Projekt realizowany jest w ramach umowy podpisanej z Ministerstwem Edukacji Narodowej przez Fundację na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego na Wiedzy

Transkrypt

1

2 Podstawy programowe nauczania w zawodach gastronomicznych, a realne potrzeby rynku pracy. Sposób nauczania w szkołach o profilu gastronomicznym obecnie nie pozwala przygotować w pełni absolwentów klas gastronomicznych do samodzielnego odnalezienia się i skutecznego funkcjonowania w surowych realiach współczesnego rynku pracy. Gdzie należy poszukiwać przyczyn takiego stanu rzeczy? Temat jest dość mocno złożony i należy rozpatrywać go wielowątkowo. Tak jak zazwyczaj w tego typu przypadkach trudność nie stanowi jedna przyczyna, lecz wieloletnie zaniechania w bardzo wielu aspektach. Kwestia 1 Podstawy programowe - to dokument określający i normalizujący zasady i cele nauczania. W określonych kwalifikacjach usystematyzowane są jednostki nauczania precyzyjnie obrazujące umiejętności, jakie musi posiąść uczeń w trakcie okresu edukacji. Podstawy Programowe w bardzo szczegółowy sposób określają: cele nauczania, treść nauczania efekt kształcenia, kompetencje personalne i społeczne, warunki kształcenia praktycznego w zawodzie oraz ścieżki podwyższania lub nabywania nowych kwalifikacji w zawodzie i w zawodach pokrewnych. Obecnie, na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej, trwają zaawansowane prace nad zmianami Podstaw Programowych nauczania w wielu zawodach. Celem zmian jest uaktualnienie i dostosowanie Podstaw Programowych do wymogów współczesnego rynku pracy oraz ujednolicenie wszystkich innych dokumentów okalających, precyzujących pozostałe przepisy mające wpływ, na jakość kształcenia zawodowego. Poprawa jakości kształcenia zawodowego poprzez weryfikację zapisów i uaktualnienie ich treści, zawartych w Podstawach Programowych kształcenia zawodowego pod kątem dostosowania do wymogów gospodarki, opartej na wiedzy jest jak się wydaje jedynym słusznym rozwiązaniem. Na obecną chwilę, korekcie uaktualniającej nie podlegają Podstawy Programowe kształcenia

3 ogólnego. Prace nad zmianami obejmują jedynie Podstawy Programowe kształcenia zawodowego. W branży kulinarnej zmiany dotyczą Podstaw Programowych dla zawodów: Kucharz małej gastronomii (ZSZ) Kucharz (technikum) Technik żywienia i gospodarstwa domowego Technik organizacji usług gastronomicznych Rozpatrując potrzebę zmian systemu nauczania w zawodach kulinarnych pierwsze pytania, jakie należy sobie zadać to Kogo chcemy wykształcić? Jakie umiejętności i kompetencje powinien posiadać absolwent klasy kulinarnej? Czego oczekuje rynek pracy od absolwenta klasy kulinarnej? Te pytania uświadamiają potrzebę zastanowienia się czy obecny zakres wiedzy i umiejętności, sposób nauczania teoretycznego i praktycznego jest właściwy. Jaką rolę na rynku pracy ma pełnić np. tzw. kucharz małej gastronomii lub też technik żywienia i gospodarstwa domowego. Czy na współczesnym rynku pracy jest aż tak duże zapotrzebowanie na pracowników serwujących zapiekanki, hot dogi i hamburgery? A może jest przeważające zapotrzebowanie na techników żywienia w gospodarstwie domowym? Nie ma wątpliwości, że obecnie rynek pracy potrzebuje poprawnie wykształconych pracowników wykwalifikowanych w zawodzie kucharz (zasadnicza szkoła zawodowa) oraz wykwalifikowanych pracowników w zawodzie kucharz posiadających wiedzę i umiejętności dodatkowe z zakresu organizacji i zarządzania zakładami gastronomicznymi (technik w zawodzie kucharz). Nie ulega wątpliwości także, że zarówno kucharz na podbudowie szkoły zasadniczej, jak i technikum muszą potrafić gotować na tym samym wysokim poziomie. Ponadto kucharz technik powinien posiadać wiedzę i umiejętności umożliwiające mu, chociaż teoretycznie radzić sobie z zarządzaniem i organizacją pracy w obiekcie gastronomicznym. Nie powinny być mu również obce, praktyczne umiejętności przygotowania prostej karty menu, menu okolicznościowego oraz zorganizowanie i realizacja przyjęcia okolicznościowego różnej wielkości dla różnych grup klientów. W obecnie jeszcze funkcjonujących Podstawach Programowych nie trudno jest dostrzec wiele niezgodności i zapisów nieżyciowych, mocno odstających od realnych potrzeb

