Organizacja żywienia w szkołach Marta Widz Dr inż. Marta Jeruszka-Bielak. Warszawa, 28 sierpnia 2015 r.

Transkrypt

1 Organizacja żywienia w szkołach Marta Widz Dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Warszawa, 28 sierpnia 2015 r.

2 Cel Organizacja prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży w placówkach oświatowych oraz praktyczna edukacja prozdrowotna

3 Społeczna korzyść z dostępności wysokiej jakości posiłków w placówkach oświatowych: 15-letnia nauka prawidłowego odżywiania się lepsze samopoczucie, zdrowie dzieci, pracowników, rodzin budowanie relacji i współpracy społeczności lokalnej długoterminowa oszczędność w wydatkach samorządów i gospodarstw domowych

4 Organizacja żywienia CO? Jakość produktów i posiłków JAK? Kultura spożywania posiłków

5 Jakość żywienia Zalecenia żywieniowe Obowiązują te same zalecenia, teraz zostają ujęte w nowe prawo. Zobowiązanie placówek oświatowych do serwowania żywności zgodnej z normami żywienia dzieci i młodzieży, powstałymi w oparciu o krajowe wytyczne żywieniowe.

6

7 Jakość żywienia Regulacje w m.st. Warszawa ZARZĄDZENIE NR 6244/2014 PREZYDENTA MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z dnia 27 czerwca 2014 r. w sprawie określenia zaleceń w zakresie organizacji żywienia w przedszkolach i szkołach dla których organem prowadzącym jest m.st. Warszawa Zalecenia dotyczące organizacji żywienia w przedszkolach i szkołach, dla których organem prowadzącym jest m.st. Warszawa Zalecenia dotyczące asortymentu produktów spożywczych dostępnych w sklepiku, bufecie, automacie

8 Jakość żywienia Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia* Zmiany wchodzą w życie w dniu 1 września 2015 r. 1. Ustawa reguluje: zasady sprzedaży, reklamy i promocji środków spożywczych, wymagania w zakresie żywienia dzieci i młodzieży w ramach żywienia zbiorowego (art. 1 ust. 3) 2. Delegacja dla Ministra Zdrowia do wprowadzenia rozporządzenia 3. Określa wysokość kar za nieprzestrzeganie ustawy (pkt 8-10 w art. 103 ust. 1), od 1000 do 5000 zł. * Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia Dz. U poz. 35

9 Jakość żywienia Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. Wykaz grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty (załącznik nr 1) Wykaz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (załącznik nr 2)

10 Rozporządzenie Ministra Zdrowia Ogólne przesłanki 1. Ograniczenie spożycia: cukrów i substancji słodzących soli / sodu tłuszczu potraw smażonych Potrawy nie mogą być dosalane i dosładzane po procesie ich przygotowania. 2. Promowanie spożycia: owoców i warzyw mleka i produktów mlecznych posiłków (nie przekąsek)

11 Rozporządzenie Ministra Zdrowia Ogólne przesłanki 1. Cukry powinny pochodzić głównie z produktów, w których występują one w sposób naturalny (owoce, warzywa, mleko i przetwory mleczne) 2. Ograniczenie spożywania przez dzieci i młodzież tłuszczu i tłustych produktów pochodzenia zwierzęcego (źródło kwasów tłuszczowych nasyconych i cholesterolu) 3. Ograniczenie spożycia soli do 5 g na dzień (rekomendacja WHO); stosowanie soli o obniżonej zawartości sodu (sodowopotasowej) 4. Ograniczenie potraw smażonych na rzecz polecanych technik kulinarnych (gotowanie, pieczenie), jako sposób obniżenia zawartości tłuszczu w diecie dzieci i młodzieży

