PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT EŁK GMINA PROSTKI

Transkrypt

1 PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT EŁK GMINA PROSTKI 2016

2 Spis treści 1. Wstęp Ogólna charakterystyka gminy Położenie, wybrane dane o gminie Warunki naturalne Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych na terenie gminy Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód Zestawienie istniejących zbiorników wodnych Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych Koncepcje budowy obiektów małej retencji

3 1. Wstęp Niniejszy załącznik jest częścią składową Programu małej retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata i wchodzi w skład części II p.t. Koncepcja rozwiązań technicznych budowy obiektów małej retencji. Załącznik zawiera ogólną charakterystykę gminy, warunków naturalnych, klimatycznych oraz informację na temat istniejących zbiorników, budowli piętrzących, systemów melioracyjnych. W załączniku zawarto dane dotyczące potencjalnych możliwości retencjonowania wód na terenie gminy. W opracowaniu ujęto umieszczone w wyżej wymienionych programach propozycje obiektów, które nie zostały zrealizowane oraz propozycje obiektów małej retencji wysunięte przez osoby prywatne. Istniejące zbiorniki, w tym wykonane według wcześniejszego programu zostały zestawione tabelarycznie. 2. Ogólna charakterystyka gminy 2.1 Położenie, wybrane dane o gminie Gmina Prostki leży w południowej części powiatu ełckiego. Gmina graniczy od północy z gminą Ełk, od zachodu z gminą Biała Piska, od północnego wschodu z gminą Kalinowo, od południowego wschodu z terenami województwa podlaskiego. Połączenie gminy z siedzibą powiatu zapewniają drogi lokalne, z Olsztynem drogi krajowe przez Orzysz, Mrągowo, Barczewo. Powierzchnia gminy wynosi 231 km², co stanowi 0,95% powierzchni województwa. Gminę tworzą 44 wsie w tym 40 sołeckich. Mieszkańcy Teren gminy zamieszkuje 7519 osób przy średnim zaludnieniu 33 osób/km². W gminie zamieszkuje wg stanu na 2013 r osób w wieku produkcyjnym, przy czym osób pracujących jest 652, nie uwzględniając osób pracujących w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Działalność prowadzi 222 osoby. Mieszkańcy utrzymują się z obsługi rolnictwa, leśnictwa, turystyki, drobny przemysł, handel i usługi. Użytkowanie gruntów Użytki rolne zajmują ogólną powierzchnię ha w tym: grunty orne ogółem 9248 ha 3

4 sady 17 ha łąki 2016 ha pastwiska 3181 ha lasy i grunty leśne 6120 ha pozostałe grunty i nieużytki 2548 ha Infrastruktura Sieć wodociągowa na terenie gminy ma łączną długość 124,61 km. Sumaryczna długość istniejącej sieci kanalizacji wynosi 31,81 km. 2.2 Warunki naturalne a) Rzeźba terenu Gmina Prostki leży na terenie mezoregionu geograficznego Pojezierza Ełckiego. Teren ten zajmuje wschodni skraj mazurskiego lobu lodowcowego. Powierzchnia terenu od wschodu układa się na rzędnych m n.p.m. i wznosi się w kierunku zachodnim do rzędnych m n.p.m., gdzie jest wodowskaz Biebrzy i Pisy (wzgórza Dybowskie). Wschodnia część gminy jest lodowcowo-rzeczną równiną sandrową w kierunku zachodnim zmienia się krajobraz morenowy falisty i pagórkowaty z jeziorami w obniżeniach terenu. b) Gleby Na terenie gminy Prostki występują ziemie czarne i gleby torfowe występują. Grunty orne zaliczane są głównie do kompleksu żytniego słabego, natomiast użytki zielone uznawane są za średnie oraz słabe i bardzo słabe. W gminie 26,5 % powierzchni zajmują kompleksy leśne. c) Rzeki Na terenie gminy rzeki Różanica, Strumyk, Lipińska, Karmelówka i Ełk należą do dorzecza Biebrzy, rzeka Rożynka Ełcka do dorzecza Pisy. d) Krajobraz Na terenie gminy istnieją obszary krajobrazu chronionego: Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Ełckiego, OChK Wzgórz Dybowskich. e) Klimat Klimat gminy charakteryzują głównie opady i temperatura. Średnia suma opadów rocznych wynosi 558mm, w okresie wegetacyjnym 366mm. Średnia roczna temperatura wynosi 6,8 C, w okresie wegetacyjnym 13,6 C. W okresie wegetacji różnica między opadami a parowaniem wyraża się niedoborem wynoszącym średnio na terenie gminy 94mm. 4