4 współczesnego rynku pracy. Przeprowadzone badania w ramach programu dostosowującego Podstawy Programowe nauczania w zawodach kulinarnych do realnych potrzeb rynku pracy, w społeczeństwie opartym na wiedzy dały bardzo zaskakujące rezultaty. Przeprowadzono badania porównawcze sprawdzające zgodność zapisów w Podstawach Programowych, jak i porównano je z szeregiem dokumentów okalających, określających zasady i wymogi nauczanie, sprawdzania wiedzy w formie egzaminu, jak również standardy wyposażenia sal dydaktycznych, pracowni technologicznych oraz pracowni przeznaczonych do przeprowadzania końcowych egzaminów zawodowych. Porównując: Umiejętności (23 zapisy) z zadaniami zawodowymi (4 zapisy) odnotowano zgodność zapisów 0 Umiejętności (23 zapisy) z celami kształcenia (52 zapisy) odnotowano zgodność zapisów 4 Zadania zawodowe(4 zapisy) z bloki programowe (3 zapisy) odnotowano zgodność zapisów 0 Bloki programowe (3 zapisy) z pomieszczenia dydaktyczne (2 zapisy) zgodność zapisów 1 Cele kształcenia (52) treści kształcenia (32) wyposażenie (16) zgodność zapisów 2 Analizując tylko ten wyrywek badań, bardzo szybko nasuwa się jeden wniosek. Bieżące korekty poszczególnych dokumentów, określających zasady i metody nauczania, przeprowadzane wielokrotnie w okresie ostatnich kilkunastu lat i wcześniej, doprowadziły do prawie całkowitej niezgodności dokumentów mających znaczenie podstawowe, a jednocześnie wprowadziło olbrzymi chaos, uniemożliwiający prowadzenie właściwego, skutecznego nauczania. Dokumenty okalające to: Dokumenty prawne:

5 Rozporządzenie o klasyfikacji zawodów szkolnych Opis zawodów z klasyfikacji zawodów i specjalności (MPPS) Standardy wymogów egzaminacyjnych 1. czeladnik 2. mistrz 3. suplement do zawodu potwierdzający kwalifikacje Dokumenty inne Krajowy standard kwalifikacji zawodowych Standard wyposażenia dydaktycznego Słownik pojęć branżowych! Stan obecny wydaje się być zatrważający. Proces nauczania trwa, nauczyciele przedmiotów zawodowych prowadzą zajęcia, przekazują wiedzę uczniom, jednakże, w jaki sposób nauczyciel ma przekazywać uczniom wiedzę zawodową, gdzie cały szereg pojęć i zwrotów gastronomicznych (często funkcjonujących we współczesnej, nowoczesnej gastronomii) nie jest oficjalnie zdefiniowany. Brak polskich definicji bardzo wielu pojęć branżowych, uniemożliwia rzetelne wyjaśnienie zagadnień i pojęć ściśle zawodowych. (blanszowanie, tresowanie, tranżerowanie, konfitowanie, inercja, gotowanie w niskich temperaturach, aranżacja potraw, itp ) Aktualizacja Podstaw Programowych i całego szeregu dokumentów okalających nie wyczerpuje w pełni zagadnienia nieskuteczności systemu nauczania w zawodach kulinarnych. Kwestia 2 Funkcjonujące programy nauczania (mocno zdezaktualizowane) i na ich podstawie programy modułowe (tworzone indywidualnie przez NIEPRZYGOTOWANYCH [pod względem aktualnej, najnowszej wiedzy gastronomicznej] nauczycieli, często na bazie przestarzałych podręczników), nie są wstanie w istotny sposób, poprawić jakości nauczania. Wykładnią do tworzenia programów modułowych powinny być najnowsze,

