierzchnia lustra wody: 1.48ha średnia głębokość: 1.5m pojemność retencyjna dodatkowa: 22.2 tys. m³ 6

7 Charakterystyka istniejących obiektów c i d: Retencja korytowa Małkiń 10/Rk/262/280503_2 retencja korytowa utworzona wskutek piętrzenia jazem na rzece Małkiń w miejscowości Sypitki oraz wprowadzenia spiętrzonej wody do Jeziora Selmęt Wielki. Długość cofki: 2 830m powierzchnia lustra wody: 11.45ha pojemność retencyjna dodatkowa: tys. m³ 7

8 Zestawienie istniejących obiektów na terenie gminy Kalinowo Charakterystyka techniczna obiektu Symbol obiektu Nazwa obiektu Obręb Zlewnia Gmina Budowla Funkcja Koszt [tys. zł] Dodatkowa pojemność ret. [tys. m³] Głębokość [m] Pow. lustra wody [ha] Właściciel 10/Rk/262/280503_2 Retencja korytowa Małkiń Sypitki Małkin Kalinowo jaz piętrzenie - 186,64 1,63 11,45 Skarb Państwa- ZMiUW 16/Zst/262/280503_2 Stacze Małkiń Kalinowo - retencja ,5 3,36 Osoba fizyczna 17/Zst/262/280503_2 Koleśniki Słuczka Kalinowo - hodowla ryb - 26,25 1,5 1,75 Osoba fizyczna 19/Zst/262/280503_2 Wysokie Kalinka Kalinowo - hodowla ryb - 15,9 1,5 1,06 Osoba fizyczna 64/Zst/262/280503_2 Wysokie Kalinka Kalinowo - hodowla ryb - 22,2 1,5 1,48 Osoba fizyczna 11

9 6. Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych na terenie gminy Kalinowo Lp. Rodzaj budowli i jej nazwa Nazwa cieku [km] lub jeziora Obręb Przeznaczenie budowli 1 jaz Sypitki Małkiń Sypitki stabilizacja jeziora, wykorzystanie wody do celów energetycznych 2 Mała Elektrownia Wodna Małkiń Sypitki produkcja energii 7. Koncepcje budowy obiektów małej retencji Proponowane w opracowanym w latach poprzednich programie obiekty na obecnym terenie województwa zostały zrealizowane w nikłym stopniu. Obecnie powtarza się uzgodnione poprzednio propozycje uzupełnione o dodatkowe obiekty małej retencji zgłoszone przez osoby prywatne. Obiekty zamieszczono w poniższym zestawieniu. Charakterystyka projektowanych obiektów: 50/Zst/262/280503_2 60/Zst/262/280503_2 65/Zst/262/280503_2 82/Zst/262/280503_2 powierzchnia lustra wody: 0.45ha średnia głębokość: 2m pojemność retencyjna dodatkowa: 9tys.m³ koszt orientacyjny: 72tys.zł powierzchnia lustra wody: 0.25ha średnia głębokość: 2m pojemność retencyjna dodatkowa: 5tys.m³ koszt orientacyjny: 40tys.zł powierzchnia lustra wody: 0.2ha średnia głębokość: 1.7m pojemność retencyjna dodatkowa: 3.4tys.m³ koszt orientacyjny: 32tys.zł powierzchnia lustra wody: 0.1ha średnia głębokość: 1.7m pojemność retencyjna dodatkowa: 1.7tys.m³ koszt orientacyjny: 15tys.zł 12

10 83/Zst/262/280503_2 84/Zst/262/280503_2 85/Zst/262/280503_2 86/Zst/262/280503_2 powierzchnia lustra wody: 0.04ha średnia głębokość: 1.5m pojemność retencyjna dodatkowa: 0.6tys.m³ koszt orientacyjny: 6tys.zł powierzchnia lustra wody: 1ha średnia głębokość: 1.7m pojemność retencyjna dodatkowa: 17tys.m³ koszt orientacyjny: 17tys.zł powierzchnia lustra wody: 0.03ha średnia głębokość: 1.7m pojemność retencyjna dodatkowa:0.51tys.m³ koszt orientacyjny: 4.5tys.zł powierzchnia lustra wody: 0.29ha średnia głębokość: 2m pojemność retencyjna dodatkowa: 5.8tys.m³ koszt orientacyjny:43.5tys.zł 13

11 Zestawienie planowanych obiektów na terenie gminy Kalinowo Charakterystyka techniczna obiektu Symbol obiektu Nazwa obiektu Obręb Zlewnia Gmina Budowla Funkcja Koszt [tys. zł] Dodatkowa pojemność ret. [tys. m³] Głębokość [m] Pow. lustra wody [ha] Właściciel 50/Zst/262/280503_2 Sypitki Małkiń Kalinowo - hodowla ryb ,45 Osoba fizyczna 60/Zst/262/280503_2 Sypitki Makiń Kalinowo - hodowla ryb ,25 Osoba fizyczna 65/Zst/262/280503_2 Borzymy Przepiórka Kalinowo - hodowla ryb 32 3,4 1,7 0,2 Osoba fizyczna 82/Zst/262/280503_2 Szczudły Lega Kalinowo - hodowla ryb 15 1,7 1,7 0,1 Osoba fizyczna 83/Zst/262/280503_2 Kalinowo Kalinka Kalinowo - hodowla ryb 6 0,6 1,5 0,04 Osoba fizyczna 84/Zst/262/280503_2 Długie Kalinka Kalinowo - hodowla ryb ,7 1 Osoba fizyczna 85/Zst/262/280503_2 Kalinowo Kalinka Kalinowo - hodowla ryb 4,5 0,51 1,7 0,03 Osoba fizyczna 86/Zst/262/280503_2 Lisewo Przepiórka Kalinowo - hodowla ryb 43,5 5,8 2 0,29 Osoba fizyczna 15