5 Występujące niedobory opadów w okresie wegetacyjnym mają negatywny wpływ na warunki produkcji rolnej. Niedobory opadów i swobodny ich wpływ w okresie poza wegetacyjnym stopniowo doprowadzają do uszczuplania istniejących zasobów wód powierzchniowych i gruntowych. Jedynym ze środków poprawy niekorzystnego bilansu jest retencjonowanie wód powierzchniowych w różnych formach zależnych od naturalnych warunków. 3. Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych na terenie gminy Realizacja retencjonowania wody może przybierać rozmaite formy od wykorzystania naturalnych warunków gruntowo-wodnych, szaty roślinnej, retencji glebowogruntowej i retencji leśnej po retencję naturalnych zbiorników wodnych, koryt i dolin rzecznych, a także budowę obiektów inżynierskich i zbiorników. Na terenie gminy istnieje 8 większych i mniejszych jezior od powierzchni 6,93 ha do 176,22 ha. Łączna ich powierzchnia wynosi 566,07 ha co stanowi 2,5% powierzchni całej gminy. 4. Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód Głównym uwarunkowaniami retencjonowania wody są warunki naturalne, a szczególnie rzeźba terenu, zabudowa, stan użytkowania gruntów, własność terenów, zapotrzebowanie samorządów i właścicieli na gromadzenie wody. Ograniczenia w retencjonowaniu wód, szczególnie dla potrzeb gospodarczych mogą stanowić obszary chronionego krajobrazu, rezerwatu, obszary specjalnej ochrony ptaków i specjalne obszary ochrony siedlisk Natura Poważnym ograniczeniem w retencjonowaniu wód mogą być również sprzeczne interesy właścicieli gruntów lub innych użytkowników wody sąsiadujących z planowanym obiektem retencji. 5. Zestawienie istniejących zbiorników wodnych na terenie gminy Prostki W zestawieniu tym ujęto: a) wszystkie wykonane obiekty, które były objęte Programem małej retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata , b) sztuczne zbiorniki wodne o powierzchni powyżej 1 ha, c) jeziora o powiększonej pojemności retencyjnej wskutek popiętrzenia wykonanymi na odpływach budowlami piętrzącymi, 5

6 d) retencja korytowa rzek, powstałych wskutek piętrzenia wody zlokalizowanymi na nich jazami i zastawkami Charakterystyka istniejących obiektów a i b: 2/Zst/262/280504_2 Staw Rybny 47/Zst/262/280504_2 48/Zst/262/280504_2 49/Zst/262/280504_2 sztuczny zbiornik służący do hodowli lub tymczasowego przetrzymywania ryb. powierzchnia lustra wody: 4.48 ha średnia głębokość: 3m pojemność retencyjna dodatkowa: tys. m³ sztuczny zbiornik służący do hodowli lub tymczasowego przetrzymywania ryb. powierzchnia lustra wody: 2.2ha średnia głębokość: 3m pojemność retencyjna dodatkowa: 66 tys. m³ sztuczny zbiornik służący do hodowli lub tymczasowego przetrzymywania ryb. powierzchnia lustra wody: 1.77ha średnia głębokość: 1m pojemność retencyjna dodatkowa: 17.7 tys. m³ sztuczny zbiornik służący do hodowli lub tymczasowego przetrzymywania ryb. powierzchnia lustra wody: 1.41 ha średnia głębokość: 2m pojemność retencyjna dodatkowa: 28.2 tys. m³ Charakterystyka istniejących obiektów c i d: Jez. Dybowskie 14/Jp/262/280504_2 jezioro o powiększonej pojemności retencyjnej wskutek piętrzenia zastawką na rzece Rożynka Ełcka w miejscowości Rożyńsk Wielki. powierzchnia lustra wody: ha pojemność retencyjna dodatkowa: tys. m³ 6