6 aktualne, przystające do oczekiwań rynku materiały dydaktyczne, podręczniki zawodowe. Podręczniki do nauczania przedmiotów gastronomicznych są mocno zdezaktualizowane. Brak jest podstawowego, jednolitego i aktualnego nośnika wiedzy. Taki podręcznik, opracowany wspólnie przez zawodowców i pedagogów musi powstać. Jest on kolejną, niekwestionowaną determinantą skutecznego nauczania na odpowiednio wysokim, jednolitym poziomie. Bardzo istotnym jest by głównym celem nauczania uczniów w klasach kulinarnych było skuteczne przekazanie wiedzy i umiejętności zawodowych umożliwiających swobodne, samodzielne funkcjonowanie młodych ludzi na rynku pracy. Nie jedynie przygotowanie ucznia do zdania egzaminu zawodowego, (szkoła zasadnicza), uczeń technikum zdaje egzamin teoretyczny. Pożądany cel kształcenia, to przygotowanie zawodowe absolwenta szkoły w stopniu dającym realne, praktyczne szanse zatrudnienia w wyuczonym zawodzie. Niestety niewielki % absolwentów szkół gastronomicznych jest zainteresowanych podjęciem pracy w wyuczonym zawodzie. Tu również należy się zastanowić nad przyczyną, czy jest to przypadkowa rekrutacja? Czy może zniechęcenia do zawodu, powstające w trakcie okresu edukacji? Czy też może inne przyczyny? Kwestia 3 Poziom wiedzy branżowej nauczycieli przedmiotów zawodowych w szkołach gastronomicznych daje wiele do życzenia. Nikt nie kwestionuje dotychczasowego dorobku zawodowego nauczycieli przedmiotów zawodowych, jednakże należy pamiętać, iż żyjemy w ciekawych czasach. Dynamizm towarzyszący postępowi we wszystkich dziedzinach, również zawodowych jest bardzo duży, wręcz niewystępujący w historii ludzkości wcześniej. Tylko ciągły rozwój i cykliczne dokształcanie umożliwia skuteczne funkcjonowanie na rynku pracy, dotyczy to również nauczycieli przedmiotów zawodowych w szkołach gastronomicznych. Nie jest możliwe skuteczne wyedukowanie nowych kadr zawodowców bez posiadania najbardziej aktualnej wiedzy rynkowej.

7 Tylko stworzenie systemowych rozwiązań rozwoju i aktualizacji wiedzy branżowej dla nauczycieli przedmiotów zawodowych (szeroko rozumianych) umożliwi skuteczne przygotowanie młodych ludzi do swobodnego funkcjonowania na rynku pracy. Obecne próby rozwoju i podnoszenia wiedzy i umiejętności nauczycieli, chociażby poprzez szkolenia oparte o fundusze unijne są działaniem bardzo pożądanym, jednakże nierozwiązującym problemu w całości. Systemowość rozwiązania uniemożliwia ograniczony terytorialnie zasięg i możliwości przeszkolenia stosunkowo niewielkiej liczby nauczycieli, biorąc pod uwagę potrzeby całego rynku nauczycieli przedmiotów kulinarnych. Kwestia 4 Poziom praktycznego nauczania zawodu w obiektach zewnętrznych, pozaszkolnych. Nawet najlepiej przygotowany uczeń posiadający wiedzę teoretyczna, a niemający możliwości zdobycia praktycznych umiejętności zawodowych nie będzie w pełni przygotowany do skutecznego zaistnienia na jakże, co raz bardziej trudnym rynku pracy. Daje się zauważyć bardzo istotne różnice w poziomie praktycznego przygotowania zawodowego uczniów analizując chociażby wielkość i poziom rynku zawodowego. Dużo lepiej i wszechstronniej przygotowani zawodowo są uczniowie zdobywający wiedzę zawodową w dużych aglomeracjach miejskich, mocniej nasyconych zakładami gastronomicznymi świadczącymi swoje usługi na dość wysokim poziomie, w porównaniu ze zdecydowanie mniejszymi miejscowościami. Możliwość odbycia skutecznych praktyk zawodowych powinna być jedną z wykładni warunkujących podjęcie decyzji o stworzeniu oddziału (klasy) gastronomicznej w szkołach tzw. wielobranżowych. Również istotne to, dostępność przygotowanej kadry nauczycielskiej oraz możliwości stworzenia właściwych warunków nauczania (wyposażenie sal dydaktycznych i pracowni technologicznych). Nie dopuszczalne jest kierowania ucznia do odbywania praktyk zawodowych bez wcześniejszego podstawowego przygotowania teoretycznego.