12 Sklepik, bufet, automat sprzedający Co można sprzedawać? 1. kanapki (pieczywo razowe lub pełnoziarniste, bez sera topionego) 2. sałatki i surówki (z olejem, ziołami, przyprawami świeżymi lub suszonymi bez dodatku soli) 3. mleko i produkty mleczne (ograniczenie cukru i tłuszczu, bez słodzików) 4. napoje zastępujące mleko, np. sojowy (ograniczenie cukru i soli, bez słodzików) 5. zbożowe produkty śniadaniowe i inne produkty zbożowe (bez dodatku cukru i słodzików, ograniczenie soli) 6. warzywa i owoce surowe i przetworzone (bez dodatku cukru i słodzików, ograniczenie soli) 7. warzywa i owoce suszone (bez dodatku cukru, słodzików, soli, tłuszczu, w opakowaniach nieprzekraczających 100 g)

13 Sklepik, bufet, automat sprzedający Co można sprzedawać? 7. soki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne (opakowania nie większe niż 330 ml) 8. przeciery, musy owocowe, warzywne, owocowo-warzywne 9. koktajle owocowe, warzywne, owocowo-warzywne 10. wodę mineralną nisko lub średniozmineralizowaną, wodę źródlaną, stołową 11. inne napoje przygotowane na miejscu: herbata, napary owocowe, kawa zbożowa Wszystkie ww. produkty i napoje bez dodatku cukrów i substancji słodzących, dozwolony naturalny miód pszczeli do herbaty i kawy

14 Szkolny sklepik uczniowski Szkoła, Legionowo Źródło: zsp2.legionowo.pl

15 Stołówka szkolna Ograniczenia dla cukru Limity zawartości cukrów w: 1. zbożowych produktach śniadaniowych 2. mleku i produktach mlecznych 3. napojach zastępujących mleko (np. sojowym) Produkty bez dodatku cukrów i substancji słodzących: 1. warzywa i owoce (surowe, przetworzone, suszone) 2. orzechy i nasiona 3. soki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne 4. napoje przygotowane na miejscu (herbata, kawa zbożowa, kakao dozwolone słodzenie naturalnym miodem pszczelim)

16 Cukier (dodany) w diecie ucznia 15 g 10 g 45 g 15,6 g 20 g 7,7 g 18,4 g 10 g Cukier: ,6+20+7,7+18,4+10 = 142 g 3 g 5 g 0 g 0 g 0 g 5 g Cukier: = 13 g

17 Stołówka szkolna Ograniczenia dla soli Limity zawartości sodu/soli w: 1. produktach zbożowych lub ziemniakach (przetworzonych) 2. warzywach przetworzonych (ograniczenia nie dotyczą kapusty kwaszonej i ogórków kwaszonych) 3. napojach zastępujących mleko (np. sojowym) 4. sokach warzywnych, owocowo-warzywnych Produkty bez dodatku soli: 1. warzywa i owoce suszone 2. orzechy i nasiona 3. zioła lub przyprawy świeże lub suszone

18 Stołówka szkolna Ograniczenia dla tłuszczu Limity zawartości tłuszczu w: 1. produktach zbożowych lub ziemniakach (przetworzonych) 2. innych produktach (nie wymienionych z nazwy w rozporządzeniu) Produkty bez dodatku tłuszczu: 1. warzywa i owoce suszone 2. orzechy i nasiona

19 Stołówka szkolna Ograniczenia dla potraw smażonych W ciągu tygodnia nie więcej niż jedna porcja: 1. smażonych produktów zbożowych lub z ziemniaków (np. naleśniki, frytki) 2. potrawy smażonej z mięsa, ryby, jaj, nasion roślin strączkowych

20 Stołówka szkolna Promowanie spożycia warzyw i owoców 1. jedna lub więcej porcji warzyw i owoców każdego dnia w posiłku obiadowym 2. trzy lub więcej różnych warzyw i owoców w posiłkach obiadowych w tygodniu, w tym minimum 3 surówki 3. dodatek warzyw lub owoców podaje się w każdym posiłku każdego dnia