7 Zestawienie istniejących obiektów na terenie gminy Prostki Charakterystyka techniczna obiektu Symbol obiektu Nazwa obiektu Obręb Zlewnia Gmina Budowla Funkcja Koszt [tys. zł] Dodatkowa pojemność ret. [tys. m³] Głębokość [m] Pow. lustra wody [ha] Właściciel 14/Jp/262/280504_2 Jez. Dybowskie Dybowo rz. Rożynka Ełcka Prostki zastawka retencja ,45 1,1 143,95 Skarb Państwa- ZMiUW 2/Zst/262/280504_2 Rożyńsk Wielki rz. Rożynka Ełcka Prostki mnich hodowla ryb 716,8 134,4 3 4,48 Osoba fizyczna 47/Zst/262/280504_2 Prostki rz. Ełk Prostki - hodowla ryb ,2 Skarb Państwa 48/Zst/262/280504_2 Krzywe rz. Karmelówka Prostki - hodowla ryb - 17,7 1 1,77 Osoba fizyczna 49/Zst/262/280504_2 Krzywińskie rz. Zdunek Prostki - hodowla ryb - 28,2 2 1,41 Osoba fizyczna 7

8 6. Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych na terenie gminy Prostki Lp. Rodzaj budowli Nazwa cieku [km] lub jeziora Obręb Przeznaczenie budowli 1 zastawka piętrząca rz. Rożynka Ełcka Rożyńsk Wielki piętrzenie wody do celów energetycznych 7. Koncepcje budowy obiektów małej retencji Charakterystyka projektowanych obiektów: Jezioro Długochorzele 15/Jp/262/280504_2 13/Zst/262/280504_2 20/Zst/262/280504_2 4/Zst/262/280504_2 6/Zst/262/280504_2 Zwiększenie pojemności retencyjnej jeziora poprzez budowę zastawki na rzece Strumyk. powierzchnia lustra wody: 44.3ha średnia głębokość: 0.40m pojemność retencyjna dodatkowa: 17.2 tys. m³ koszt orientacyjny: - Wykonanie stawu w celu hodowli ryb oraz wykorzystania obiektu do rekreacji. powierzchnia lustra wody: 0.24ha średnia głębokość: 2m pojemność retencyjna dodatkowa: 4.8 tys. m³ koszt orientacyjny: 38.4tys.zł Wykonanie stawu w celu hodowli ryb oraz wykorzystania obiektu do rekreacji. powierzchnia lustra wody: 0.1ha średnia głębokość: 1.7m pojemność retencyjna dodatkowa: 1.7 tys. m³ koszt orientacyjny: 15tys.zł Wykonanie stawu w celu hodowli ryb oraz wykorzystania obiektu do rekreacji. powierzchnia lustra wody: 0.6 ha średnia głębokość: 1.7 m pojemność retencyjna dodatkowa: 10.2 tys. m³ koszt orientacyjny: 90tys.zł Wykonanie stawu w celu hodowli ryb oraz wykorzystania obiektu do rekreacji. powierzchnia lustra wody: 0.15 ha średnia głębokość: 2m pojemność retencyjna dodatkowa: 3 tys. m³ koszt orientacyjny: 22.5tys.zł 8

9 3/Zst/262/280504_2 Wykonanie stawu w celu hodowli ryb oraz wykorzystania obiektu do rekreacji. powierzchnia lustra wody: 1.55 ha średnia głębokość:3 m pojemność retencyjna dodatkowa: 46.5 tys. m³ koszt orientacyjny: 248tys.zł 9

10 Zestawienie planowanych obiektów na terenie gminy Prostki Charakterystyka techniczna obiektu Symbol obiektu Nazwa obiektu Obręb Zlewnia Gmina Budowla Funkcja Koszt [tys. zł] Dodatkowa pojemność ret. [tys. m³] Głębokość [m] Pow. lustra wody [ha] Właściciel 13/Zst/262/280504_2 Długosze rz. Ełk Prostki - hodowla ryb 38,4 4,8 2 0,24 Osoba fizyczna 15/Jp/262/280504_2 jez. Długochorzele Długochorzele rz. Strumyk Prostki zastawka retencja - 177,2 0,4 44,3 Skarb Państwa- ZMiUW 20/Zst/262/280504_2 Prostki rz. Ełk Prostki - hodowla ryb 15 1,7 1,7 0,1 Osoba fizyczna 4/Zst/262/280504_2 Laśmiady rz. Ełk Prostki - hodowla ryb 90 10,2 1,7 0,6 Osoba fizyczna 6/Zst/262/280504_2 Taczki rz. Ełk Prostki - hodowla ryb 22, ,15 Osoba fizyczna 3/Zst/262/280504_2 Ciernie rz. Rożynka Ełcka Prostki - hodowla ryb ,5 3 1,55 Osoba fizyczna 10