8 Efekty nauczania w szkołach gastronomicznych: - stan obecny, szeroka wiedza teoretyczna (częściowo zdezaktualizowana), zajęcia technologiczne na poziomie przygotowania potraw w gospodarstwie domowym, - stan pożądany, aktualna szeroka wiedza teoretyczna. Znajomość produktów spożywczych i zdobycie umiejętności rozróżniania ich: mięsa, warzywa, sałaty, makarony, produkty sypkie, zioła, przyprawy i inne. Zdobycie wiedzy i umiejętności praktycznych z zakresu technik krojenia i przygotowania warzyw i owoców (obieranie, krojenie, blanszowanie, gotowanie, duszenie, pieczenie, grillowanie, zapiekanie ect ), zdobycie wiedzy i umiejętności praktycznych z zakresu podstawowych technik obróbki stosowanych we współczesnej gastronomii (wszystkie metody gotowania w tym również: gotowanie na parze, gotowanie w niskich temperaturach, gotowanie pod ciśnieniem). Wszystkie inne metody obróbki termicznej w tym również konfitowanie, inercja). Tak przygotowany uczeń może udać się do zakładu gastronomicznego, w celu odbycia praktyki zawodowej. Kwesta 5: Zawodowe egzaminy kończące proces nauczania w zawodach gastronomicznych, obowiązkowe dla wszystkich poziomów nauczania. W składzie komisji egzaminacyjnej (Egzaminatorzy) powinni się znaleźć: nauczyciel przedmiotów zawodowych, szef kuchni z lokalu, w którym uczeń odbywał praktykę zawodową. Dla równowagi szef kuchni i nauczyciel przedmiotów zawodowych, niebędący związani ze zdającym egzamin uczniem. Oczekiwania współczesnego rynku pracy. Oczekiwania pracodawców są dość proste do zdefiniowania. Pracodawca potrzebuje zatrudnić dobrze przygotowanego zawodowo i wyedukowanego pracownika. Nawet młody człowiek, absolwent szkoły, nieposiadający szczególnego doświadczenia zawodowego będzie mile widzianym pracownikiem, jeśli jego teoretyczna wiedza zawodowa będzie na odpowiednio wysokim poziomie, a praktyczne umiejętności zawodowe nabyte w skuteczny sposób w (dobrych) zakładach gastronomicznych umożliwią względnie samodzielne

9 wykonywanie prostych zadań zawodowych. Wykładnią dla pracodawcy jest zawsze osiągnięcie maksymalnego poziomu zadowolenia klienta obiektu gastronomicznego. Do realizacji tego celu niezbędni są mu profesjonalnie przygotowani, wysoko wykwalifikowani pracownicy. Dobrze wykształconemu i przygotowanemu pod względem zawodowym pracownikowi zdecydowanie łatwiej będzie zostać pracodawcą. Od czego należy zacząć: - Spójny, wynikający z potrzeb rynku pracy program nauczania, (również aktualne podręczniki) - Kadra nauczycielska (ciągłe doszkalanie i podnoszenie kwalifikacji) - Wyposażenie dydaktyczne, realizacja nauczania jedynie w szkołach przystosowanych do skutecznej nauki danego zawodu, - Rekrutacja uczniów do klasy 1, koniecznie względne wyeliminowanie przypadkowości w podejmowaniu decyzji prze młodych ludzi o kierunku nauczania zawodowego - System praktyk zawodowych (selekcja pracodawców) - Egzamin zawodowy praktyczny dla wszystkich poziomów nauczania (ZSZ, technikum) - Niekonwencjonalne sposoby podnoszenia umiejętności własnych nauczycieli przedmiotów zawodowych nauczających w szkołach gastronomicznych. (starze zawodowe, konkursy kulinarne ) - Współpraca ze środowiskiem zawodowym. Wysoki poziom nauczania zawodowego jest również gwarantem podnoszenia poziomu prestiżu zawodu kucharz. - stan obecny, wciąż niski, zdewaluowany w okresie realnego socjalizmu, kultura pracy i zaangażowanie zawodowe na poziomie niezadowalającym. - stan pożądany, przykład Europa zachodnia, UDA, Kanada, Skandynawia, Japonia, inne kraje wysoko rozwinięte. Adam Michalski