21 Wspólne śniadanie w sali lekcyjnej Szkoła, Toruń Źródło: pomorska.pl

22 Śniadanie W planie lekcji każdego ucznia przerwa śniadaniowa trwająca min Wspólne, nauczyciela z uczniami zjadanie samodzielnie przygotowanego śniadania W sali lekcyjnej, stołówce, świetlicy Mycie rąk przed i zębów po posiłku Dożywianie od śniadania

23 Samoobsługa w stołówce Szkoła, Białystok Źródło: wspolczesna.pl

24 Obiad Spokojne zjadanie posiłku w stołówce, sali lekcyjnej, świetlicy Dłuższa przerwa obiadowa, trwająca min Umycie rąk przed i zębów po posiłku Przestrzeganie zasad etykiety stołu

25 Wiem, co piję warszawska kranówka Powszechny dostęp do bezpłatnej wody dla dzieci i personelu Profilaktyka zdrowia, w tym choroby próchnicowej, promocja prawidłowego żywienia Promowanie zachowań proekologicznych Oszczędności w wydatkach indywidualnych rodziców na wodę w butelkach

26

27 Odpowiedzialność i zadania dyrektora Dyrektor odpowiada za: treść umowy zawartej z podmiotem zewnętrznym prowadzącym sprzedaż środków spożywczych lub działalność w zakresie zbiorowego żywienia; bezwzględny zakaz stosowania w żywieniu zbiorowym środków spożywczych niespełniających wymagań określonych przez Ministra Zdrowia (lista produktów powinna stanowić załącznik do umowy); bezwzględny zakaz reklamy oraz promocji polegającej na prowadzeniu działalności zachęcającej do nabywania środków spożywczych innych niż określone przez Ministra Zdrowia i niespełniających wymagań określonych w przepisach wydanych przez Ministra Zdrowia; zobowiązanie podmiotu do poddania się w każdym czasie kontroli dyrektora w zakresie sposobu realizacji umowy;

28 Odpowiedzialność i zadania dyrektora W przypadku, gdy sprzedaż środków spożywczych lub zbiorowe żywienie prowadzone jest przez pracowników jednostki systemu oświaty, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, dyrektor powinien zmienić tym pracownikom zakres obowiązków w części dotyczącej podstawowych obowiązków pracowniczych! (dodać bezwzględny nakaz przestrzegania przepisów ustawy i rozporządzenia Ministra Zdrowia) i przeprowadzić szkolenie w tym zakresie.

29 Dlaczego potrzebne są zmiany? Dzieci tyją % % Najwyższy wzrost zaobserwowano w Polsce, gdzie procent dzieci z nadwagą podwoił się UNICEF % Mazowsze Musimy zatrzymać epidemię otyłości IŻŻ 2015

30 Dlaczego potrzebne są zmiany? Dzieci mają próchnicę Częstość 87% (Francja 22,2%, Dania 25%, USA 30%) Frekwencja 5,1 (zainfekowanych zębów) Najgorsza sytuacja spośród wszystkich przebadanych krajów. Jedynie w Wietnamie jest większa intensywność 6,15 WHO 2006

31 działania wspierające szkoły podstawowe warsztaty (żywieniowe i kulinarne) klasy II książeczka Dlaczego warto jeść śniadania klasy II cykliczne warsztaty edukacyjne dla rodziców ( r., Służewski Dom Kultury) warsztaty dla kucharek źródełka materiały informacyjno-edukacyjne o wodzie wiemcojem.um.warszawa.pl

32 Zatem, jeśli zgadzasz się że bardzo ważne jest co jedzą dzieci przed posiłkiem należy umyć ręce posiłek należy jeść na siedząco i powoli po posiłku należy myć zęby dzieci nie są świadomymi konsumentami dobre maniery, taktowne zachowanie są wyznacznikiem kultury osobistej człowieka kształtowanie nawyków służących zdrowiu jest rolą szkoły

33 to zmień w swojej szkole Organizację żywienia Zwyczaje dzieci na korzystne dla zdrowia wiemcojem.um.warszawa.pl

34