10 SŁOWNIK ISTOTNYCH POJĘĆ KULINARNYCH EFEKTYWNY NAUCZYCIEL SZTUKI KULINARNEJ WDROŻENIE MODELU Al dente określenie twardości gotowanego makaronu; makaron musi być lekko twardy, jędrny nierozgotowany; zwrotu al dente we współczesnej kuchni używa się również do określenia twardości gotowanych warzyw, ryżu i kaszy; Antrykot element gastronomiczny mięsa wołowego z kością; grzbietowa część przedniej ćwierćtuszy wołowej pomiędzy rozbratlem a rostbefem; Auszpik galareta mięsna, rybna lub warzywna do zalewania lub glazurowania zakąsek zimnych podawanych pod galaretą; Batonnets [czyt. batone] sposób krojenia warzyw twardych w słupki długość ok. 5 cm, grubości 5-6/5-6 mm; Bejcowanie marynowaniu poddaje się mięso przeznaczone do duszenia, zapiekania i przyrządzania w potrawce; bejca jest to rodzaj kwaśnej marynaty mokrej, przygotowanej na bazie octu winnego lub wina wytrawnego lub serwatki; Blanszowanie obgotowywanie - najczęściej warzyw; proces krótkiego gotowania w warunkach nasyconej pary wodnej po czym natychmiastowe, gwałtowne ostudzenie w schładzarko-zamrażarce szokowej lub w wodzie z lodem; Brunoise [czyt. brunuaz] sposób krojenia warzyw twardych w bardzo drobną kostkę o wymiarach 2/2/2 mm; Bukiet garni warzywa i zioła przyprawowe gotowane razem, związane w pęczek; ich rodzaj i proporcje uzależnione są od tego, do jakiej potrawy bukiet garni ma być użyty; Champignons [czyt. szampinion] (spolszczenie champiniony), pieczarki; Chiffonnade [czyt. szifonet] sposób krojenia liści warzyw i ziół: bazylii, szałwii, szpinaku, szczawiu czy sałaty w bardzo drobne paski; Chińczyk sito o kształcie stożka; Chityna związek organiczny, z którego zbudowane są pancerze skorupiaków, nadaje specyficzny skorupiakowy smak potrawom; Concasse [czyt. konkase] sposób krojenia warzyw i owoców miękkich, tj. pomidorów, awokado, papaja, etc. w kostkę o wymiarach ok. 5-6 mm.; zwrot najczęściej używany do określenia kostki z pomidora; Consomme rosół; consomme dable rosół mocny;

11 Deglasowanie rozcieńczenie osadu i wywaru, który wydziela się podczas pieczenia lub smażenia; Demi-glace baza do ciemnych sosów; Filetowanie ryb oddzielenie mięsa ryby od kręgosłupa i ości; filetowaniu poddaje się również owoce, np.: cytrusowe; Fond bulion stosowany jako baza do przyrządzania zup i sosów; Frytowanie smażenie na głębokim tłuszczu w temperaturze najczęściej do 180 C, (nie tylko frytek, ale również kawałków mięsa, ryb i warzyw); Gresowanie usuwanie nadmiaru tłuszczu, np. z wywaru, bulionu czy sosu; Jajko mollet [czyt. mule] (nazwa oryginalna oeuf mollet), jajko gotowane na półtwardo; Jajko poche (nazwa oryginalna oeuf poche) nazwa spolszczona jajko poszerowane lub jajko poszetowane, najczęściej stosowana nazwa potoczna jako w koszulce; Julienne [czyt. żuljen] sposób krojenia warzyw w paski wielkości zapałki o grubości 2/2 mm; Kandyzowanie smażenie owoców w gęstym syropie cukrowym; Kawior solona ikra ryb, potoczna nazwa jaj ryb; kawior czarny pozyskujemy z bieługi, jesiotra i siewrugi; kawior czerwony pozyskujemy z łososia, troci i pstrąga; kawior biały ze ślimaków winniczków; Klarowanie czynność polegająca na oczyszczeniu z zawiesin i zanieczyszczeń; w kuchni klaruje się rosół, bulion, auszpik czy konfitury; Liofilizacja metoda konserwacji żywności polegająca na (odwodnieniu) suszeniu produktów delikatnych poprzez wymrażanie substancji w warunkach obniżonego ciśnienia (w próżni); Luzowanie oczyszczanie mięsa surowego ze ścięgien, nadmiaru tłuszczu i części błon; luzowaniem również nazywamy usuwanie kości z ptactwa poddanego obróbce termicznej, np.: pieczona kaczka, pieczony kurczak, duszony bażant, etc.; Masło - Masło klarowane tłuszcz pochodzenia zwierzęcego wytwarzany poprzez zmaślenie śmietanki lub śmietany, masło zawiera 82-83% tłuszczu, masło klarowane zawiera 100% tłuszczu, masło klarowane można przygotować samodzielnie poprzez odparowanie wody i zszumowanie powstałych w trakcie klarowania drobinek białka i innych substancji stałych; Masło mączne (tzw. zacierka) surowe masło z mąką w ilości 1:1, połączone na zimno; służy do zagęszczania min. sosów i zup; Mirepoix [czyt. mirpua] cebula, marchew i seler, warzywa dodawane do wywarów, sosów i mięs duszonych, aby wzbogacić ich walory smakowe i zapachowe, warzywa zazwyczaj krojone są w nieregularną dość grubą kostkę; w kuchni polskiej po prostu włoszczyzna;

12 Mise en place [czyt. misą plas] wyrażenie magiczne w gastronomii; przygotowanie stanowiska do pracy; obejmuje: zgromadzenie sprzętu podręcznego, przygotowanie produktów do przygotowywania potraw w tym: mycie, krojenie, blanszowanie i wszelkie inne czynności konieczne do przygotowania przed rozpoczęciem przygotowywania potrawy; Oliwa z pierwszego tłoczenia - oliwa extra vergine na rynku występują oliwy z pierwszego tłoczenia przeznaczone do spożycia: na zimno, do smażenia, oliwy kupażowane (mieszane); Paysanne [czyt. pejsan] sposób krojenia warzyw w romby; Peklowanie proces technologiczny polegający na działaniu solanki lub mieszanki peklującej na mięso; efektem tego procesu jest utrwalanie barwy, wytworzenie charakterystycznego smaku i zapachu mięsa oraz przedłużenie trwałości produktu poprzez hamowanie wzrostu bakterii chorobotwórczych i gnilnych; Pommes allumettes [czyt. pom alimet] sposób krojenia ziemniaków w drobne paski wielkości zapałki; potocznie w kuchni polskiej mówimy na nie pajki ; pajki używa się również do przygotowania placków roesti [czyt. rosti]; Pommes dauphine [czyt. pom dufin] potocznie dufinki; kulki z masy ziemniaczanej składającej się w 2/3 z przetartych gotowanych ziemniaków i w 1/3 z ciasta ptysiowego; dufinki smaży się na głębokim tłuszczu, podaje najczęściej do drobiu; Pommes parisienne [czyt. pom parysien] kulki ziemniaków drążonych o średnicy ok. 2 cm; potocznie ziemniaki po parysku; Redukowanie odparowywanie nadmiaru płynu; Risotto potrawa z ryżu; do przygotowania risotto używa się ryżu krótko ziarnistego, najlepszy jest ryż włoski odmian: arborio, vialone nano lub maratello; do przygotowania risotto należy użyć płynu w stosunku 2,5 : 1; czas przygotowania minut, przed podaniem należy dodać tarty ser (często parmezan) płatki masła lub śmietanę; Rozbiór podział tusz zwierząt rzeźnych na elementy kulinarne; Rozbratel grzbietowa część przedniej ćwierćtuszy wołowej pomiędzy szyją a antrykotem; Sery otrzymuje się z mleka poddanego koagulacji, do którego dodawana jest podpuszczka i kultury bakterii; wynikiem koagulacji jest skrzep (substancje stałe, białka i tłuszcze) oraz serwatka; Solanka wodny roztwór soli kuchennej i innych związków chemicznych używany do konserwowania żywności - peklowanie; Skórowanie oddzielanie tkanki mięśniowej od skóry u ryb i zwierząt rzeźnych;

13 Sól kuchenna wszystkie gatunki soli są pochodzenia morskiego, różnią się jedynie miejscem występowania i metodą wydobycia; Śmietana śmietanka śmietana kwaśna, śmietanka słodka; Szambrowanie (z fr. chambrer); podgrzanie do temperatury pokojowej serów (zwłaszcza serów pleśniowych) w celu pełnego rozwinięcia ich bukietu zapachowego; proces szambrowania najlepiej jest przeprowadzić poprzez wyjęcie z lodówki sera, (nie rozwijając opakowania) i pozostawienie w temperaturze pokojowej przez ok. pół godziny; wyjątek stanowią sery twarogowe, które należy podawać schłodzone; Szpikowanie przekłuwanie nożem lub specjalną igłą powierzchni mięsa; w otworach umieszcza się paski słoniny lub innego tłuszczu, np.: wędzonego boczku; Szumowanie usuwanie za pomocą łyżki cedzakowej szumowin, osadów i zanieczyszczeń z bulionu, rosołu czy konfitur; Tranżerowanie (od fr. trancher) czynność polegająca na umiejętnym krojeniu (porcjowaniu) pieczonego drobiu z całości bądź całych dużych elementów mięsa pieczonego; tranżeruje się również ryby całe po obróbce termicznej; Tresowanie czynność polegająca na oddzieleniu skórki od miąższu z pieczywa (chleba, bułek); Triticum durum pszenica twarda, z której pozyskujemy semolinę, czyli mąkę z pszenicy twardej; Trybowanie czynność polegająca na oddzieleniu kości od mięsa surowego; Veloute francuska nazwa zupy kremu aksamitnego zaprawianego żółtkiem lub śmietaną; veloute to również biały sos podstawowy, przyrządzony na jasnej zasmażce rozprowadzonej mocnym wywarem z kury, cielęciny lub ryby; baza do produkcji innych sosów białych; Zesty skórka cytrusów bez białego miękiszu drobno pokrojona lub otarta; Ziemniaki gratin [czyt. gratę] ziemniaki zapiekane lub zapiekanka ziemniaczana; surowe ziemniaki pokrojone w cienkie plastry, należy zmieszać z mlekiem i śmietana dodać sól, pieprz, gałkę muszkatołową i odrobinę czosnku, po wierzch posypać tartym żółtym serem; przed pieczeniem na wierzchu położyć płatki surowego masła;

14 Część wspólna - Dopracowany Program Praktyk w kuchniach Hotelowych i Restauracyjnych PROGRAM PRAKTYK Tydzień I. KUCHNIA HOTELOWA Kuchnia śniadaniowa (1 dzień przez 8 h) A. zapoznanie się z asortymentem śniadaniowym w obiekcie B. zapoznanie się z recepturami potraw i menu C. wystawienie asortymentu na bufecie D. przygotowywanie potraw gorących E. praca na stacji śniadaniowej (jeśli taka usługa oferowana jest przez Hotel) : przygotowanie jajecznicy, jaj sadzonych, omletów etc. F. sprzątanie stanowiska po pracy, zabezpieczenie produktów. G. przygotowywanie mise-en-place na kolejny dzieo, w tym: przygotowanie stanowiska pracy od podstaw, pobranie surowców, przygotowanie produkcji na dzieo następny zgodnie z asortymentem śniadaniowym w danym obiekcie H. zabezpieczenie produktów na kolejny dzieo. Przygotowalnia (2 dzień przez 8 h) Zapoznanie się z organizacja pracy w Przygotowalniach. A. Przygotowalnia ryb i owoców morza: Zapoznanie się z asortymentem Filetowanie różnych gatunków ryb Przygotowanie owoców morza (krewetki) B. Przygotowalnia drobiu: Rozbiór tusz drobiowych Zapoznanie się z asortymentem C. Przygotowalnia mięsa: Zapoznanie się z asortymentem Sprawianie i porcjowanie różnych gatunków mięsa Kuchnia zimna - bankietowa (3 dzień przez 8 h) W czasie stażu w tym dziale uczestnicy powinni zapoznad się z następującymi tematami i czynnościami: A. zapoznanie się z organizacją pracy w kuchni zimnej kuchni bankietowej; B. przygotowanie mise-en-place w kuchni, zimnej w tym: zapoznanie się z recepturami potraw i menu oraz planem zadao, podstawy przygotowania baz do sosów zimnych, terin, sałatek, przygotowanie stanowiska pracy od podstaw pobranie surowców, przeprowadzenie obróbki wstępnej i rozdrobnienie, zabezpieczenie produktów. Kuchnia gorąca - bankietowa (4 dzień przez 8 h) A. zapoznanie się z organizacją pracy w hotelowej kuchni gorącej; B. przygotowanie mise-en-place w kuchni gorącej w tym: zapoznanie się z recepturami potraw i menu, oraz planem zadao, przygotowanie stanowiska pracy, pobranie surowców, przeprowadzenie obróbki wstępnej i rozdrobnienie, przygotowanie bazy do zup i sosów gorących, udział w realizacji zamówienia kuchni gorącej zgodne z kartą menu (zupy, makarony, zakąski gorące, potrawy z ryb, potrawy z mięsa i inne dania) lub przygotowywanie bufetu kuchni gorącej lub przygotowywanie menu grupowego kuchni gorącej (w zależności od prowadzonej działalności), zabezpieczenie surowców, sprawdzenie stanu magazynu na następny dzieo, przygotowanie zamówieo na kolejny dzieo, sprzątanie stanowiska, przygotowywanie propozycji do menu dnia, C. Live cooking w miarę możliwości (kreatywnośd).

15 Cukiernia, desery (5 dzień przez 8 h) A. Przygotowanie pieczywa śniadaniowego, B. Zapoznanie się z produkcja pracowni cukierniczej z podziałem na galanterię cukierniczą i wyroby wieloporcjowe, C. Podstawowe rodzaje ciast wykorzystywane w produkcji cukierniczej D. Podstawowe rodzaje kremów, E. Podstawy obróbki czekolady. PROGRAM PRAKTYK Tydzień II. KUCHNIA RESTAURACYJNA Kuchnia zimna (2 dni po 8 h) A. zapoznanie się z organizacją pracy w kuchni zimnej w restauracji B. przygotowanie mise-en-place w kuchni zimnej (przygotowanie stanowiska pracy), w tym: zapoznanie się z recepturami potraw i menu, przygotowanie stanowiska pracy od podstaw, pobranie surowców, przeprowadzenie obróbki wstępnej i rozdrobnienie, przygotowanie baz do sosów zimnych, zapoznanie się i przygotowanie sałatek i surówek. C. udział w przygotowywaniu zakąsek i sosów zimnych (wspólna praca z szefem kuchni; działu i kucharzami); D. udział w pracy nad zabezpieczeniem surowców przed zepsuciem, sprawdzaniem stanu magazynu na następny dzieo, przygotowaniem zamówieo na kolejny dzieo, sprzątaniu stanowiska pracy, przygotowaniu propozycji do menu dnia. Kuchnia ciepła (3 dni po 8 h) A. zapoznanie się z organizacją pracy w kuchni gorącej; B. przygotowanie mise-en-place w kuchni gorącej, w tym: zapoznanie się z recepturami potraw i menu, przygotowanie stanowiska pracy od podstaw, pobranie surowców, przeprowadzenie obróbki wstępnej i rozdrobnienie, przygotowanie bazy do zup i sosów gorących (3 dni); C. zapoznanie się z realizacją zamówienia kuchni gorącej zgodne z kartą menu (zupy, makarony, zakąski gorące, potraw z ryb, potrawy z mięsa i inne dania); D. zabezpieczenie surowców, sprawdzenie stanu magazynu na następny dzieo, przygotowanie zamówieo na kolejny dzieo, sprzątanie stanowiska